بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
رئوس مطالب
مقدمه
لیشمانیوزجلدی شهری
لیشمانیوز جلدی روستایی
کالاآزار
کنترل لشمانیوزها
اسلاید 2 :
لشمانیازها از گروه تاژکداران خونی و بافتی هستند و در دوران زندگی خود به دو شکل یافت می شوند.
شکل لیشمانیایی یا آماستیگوت : بدون تاژک که در بدن میزبان پستاندار وجود دارد.
شکل لپتومونایی یا پروماستیگوت: داشتن تاژک در قسمت قدامی که در بدن پشه خاکی و نیز محیط کشت یافت می شوند.
اسلاید 3 :
اشکال لشمانیاها در انسان
لشمانیوز جلدی یا سالک : فقط پوست
لشمانیوز جلدی – مخاطی: پوست و مخاط هر دو را گرفتار می کند
لشمانیوز احشایی یا کالاآزار : شکل عمومی (سیستمیک)
اسلاید 4 :
لیشمانیوز جلدی یا سالک
در ایران لشمانیوزهای جلدی عموما به نام سالک خوانده می شوند و توسط دو نوع انگل یعنی لشمانیا تروپیکا و لشمانیا ماژور ایجاد می شوند.
لشمانیا تروپیکا عامل بیماری لشمانیوز جلدی شهری و لشمانیاماژور عامل بیماری لشمانیوز جلدی روستایی است.
در ایران به دو صورت دیده می شود:
1- شهری یا خشک که مخزن آن انسان است وسگ به طور اتفاقی مبتلا می شود
2- روستایی یا مرطوب که مخزن آن عمدتا جوندگان هستند و زخم بزرگتر و ترشحات بیشتری دارد.
مرحله انتقال معمولا از مخازن حیوانی ، بوسیله پشه فلبوتوم ماده (پشه خاکی ) صورت می گیرد .
اسلاید 5 :
لشمانیازیس جلی (سالک)
عامل انتقال : گونه های فراوانی از پشه خاکی. انتقال عفونت در بین جوندگان نیز از طریق پشه خاکی و ضایعات در گوش ها و دم حیوان دیده می شود.
انتقال عفونت از جونده یا سگ آلوده به انسان : پشه خاکی از گونه های فلوبوتوموس پاپاتاسی و سرژانتی در اکثر نقاط ایران پشه خاکی از اواخر اردیبهشت افزایش یافته و در اواخر تیر به حداکثر خود می رسند
به دنبال عفونت ، ایمنی پایدار بوجود می آیدتوسط جنس ماده پشه خامی به نام فلوبتوموس که برای تخم گذاری به خونخواری نیاز دارد انجام می شود
در بدن پشه خاکی فرم آماستیگوت به پروماستیگوت تبدیل شده و پس از تکثیر به سمت خرطوم و سر پشه آمده و به فرم پروماستیگوت تبدیل شده که قابلیت بیمارزایی دارد
پس از تزریق به پستانداران درون ماکروفاژها به آماستیگوت تبدیل می شود.
دوره کمون خارجی در پشه خاکی بسته به درجه حرارت و رطوبت و گونه پشه از 7 روز تا بیش از 15 روز است.
اطفال بیش از بالغین به بیماری مبتلا می شوند.
تمایز جنسی در ابتلا نیست
اسلاید 6 :
روند بیماری
پس از طی دوره کمون که چند هفته تا چند ماه طول می کشد در محل نیش ، پاپول پایدار می شود
در زیر آن به تدریج گرانولومی ایجاد می شود.
پوست روی آن زخم می شود و عفونت اضافی خود را نشان می دهد
پس از گذشت یک یا دو ماه زخمی به قطر 1 یا 2 سانتی متر به همراه ترشحات کم یا زیاد و یا بدون ترشح ظاهر می شود. بهبودی این زخم چند ماه و گاه بیش از یک سال طول می کشد.
پس از بهبودی ، جوشگاه تا آخر عمر باقی می ماند و مصونیت نیز تا پایان عمر ادامه دارد.
در تمامی مدتی که انگل در زخم باقی است به پشه خاکی منتقل می شود.
مدت سرایت پذیری در موارد درمان نشده ممکن است چند ماه الی 2سال ادامه یابد.
اسلاید 7 :
اپیدمیولوژی سالک
تعداد افراد آلوده در دنیا 12میلیون نفر تخمین زده می شود و350میلیون نفر در مناطقی که احتمال ابتلا به بیماری وجود دارد زندگی می کنند .
لیشمانیوز جلدی در72کشور ونوع احشایی در 61 کشور اندمیک است .
بیشترین آلودگی در شهر کابل افغانستان گزارش شده است.
بروز لیشمانیوز جلدی در کشور بر اساس گزارش دانشگاهها 42/2%، در سال 1383هزار نفر جمعیت کشور گزارش شده است.
