بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
حیطه درس:
دارو شناسی برای خانه های بهداشت
اسلاید 2 :
نکات مهم در تجویز دارو(1)
تعاریف و مفاهیم - اشکال دارویی
اسلاید 3 :
اهداف آموزشی
انتظار می رود فراگیران پس از مطالعه این درس بتوانند:
داروشناسی را تعریف کنند.
دارو را تعریف کنند .
اشکال دارویی را نام ببرند.
روش های نام گذاری دارو را توضیح دهند.
منابع داروها را بشناسند.
راه های تجویز ومصرف دارو را بیان کنند.
گروه های دارویی در بارداری و شیردهی را توضیح دهند.
اسلاید 4 :
فهرست عناوین
تعریف داروشناسی و دارو
تعریف دوز دارو
روش های نام گذاری دارو
منابع تهیه دارو
اشکال دارویی
مصرف منطقی دارو
گروه های دارویی در بارداری
اصطلاحات در تجویز دارو
پرسش و تمرین
نتیجه گیری
منابع
اسلاید 5 :
تعریف داروشناسی و دارو
داروشناسی (pharmacology):
از دو واژه یونانی(pharmakon) به معنای دارو و ((Logos به معنی علم و شناخت مشتق شده است .
شامل علمی است که از تقابل عمل دستگاه های زنده بدن با مولکول ها، خصوصا مولکول هایی که از خارج وارد بدن می شود بحث می کند.
دارو Druge)):
شامل هر نوع مولکول کوچکی است که پس از ورود به بدن با فعل و انفعال در سطح مولکولی، عمل بدن را تغییر دهد.
به مواردی اطلاق می شود که جهت تشخیص، درمان، بهبودی، تسکین و یا پیشگیری از یک بیماری با شرایط غیر طبیعی بکار می رود
اسلاید 6 :
)Druge Dose( دوز دارو
دوز دارو : عبارت است از مقدار دارویی که در یک زمان مشخص استفاده میشود یا به عبارت دیگر تعیین و تنظیم مقدار و دفعات مصرف دارو میباشد.
اسلاید 7 :
نام گذاری داروها
دارو بعد از گذشتن از مراحل تحقیقاتی و پذیرفته شدن جهت مصرف انسان وارد بازار شده و ممکن است سه نوع نام گذاری بر روی آن انجام گیرد :
نام شیمیایی (Chemical name):
نام شيميايي با توجه به ساختار مولكولي و بر اساس قوانين و مقررات مربوط به نام گذاري شيميايي، به دارو اختصاص داده مي شود.
اسلاید 8 :
نام گذاری داروها
نام ژنریک یا عمومی(Generic) :
با توجه به مشکلات کاربرد نام شیمیایی دارو، به هر داروی جدید، تحت مجموعه ای از قوانین بین المللی خاص، یک نام عمومی داده می شود که بسیار کوتاه تر است.
نام تجاری ( ( Brand or trade name :
بسیاری از کارخانه ها به منظور مشخص و متمایز ساختن ترکیب دارویی ساخت خود ونیز به منظور اهداف تجاری و اقتصادی، نام تملیکی خاصی را برای محصول خود بر می گزینند و در تبلیغات دارویی حتی اگر هم به نام ژنریک یا دارو اشاره شده باشد، نام تجاری آن را با حروف بزرگتر می نویسند.
اسلاید 9 :
منابع دارو ها
منابع گیاهی:
از برگ، ریشه، دانه و یا قسمت دیگر گیاهان بعد از خشک کردن و یا انجام اعمالی روی آن استفاده می شود. به عنوان نمونه دیژیتالها، افدرین و مرفین
منابع حیوانی:
داروهای حیوانی را اغلب از غدد و اعضاء مختلف حیوانات به دست می آورند. مثل انسولین، اپی نفرین و تیروکسین
منابع معدنی:
این داروها شامل فلزات و شبه فلزات هستند که بصورت اسید و باز و املاح به کار می روند. مانند آهن، ید، سولفات سدیم و سولفات منیزیم
اسلاید 10 :
منابع دارو ها
داروهای صناعی:
این نوع داروها در آزمایشگاه تولید
می شوند وممکن است حاوی ترکیبات
آلی، معدنی و یا هردو باشند؛
«از قبیل سولفانامیدها، کورتیکواستروئیدها و داروهای ضد انعقاد».
امروزه ازمنابع جدیدی مانند میکروبها جهت تهیه داروها استفاده
می شود. «از قبیل انسولین و هورمون رشد».
