بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
روش شناسی حسابرسی
اسلاید 2 :
فهرست:
مقدمه
رویکرد علمی
رویکرد حسابرسی
روش شناسی علم
روش شناسی در حسابرسی
مقایسه روش شناسی علمی و روش شناسی حسابرسی
تئوری احتمالات در علم وحسابرسی
روش شناسی قضاوت گذاری
اسلاید 3 :
اگر به روش دنبال شده درعلوم مختلف دقت کنیم درمی یابیم که هر یک از علوم ؛ نگرش و روش خاص خود را دارند. بعضی از این روشها در ویژگیهای مهمی اشتراک دارند لکن تفاوتهای مشخصی هم وجود دارد. وقتی یک رشته علمی پیشرفت میکند رویکردها و روشهای خود را پیوسته بررسی و اصلاح میکند تا نهایتاْ روش مناسبی را با نیازهای خاص و ضروری در رشته خود تدبیر میکند.
هر روشی که در یک رشته خاص به کار می رود کمتر قابل استفاده و قابل انتقال در سایر زمینه هاست و موفقیت آن در یک رشته علمی، تضمینی بر این نیست که در رشته های دیگر موفقیت آمیز باشد. در بعضی از موارد تشابه هایی بین زمینه های علمی وجود دارد که ما را قادر میسازد که از یک روش واحد استفاده کنیم اما روش مذکور باید با موضوع جدید تطبیق داده شده و سازگار شود.
روش شناسی با زمینه تحقیقی پیشرفت می کند. بررسی و تعمق در مورد روشهای متفاوت در علوم مختلف َ نشان میدهد که روش تحقیق تحت تاثیر نوع مسئله یا مشکلی که محقق با آن روبه رو است ، ماهیت و قضاوتی که انجام می دهد و ویژگی داده هایی است که بررسی می شوند.
حسابرسی به عنوان یک علم همانند زمینه های دیگر ، رویکرد و روش خاص خود را دارد که آنها مخصوص مسائل و مشکلات ، قضاوت و داده های حسابرسی هستند. برای بیان روشن موضوع ، روش حسابرسی را با روش علمی مقایسه میکنیم.
اسلاید 4 :
رویکرد علمی
صاحب نظران روش تحقیق و روش شناسی بدون ادعای تکمیل روشهایی که دانشمندان دنبال کرده اند روشهای خود را بررسی کرده اند تا ماهیت روش علمی را برای استفاده در تحقیق در زمینه های دیگر مشخص سازند. گرچه میان افرادی که به دنبال روش شناسی علمی هستند شباهتی دیده نمی شود ، لکن در نتایج آنها شباهت هایی وجود دارد و در مورد آنچه که یکی از آنها به عنوان "مطمئن ترین روش برای آزمون درستی گزاره ها توصیف کرده " بینش کافی در اختیار ما قرار می دهد.
اسلاید 5 :
روش علمی ، رویکردی به ذهن و روشی برای استدلال است. قضاوت در مورد اینکه کدام یک مهمتر است مشکل است ، اما بعید است که هر یک بدون دیگری به موفقیت کنونی خود دست یابد.
رویکرد علمی بیش از همه ، شامل تحقیق و کنجکاوی همیشگی است. دانشمند در زمینه خاص یک فیلسوف است. او پیوسته این سوال را میپرسد : «چرا؟ّ» وقتی در زمینه مورد علاقه اش به اطراف خود مینگرد پرسشهای بیشماری را می یابد که او را به اندیشه و پژوهش برای کشف علت وچیستی و چرایی مسایل و پدیده ها ، هدایت میکند. او باید دریابد چرا آنها وجود دارند و اهمیت آنها چیست. رویدادها، کارکرد، و فعل و انفعالات علاقه او را بر می گزیند، او باید کشف کند چرا موارد مذکور رخ داده است و مفهوم و تاثیر آنها چیست؟ ریشه این کنجکاوی تمایل به علم و دانش قابل اعتماد است. بدین ترتیب دانشمند هرگز با پاسخ های سریع یا سطحی قانع نخواهد شد و او به عمق مطالب باید برسد.
