بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
آیا ریاضیات قومی اسلامی- ایرانی قطعه ای از پازل آموزش و پرورش مطلوب جمهوری اسلامی است؟
اسلاید 2 :
ایراد موجود در کتب ریاضیات چیست؟
در اکثر دروس، حجم بیشتر آموزشها و ارزیابیها در سطح «دانش» خلاصه شده است. اما این مسئله برای درس ریاضی صادق نیست!
رویکرد معلم ریاضی این است که قواعد و دستور العمل هایی را به دانش آموز یاد دهد و او آن دستور العمل ها را روی اعدادی که در امتحان آورده میشود پیاده کند! یعنی سوالات این درس، بر سطح «کاربرد» متمرکز شده است!
چنین امتحانی بیشتر شبیه تست بهره هوشی(IQ ) است تا افرادی که خلاقیت و استعداد دارند شناخته شوند، بدون این که نسبت به واقعیتهای جامعه آشنایی پیدا کنند. این آموزش بیشتر مناسب مدارس کشورهای استعمارگر در کشورهای مستضعف است تا افرادی را که دارای ذهن خلاق هستند، بدون آشنا کردنشان با واقعیتهای جهان تحت عناوین مختلف از کشورهای مستضعف دستچین کنند.
اسلاید 3 :
ایراد موجود در کتب ریاضیات چیست؟
درس حساب باید طوری تدریس شود که امتحان آن دارای سطوح مختلف یادگیری باشد تا دانشآموزانی که بهرهی هوشی کمتری دارند، حداقل در دوره آموزش عمومی بتوانند با تلاش و بدون فرآیندهای غیر قانونی، آنرا با موفقیت بگذرانند. این درس همچنین از سوی دیگر به آنها یاد میدهد تا در جامعهی خود به حسابگری بپردازند و به زیر و بم مشکلات جامعهی خود آگاهی یابند.
درس حساب، درسی است که برای هر تجربهی محاسباتی دانشآموزان اهمیت قائل شود و انتظار نداشته باشد که فراگیر از رفتار ریاضی «تقسیم 24 بر 3»، صرفاً روش آن را یاد بگیرد و دادههای اولیه و نتیجهی عددی آن را به فراموشی بسپارد؛ نتیجهای که در زندگی آیندهی خود در هنگام خوردن داروهای 8 ساعته بسیار با آن مواجه خواهد بود.
اسلاید 4 :
«صیانت از وحدت ملی و انسجام اجتماعی با محوریت هویت مشترک اسلامی ایرانی» و «استمرار فرهنگ اسلامی ایرانی از طریق ارزیابی آگاهانه آن و تعامل نقادانه با سایر فرهنگها براساس نظام معیار اسلامی» دو گزاره از گزارههای ارزشی مندرج در بیانیه ارزشها، بایدها ونبایدهای اساسی است که تصریح شده لازم است تمام اجزا و مؤلفههای نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی هماهنگ با آنها باشد و همه سیاست گذاران و کارگزاران نظام ملتزم و پایبند به آنها هستند.
اسلاید 5 :
بر پایة چشماندازی که این سند در افق چشمانداز ١٤٠٤ طراحی کرده است، مدرسه دارای تعامل اثربخش با مساجد و دیگر نهادها (فرهنگسرا، کتابخانه و .) و برخوردار از ارتباط مستمر و مؤثر با عالمان دینی، صاحبنظران و متخصصان است و تربیت یافتگانی را پروش میدهد که: «دین اسلام را حق دانسته و آن را به عنوان نظام معیار میشناسند و به آن باور دارند و آگاهانه، آزادانه، شجاعانه و فداکارانه برای تکوین و تعالی اخلاقی خود و دستیابی به مرتبهای از حیات طیبه و استقرار حکومت عدل جهانی مهدوی از آن تبعیت مینمایند و به رعایت احکام و مناسک دین و موازین اخلاقی مقید هستند.»