اسلاید 11 :
اشکال دارویی
براي سهولت مصرف و تحمل پذيري براي بيمار، دارو به فرمهاي متعدد و اشكال مختلف توليد مي شود. پرمصرف ترين اشكال دارويي عبارتند از:
1-قرص(Tablet):
ساده ترین و پرمصرف ترین شکل دارویی است که بصورت جامد و در اندازه های مختلف و بصورت فشرده به شکلهای استوانه ای و یا پهن تهیه می شود. قرص ممکن است دارای یک یا دو شیار باشد که می توان آن را به دو یا چهار قسمت تقسیم کرد. در صورتیکه قرص بد طعم، سوزاننده و یا بدرنگ باشد روی آن را با یک ورقه لعاب قندی با رنگهای مختلف می پوشانند که چنین قرصی را دراژه (Dragee) می نامند.
اسلاید 12 :
انواع قرصها
قرص عادی (Tablet )
قرص روکشدار (Coated Tablet)
قرص جوشان ( Effervescent Tablet )
قرص زیر زبانی ( Sublingual Tablet )
قرص مکیدنی (Lozenge Tablet)
قرص جویدنی (Chewable Tablet)
قرص خط دار (Scored Tablet)
قرص آهسته رهش(Slow Release Tablet )
قرص واژینال (Vaginal Tablet)
اسلاید 13 :
اشکال دارویی
2-کپسول(Capsule):
یکی از معروفترین فرم های کاربرد خوراکی داروها، بصورت کپسول می باشد در شکل کپسول دارو به صورت پودر در داخل یک پوشش ژلاتینی استوانه ای شکل ریخته می شود.
انواع کپسول عبارتند از:
کپسول خوراکی (Oral Capsule)
کپسول تنفسی (Inhalation Capsule)
کپسول نرم (Pearl)
کپسول نرم ( Pearl ) شکل دارویی است که بصورت کپسول ژلاتینی نرم و به دو صورت زیر زبانی و خوراکی ساخته می شود.
اسلاید 14 :
اشکال دارویی
3-شربت(Syrup):
از حل شدن ماده دارویی در شربت قند به دست می آید. و این قند سبب مطبوع شدن طعم دارو می شود. (شربت سولفات روی، هیدروکسی زین و دکسترومتورفان).
4-الگزیر(Elexir):
از حل شدن ماده دارویی در الکل و شربت قند و
افزودن برخی مواد معطر به دست می آید(استامینوفن).
5-سوسپانسیون(Suspension):
مخلوط های مایعی هستند که ماده دارویی به همراه ماده دیگر به مدت کوتاهی معلق مانده و سپس ته نشین می شود لذا قبل از مصرف باید بخوبی تکان داده شود.
اسلاید 15 :
اشکال دارویی
6- پماد (Ointment):
شکلی از دارو که بصورت نیمه جامد و فاقد آب می باشد. که بصورت موضعی مورد استفاده قرار می گیرد.
پماد موضعی (Topical Ointment)
پماد چشمی (Ophtalmic Ointment)
پماد مقعدی (Rectal Ointment )
7 - کرم (Cream):
شكل دارويي که به صورت نيمه جامد بوده و در آن آب به کار رفته است، لذا به راحتي بر روي پوست پخش و جذب مي شود.
اسلاید 16 :
8- شیاف (Suppository):
یکی از اشکال دارویی است که معمولا مخروطی شکل بوده ودارای انواع زیر است:
شیاف مقعدی ( Rectal Suppository)
شیاف واژینال ( vaginal Suppository)
اسلاید 17 :
9- ژل (Gel):
دارو به شکل ماده جامد ژلاتین مانند، درمی آید که دارای مصارف مختلف زیر است :
ژل موضعی ( Topical Gel)
ژل واژینال ( Vaginal Gel )
ژل چشمی ( Ophtalmic Gel)
ژل دهانی ( Oral Gel)
اسلاید 18 :
10- آمپول(Ampoule):
محلولی استریل وعاری از هر گونه آلودگی یا ذرات خارجی است که حاوی یک یا چند ماده داروئی بوده و از طریق روش های زیر تزریق می شود:
عضلانی (I.M)
وریدی (I.V)
زیر جلدی (S.C)
داخل جلدی (I.D)
انفوزیون (INF)
داخل نخاعی (I.thecal)
داخل مفصلی (I.a)
اسلاید 19 :
11-ویال (Vial):
شکلی از دارو که حاوی گرد استریل بوده و بعد از
از افزودن حلال برای تزریق به کار می رود.
12- لوسیون(Lotions):
شکلی از دارو که غلظت آن از کرم کمتر و دارای ذرات جامد معلق چربی است و از طریق مالیده شدن بر روی پوست مصرف می شود.
اسلاید 20 :
13- قطره(Drop):
شکلی از دارو است که به صورت مایع در حجم کم تولید می شود دارای انواع زیر می باشد:
قطره چشمی (Eye Drop)
قطره بینی (Nasal Drop)
قطره گوشی (Ear Drop )