در حالی که این ادعای درستی است که هر دانشمند باید به کار همکارانش ایمان داشته باشد، لکن کنجکاوی دائمی و نافذی به وی اعطا شده که میتواند مسائل را برای خود ثابت کند. از این رو در علم ، تکرار زیادی دیده میشود.
اسلاید 6 :
آزمون نتایج به دست آمده از تحقیقات قبل به جای تکیه بر اعتبار چنین نتایجی یکی از ویژگی های تحقیق علمی است. علم به طور پیوسته کشفهای خود را تکرار ، بررسی و اصلاح میکند. این عمل تا حدودی پیشرفت و اعتبار آن را توجیه میکند.
خیالات واهی ، تعصبات و اظهارت بی اساس همه و همه در کار علمی جایگاهی ندارند. تنها علمی را که با شواهد بی چون و چرا تائید میشود میتوان معتبر دانست. بنابراین دانشمند واقعی تلاش میکند که خود را از انحراف ذهن خلاص کند. با این همه دانشمند با راه حل های معتبر برای یک مورد خاص ،قانع نمی شود. او هدف حساب شده ای دارد یعنی در جستجوی نظام یا الگوی اساسی در مورد موضوع تحقیق است.
او پیوسته در جستجوی قوانین و اصول اساسی است که بتواند مسائل حل نشده را توضیح دهند. به طور کلی ویژگیهای رویکرد علمی شامل موارد زیر می باشد:
کنجکاوی محرک، دیرباوری منطقی، تمایل به قاطعیت و در صورت لزوم گرایش به تجدید نظر، اجتناب آگاهانه از انحراف ذهن، هوشیاری نسبت به خطا،آگاهی از محدودیت ها و تمایل به تعمیم نظامند خلاصه نمود.
اسلاید 7 :
نوع روش با ماهیت مسئله و مشکل، نوع علمی که به آن تعلق دارد و وضعیت توسعه و تحلیل به دست آمده از زمینه علمی رابطه ای بنیادی دارد.
روشها همچنین بر اساس مرحله توسعه و پیشرفت به دست آمده از علم مورد نظر متفاوتند. وقتی یک علم معین توسعه می یابد پس از استنتاج مفاهیم از مرحله مشاهده، توصیف و طبقه بندی سیستماتیک به مرحله تدوین تئوری می رسد.
اسلاید 8 :
رویکرد حسابرسی
حسابرسی به عنوان یک زمینه تحقیقی ، روش خاص خود را یافته است. روش حسابرسی یکباره به دست نیامده یا در مجموع از زمینه های دیگر نتیجه نشده است ، بلکه در طی سالها پیشرفت کرده تا نیازهای حسابرسی را مرتفع سازد. اگرچه ممکن است با روشهای علمی دیگر شباهتهایی داشته باشد اما با این همه میتوان گفت که روشی مفید و سودمند برای نیازهای حسابرسی است. روش حسابرسی هنوز رو به تکامل است و وقتی که مسایل جدیدی پدید می آید ، بیشتر اصلاح شده و ارتقاء خواهد یافت.
اسلاید 9 :
نگرش حسابرسی شامل موارد زیر می باشد :
محدود کردن علاقه و بررسی به مسائلی که قضاوت و اظهارنظر برای آنها تقاضا میشود.
پذیرش بی طرفی در تدوین و ارائه قضاوتها و اظهارنظرها.
قضاوت و اظهارنظر بر اساس شواهدی که به طور معقول در دسترس هستند.
حسابرسان مانند دانشمندان علوم اجتماعی ، هم با مسائل واقعی و هم مسائل ارزشی – اخلاقی و ارزیابی سر و کار دارند که باید بر اساس آنها قضاوت کنند. موجودی نقد و سهام سرمایه، حسابهای پرداختنی و غیره مانند مسائل واقعی هستند که در رشته های دیگر نیز به آن ها پرداخته می شود افزون بر آن حسابرس با مسائل ارزیابی و ارزش گذاری نیز رو به رو است ، افشاء یک مورد معین ، درست یا نادرست بودن ثبت هزینه یا درآمد انتقالی به دوره آینده و مسائل مشابه از این مسائل هستند.