اسلاید 6 :
دانش آموزانی را پرورش می دهد که«از توان تفکر، درک و کشف پدیدهها و رویدادها به عنوان آیات الهی و تجلی فاعلیت خداوند در خلقت و نیز دانش، بینش و مهارتها و روحیۀ مواجهۀ علمی و خلاق با مسائل فردی و خانوادگی و اجتماعی برخوردارند.» همچنین در این سند به مواردی نظیر انضباط مالی، وقتشناسی، مصرف بهینه و پرهیز از اسراف و وابستگی نداشتن به دنیا، همچنین رعایت وجدان، عدالت و انصاف در روابط با دیگران در فعالیتهای اقتصادی در مقیاس خانوادگی، ملی و جهانی نیز تصریح شده است.
اسلاید 7 :
«تدوین برنامههای عملیاتی لازم در راستای ترویج، تقویت مستمر و تحکیم فضایل اخلاقی در محیطهای تربیتی با استفاده از تمام ظرفیتهای آموزشی و تربیتی با تأکید بر اولویت کرامت و عزت نفس و شجاعت، حیا و عفت، صداقت، مسئولیتپذیری و نظم در تمام دورههای تحصیلی» از جمله راهکارهایی است که سند چشمانداز برای رسیدن به اهداف خود بیان کرده است.
اسلاید 8 :
تربیت دینی
آیت الله مصباح یزدی(1388)، در مورد تربیت معتقد است قرار دادن دین در عرض ابعاد دیگر، نادرست است و نه تنها خدمت به دین نیست، بلکه تخریب دین و خدمت به سکولاریسم است. ایشان تربیت دینی را در عرض و همردیف سایر دروس دیگر نمیداند بلکه آن را برآیندی از بخشهای مختلف میدانند.
اسلاید 9 :
چگونه علوم مختلف با هم مرتبط اند؟
هر موضوع و فعالیت انسانی دارای ابعاد مختلف دینی، اقتصادی، سیاسی، هنری و. است که متخصصان هر رشته میتوانند آن را از منظر خود تحلیل کنند. اگر چه بعضی از این موضوعات از نگاه آن متخصصان غنای بیشتری برای کار و مطالعه دارد و همان موضوعها میتواند بهترین سوژه برای طراحی برنامهی درسی در آن رشتهها شود تا بهتر مفاهیم علمی خود را آموزش دهند، اما اگر برای هر درس، صرفاً موضوعاتی بسیار خاص و بسیار متفاوت از آن چه که متعلم در زندگی معمولی خویش مشاهده میکند، معرفی و تحلیل شود، به نظر میرسد فراگیر، به تنهایی نتواند مصادیق ساده تر آن را بر روی زندگی خویش بیابد.
مثلا متخصصین ریاضی باید روش معلمین تاریخ در تبدیل تقویم و سالشمارها را اصلاح کنند.
اسلاید 10 :
چگونه علوم ریاضی با علوم دینی مرتبط است؟
با توجه به مطلب گفته شده باید جمعی از متخصصین علوم ریاضی با نگاه دقیق خود به موضوعات دینی، مسائل و یا مطالبی که نیاز به بررسی آماری، محاسباتی و یا مدل سازی ریاضی دارد بیابند و مورد تحلیل و بررسی قرار دهند.
از سویی دیگر، نحوهی رفتار معلم و روش اجرای برنامهی درسی وی در کلاس درس به عنوان یک رفتار و فعالیتی که از انسان صادر شده است، خود، موضوعی است که از نگاه دینی میتواند تحلیل و بررسی شود.
بنابراین برخلاف آنچه که اکثریت معلمین تصور میکنند اسلامیسازی کلاس درس، محدود به تصحیح رفتارهای معلم با معیارهای اخلاق اسلامی مانند شروع درس با نام خدا نیست. بلکه این مسئله بخشی از ارتباط دوطرفه ای این دو حوزه مطالعاتی است.
