بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
اسلاید 2 :
فصل هشتم :تاثیر متقابل انسان ـ کامپیوتر در سیستم خبره
اسلاید 3 :
ردیابی قوانین :
فرایند استنتاج زنجیره ای گفته شده کاملا روشن و واضح است . دانش حل مسئله که قوانین می باشند صریحا ذکر شده اند. بنابراین با توجه به توضیحی که در دسترس کاربر وجود دارد او می تواند با ردیابی قوانین یک نتیجه گیری انجام دهد. چنین امکانات تشریحی ، ردیابی قوانین نامیده می شود. به این معنی که کاربر می تواند جزئیات توضیحات تکمیلی برای حصول نتیجه را در سیستم جستجو نماید.
مشکلات ناشی از ردیابی قوانین:
ردیابی قوانین چگونگی و دلیل همه مسائل را تشریح می کند. مهمترین ویژگی ردیابی قوانین این است که کاربر در حل مسائل کمتر دچار مشکل میشود.گرچه سیستم می داند چگونه یک نتیجه حاصل میشود اما نمیداند چرا این دانش در جایگاه اولیه قرار دارد.برای مثال اگر سیستم خبره شامل قانونی از نوع بالا باشد یعنی:اگر اتاق سرد و کم نور باشد پس بهترین گیاه پیچک است. آنگاه سیستم خبره نمی تواند با دلیل و برهان صحت این قانون را ثابت کند، اما اگر شرایط درست باشد نتیجه تائید می شود. برای قضاوت در مورد این قانون احتیاج به دستیابی به دانش تئوزی عمیق تری از یک متخصص می باشد. به عبارت دیگر یک ردیاب قوانین می تواند با استفاده از پایگاه دانش به حل مسئله کمک کند اما نمی تواند به خودی خود وجود آن را توجیه کند. اگر سیستم خبره تنها برای حل مسئله استفاده شود و دانش تئوری عمیق تر در دسترس نباشد امر چندان مهمی به حساب نمی آید.اما اگر به عنوان یک وسیله آموزشی و یادگیری مورد استفاده قرار گیرد،این امر یک ضعف به حساب می آید.
اسلاید 4 :
دانش عمقی و سطحی:
عدم توانایی در تهیه دانش قابل توجیه به این دلیل اتفاق می افتد که مدلی از دانش استفاده شده توسط خبرگان برای استدلال وجود ندارد. این مسئله دانش عمقی نامیده شده و متخصصین به چنین دانشی دسترسی ندارند. هر چند، وقتی یک متخصص با مشکلی رو به رو می شود سعی می کند با استفاده از روش هیوریستیک یا همان راه های تجربی با مشکلات مواجه شود که این حالت دانش سطحی نامیده می شود اما متخصصین برای حل سریع مسائل به حافظه ومحفوظات خود نیز رجوع می نمایند. برای مثال یک پرستار،چشمان مریضی را در مورد تاثیر دارو چک می کند تا مقدار مصرف آن را تعیین کند.این دانش ساده از دانش فیزیولوژیکی انسان در لایه های عمیق تر ناشی می شود و همین دانش است که اغلب در سیستم های خبره دیده می شود چرا که می توان به طور بسیار آسان و راحت از آن برای حل مسائل استفاده کرد.یک نمایش عمقی اغلب برای بهبود امکانات تشریحی لازم است.
سیستم XPLAIN :
سوارت اوت نیز در سال 1986 متوجه شد که سیستم های مبتنی بر قوانین قادر به اثبات آنچه انجام می دهند نمی باشد. چون دانش لازم برای ایجاد توجیهات در سیستم وجود ندارد. سیستم XPLAIN او یکی از اولین مواردی بود که به استفاده از تکنیک های برنامه نویسی اتوماتیک برای اثبات طرح ها در پس ساختار تشریحات سیستم خبره تاکید داشت. به هر حال، استفاده از این رویه و متد نیز برای اجرا با مشکلات زیادی توام بود.
اسلاید 5 :
دانش استراتژیک:
مجدداً پایگاه دانش گیاهان خانگی را در نظر بگیرید. اگر قانون 4 اجرا نمی شد. آنگاه موتور استنتاج سعی در اثبات قانون بعدی می کرد که قانون 5 بود.دستوری که موتور استنتاج در آن سعی در انتخاب بهترین گیاه خانگی دارد کاملاً بر اساس قواعد است. بنابراین دانش توضیح دهنده دستورات حل مسئله،قابل رویت نیست.
کلنسی در سال 1983 این مفهوم را اثبات کرد. وقتی که او متوجه شد GUIDON قادر به توضیح استراتژی سیستم خودش نمی باشد،مانند سیستم گیاهان خانگی او ثابت کرد که استراتژی جستجو در قوانین مطلق می باشد.
کلنسی می گوید: در طی برنامهGUIDON دریافتیم که روش تشخیص . درک قواعد وقوانین توسط خبره به وضوح نمایش داده نشده است و GUIDON نمی تواند قوانین را بیان نماید.چ.ن MYCINمشخص نمی کند که چگونه مفاهیم در یک قانون با هم جور در می آیند.GUIDON به طور واضح و کامل نحوه حل مشکلات و مسائل توسط MYCIN را بر نمی شمارد چون ساختار فضای جستجو و استراتژی عملکرد آن صزفا در حوزه مفاهیم قواعد واضح و قابل اجرا می باشد.