حسابرس با دو نوع پرسش ( هم مسائل در سطح حرفه ای و هم در سطح کارورزی ) مواجه است. همچنین حرفه حسابرسی با مسائلی مثل تحریف ها ، شرایط رعایت استقلال در ارائه خدمات به مدیریت و نظایر آن درگیر است.
اسلاید 10 :
میان روش های نگرش علمی و نگرش حسابرسی تفاوت هایی به شرح زیر وجود دارد :
1- در حسابرسی ، صورت های مالی و یادداشت های همراه صورت های مالی بررسی می شوند و به ندرت به خارج از چارچوب می پردازد. در حالی که دانشمندان تقریبا در محدوده بررسی و پژوهش های خود بی قید و بند هستند آنها به ندرت کار خود را با یک وظیفه خاص شروع میکنند و حتی اگر این کار را انجام دهند ، خود را محدود به آن احساس نمیکنند. در نهایت هر بررسی خاص ، ممکن است او را به سمت یک زمینه علمی دیگر هدایت کند.
2- بی طرفی و استقلال مشخصه ای از کار حسابرسی است که احتمالا خاص حرفه حسابرسی نیست ولی حسابرسان به دلیل ماهیت داده هایی که به او مربوط می شوند و ماهیت مسائل و قضاوت هایی که انجام می دهد بایستی بیشتر بر بی طرفی تاکید داشته باشد.
اسلاید 11 :
3- حسابرس مانند محققان زمینه های علمی دیگر ، به شواهد علاقه مند است و آنها را به طرق مختلف کسب کرده و قبل از انجام هر قضاوتی آنها را بررسی میکند. تفاوت یک حسابرس و یک دانشمند در این رابطه این است که حسابرس باید از اطلاعاتی که در دسترس او هستند استفاده کند. او باید به یک قضاوت بپردازد و برای اینکه اظهارنظر وی مفید باشد باید با پرداخت بهای مناسب و زمانی معقول این کار را انجام دهد. حسابرس در انجام بررسی خود تا زمانی که شواهدی که او را در مورد هر موضوعی متقاعد سازد به دست نیاورد موضع خاصی ندارد. به طور قطع مسائلی وجود دارد که بر اساس آنها قادر است تا شواهد قطعی کسب کند و قانع شود همچنین مسائلی هم وجود دارند که او بر اساس آنها باید چیزی را قبول و تائید کند که چندان قطعی نیستند با این همه او هنوز هم باید قضاوت خود را انجام دهد.
اسلاید 12 :
4- حسابرس به طور پیوسته در قضاوت های گذشته خود تجدید نظر نمی کند. حسابرسی چیزی به دانش انسان اضافه نمیکند بلکه در موقعیت خاص و در یک زمان مشخص عقیده ای را در مورد اعتبار دانش موجود (صورتهای مالی و یادداشتهای توضیحی پیوست آن) ارائه میدهد. البته او پیوسته گزارش های گذشته را بررسی می کند و روش های مورد استفاده و آزمون های آن را مرور می کند تا در آینده عملکردی بهتر داشته باشد با این همه این واقعیت تغییر نمیکند که او در انجام هر کار محول شده ، قضاوتی را انجام میدهد و بهترین قضاوتی است که در آن مقطع زمانی و تحت شرایط موجود میتواند انجام دهد.
بنابراین تفاوتهای مشخصی بین نگرش حسابرسی و نگرش علمی وجود دارد و وقتی به این تفاوتها توجه میکنیم باید اعتبار روشهای علمی و میزان امکان ارتقای روش حسابرسی را در نظر بگیریم.