اسلاید 8 :
پراکندگی جغرافیایی
لشمانیازیس جلدی:
سالیانه 1/5میلیون مورد جدید از بیماری اتفاق می افتد
درپاکستان ،هندوستان واخیرادر چین ،آسیای جنوب شرقی،ازجمله ایران
وافغانستان ،جنوب روسیه شوروی سابق ،اراضی ساحلی مدیترانه ،مناطق
صحرایی آفریقا وسودان ،ارتفاعات اتیوپی وکنیا ونامبیا ،جمهوری دومینیکن ،مکزیک،جنوب مرکزی تکزاس ،تمام کشورهای امریکای مرکزی ،تمام کشورهای آمریکای جنوبی به غیر از شیلی واروگوئه وجوددارد.
درکشورهای نیمکره غربی دنیا لیشمانیوز، خاص گروههای شغلی که درجنگل کار می کنند ویا آنهایی که درحاشیه ویا داخل جنگل زندگی می کنند ویاکسانیکه از مناطق غیر بومی بیماری به این نواحی جنگلی مسافرت می کنند می باشد.
عموما بیماری درمناطق روستایی شایع تراز مناطق شهری است.
در برخی مناطق ایران نظیر خوزستان ، اصفهان و تهران به خصوص در دوران قبل از مصرف ددت تقریبا هر فردی در دوران کودکی به سالک مبتلا شده بود.
اسلاید 9 :
سالک شهری یا خشک
یک آنتروپونوز است یعنی در درجه اول از انسان به انسان منتقل می شود. گرچه ایتلا سگ نیز وجود دارد و می تواند مخزن بیماری باشد.
ناقل بیماری فلوبتوموس سرژنتی است که در مناطق کوهپایه ای و بافت کهنه شهرها و مناطق نوساز بیشتر است.
کانونهای اصلی بیماری در ایران تهران، شیراز، مشهد نیشابور، سبزوار، کرمان و ساوره و بم هستند.
دوره کمون طولانی تر و بین چند ماه تا یکسال است و بنابراین الگوی فصلی منظمی ندارد. و در تمام سال دیده می شود.
دوره بیماری نیز طولانی تر بوده و حدود یکسال (سالک) طول می کشد.
اسلاید 10 :
سالک شهری یا خشک
دارای 4 مرحله است :
1- پاپول قرمز رنگ
2- فعال و بزرگ شدن آن و ایجاد هاله قرمز رنگ و تجمع سلول ها
3- ایجاد ضایعه سفت که دو تا سه ماه بعد
4- دانه ای سرخ با سطحی صاف و برجسته و قوامی نرم و شفاف ایجاد می شود
گاهادر روی آن فرورفتگی به عمق 1میلی متر که پوسته پوسته است ایجاد می شود که به تدریج سطح دانه نرم و روی دانه مایه سروزی ایجاد می شود در نهایت ضایعه به صورت زخم باز در می آید.
گاهی پس از بهبودی به صورت لوپوئید درآمده و می تواند مزمن شده و تا سالها آلوده کننده باشد.
اسلاید 11 :
ویژگی های زخم باز
حدودی مشخص و حاشیه ای نامنظم و برجسته دارد که روی آن دلمه کثیف و قهوه ای ایجاد شده اگر دلمه کنده شود کف زخم فرورفته است.
اطراف زخم هاله صورتی رنگ که در مقایسه با بافت اطراف وزیر آن سفت است .
ضایعه بی درد و گاهی با خارش خفیف همراه است .
بهبودی زخم از مرکز زخم شروع می شود و پس از گذشت 6 تا12 ماه و گاه بیشتر بهبودی کامل حاصل می شود .
اسلاید 12 :
لشمانیوز جلدی روستایی
این شکل دارای همان 4 مرحله سالک خشک است ولی تظاهرات بالینی آن متفاوت است.
باجوش همراه با التهاب حاد ظاهرمی شود و2هفته بعد به صورت زخم بزرگ که دور آن پر خون است تبدیل می شود.
زیر لبه زخم خالی است و لبه زخم دارای تضارس و چرک است.
جوش خوردن زخم از وسط و اطراف هم زمان اتفاق می افتد و ظرف 4 تا 6 ماه بهبود می یابد .
دوره کمون کوتاهتر بوده و از 1 تا 4هفته می باشد.
بیشترین آلودگی پشه خاکی در مرداد و شهریور بوده و بیشتر موارد انسانی در آبان تا دی دیده می شود.
اسلاید 13 :
خصوصیات اپیدمیولوژیک لشمانیوزها در ایران
لشمانیوز جلدی روستایی:
این بیماری زئونوز است بعنی در درجه اول بین حیوانات شایع است.