اسلاید 11 :
اسلامی سازی علوم و علوم اسلامی
آیت الله جوادی آملی(1390)، شناخت خلقت به عنوان یک آیه و نشانه الهی و برای شناخت عظمت خدا را نوعی علم کلام میدانند که هدفش اثبات خداوند است. اما شناختی که صرفاً برای شناخت خلقت خدا باشد را متناظر با علم تفسیر اسلامی دانستهاند. زیرا همانطور که در درس تفسیر به عنوان یک علم اسلامی، قدم به قدم گفته میشود که خدا چنين مواردی را گفت، در دروس خلقت شناسی نیز بیان میشود که خدا چنين خلقتهایی را کرده است.
آیت الله حائری شیرازی(1388)، نیز همین مفهوم را در قالب دیگر بیان کردهاند، ایشان بیان جمله «اگر فلانی نبود ما شکست میخوردیم!» را مشرکانه، و در مقابل جمله «اگر خدا بر ما به وسیلهی فلانی منت نگذاشته بود شکست میخوردیم!» را موحدانه می دانند.
اسلاید 12 :
اسلامی سازی علوم و علوم اسلامی
استاد شهید مطهری نیز شناخت نادرست از خدا را یکی از علل گرایش به مادیگری در غرب دانسته و معتقد است در تقابل «میکروب مریضی را به وجود میآورد» با «خداوند مریضی را به وجود میآورد»، این خدا است که با پیشرفت علم در این دوگانگی، از نگاه غربیها عقب نشینی خواهد کرد.
خلاء نسبی مفاهیمی نظیر «مُسَبِبَ الاَسباب» بودن خدا و یا علل اربعه «علت فاعلی» و «علت مادی» و «علت صوری» و «علت غایی» بین انبوه مطالب تدریس شده موجب شده تا معلم و دانشآموز جایی برای خدا در شناختشان از طبیعت باقی نگذارند.
معلمان علومی نظیر فیزیک وظیفه دارند تا در لابلای دروس این نکته را متذکر شوند که خدا، آفرینندهی قانونهایی است که دانشمدانی امثال نیوتون آنها را کشف میکنند.
اسلاید 13 :
بررسی چند آیه مربوط به ریاضیات
«هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِيَاءً وَالْقَمَرَ نُوراًوَقَدَّرَهُ مَنَازِلَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ،مَاخَلَقَ اللَّهُ ذَلِكَ إِلَّا بِالْحَقِّ،يُفَصِّلُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ». آیه 5 یونس.
«او کسی است که خورشید را روشنایی، و ماه را نور قرار داد؛ و برای آن منزلگاههایی مقدّر کرد، تا عدد سالها و حساب را بدانید؛ خداوند این را جز بحق نیافریده؛ او آیات (خود را) برای گروهی که اهل دانشند، شرح میدهد»
«وَ جَعَلَ اللَّيْلَ سَكَنًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْبَانًا». آیه 96 انعام.
«شب را براى آرامش و خورشيد و ماه را وسيله حساب قرار داده»
«وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ آيَتَيْنِ.وَلِتَعْلَمُوا عَدَدَالسِّنِينَ وَالْحِسَابَ».آیه12اسراء.
«شب و روز را دو نشانه قرار داديم . تا شماره سالها و حساب را بدانيد.
اسلاید 14 :
بررسی چند آیه مربوط به ریاضیات
ترجمه و تفسیر معنای کلمهی حساب، به حالت خاص آن یعنی حساب سن و سال، محدود کردن بی موردی است که دلیلی برای آن وجود ندارد. در این آیه، حرکت منظم خورشید و ماه، نمونهای از نظم موجود در خلقت، از سوی خدا است.
از این آیات نتیجه میشود سهم ریاضیاتی که از نظم موجود در طبیعت توسط انسان آموخته شده بسیار زیادتر از ریاضیاتی است که زاییدهی تفکر محض دانشمندان باشد بلکه بعید نیست آن ریاضیات نیز، بصورت غیر مستقیم و بر پایهی ریاضیات گرفته شده از طبیعت، بنا شده باشد.