اسلاید 13 :
روش شناسی علم
روش علمی برای هدایت ذهنیت علمی را میتوان در هشت مرحله زیر توصیف کرد :
1- مطالعه مقدماتی در مورد موضوع(مسئله)
2- بیان مسئله
3- مشاهده حقایق مربوط به مسئله (جمع آوری داده ها)
4- استفاده از دانش قبلی و پیشینه موضوع
5- تدوین فرضیه ها
6- استنتاج مفاهیمی از فرضیه ها
7- آزمون فرضیه ها
8- نتیجه گیری : فرضیه تایید می شود یا نمی شود.
اسلاید 14 :
ابتدا باید چیزی توجه متفکر را جلب کند تا در مورد مسئله ای نظر دهد و انگیزه ای که او را به اندیشیدن وادارد. همین که انگیزه ای توجه او را به امکان تحقیق و بررسی جلب کند وی یک مسئله را تدوین میکند که غالباْ به شکل یک سوال مطرح میشود و تا جایی که ممکن است آن را روشن و دقیق بیان میکند زیرا بیان روشن و دقیق مسئله گام بزرگی در جهت حل نهایی مسئله است.
بعد از تدوین مسئله ، متفکر علمی عجله ای برای یک پاسخ سریع و آسان ندارد و به دنبال حقایقی است که او را به یک فرضیه مفید هدایت کند. در این مرحله آموزش کمک کار است و هر چه مطالعات و ذخیره علمی و تجربه وی بیشتر باشد سریعتر میتواند راه حل مناسب برای مسئله را بیابد.
اسلاید 15 :
"جان دیویی" مطالعه منابع مربوط به موضوع تحقیق را به عنوان یکی از مراحل اساسی پژوهش علمی مورد بحث قرار داده است و معتقد است که انجام این مطالعه به پژوهشگر کمک می کند تا بینش عمیقی درمورد پژوهش و حوزه ای که تحقیق به آن تعلق دارد کسب کند. بنابراین مطالعه منابع مرتبط با موضوع مورد تحقیق ، مشتمل بر شناسایی ، مطالعه و ارزیابی تحقیقات و مشاهدات علمی گزارش شده، عقاید و دیدگاه های صاحب نظران در ارتباط با موضوع مورد تحقیق ، بخش عمده ای از روش علمی تحقیق است که انجام کلیه پژوهشها ، ضروری است. اگر بنیاد مذکور ضعیف باشد ، پژوهش انجام شده خام ، ضعیف ، سطحی و تکراری خواهد بود.
هر چه توانایی فرد در مشاهده و مقایسه شباهتهای بین این مسئله و مسائل حل شده قبلی بیشتر باشد و روابط را تشخیص دهد و به تفاوتهای مشخص توجه کند احتمال بیشتری وجود دارد که به یک فرضیه واقع بینانه برسد.
اسلاید 16 :
یک فرضیه حدسی است زیرکانه در مورد مسئله و راه حلی است برای مشکل مورد نظر. البته در تدوین فرضیه ممکن است محقق یک یا چند راه حل ممکن را نادیده گرفته باشد که این راه حل ها در هنگام اجرای تحقیق ، مطالعه ، جمع آوری شواهد ، فرضیه های دیگری امکان طرح خواهند یافت.
معمولاْ بعد از اینکه متفکر به فرضیه ای رسید که قابل دفاع است دیرباوری او مانع میشود که فرضیه را به طور کامل بپذیرد. او باید قبل از پذیرش فرضیه آن را به بوته آزمایش بسپارد و این کار را با استنتاج مفاهیم از فرضیه انجام میدهد.
اگر مفاهیم فرضیه دانشمند طوری نباشند که اعتبار فرضیه را زیر سوال ببرد او آنها را با شواهد دیگری مورد آزمایش قرار میدهد. او نه تنها به دنبال شواهدی است که تایید کننده فرضیه های او باشند بلکه به دنبال تمام شواهد در دسترس و موجود است که ممکن است فرضیه او را تایید یا رد کنند. گاهی آزمون یک فرضیه ممکن است سالها طول بکشد و یا نسبتاْ ساده باشد که حکایت از معتبر بودن یا معتبر نبودن فرضیه را مشخص کند.