بنابراین تغییر یک سیستم مبتنی بر دانش به یک سیستم کامپیوتری کمک برنامه های آموزشی نیاز به یافتن جزئیاتی در مورد پایگاه قوانین و تغییرات وتحولات زیادی دارد. سیستمی را که کلنسی طراحی کرد،تحت عنوان NEOMYCIN نام گرفت . این سیستم توانایی های MYCIN را در تشریح استراتژی افزایش داد.دانش استراتژیک،دانشی در رابطه با چگونگی دسترسی به قوانین مختلف برای حل مسئله می باشد. جدول زیر انواع مختف دانش را که برای تشریح لازم است، به صورت خلاصه عرضه می کند.
در NEOMYCINدانش استراتژیک به شکل قوانین پیشرفته در می آید که در جایی به غیر از دامنه دانش طبقه بندی شده اند.
اسلاید 7 :
متن فشرده:
متن فشرده،در برخی سیستم های امروزی عملکرد موفقی داشته است و همانطور که از نامش پیداست از متونی که قبلاً آماده شده است برای ارائه تشریح استفاده می کند.یکی از عمده ترین موارد استفاده از متن فشرده ارائه پیغام های خطا در کامپیوتر می باشد. با پیش بینی پرسش هایی که کاربران ممکن است بپرسند،سیستم پاسخ های احتمالی را به صورت عبارات یک زبان طبیعی طراحی می کند به طوری که دسترسی به آن ها از رئش ردیابی قوانین سریعتر می باشد.
در عین حال طراح سیستم،باید به منظور طراحی پاسخ های مناسب،همه سوالات احتمالی کاربران را پیش بینی نماید.متن فشرده برخلاف ردیابی قوانین به صورت بسیار وابسته وغیر مستقل عمل می کند که این مسئله موجب می شود استفاده از آن در سیستم های دیگر بسیار مشکل شود.. همانگونه که اسپارک جونز (1984) مطرح کرد،پیش بینی متن فشرده موجب انحراف کاربر در تخمین قابلیت های سیستم می شود. چون کاربران ممکن است فکر کنند که با زبان طبیعی و عادی با سیستم در حال گفتگو هستند.
اسلاید 8 :
موارد استفاده فرارسانه ای:
در سال های اخیر توان و انرژی زیادی صرف ترکیب سیستم های خبره و سیستم های فرارسانه ای شده است که بیشتر مورد قبول کاربران باشد.سیسنم فرا رسانه ای مجموعه ای از متن، شکل وصدا است که از مکانیزم نشانه گذاری استفاده می کند. سیستم فرا متن به صورت ویژه ای از متن استفاده می کند. کاربرد این سیستم را می توان در صفحات وب موجود در اینترنت مشاهده کرد. سیستم فرا رسانه ای ابزاری برای مدیریت اطلاعات است که متن،شکل و صدا را به روش خاصی با هم پیوند می دهد.
استفاده از این روش به کاربر اجازه می دهد در یک سیستم بطور غیر خطی به کاوش بپردازد نرم افزارهایی مثل Microsoft Internet Explorer و Navigator Netscape به کاربر اجازه می دهد تا با کلیک کردن بر روی یک کلمه یا یک تصویر به اطلاعات بیشتری دست یابد. سیستم فرا متنی به صورت موفق در بسیاری از سیستم های خبره استفاده می شود.
اسلاید 9 :
واسط گرافیکی:
برخی از سیستم های خبره پیشرفته وجود دارند که چند شکل از واسط گرافیکی را دارا هستند.این ها عمدتا برای کاربردهای ویژه ای هستند که نمی توان آن ها را تعمیم داد. STEAMER (هولان،هاچنیز،ویتزمن در سال 1984) معروفترین سیستم مبتنی بر گرافیک است که برای شبیه سازی فشار بخار در نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا به کار می رود.
سیستم اولیه شامل مدل ریاضی برای فشار بخار بود که STEAMER یک واسط تصویری شبیه سازی شده به آن اضافه کرد.STEAMER با هدف جایگزینی انسان متخصص بنا نشده است.بر عکس،هدف از طراحی آن،ایجاد یک سیستم خبره در حوزه ای خاص بوده که به انسان در درک یک دامنه پیجده کمک کند.
اسلاید 10 :
نتیجه گیری:
موفقیت یک سیستم خبره اغلب به چگونگی کیفیت واسط کاربر بستگی دارد.این فصل توضیحاتی را در مورد صراحی واسط ها داشته و شامل راهمایی هایی برای دستیابی به کیفیت بهتر واسط کاربر می باشد. به نظر نمی رسد که مشکلات موجود در طراحی واسط کاربر برای سیستم های خبره بدلیل ملاحظات تجاری باشد.بلکه مشکلات،در مورد چگونگی تطابق نیازهای کاربران و واسط ها می باشد.(استلزنرـ ویلیام 1992) به این معنا که کاربران سیستم های خبره تنها از نظر تخصص و آگاهی در سطوح مختلفی قرار دارند،بلکه نیازهای آنان نیز دارای تفاوت هایی می باشد.بسیاری خواهان وجودذ توضیحات در سیستم خبره اند.با این حال،همانطوریکه در این فصل بررسی شد،چنین تسهیلاتی گاهی محدودند و بدون کمک طراحان حرفه ای دستیابی به آن امکان پذیر نمی باشد.
