بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرَّحمن الرَّحيم
حسابرسی عملیاتی
اسلاید 2 :
مقدمه
مدیریـت را دانـش به کار گیـری مؤثـر و کارآمـد منابـع بـرای دستیابی بـه اهداف سازمان تعریف می کنند و این منابع معمولاً شامل سرمایه، نیروی کار و منابعی است که در اختیار سازمان قرار دارد. یک مدیر باید عملیات سازمان را در جهت رسیدن به حداکثر منافع برنامه ریزی، سازماندهی و کنترل کند. در دنیای امروز مدیران مسئول و پیشتاز همواره تلاش می کنند از نظارت دقیق و ارزیابی عینی بر وظایف خود اطمینان لازم را به دست آورند تا در برابر موضوعهای پیش روی خود نیرومند و مسلط باقی بمانند و کارهای خود را درست و به موقع انجام دهند. بنابراین، آنان هیچگاه نباید در بهره گیری از خدمات کارشناسان و متخصصان خارج از سازمان خود برای تعیین مشکلات و ارائه راه حل آن تردید داشته باشد تا با استفاده از این خدمات به مؤفقیتهای روزافزون تری دست یابند.
اسلاید 3 :
در سالهای اخیر کانون توجه و دامنه بسیاری از حسابرسیها در بخش عمومی و خصوصی دستخوش دگرگونیهایی شده است و از آنجا که صورتهای مالی به تنهایی پاسخگوی نیازهای اطلاعاتی مدیریت نیست، مدیران در بخش خصوصی و دولتی به دنبال کسب اطلاعات بیشتر به منظور ارزیابی و قضاوت در مورد کیفیت عملیات و پیشرفتهای عملیاتی هستند.
انواع حسابرسي:
حسابرسي صورتهاي مالي
حسابرسي رعايت
حسابرسي عملياتي
حسابرسی داخلی
حسابرسی قانونی
اسلاید 4 :
حسابرسي صورتهاي مالي :هدف اين نوع حسابرسي اين است كه حسابرس بتواند درباره اينكه صورتهاي مزبور از تمام جنبه هاي بااهميت طبق استانداردهاي حسابرسي تهيه شده است يا خير. تاييد وجود، ارزشيابي، مالكيت، كامل بودن و نحوه ارائه و افشا اهداف كلي حسابرسي اقلام مندرج در صورتهاي مالي است.
حسابرسي رعايت: اين نوع حسابرسي به ميزان انطباق صورتهاي مالي با قوانين وضع شده، ضوابط،دستورالعمل ها و بخشنامه مي پردازد. رسيدگي مميزان مالياتي به اظهارنامه هاي مالياتي، رسيدگي ذيحسابان و حسابرسان ديوان محاسبات كشوربه قوانين مالي و بودجه شركتها و موسسات دولتي نمونه هايي از حسابرسي رعايت مي باشند. اين نوع حسابرسي مي تواند به صورت پروژه مجزا و يا همراه با صورتهاي مالي انجام شود. در ايران حسابرسي رعايت جز لاينفك حسابرسي صورتهاي مالي است
اسلاید 5 :
حسابرسي عملياتي: اين نوع حسابرسي عبارت است از بررسي قسمتهاي خاصي از سازمان به منظور سنجش نحوه عمل آنها. اين نوع حسابرسي معمولا به اثربخشي، كارايي و صرفه اقتصادي بخشهاي مختلف سازمان مي پردازد. حسابرسي عملياتي از آنجا كه داراي استانداردهاي مشخص يا الزامات قانوني لازم الاجرا نمي باشد نسبت به حسابرسي صورتهاي مالي و حسابرسي رعايت مستلزم كاربرد قضاوت بيشتري است.
حسابرسي داخلی: هدف اصلي حسابرسان داخلي، بازرسي و ارزيابي موثر بودن نحوه انجام شدن وظايف محول به واحدهاي مختلف شركت است. بخش زيادي از كار حسابرسان داخلي را حسابرسيهاي عملياتي تشكيل ميدهد اما علاوه بر آن حسابرسيهاي رعايت متعددي را نيز ممكن است به عمل آورند. برعكس حسابرسان مستقل كه هرساله تاييد اقلام صورتهاي مالي به آنها محول ميشود، حسابرسان داخلي مجبور نيستند كه رسيدگيهاي خود را هرساله تكرار كنند
اسلاید 6 :
حسابرسی قانونی: در سالهای اخیر، دعوت از حسابرسان برای ارائه خدمات «حسابرسی قانونی» (Forensic Audit) به ویژه هنگام بروز اختلافات مالی، گسترش فزایندهای یافته است. حسابرسی قانونی در واقع مشابه خدمت پزشکان در امر «پزشکی قانونی» است. برخی از مواردی که اجرای حسابرسی قانونی میتواند ضرورت یابد به شرح زیر است:
تقلبهای تجاری یا کارکنان شرکتها؛
خسارتهای تجاری – اقتصادی؛
اختلاف بین سهامداران یا شرکا؛
اسلاید 7 :
حسابرسی عملياتی
امروز در محيط اقتصادي كه داراي نظامهاي متعدد و ابعاد گوناگون است، مديريت سازماني تأكيد فزاينده اي بر ارزيابي صرفه اقتصادي، كارآيي و اثر بخشي عمليات سازماني دارد.حسابرسي عملكرد به عنوان ابزاري براي این ارزيابي به كار مي رود.
