پاورپوینت انسان شناسی پزشکی

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

انسان شناسی پزشکی
عنوان درس: بررسی و نقد نظریه های انسان شناسی

اسلاید 2 :

معرفی انسان شناسی پزشکی
شاخه ای میان رشته ای، میان حوزه ای و تخصصی در انسان شناسی است.
با حوزه های مختلف انسان شناسی (فرهنگی، زیستی، اجتماعی و زبانی) و همچنین شاخه های مختلف علوم زیستی نظیر پزشکی، دندانپزشکی، بیولوژی، نوروساینس همپوشانی دارد.
هسته مرکزی تحلیل در این شاخه ارتباط مفاهیم مرتبط با پزشکی و بدن نظیر سلامت، بیماری و درمان با فرهنگ و زمینه اجتماعی فرهنگی می باشد.
رویکردهای نظری: بالینی، تفسیری، انتقادی اجتماعی، پزشکی مردمی و محیط شناختی

اسلاید 3 :

خاستگاه
فجایع و صدمات انسانی ناشی ازدوجنگ جهانی اول و دوم و طرح مفهوم سلامت بین الملل
طرح مجدد بحث فرهنگ مادی و غیرمادی و رویکرد مجدد به نظریه و نظریه پردازی در دهه 1950
شکل گیری انسان شناسی پزشکی بعنوان شاخه ای از انسان شناسی و رسمیت یافتن در سطح آکادمی از دهه 1960
طرح بحث های مربوط به توسعه و پیامدهای ناشی از تداخل اشکال مدرن مثل پزشکی مدرن با اشکال سنتی در فرهنگهای هدف در نیمه دوم قرن بیستم

اسلاید 4 :

موضوعات مورد مطالعه
فرهنگ سلامت عمومی و تدابیر مردمی برای حفظ سلامت
برداشتهای مردمی و محلی از فرایندهای مرتبط با بدن و روان
نگاه به بدن و تغییرات آن
برداشت از خطر، آسیب پذیری، بیماری، علت بیماری، درمان، شفا و حفظ تندرستی
تجربه فرهنگی ناخوشی و ابعاد اجتماعی آن
برداشتهای مردمی و سنتی از علل ناخوشی
روابط اجتماعی در بالین بیماران
تعیین کننده های فرهنگی و اجتماعی در سلامت و بیماری
کالاشدگی بدن و تندرستی، بازاری شدن پزشکی
ابعاد مختلف بیماری و سلامت: جسمانی، روانی، فرهنگی، اجتماعی، معنایی
نابرابری در توزیع اجتماعی بیماری و سلامت
تفاوت در دسترسی به خدمات پزشکی
تاثیر جنگ، اپیدمی، تکنولوژی، سوءتغذیه بر نگاه فرهنگی و روابط اجتماعی مردم

اسلاید 5 :

نمونه مطالعات

اثر ایدز بر جوامع آفریقای مرکزی
پیامدهای تروماتیک جنگ بر خانواده ها در سریلانکا و گواتمالا
تاثیر تکنولوژیهای جدید باروری بر نگاه مردم مصر نسبت به خانواده، پدربودگی، مادربودگی و.
تاثیر سوءتغذیه بر نگاه مردم برزیل نسبت به بیماریهای کودکان
بروز بیماری جدید موسوم به سندروم جنگ خلیج
تجارت جهانی اندام ها، بافتها و سلولهای انسانی
بررسی مناسک سنتی مربوط به شفای بیماران
بررسی باروری و نازایی بعنوان مسئله اجتماعی فرهنگی
بررسی سزارین بمثابه برساختی اجتماعی
بررسی فضای درمان و شیوه های دسترسی مردم به خدمات پزشکی و سازمانهای ارائه دهنده خدمات

اسلاید 6 :

