بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
هنرو معماري در دوره ي تيموريان
بسم الله الرحمن الرحيم
اسلاید 2 :
هنرمندان و معماران ايراني با حمله ي مغول و كشت و كشتار و ستم وويرانگري اين قوم و در دوره هرج و مرج و خودكامگي حكمرانان محلي دست و دل از هنر و هنر نمايي شستند و در لاك ياس فرو رفتند به قول حافظ ”كي شعر تر انگيزد خاطر كه حزين باشد“
يك معمار چگونه مي توانست در آشفتگي و پريشاني هنر نمايي كند . اما به تدريج كه اقوام مهاجم با مظاهر فرهنگ آشنا شدند به آن خو گرفتند و آن را پذيرفتند معماري ايراني نيز جان تازه اي گرفت و بر اثر آن بناهاي مذهبي و ديواني احداث شد. در ابتدا نماها با خشت و آجر معمولي و تاقنماها با سفيد كاري ساده ساخته مي شد و هرقدر كشور آرامتر و فرمانروايان بيگانه اش ايرانيتر و رامتر مي شدند آرامش بناها از بيرون و درون بيشتر و زيباتر مي شد.
همه ي بناهاي زيبايي كه در عصر تيموريان در سمرقند ايجا د شد و ديگر بناهاي بر جامانده از اولاد و احفاد تيمور حاصل دسترنج معماران هنرمند ايراني است .
چون تيمور در سال 795براي بار دوم شيراز را تسخير كرد قريب يك ماه در باغ تخت اقامت نمود . شواهدي وجود داردكه نشان مي دهد تيمور باغهاي معروف شيراز را ديده و شيفته ي اين باغها و نيز شايد بناهاي شهر شده است . همه ي اين زيباييها براي او به صورت الگويي از يك شهر زيبا در آمد . به همين دليل برخي از باغهايي را كه در سمرقند ايجاد كرد به نام باغهاي موجوددر شيراز ناميد كه باغ دلگشا و باغ جهان نما از آن جمله اند .
اسلاید 3 :
اما شكوفايي هنر تيموري در عصر شاهرخ اتفاق افتاد . در اين زمان بناهاي زيادي ساخته شد عموما اين بناها واجد نوعي وحدت معماري و تزئيناتي چون كاشيكاري و نقاشي بودند .بناهاي زيبا و پرشكوه اين عصر نشان دهنده آنند كه در زمان تيمور و فرزندانش شرايط
اقتصادي مناسبي براي بوجود آمدن اين آثار وجود داشته است . در مجموع بايد گفت معماري عصر تيموري از اصالت خاصي برخوردار بوده است.
بناها و آثار تاريخي مهمي از دوره تيموريان در ايران و افغانستان و ازبكستان بر جامانده است
كه به آنها اشاره مي شود.
اسلاید 4 :
مسجد گوهرشاد
مسجد گوهر شاد خاتون مشهد كه به نام باني آن همسر شاهرخ مشهور شد . از شاهكارهاي معمار نامدار عصر استاد قوام الدين شيرازي است .
ساخت اين بنا در سال 821آغاز شد و قريب 12سال طول كشيد .
خصوصيات بنا :
داراي سر در مستقلي نيست
سردر ايوان طرف قبله آن داراي تاق عظيم كاشي كاري است .
ايوان باشكوه اين مسجد و كتيبه تاريخي مفصل آن از جنس كاني است و به خط بايسنقر پسر ارشد شاهرخ با حروف بسيار درشت سفيد بر زمينه اي آبي رنگ و در نهايت زيبايي نوشته شده است
اين مسجد شامل جامع تاريخي صحن ايوان مقصوره منبرصاحب الزمان شبستانها گنبد و مناره است
دو رواق از حرم به نام هاي دارالحفاظ و دارالسياده نيز از بناهاي ساخته شده به فرمان گوهرشاداست .