اسلاید 15 :
ریاضی و آموزش ریاضی از نگاه قرآن
از آیات مطرح شده برداشت می شود که یادگیری ریاضی از طبیعت توسط انسان، هم بصورت تکوینی اتفاق می افتد و هم بصورت تشریعی باید اتفاق بیفتد. یعنی نه تنها برای دانشمندان قرنهای مختلف، این یادگیری بصورت تکوینی ایجاد شد، بلکه برای کودکان امروزی نیز باید بصورت آگاهانه و اختیاری و با برنامهریزی بهتر همین فرآیند اجرا شود.
اسلاید 16 :
ریاضی و آموزش ریاضی از نگاه قرآن
با توجه به این که، تاریخ به عنوان میراثی از اندیشهها، خلاقیتها و روشهای ریاضی دانان گذشته، الهام بخش برای تعلیم در ریاضیات مدرسهای تا دانشگاهی است(علم الهدائی، 1388)؛ و از سویی قرآن به عنوان ناقل اصیلترین سنتهای الهی در شکلگیری تاریخ، بیان میدارد که بررسی و رصد حرکت خورشید و ماه موجب رشد علم ریاضی در طول تاریخ شده است؛ میتوان نتیجه گرفت که پدیدههای طبیعی، به ویژه احتمالاً مسائل مربوط به حرکت زمین و ماه، برای یادگیری ریاضی با فطرت انسان سازگاری بیشتری دارند و بنابراین سوژههای مناسبی برای طراحی برنامههای درسی ریاضی میباشند.
اسلاید 17 :
چگونگی حضور ریاضیات در بعد اعتقادات دینی
یکی از کارکردهای آموزش و یادگیری ریاضیات، تقویت تفکر و اندیشه و انضباط فکری برای افزایش قدرت تشخیص حق از باطل است(داوودی، 1390).
البته رویکرد تلفیق برنامهدرسی امکانات متنوعی را برای توسعهی نگرش آیه ای به منظور تثبیت توحید حضوری فراهم میآورد(علم الهدا،1381). این رویکرد طبق بیانات آیت الله جوادی آملی مصداقی از علم کلام محسوب خواهد شد. همانطور که در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش آمده است، بازگو کردن چنین مطالبی برای تقویت ایمان دانشآموز بسیار لازم است، زیرا فراموشی جزو ویژگیهای ذاتی انسان است و تذکر دائم به آیات و معجزات الهی (اعم از آیات قرآنی و یا آیات آفاقی و یا آیات انفسی) برای هر انسانی امری ضروری است. طبعاً بیان درست اعجاز تنها از زبان متخصصان آن رشته امکانپذیر است.
اسلاید 18 :
چگونگی حضور ریاضیات در بعد احکام دینی
بایدها و نبایدهای احکام دینی، برخلاف هنجارهای اخلاقی در اسلام، مرز مشخصی برای حکم موضوعات مختلف ارائه داده که طبیعتاً برای شناخت بهتر حکم یک موضوع، باید ساختار احکام فقهی، از سوی متخصصین «علوم دقیق»، مدلسازی شود و با تعیین روشهای بهتر برای تعیین حکم، راه آسانتری برای استخراج حکم فقهی ارائه شود.(ارتقاء ریاضیات قومی)
اسلاید 19 :
چگونگی حضور ریاضیات در بعد اخلاق دینی
با ورود ریاضیات قومی به مسئله محاسبه نفس چشم انداز وسیعی را می توان از آن انتظار داشت.
شاخصهای محاسبهی نفس اگر چه در مقیاس فردی ممکن است کم اهمیت باشد(زیرا هرکس خود را خوب می شناسد)؛ اما تذکر به همین محاسبات کم دقت، دانشآموزان را از غفلت می رهاند و اثرات آن زمانی بیشتر می شود که معلم در تهذیب نفس و مبارزه با خواهشهای نفسانی خودش نقش الگویی خود را ایفا کند.
در عینحال شاخصههای محاسبه نفس ملی و جمعی برای نهادهایی نظیر معاونت پرورشی مدارس و مسئولین فرهنگی یک منطقه و یا حاکمان، بسیار کاربردی؛ و طراحی سوال از نتایج آن درکلاسهای درسی برای دانشآموزان به نظر بسیار جذاب میآید.