اسلاید 17 :
با توجه به دقیقتر به روش علمی در می یابیم که تفکر علمی به جز موارد نادر هدفمند می باشد. دانشمند تلاش میکند که به علم موجود چیزی بیافزاید و این کار را با قضاوت کردن و دنبال کردن یک الگوی مشخص انجام میدهد. قضاوتهای دانشمند متکی بر فرضیات بدیهی آن زمینه علمی است و اعتبار قضاوتها بستگی به این بدیهیات دارد.
«رابینسون» در پاسخ به این سوال که فرض بدیهی علوم (طبیعی و تجربی) چیست؟ میگوید:
« خود طبیعت نظام مند میباشد. کل جهان یک مجموعه نظام مند است و نه هرج و مرجی از حقایق جزئی. قوانین طبیعت ، روابط لازم و واقعی را بین هویتها یا حقایق طبیعی بیان میکنند. آنها روابطی واقعی هستند که حقایق را در نظامها حفظ میکنند. دانشمند تلفیقهای واقعی را که ماهیت اوضاع را بنا مینهد کشف میکند. این فرضیه استقرائی اساسی زیربنای هر تحقیق علمی میباشد. »
اسلاید 18 :
روش شناسی در حسابرسی
حسابرسی هم به مسائل واقعی مشابه با مسائل علوم طبیعی و هم به مسائل ارزشی مشابه با مسائل علوم اجتماعی می پردازد. بدین ترتیب باید دو روش در اختیار داشت تا به هر نوع مسئله ای پرداخت.
اسلاید 19 :
روش شناسی مورد استفاده در رسیدگی به مسائل و مشکلات واقعی به شرح ذیل می باشد :
1- شناخت مسائل و مشکلات مرکب و پیچیده ( وظیفه حسابرس)
2- مشاهده حقایق مربوط به مسئله
3- تقسیم مسائل و مشکلات مرکب و پیچیده به مشکلات جزیی
4- تعیین شواهد و مدارک موید موجود مربوط به هر مشکل جزیی.
5- انتخاب شیوه های کاربردی و توسعه روش های مناسب.
6- انجام روش های کسب شواهد و مدارک موید.
7- ارزیابی شواهد و مدارک موید.
1-7- با توجه به کفایت و اعتبار.
2-7- برای شناخت رد پایی از مشکلات دیگر.
3-7- با توجه به کفایت اطلاعات برای قضاوت.
8- انجام و تنظیم قضاوت.
1-8- در مورد هر یک از قضایا (گزاره ها)
2-8- در مورد مشکلات مرکب و پیچیده.
اسلاید 20 :
مقایسه روش شناسی علمی و روش شناسی حسابرسی
اولین تفاوت مربوط به شواهد و ویزگی های شواهد لازم می باشد. حسابرس در اغلب موارد با چیزی کمتر از بهترین شواهد ممکن و مربوط به یک مسئله قانع می شود. در حالی که یک دانشمند فقط هنگامی قانع میشود که مطمئن باشد شواهد قطعی را در اختیار دارد.
دانشمند در مواجهه با یک مسئله خاص فقط زمانی قضاوت موقت ارائه میدهد که زمان ، منابع و دانش فنی به او اجازه دهند تا تحقیق خود را ادامه دهد و شواهدی که نیاز دارد به دست آورد. یک حسابرس همیشه در زمان محدودی کار میکند. نتایج او اغلب موقتی هستند. در حرفه حسابرسی به ندرت برای زمان ، همکاران حسابرس و یا مسئولیتها ، محدودیت وجود ندارد. حسابرسان باید با حقایق موجود اقتصادی در انجام رسیدگی و تخلفات خود زندگی کنند و این بخشی از محیط حسابرسی است که بر اعتبار نهایی قضاوت حسابرسی تاثیر مهمی دارد.
