بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
تطور مفهوم علم در گذر از عصر جاهلی به عصر نبوت
اسلاید 2 :
علم
علم یا «دانش »#جهل
ارتباط با 1-حلم
2-معرفت،فقه،حکمت و شعور
روز نتال می گوید:ریشه« ع ل م» در زبان غیرعربی با «علامت ، نشانه و نشانه راه »به لحاظ معنایی ارتباط دارد.
در عصر نبوت /عالِم همان حافظ قرآن
طلب العلم : اکثر مسلمانان احادیثی که به دست آوردن آن
مستلزم سفر طولانی است
دراحادیث دانش
سده های اولیه اسلام یادگیری
اسلاید 3 :
واژگان متناظر با علم
1-معرفت عرفان اسم، از فعل عرف (شناختن)
معرفت:باعث میشود یک شخص ،چیزی را بشناسد و تشخیص دهد .
جمله أتَعرِفُ:از کسی برای اطلاعات (خبر)در مورد چیزی سوال شود .
شناخت پدر نسبت به فرزند خود –شناخت اهل کتاب نسبت به پیامبر
2حکمت =خرد(شناخت حقایق عالی و روحانی )،علم وفلسفه
درعربی :حکم به معنای «گذاشتن هرچیزی سر جای خودش » حاکی از حس تعادل و ثبات و برای نشان دادن نیرو کمال و فرزانگی
در قرآن :الحکمة البالغة / این حکمت به داود،مسیح،محمد(ص)و لقمان داده شد.
دریونان:توسط هفت حکیم به معنا علم عرضه شد.
اسلاید 4 :
عصر جاهلی
تاریخ عرب: قبل از اسلام حدود 150 الی 200سال قبل از بعثت در محدوده جزیرةالعرب
جاهلیت :نخستین بار در عصر نبوت /توصیف عرب مشرک قبل از اسلام /در 4 آیه سوره مدنی
جهل: عامه مردم ضد علم ،خواندن و نوشتن
ناشی از جهل به خدا رسول و عبادت خدا
صفات بارز مردم در جهت قبیله گرایی
علما با توجه به آیات قرآن سفاهت و جهالت
در برابر حلم و بردباری
زبان فارسی جهل در برابر فهم
حاکمیت برخی سنت های قبیله ای (حمیت ،تعصب)در کتمان حقیقت و شرک به خدا موجب نفهمی و عدم بینش به علم و علم آموزی
اسلاید 5 :
منابع شناخت عصر جاهلیت
در عصر جاهلی کتابت مختص طبقه خاص و حیطه شخصی بود/ آثار یونانی لاتینی و نصرانی
متون عصر نبوی یعنی قرآن کریم /متون دوره های بعد به ویژه عباسی
اشعار جاهلی ،متون تفسیری وحدیثی ،آثارتاریخی و جغرافیایی
مبنای علم جاهلی :شعور شعری
شعر و شاعری
توجه به فنون ادبی مثل خطابه ،نثر، امثال و شعر درفرهنگ عرب جاهلی
عرب دارای حافظه قوی /استفاده از شعر برای حفظ مآثر قبیله
شعر،ملاک شناخت محدوده مکانی و زمانی عصر جاهلیت
طبقه نخست شاعران عرب:امروالقیس ،نابغة بن ذبیان ،زهیر بن ابی سلمی، الأشی
اتکاء عرب جاهلی بر حافظه نه کتابت باعث تردید در صحت اشعار جاهلیت
ابن عباس :شعردیوان عرب جاهلی که عرب می توانست:1- نسب 2-مآثر قبیله ای 3--زبان عربی بشناسد و به دیگری تعلیم دهد این همان علم عرب درعصر جاهلی است.
اسلاید 6 :
علّامه یا نسّابه
علوم عصر جاهلی:علم انساب و ایام ذکر مناقب و مثالب .
عرب جاهلی چهار چیز را علم و صاحب آن را علامه می دانست:
1-ایام العرب2-زبان عربی 3-اشعار 4-انساب عرب
از جمله افرادعالم به نسب در عصر جاهلیت :اقرع بن حابس ،ابوبکر بن ابی قحافه جبیر بن مطعم ،ابوجهم بن حذیفه .
علّامه: به افراد آشنا به علوم اسلامی علوم قرآن و حدیث فقه و تفسیر
تهمت مشرکان به پیامبر اکرم (ص) :معَّلم یعنی تعلیم یافته/ از اهل کتاب
فرهنگ عرب جاهلی :
آمیزه ای از شرک، جهل ،خرافات ،جنگ و خون ریزی و بد ترین نوع انحرافات فکری عصر جاهلی ،شرک و بت پرستی بود.
اسلاید 7 :
عصر نبوت
دو دوره مهم در تایخ اسلام 1-دوره مکی (بعثت تا هجرت رسول خدا )
2- مدنی (هجرت تا رحلت رسول خدا )
قرائت و کتابت
بالاترین علم انسان،علم به کتاب / پیامبر برای اثبات رسالت خود شهادت خداوند و صاحب علم الکتاب را کافی دانسته
ابزار نگارش مسلمانان :قرطاس،پوست ،استخوان کتف ،پوست خشکیده درخت نخل و پارچه سفید
کاتبان وحی درزمان هجرت به مدینه:علی بن ابی طالب ،عثمان بن عفّان ،ابی بن کعب، زید بن ثابت /اجازه پیامبر به یادگیری زبان های دیگر مثل سریانی عبری فارسی رومی حبشی
روایات منقول از پیامبر و صحابه در زمینه کتابت:
امر به کتابت ترس از نسیان و فراموشی
نهی از کتابت ترس ازانحراف درتدریس قرآن ،روی آوردن به علوم
دیگر، اتکای به کتابت و ترک حفظ قرآن و کتابت غیر قرآن .
اسلاید 8 :
علم در قرآن