اسلاید 6 :
مسجد مولانا
بناي زيبايي از دوره شاهرخ تيموري به نام مسجد و مزار مولانا شيخ زين الدين خوافي كه از مشاهير عرفاي عصر تيموري بوده در تايباد ساخته شده است .
ويژگي هاي اين بنا
تزئينات گرانبهاي كاشي كاري معرق آن معرف معماري دوره تيموري است.
تاريخ اتمام آن اواخر دهه 840ذكر گرديده است .
اسلاید 9 :
شيخ احمد جامي از عرفاي قرن پنجم و اوايل قرن ششم هجري است اما ساختمان مزار اين عارف مشهور در تربت جام به قرن نهم و دوره ي تيموري بر مي گردد
اسلاید 10 :
مسجد شاه
اين مسجد كه امروزه هفتادو دو تن نام دارد در جوار حرم امام رضا (ع) واقع شده است .
سال ساخت آن را 855قمري ذكر كرده اند ولي در دوره ي صفوي تعمييراتي در آن صورت گرفته است .
كاربرد قطعي اين بنا مورد بحث بوده و احتمال آرامگاه بودن آن مورد بحث است .
اسلاید 11 :
مدرسه ي قياسيه ي خرگرد
اين بنا به دليل معماري منحصري كه دارد در شناخت معماري اين دوره بسيار حائز اهميت است .
ويژگي هاي اين بنا :
سازنده ي آن دو معمار برجسته ي قرن نهم يعني قوام الدين شيرازي و غياث الدين شيرازي بوده اند .
طرح اين مدرسه از نوع چهار ايواني است .
سال اتمام بنا 848ق است .
در زمان شاهرخ و به دستور پير احمد خوافي وزير ساخته شده است
اسلاید 13 :
مدرسه ي دودر
اين مدرسه دقيقا رو به روبروي مدرسه ي پريزاد واقع شده و جزو حرم رضوي به حساب مي آيد .
ويژگي هاي بنا :
در سال 843ساخته شده است .
به اهتمام غياث الد ين يوسف خواجه بهادر ساخته شده است .
از لحاظ تزيين كاشي كاري معرق مجموعه ي خطوط مختلفه و نقوش آن در خور توجه است .
از روزگاران گذشته طلاب علوم ديني در آن به بحث و درس مي پرداخته اند
اسلاید 14 :
مجموعه ي امير چخماغ يزد
امير چخماغ در زمان شاهرخ و به فرمان او حاكم يزد بود .
مجموعه عظيم او شامل مسجد خانقاه قنات و آب انبار مي شد كه اكنون فقط مسجد آن باقي مانده است
ويژگي هاي بنا :
تاريخ احداث آن 841و كتيبه آن به خط محمد الحكيم است
اسلاید 17 :
مسجد جامع اصفهان
اسلاید 18 :
مسجد جامع يزد
مسجد جامع یزد یكی از با ارزشترین میراث های تاریخی هنری و گنجینه ای از معماری اسلامی موجود در شهر یزد است. بانی ساختمان اصلی مسجد را علاءالدوله گرشاسب آل بویه در قرن ششم هجری قمری می دانند، ولی مسجد كنونی مربوط به آل مظفر و تیموریان قرن هشتم و نهم هجری است
اسلاید 20 :
گور اميرتيمور
مقبره خود تيمور است كه در جنوب غربي شهر سمرقند احداث شده است و در سال 806ق.م تكميل گرديد.
فرزند او ميران شاه و نوه اش پير محمد در آن دفن شده اند . پس از مرگ شاهرخ الغ بيگ جسد پدرش را از هرات به سمرقند آورد و دفن كرد .
آخرين فرد از خاندان تيمور كه در گور امير به خاك سپرده شد خود الغ بيگ بود .
گنبد پيازي شكل اين بنا از مشهورترين نمادهاي معماري تيموريان و از ساخته هاي استاد حسين بنا از اهالي اصفهان است .