بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
تاریخ فلسفة غرب (عصر جدید)
جان لاک
طرح درسی
1. شخصیت و آثار جان لاک
2. معرفت شناسی جان لاک
لوح سفید ذهن
تصورات و حواس
تصدیقات و عقل
3. فلسفة سیاسی جان لاک
آزادی
اخلاق طبیعی
حقوق طبیعی
دموکراسی و اصول آن
اسلاید 2 :
شخصیت و آثار جان لاک
ـ متولد 1632 در رینگتن حومه بریستول انگلستان؛
ـ آموزش ابتدایی را در خانه دید و سپس به مدرسة وستمینستر رفت و در 20 سالگی وارد دانشگاه آکسفورد شد؛
ـ پس از گرفتن فوق لیسانس در همان دانشگاه مشغول تدریس زبان یونانی و علوم بلاغی شد؛
ـ وقتی به فلسفه روی آورد، از صورت رایج فلسفة مدرسی در آکسفورد(که در نظرش مبتلا به الفاظ و مصطلحات پیچیده و بیهوده بود) بسیار رنجید؛
ـ در علاقهمندی به فلسفه، بسیار تحت تاثیر دکارت بود؛ اما پیرو دکارت (کارتزین) نبود؛
ـ در آکسفورد علاوه بر فلسفه، طب و شیمی و فیزیک نیز آموخت؛
ـ طی سالهای 1665 تا 1680، فعالیتهای سیاسی هم داشت؛
ـ به علت برخی آشوبهای سیاسی انگلستان، مدتی فراری و در هلند مخفیانه زندگی کرد؛ اما در سال 1690 به انگلستان بازگشت و در 1704 درگذشت؛
ـ شخص متدینی بود و رفتار معتدلی داشت؛
ـ آثار مهم و مشهور او، جستار دربارة فهم آدمی و دو رساله در حکومت مدنی است؛
ـ نوشته هایش سادهاند، لذا درک اندیشههایش آسان است؛
ـ عمدة افکار او در دو حوزة معرفتشناسی و فلسفة سیاسی قابل تبیین است.
اسلاید 3 :
معرفتشناسی جان لاک1
ـ تجربه باوری؛ شناختهای انسان از دو مبدء نشأت میگیرند: تجربة حسی و دروننگری؛
. البته لاک، به انحصار معرفت به تجربه حسی معتقد نبود؛
ـ نفس همانند لوح سفیدی است که درپی حس و تجربه، تدریجا تصورات بر آن نقش میبندند؛
ـ عقل ملاک آراء و معتقدات داست؛ باید همة آراء و باورها را به پیشگاه عقل برد؛
ـ تصور یعنی «هر صورت ذهنی معقول یا محسوس یا هرآنچه که میتوان دربارة آن اندیشید»؛
ـ نفی تصورات فطری «جستاری.» به دلیل اعتقاد به لوح سفید نفس؛
. دلیل: مبنای اعتقاد به تصورات فطری، اجماع عام است؛ یعنی عموم آدمیان بر این اتفاق نظر دارند که از ابتدا، تصوراتی در نهاد همة آدمیان منطبع است و آدمیان آن را با خود به جهان میآورند؛ در حالی که «اگر حتی راست باشد که همة آدمیان دربارة مبادی معینی متفقاند، اتفاقشان فطری بودن آن مبادی را اثبات نمیکند(کاپلستون، ج5، ص89)؛
ـ پیشینة نفی تصورات فطری در سخنان توماس آکویناس (از فیلسوفان قرون وسطی).
اسلاید 4 :
معرفتشناسی جان لاک2
ـ بدون استفاده از تصورات فطری، میتوان منشأ همة تصورات را اثبات کرد. مثال: «هرآنچه هست، هست»، «ممکن نیست چیز واحدی هم باشد و هم نباشد»؛
ـ قدرت ذهن در درک و تصدیق، به جای تصورات فطری؛ تصدیق هم از تجربه یعنی حس ظاهری آغاز میشود: (کاپلستون، همان، ص91)؛
ـ تصورات دو دستهاند: بسیط و مرکب؛
ـ اقسام تصورات بسیط: 1. تصورات مربوط به کیفیت اشیاء مادی که با حس به درک میآیند؛ کیفیت اولیه مانند شکل و امتداد و کیفیت ثانویه مانند طعم و رنگ؛ کیفیات ثانویه متکی به نفس هستند و در ماده وجود ندارند؛ 2. تصورات مربوط به کارکرد ذهن، که از خود ذهن و با فعالیت قوای باطنی به دست میآیند، مانند دقت، حفظ مفاهیم، اعتقاد، اراده؛ 3. تصوراتی که از همکاری قوای ظاهری و باطنی حاصل میشود؛
ـ تصورات مرکب، پس از تصورات بسیط به دست میآیند؛ مثل تصور جوهر. جوهر مادی را با حواس ظاهری و جوهر مجرد را با حواس درونی درک میکنیم. برخی تصورات مرکب را از راه مقایسه به دست میآوریم؛ مانند اضافه (برادری، فرزندی و.)، علیت و.؛
ـ بنابراین، لاک به اصول قبل تجربه (که ذهن با استفاده از آنها مفاهیم مرکب را میسازد و به تصدیق میرسد) اعتقاد دارد؛
ـ نتیجه: جانلاک در تصورات، به اصالت تجربه و در تصدیقات به اصالت عقل، باوردارد.