استفاده بهينه از منابع در واحدهای اقتصادی کشور به ويژه در بخش های دولتی و عمومی؛ مسئوليتی وجدانی ، رسالتی عقلی ، فريضه ای شرعی و وظيفه ای ملی است و در سطح کلان اقتصادی منجر به حفظ و حراست منابع کشور ارتقای بهره وری، تحصيل منافع افزون تر و در نتيجه رشد و شکوفايي اقتصادی می شود.
اسلاید 8 :
نياز به اطلاعات مالی با انجام ”حسابرسي مالي و اظهار نظر مستقل نسبت به صورت هاي مالي ” و اطلاعات کيفيت عمليات برای دستيابی به هدف های سازمانی که با ”حسابرسی عملیاتی“ صورت می پذیرد.
اين نياز موجب ارائه نوعی خدمات مشاوره مديريت در بخش های عمومی و خصوصی کشورهای توسعه يافته شده که اغلب با عناوينی مانند موارد ذیل خوانده می شود:
اسلاید 9 :
تعريف حسابرسي عملياتي
در مصوبه كميته حسابرسي عملياتي سازمان حسابرسي تحت عنوان «آشنايي با حسابرسي عملياتي» تعريف زير ارائه شده است: “حسابرسي عملياتي عبارت از فرايند منظم و روشمند ارزيابي اثربخشي، كارايي و صرفه اقتصادي عمليات سازمان و گزارش نتايج ارزيابي، همراه با پيشنهادهاي عملي به اشخاص ذيصلاح براي بهبود عمليات است”.
استانداردهای حسابرسی دولتی در سال 1994 حسابرسی عملکرد را به صورت زیر تعریف می کند:
"یک بررسی هدفمند و سیستماتیک جهت تهیه یک ارزیابی مستقل از عملکرد و فعالیت های سازمان دولتی جهت بهبود پاسخگويي عمومی و نیز سهولت تصمیم گیری واحدها"
اسلاید 10 :
حسابرسي عملكرد و خدمات مرتبط با آن از جمله ابزارهايي هستند كه با هدف ياري رساندن به مديران براي هدايت و رهبري بهتر واحدهاي اقتصادي شكل گرفته تا با ارزیابی اثربخشی، کارایی و صرفه اقتصادی در بنگاه هاي اقتصادي و ارائه پيشنهادهاي عملي, مديران را در اداره بنگاه كمك كند و شامل ارزيابي كيفي ابزارهاي در اختيار مديريت مي باشد.
اسلاید 11 :
متقاضيان استفاده از خدمات حسابرسی عملياتی
حسابرسي عملياتي نوعي خدمات مشاوره است که در اختيار مديران سطوح مختلف سازمان در بخش هاي عمومي و خصوصي قرار مي گيرد.
بخش عمومي
فعاليت هاي گسترده حسابرسان موسسات حسابرسي و ديوان محاسبات در کشورهاي داراي بخش عمومي وسيع.
تاکيد در بخش عمومی کشورهای جهان = استفاده بهينه از منابع موجود
بخش خصوصي
استفاده مديران بخش خصوصي براي ارتقاي مديريت خود.
تاکيد در بخش خصوصی کشورهای جهان = خلاقيت, نوآوری, افزايش توان مديريت, بهبود سيستم ها و رفع موارد ضعف
اسلاید 12 :
ارائه کنندگان خدمات حسابرسی عملياتی
در دنياي امروز، اغلب از حسابرسان مستقل و حسابرسان داخلي خواسته مي شود تا عمليات واحد اقتصادي را ارزيابي کنند.
بررسي علل تمايل روزافزون مديران براي دريافت خدمات حسابرسي عملياتي نشان مي دهد که دو موضوع زير بستر مناسبي براي انجام حسابرسي عملياتي فراهم کرده است:
هدايت مديران براي توجه بيشتر به رعايت صرفه اقتصادي، کارايي و اثربخشي.
ارتقاي تجربيات حسابرسان مستقل در زمينه تشخيص و يافتن واقعيت هاي موجود در حسابرسي مالي، مشاوره مديريت و ارائه رهنمودهاي لازم به مديران.
اسلاید 13 :
از سوي ديگر، امروزه، حسابرسي عملياتي به عنوان يکي از وظايف و خدماتي تلقي مي شود که واحد حسابرسي داخلي مي تواند در سازمان ها و واحدهاي اقتصادي انجام دهد. زيرا اين فرض وجود دارد که حسابرسان داخلي با وجود استخدام در سازمان، از استقلال نسبي خوبي برخوردارند و مي تواند علاوه بر کنترل رعايت خط مشي ها و مقررات سازمان، کارايي، اثربخشي و صرفه اقتصادي فعاليت ها و برنامه ها را بررسي کند.