حیوانات مخزن این بیماری معمولا جوندگان از انواع موشهای
صحرایی تحت خانواده ژربیلینه هستند
ابتلای انسان معمولا فرع بر آلودگی حیوانات است
اسلاید 14 :
خصوصیات اپیدمیولوژیک لشمانیوزها در ایران
لشمانیوز جلدی روستایی:
سه کانون اصلی در ایران دارد
مرکز و شمال شرق:
از اصفهان و بادرود نطنز تا سرخس، یزد و نیریز فارس بوده
ناقل فلوبتوموس پاپاتاسی و مخزن آن رومبیموس اپیموس است
جنوب و جنوب غرب
شامل دشتهای ایلام و خوزستان، بوشهر و هرمزگان است
ناقل فلوبتوموس پاپاتاسی و مخزن آن تاترا ایندیکا است
جنوب شرقی بلوچستان
شامل منطقه دشتیاری بلوچیستان تا چابهار و بهارک و تا پاکستان است
ناقل فلوبتوموس پاپاتاسی ف صالحی است. مخزن آن مورینوس هوریانه و تاترا ایندیکا است
اسلاید 15 :
تشخیص
تشخیص قطعی با دیدن انگل درگسترش تهیه شده از ضایعه (اسمیر)یا کشت می باشد.
نتایج تست پوستی مونته نگرو و یا لیشمانین اغلب در مورد عفونت لیشمانیا تروپیکا، ليشمانيا ماژور و لیشمانیا برازیلنسیس مثبت می باشد.
این روش با تلقیح داخل جلدی سوسپانسیون پروماستیگوتهای کشته شده صورت می گیرد.
جهت تشخیص از تستهای سرولوژیک هم استفاده می شود (مانند تست آنتی بادی فلوئورسنت غیر مستقیم IFA و ELISA.
روش مولكولي P
اسلاید 16 :
حساسیت و مقاومت
در لیشمانیازیس احشایی اغلب بار انگلی سنگین بوده و عیار آنتی بادیها بر علیه انگل بالا می باشد.
این آنتی بادیها نقشی در مصونیت ندارند و تنها جنبه تشخیصی دارند که می توان با روش ELISA و آنتی بادی فلوئورسنت آنها را سنجید.
ایمنی سلولی در مقابل لیشمانیا در این بیماران ضعیف است و در نتیجه تست مونته نگرو منفی یا ضعیف است.
اسلاید 17 :
تعریف اپیدمیولوژیک
تعریف موارد لیشمانیوز جلدی:
مورد مظنون :
وجود پاپول یا زخم پوستی بویژه در نقاط باز بدن در منطقه اندمیک ،که بیش از 10 روز طول کشیده باشد.
مورد محتمل :
وجود پاپول یازخم پوستی که اندازه آن به تدریج افزایش یافته ،اولسر آن گاهی سطحی وبرامده وگاهی به صورت زخم های عمیق وچرکی با کناره های قرمز رنگ است
مورد قطعی :
دیدن انگل در گسترش تهیه شده از اسمیر یاکشت
اسلاید 18 :
درمان اختصاصی لیشمانیازیس جلدی
درمورد زخم های ملایم خود به خود محدود شونده ،توصیه می شود فقط باگاز استریل درمان شوند.
در زخم های جلدی وسیع ،متعدد ویا تغییر شکل یافته وجود زخم های کاسمتیک (زخم صورت )،ترکیبات آنتیموان 5ظرفیتی به میزان روزانه 10-20میلی گرم بر کیلو گرم به مدت 10-20 روز توصیه می شود.
درمان را باید در صورت پاسخ ارام تا30روز ادامه داد.
در صورت نقص اولین دوره درمانی ،دومین یا سومین دوره درمانی می تواند موفقیت امیز باشد.
اسلاید 19 :
درمان اختصاصی لیشمانیازیس جلدی
تزریق داخل زخمی آنتیموان 5 ظرفیتی تا حدود زیادی مفید واقع می شود.
پوسته روی زخم نباید برداشته شود.
استفاده از ضد عفونی کننده های موضعی وآنتی بیوتیک های سیستمیک ندرتا نیاز است.
در صورت اپیدمی می توان از پماد (پارومومایسین+اوره )به جای گلو کانتیم استفاده نمود.
کتوکونازول به میزان روزانه200-400میلی گرم برای مدت 4-6هفته در بیماران بازخم های ایجادشده توسط لیشمانیا ماژورحدود70% موثر است.
اسلاید 20 :
لیشمانیوز احشایی(کالاآزار)
لیشمانیا دونوانی (Donovani)عامل لیشمانیوز احشایی می باشد.
در ایران عامل اصلی لیشمانیا اینفانتوم است که بیشتر در کودکان کمتر از 5 سال دیده میشود. و در تمام ایران به شکل تک گیر وجود دارد.
استقرار بیماری معمولا مخفیانه وبدون علایم مشخص است.
کالاآزار ایران زئونوز بوده و مخزن اصلی آن سگسانان شامل روباه و شغال است
ناقل ف کاندالاکیئی و ف پرفیلیوی در مشکین شهر و ف کشیانی و ف ماژور در فارس است
مخزن :انسان ،سگ وسایرحیوانات سگ سان وحشی می باشد.
دوره کمون در لیشمانیوز احشایی چند هفته تا چند ماه است