اهداف

درک تجربه سلامت، بیماری و ملاحظات مرتبط با بدن در فرهنگها و موقعیتهای اجتماعی مختلف
ایجاد پل ارتباطی بمنظور گفتگوی موثر بین پزشک و بیمار با تاکید بر تفاوتهای فرهنگی
درک رفتار بهداشتی مردم بمنظور مواجهه موثربا بروز وشیوع بیماریهای واگیر
درک ارتباط سیستمهای فرهنگی با سیستمهای سوماتیک و هماهنگ ساختن برنامه های توسعه و تکنولوژیهای جدید پزشکی با سیستمهای فرهنگی
درک سیستمهای پزشکی سنتی و تدابیر محلی و بهره گیری از آنها
بررسی مفاهیم برساخته در حوزه پزشکی و بدن بمنظور افشای ماهیت سیاسی اقتصادی آنها
فهم ابعاد مختلف بیولوژیک، اجتماعی و فرهنگی سلامت بمنظور نیل به کیفیت زندگی وسلامت همه جانبه

اسلاید 7 :

مفاهیم بنیادی

بیماری(disease): از دیدگاه پزشکی مدرن با نگاهی ابژکتیو، سلسله مراتبی، خردنگر و مکانیکی به وضعیتی گفته می شود که با استانداردهای تعیین شده برای سلامت هماهنگی نداشته باشد.

ناخوشی(illness): فهم و تجربهٔ سوبژکتیو، شخصی، کل نگر و ارگانیک که یک فرد در زمینهٔ فرهنگی خاص نسبت به وضعیتی که تعادل ویکپارچگی جسمی، روحی، اجتماعی و معنوی او را خدشه دار کرده است در خود احساس می کند.

مریضی(sickness): به برداشت اجتماعی از یک وضعیت به مثابه مرض اشاره می کند که شاید در جامعه و زمینهٔ دیگر نه تنها مرض نباشد بلکه سالم، طبیعی و حتی مطلوب تلقی شود.

سلامت (health): در ادبیات پزشکی مدرن در مقابل مفهوم بیماری یاdisease قرار دارد وبه معنای وضعیت ابژکتیو و استانداردی می باشد که بدن توانایی انجام عملکردهای خود را دارد؛ اما از منظر انسان شناسی این مفهوم علاوه بر بعد جسمانی ابعاد سوبژکتیو روحی، اجتماعی، معنایی و فرهنگی نیز دارد.

اسلاید 8 :

مفاهیم بنیادی

درمان(treatment): مفهومی ابژکتیو و هماهنگ با ادبیات پزشکی مدرن است و به اعمالی اطلاق می شود که بطور روشمند و تجربی بر اساس الگوهای عام بدون در نظر گرفتن تفاوتهای فرهنگی اجتماعی بمنظور رفع بیماری (disease) بطور یکسویه از سوی پزشک بر روی بدن یا روان بیمار انجام می شوند.

معالجه(curing): هم سویه ابژکتیو دارد و هم سویه سوبژکتیو زیرا هم در ادبیات بیومدیسن(پزشکی مدرن) و هم در پزشکی مردمی و سنتی کاربرد دارد. معالجه گران بومی (curers)با روشهای سنتی و آیینی و بکمک داروهای گیاهی، حیوانی و معدنی می توانند بر ناخوشی افراد غلبه کنند و آنها را معالجه کنند یا شفا دهند.

التیام یا شفا(healing) : مفهومی کاملا انسانی و سوبژکتیو است و دلالت بر فرایند بازیابی یکپارچگی و بهبودگی (wellbeing) بکمک شیوه های سنتی و مناسکی دارد که در میان یک اجتماع فرهنگی آشنا برگزار می شود .

اسلاید 9 :

مفاهیم بنیادی

توضیح طبیعی بیماری (naturalistic explantion of disease): با مفهوم علت یابی (etiology) در ادبیات بیومدیسن همپوشانی دارد و بمعنی توضیح ابژکتیو بیماریها بر اساس علل استاندارد و جهانشمول بدون درنظر گرفتن زمینه ها و برداشتهای خاص در هر فرهنگ است.

توضیح شخصی ناخوشی (personalistic explanation of illness): با مفهوم درک علت ناخوشی در پزشکی مردمی (ethnomedicine) همپوشانی دارد و بمعنی توضیح ناخوشی ها بر اساس تلقی خاصی می باشد که در هر زمینه فرهنگی اجتماعی و حتی در هر فرد نسبت به عامل ایجاد کننده ناخوشی وجود دارد.