اسلاید 14 :
مفاهیم اساسی حسابرسی عملیاتی
سه مؤلفه اثربخشی، کارایی و صرفه اقتصادی اهمیت زیادی در حسابرسی عملیاتی دارد و در مصوبه فوق بهشرح زیر تعریف شده است
اثربخشی عبارت است از میزان دستیابی به هدفها
کارایی عبارت است از نسبت نتایج بهدست آمده از عملیات (ستانده) به منابع مصرف شده (داده). براساس این تعریف، عملیات کارا عملیاتی است که با استفاده از روشهای بهینه، حداکثر بازده (ستانده) را با صرف حداقل منابع (داده) تامین کند
صرفه اقتصادی عبارت است از تلاش در جهت حداقل کردن هزینه تحصیل و استفاده از منابع سازمان با حفظ کیفیت مناسب
اسلاید 15 :
موارد قابل توجه در حسابرسي اثربخشي
آيا اهداف برنامه/طرح/فعاليت در حال اجرا ؛ درست؛ مناسب و مربوط هستند؟
آيا فضاي مناسب براي دستيابي به سطح مطلوبي از نتايج مورد انتظار ايجاد شده است؟.
آيا سيستم مديريت براي اندازه گيري اثربخشي کافی است؟
آيا عوامل پيشگيري انجام عمليات بطور رضايتبخش وجود دارد و راه کارهاي بهبود عمليات جهت اثربخشي بيشتر به موقع شناسايي می شود؟
آيا پيروي از قوانين و آيين نامه هاي مربوط صورت می گيرد؟
اسلاید 16 :
هدف هاي حسابرسي عملياتي
«حسابرسي عملياتي» مصداق بارزي از خدمات مشاوره مديريت است كه ممكن است برخي از ويژگيهاي حسابرسي صورتهاي مالي را داشته باشد. اين نوع حسابرسي دربر گيرنده بررسي روشمند فعاليتهاي يك سازمان يا بخش مشخصي از آن در دستيابي به هدفهايي مشخص است. هدفهاي كلي حسابرسي عملياتي، موضوعات زير را شامل ميشود:
ارزیابی عملکرد
شناسایی فرصتهای بهبود عملیات
ارائه پیشنهاد برای بهبود عملیات یا انجام اقدامات و رسیدگی های بیشتر
اسلاید 17 :
ارزيابي عملكرد
هر حسابرسي عملياتي شامل ارزيابي عملكرد يك واحد اقتصادي است. ارزيابي عملكرد عبارتاست از مقايسه شيوه انجام فعاليتهاي سازمان با هدفهاي تدوين شده توسط مديريت يا طرف قرارداد مانند سياستهاي سازماني، استانداردها و هدفهاي كمي و ساير معيارهاي اندازهگيري مناسب.
فوايد ارزيابی عملکرد :
چراغ راه مديران و هدايت گر فعاليت های مديريتی
عامل رشد و توسعه پايدار سازمان ها و واحدهای اقتصادی
ارتقای کيفيت و سرعت و کاهش اتلاف وقت, ضايعات, دوباره کاری و هزينه
اسلاید 18 :
شناسايي فرصتهاي بهبود عمليات
منظور از بهبود عمليات بهطور كلي عبارت از افزايش رعايت صرفه اقتصادي، كارايي و اثربخشي و يا تركيبي از اين عوامل است. حسابرسي عملياتي، فرصتهاي مشخص براي بهبود را از طريق تجزيه و تحليل، مصاحبهها با افراد (در درون و يا بيرون سازمان)، مشاهده عمليات، بررسي گزارشهاي جاري و گذشته، بررسي معاملات، مقايسه با استانداردهاي صنعت، بهكارگيري قضاوت حرفهاي براساس تجربه يا ساير ابزارهاي مناسب شناسايي ميكند.
اسلاید 19 :
پيشنهادهايي براي بهبود عمليات يا لزوم انجام بررسيها و اقدامات بيشتر
نوع، ماهيت و دامنه پيشنهادهاي ارائه شده در جريان حسابرسي عملياتي بسيار متفاوت است. در اغلب موارد، حسابرس ممكن است پيشنهادهاي ويژهاي ارائه كند. در ساير موارد، ممكن است بررسيهاي بيشتري ( نه در محدوده پيشبيني شده در قرارداد) ضروري باشد كه در اين صورت، حسابرس دلايل نياز به انجام بررسيها و اقدامات بيشتر در اين زمينه را بيان ميكند.
اسلاید 20 :
اصول حسابرسی عملیاتی
حسابرسی عملكرد شامل اصول زیر می باشد:
1- حسابرسی عملكرد باید به عنوان جریانی کاملاً مستقل و بیطرفانه تلقی گردد.
2- حسابرسی عملكرد ابزاری است در اختیار مدیریت برای شناخت مشکلات و رفع تنگناها و دیدی عیب جویانه و انتقادی ندارد.
هدف حسابرسی عملكرد انتقاد از عملیات جاری نیست بلکه هدف، بررسی عملیات از طریق همکاری با مدیریت و کارکنان، و تدوین برنامه ای برای پیشرفت عملیات است.

