بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
محصولات غیرچوبی جنگلها و مراتع
اسلاید 2 :
رزین ها و گیاهان رزین دار
ترکيبي از مواد چربي قابل حل فرّار و غيرفرّار از مخلوط «ترپنوئید» و يا «فنوليک» هستند و معمولاً در ساختار به خصوص داخلي و يا سطحي گياه تراوش ميشوند.
رزینها جزو دومين ترکيبات آلي محسوب ميشوند
يعني این که هيچ گونه نقشي در فيزيولوژي رشد، توسعه و توليد گياهان ندارند
اولئورزين در مصر باستان يعني هزار سال قبل از ميلاد مسيح بعنوان جلا دهنده بکار ميرفت
رزینها اغلب به صورت مخلوط کم و بيش يکنواختي با اسانسها هستند. از این نوع رزینهای مخلوط با اسانسها میتوان به اولئورزینهاي طبیعی، تربانتين، صمغ کانادا و کوبائي اشاره کرد
رزینها به حالت مخلوط با صمغها نيز وجود دارند و آنها را با نام «گُمرزين» ميشناسيم
اسلاید 3 :
آنغوزه
آنغوزه با نام علمي «فِرولا آسافوتیدا Ferula assafeotida از خانوادۀ چتریان Apiacea
Umbelliferae
علفي و پايا، داراي ريشۀ کمي ضخيم و گوشتي
برگهاي بسيار بريده، ساقۀ خشن و فيبري است
در چند سال اوّل ساقۀ قابل رويتي ندارد و منحصراً داراي تعدادي برگ واقع بر روي زمين است.
گلهاي «هرمافرورديت»
در حدود 17 گونه از اين جنس توليد رزینهاي تجاري ميکند که بعضي از آنها در صنايع دارويي و بعضي هم در ادکلنسازي استفاده میشوند
ريشهها به صورت افقي و به موازات سطح خاك قراردارد
گياه يك پايه و منوكارپيك
شكل رويشي آنغوزه «ژئوفيت»
مرحلۀ رشد گياه از اوايل بهار شروع و تا اواسط تير ماه ادامه دارد.
اسلاید 4 :
دوره كمون 8 ماه – دوره فعاليت 4 ماه در شيب هاي جنوبي و شيبهاي شرقي و نقاط ارتفاعي 2800-1700 ميتوان آنغوزه را ديد.
ارتفاع ساقه گل دهنده گاهي به دو متر، بذرها باريك و به شكل راكت و زاد آوري گياه فقط توسط بذر.
انتشار و گسترش آنغوزه
گونههاي جنس آنغوزه داراي پراكنش بسيار وسيعي بوده و در اكثر نقاط ايران يافت ميشوند محل رويش گونه آنغوزه استانهاي فارس، لارستان، نيريز، مشكان، خراسان، بلوچستان، كرمان
انواع شيره آنغوزه
1- نوع اشكي يا دانهاي
اين نوع شيره مرغوبترين و نادرترين نوع آنغوزه. ظاهري مسطح و بيضوي، رنگ آن سفيد مايل به زرد و زرد مايل به قرمز و يا قهوهاي تيره که از ساقه گياه به مقدار كم در حالت طبيعي خارج مي شود.
2- نوع توده اي
در اثر تيغ زدن محل يقه از محل زخم خارج مي شود و به رنگهاي متفاوت زرد – قرمز – قهوهاي و خاكستري
قهوهاي، دیده میشود. آنغوزه طعم گس و گزنده دارد. بوي آن شبيه بوي سير متعفن و غير قابل تحمل است.
اسلاید 5 :
تركيبات شيميايي
62 درصد رزين ،25 درصد صمغ، 3 تا 7 درصد اسانس ، 28/1 درصد اسيد فروليك آزاد و به مقدار بسيار جزئي از وانيلين تشكيل شده است.
اسانس آنغوزه
مايعي صاف – بيرنگ و يا به رنگ زرد روشن و يا قهوهاي با بوي سير و نفرت انگيز است. بوي بد اسانس آنغوزه مربوط به تركيبات سولفوره آن ميباشد.
طريقۀ بهرهبرداری از آنغوزه
بهرهبرداری آنغوزهزارها در قالب طرح و انعقاد قرارداد با واحدهاي منابع طبيعي و زیر نظر کارشناسان بهرهبرداری انجام ميپذيرد
1- شناسايي بوتههاي قابل بهره برداري
شناسايي بوتهها از اوايل بهار شروع ميشود، تعداد بوتۀ کافي در واحد سطح و حداقل 200 عدد در هکتار .
اسلاید 6 :
2- مرحله پيجانيدن برگها
اواخر ارديبهشتماه كه مرحله شادابي برگها سپري شده و حركت شيره پرورده با كاهش صورت گرفته و پس از مرحله كامل ذخيره كربوهيدراتها ، برگهاي آنغوزه را پيچانده و برروي محل خروج شيره ( يقه گياه) برگردانده سنگي روي آن قرار ميدهند هدف اين است كه شيرابه توليد شده در برگها به ريشه برگردد.
3ـ مرحله كشتن
در اين مرحله برگهاي خشك شده را كنار زده با تيشه اطراف يقه را به عمق 15- 10 سانتيمتر خالي میکنند. سپس پوشش ليفي آنغوزه برداشته، روي ريشه را با خاک نرم ميپوشانند و تا دو هفته بعد که مرحلۀ تيغزني فرا ميرسد گياه را رها ميسازند.
4- مرحله چهارم
بعد از مرحله كشتن با بيلچه خاك را كنار زده منطقه را نمايان مي كنند و سپس بوسيله كاردك مخصوص برش به ضخامت 1/5 -1 سانتيمتر بصورت مقطعي ( عرضي ) در قسمت فوقاني ريشه زده شده كه به اصطلاح بازشدن دهنه كنده گفته ميشود.
اسلاید 7 :
خواص دارویی و درماني
آنغوزه داراي اثر ضد تشنج ، قاعدهآور و ضد كرم است، رفع بيماريهاي منشاء عصبي دستگاه تنفسي ، اسپاسم حنجره و دستگاه هضم ، آسم و رفع يبوست
ميزان توليد سالانۀ آنغوزه کشور معادل 100 تا 130 تن
خريداران عمدۀ آنغوزۀ شيرين، هندوستان و آنغوزۀ تلخ کشور آلمان است
گياه آنغوزه داراي انواع تلخ و شيرين است، آنغوزه تلخ در استانهاي کرمان، فارس و آنغوزه شيرين در استانهاي يزد و خراسان ميرويد
استفادههای دارويي از آنغوزه به قرن هفتم قبل از ميلاد بر ميگردد. در طبّ سنّتی هندوستان از آن به عنوان بهترين داروي رفع گاز معده و نفخ دانسته است و آن را براي درمان ناراحتيهاي گوارشي استفاده ميکنند
در يک دورۀ بهرهبرداری تيغ زني بوتههای آنغوزه 12 تا 15 نوبت با فواصل زماني 5 تا 7 روز و به نسبت بزرگي ريشه و توان صمغ گياه تکرار ميشود
قدرت شيرهدهي گياه بين 70 تا 150 گرم