اسلاید 5 :
جان لاک
تبیینی از معرفت شناسی اسلامی
1. چیستی ادراک
صورت ذهنی = علم حصولی/ علم حضوری = حقیقت علم
2. چیستی تصور و تصدیق
تعریف منطقی (قسمی از علم) / تعریف معرفتشناسانه (صورت ذهنی با/بدون حکم)
3. کارکرد حس و عقل
مفهومگیری و صورتپردازی تحت اشراف نفس (به کارگیری قوای باطنی توسط نفس متفرع بر علم حضوری نفس به خود و قوای خود)
4. اشتراک با جانلاک (اصالت حس در تصورت و اصالت عقل در تصدیق)
5. خلأ مبحث معقولات (اولی، ثانیةمنطقی و ثانیةفلسفی) درآراءلاک
اسلاید 6 :
تاریخ فلسفة غرب (عصر جدید)
جان لاک
فلسفة سیاسی جان لاک1
ـ «دو رسالة دربارة حکومت» شامل آراء فلسفی جان لاک «حق الهی پادشاهان» و «نظریة دموکراسی»؛
ـ انسانها بالطبع آزادند (آزادی در مقابل اسارت، نه به معنای ولنگاری)؛ این مبنا، در قبال مبنای حق الهی پادشاهان است که رابرت فیلمر بر آن بود؛
ـ آزادی ذاتی انسانها، منشأ محبت متقابل و عدالت و خیرخواهی آنها نسبت به همدیگر است؛
ـ محبت متقابل، اخلاق طبیعی هم نام دارد؛ یعنی انسانها در وضع طبیعی، با همدیگر سلوک اخلاقی مثبت دارند؛
ـ لاک در پی اخلاق طبیعی، به استقلال از دولت، ضرورت قانون و حقوق طبیعی باور داشت؛
ـ حقوق طبیعی مانند، حق صیانت از جان، حق آزادی، حق کار و.؛
ـ انسان تکالیفی هم دارد؛ مثلا صیانت از جان خود حق است و در مقابل، گرفتن جان دیگران و نیز کشیدن خود به بردگی ممنوع است.
اسلاید 7 :
تاریخ فلسفة غرب (عصر جدید)
جان لاک
فلسفة سیاسی جان لاک2
ـ دو حالت زندگی: حالت طبیعی و حالت جنگ؛
حکومت حالت طبیعی، دموکراسی و حکومت حالت جنگ، استبدادی است؛ (سرایت حکم این دو به هم ممنوع)
ـ ابعاد دموکراسی:
1. قانون در حالت طبیعی همان قانون رفتار انسانی است؛ اما ممکن است افرادی تخلف کنند؛ اینجاست که سخن از مجازات به میان میآید؛ اما برای اعمال مجازات باید پشتیبان و ضامن اجرا باشد؛ زیرا ممکن است مجرم جرم خود را انکار کند یا ستمدیده قدرت کافی مجازات را نداشته باشد یا مقیاس مجازات نامعلوم باشد؛
2. برای حل این مشکل باید سه نهاد شکل بگیرد: قانونگذار، مجری قانون و مجازات کننده متخلف؛
3. اصول دموکراسی:
الف) بنیاد حکومت قانون است نه زور(نظریة قهر و غلبه)؛
ب) واضع قانون نمایندگان مردم هستند؛
ج) حقوق فردی مانند مالکیت خصوصی، از دخالت حکومت مصون است؛
ـ منشأ جامعة سیاسی (تکیهگاه پاسداشت حقوق طبیعی انسانها در جامعه چیست؟)، قرارداد اجتماعی است؛
نقدها:
1. حقوق طبیعی افراد با خیر و نفع عمومی دنیوی همیشه سازگار نیست؛
2. دموکراسی نباید به استبداد اکثریت منتهی شود؛ 3. منشأ حقیقی حق و قدرت خداست نه قهر و غلبه و نه قرارداد اجتماعی.