اسلاید 10 :

رویکردها

رویکرد پزشکی مردمی (ethnomedical approach): در تقابل با رویکرد خردنگر و مکانیکی بیومدیسن، نگاهی را نسبت به بدن و امور مرتبط با سلامت، بیماری و درمان دنبال می کند که نسبت به زمینه های فرهنگی، اجتماعی و اکولوژیک و حتی نسبت به تفاوتهای فردی حساس است. در این نگاه، پزشکی جزئی از سیستم فرهنگی است و در هر زمینه ای باید هماهنگ با این سیستم و محیطی که این فرهنگ را در دل خود پرورانده است بررسی شود.

رویکرد انتقادی (critical approach): مفاهیم مرتبط با بدن و پزشکی را بویژه در جوامع مدرن از حیث برساخته بودن و تاثیرپذیری آنها از روابط اجتماعی هژمونیک بویژه با ماهیت سیاسی و اقتصادی مطالعه و افشا می کند. نقطه آغاز دراین رویکرد این است که مفاهیم پزشکی بهمان اندازه که ماهیت بیولوژیک دارند می توانند برساخته های اجتماعی معطوف به پول و قدرت نیز باشند.

اسلاید 11 :

رویکردها

رویکرد بالینی (clinical approach) : تمرکز در این رویکرد بر فرایند درمان، فضای درمان و روابطی می باشد که در این فضا بویژه بین پزشک و بیمار برقرار می شود، همچنین مراکز و نهادهای ارائه دهنده خدمات پزشکی و شیوه های دسترسی مردم به آنها را مورد مطالعه قرار می دهد. این رویکرد بر تمایز معنایی بین مریضی، ناخوشی و بیماری با هدف ارائه انسانی خدمات پزشکی تاکید دارد.

رویکرد تفسیری (interpretative approach): این رویکرد کاملا سوبژکتیو است و درمطالعات عمیق اتنوگرافیک بدنبال فهم معانی فرهنگی و محلی نسبت به مفاهیم مرتبط با بدن وپزشکی نظیر فرایندهای بدنی، ناخوشی، علت ناخوشی، فرایند ناخوشی، فرایند شفایابی و غیره در کلیت یک فرهنگ است.

رویکرد کاربردی (applied medical anthropology): موفقیت در اجرای برنامه های پزشکی ومراقبت از سلامت را در گرو کار میدانی و توجه به مقتضیات فرهنگی گروه هدف می داند و به مسئله نابرابری در دسترسی به این خدمات پس از اجرای برنامه ها توجه دارد.

اسلاید 12 :

شخصیتها و نظریه پردازان

جورج مک للاند فاستر George Mc Clelland Foster (1913-2006)
نانسی شپر هیوز Nancy Scheper Hughes (1944- )
بایرون جوزف گوود Byron Joseph Good (1944- )
توماس ج سورداس Thomas J. Csordas (1949- )
مارسیا کلیراینهورن Marcia Claire Inhorn (1957- )
مریل سینگر Merrill Singer (1950- )

اسلاید 13 :

جورج مک للاند فاستر

بنیانگزار انسان شناسی پزشکی
نیم قرن مطالعه میدانی در جوامع آسیایی و آمریکایی
رویکرد پزشکی مردمی و کاربردی
نقد پروژهای توسعه
مطالعه بر روی بسیاری از مفاهیم بنیادی در انسان شناسی پزشکی
ارائه مفاهیم زیر در انسان شناسی پزشکی :
Naturalistic explanation/medicine
Personalistic explanation/medicine
Biosociocultural aspects of medicine
مطالعه اتنوگرافیک و تاریخی گسترده بر روی پزشکی مبتنی بر اخلاط اربعه در فرهنگها و جوامع مختلف جهان

اسلاید 14 :

نانسی شپر هیوز

انسان شناس پزشکی با رویکرد انتقادی
موضوعات مورد علاقه :
بدن، دیوانگی، گرسنگی، خشونت، جنایت
کالا شدگی بدن، تجارت اجزای بدن انسان
ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بدن و سلامت
مفاهیم :
بدن/ ذهن (mindful body)
بدن/ خود (self body)
بدن/ جامعه (social body)
بدن/ سیاست (politic body)
״ مریضی حادثه ای منفک نیست . شکلی از ارتباط است.زبان اندامهاست که از خلال آن طبیعت، جامعه و فرهنگ همزمان سخن میگویند״. (1987: 40)