پاورپوینت اهمیت رعایت تناسب کودی در تغذیه گیاهی

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 2 :

اهميت رعايت تناسب كودي در تغذيه گياهي

اسلاید 3 :

اين مطالب جهت استفاده:
كشاورزان؛
كارشناسان؛
مروجان؛ و خصوصا:
كارگزاران توزيع نهادههاي كشاورزي و
مشاوران سامانه 1559 و باشگاه كشاورزان شركت خدمات حمايتي كشاورزي به عنوان متوليان تدارك و توزيع كودهاي كشاورزي و بخش اعظم تغذيه گياهي كشور كه ارتباط مستقيمي با بهرهبرداران دارند؛ تهيه شده است.

اسلاید 4 :

مقدمه 1
نيلز بور (1885-1962) يكي از بنيانگذاران فيزيك كوانتوم در مورد چيزي كه خود او يكي از بنيانگذاران آن بوده است؛ جملهاي دارد با اين مضمون: " اگر كسي بگويد فيزيك كوانتوم را فهميده؛ پس چيزي نفهميده است!" گستردگي مسائل مربوط به هر فن و حرفهاي خصوصا بخش كشاورزي بدليل تاثير عوامل متعدد غيرقابل كنترل از قبيل شرايط اقليمي، شرايط آب، خاك و ژنتيك گياه (توقعات، مقاومتها و استعداد ارقام و تاثير تنشها و نهادههاي مختلف بر روي آنها خصوصا برهمكنش نهادهها هم بر روي يكديگر و هم بر روي گياه به حدي است كه امكان استاد شدن هيچ كس در اين زمينه وجود ندارد.

اسلاید 5 :

مقدمه 2
بیــن 33 تا 60 درصــد افزايش تولیدات کشــاورزی در جهان طی سه دهه گذشته مرهون کودهــای شــیمیایی (از قبیــل کودهــای نیتراته، فســفاته، پتاســه و.) بوده اســت .(FAO) اگر چه اســتفاده از این کودها در افزایش تولیــد در واحد ســطح و تامین غــذای مورد نیاز جامعه بسیار موثر است، اما مصرف نادرست و نامتعادل آنها تبعاتي را در پی خواهد داشت. متاسفانه تاكنون بيشتر تحت عنوان مصرف بيش از حد كودهاي شميائي به اين موضوع پرداخته شده است. حال آنكه براساس گزارشات مستند موسسه خاك و آب كشور، مصرف كود در كشور بسيار پايينتر از ميزان نياز برآورد شده توسط اين موسسه ميباشد. پس آنچه كه در اين خصوص بيشتر اهميت دارد مصرف متناسب و متعادل عناصر غذايي است و در توصيههاي فني كارشناسي و ترويجي تاكنون از اين زاويه كمتر به بحث كود و تغذيه پرداخته شده است.

اسلاید 6 :

مقدمه 2 (ادامه)
در اين مبحث ميزان مصرف كودها و زيادي يا كمي مصرف كودهاي شيميائي مدنظر نبوده و صرفا به تاثير نسبت مصرف كودهاي كشاورزي خصوصا برهمكنش آنها و تاثير اين موضوع بر عملكرد كمي و كيفي و مديريت تنشهاي محيطي زنده و غير زنده در محصولات كشاورزي ميپردازد.

اسلاید 7 :

اهميت رعايت تناسب كودي درتغذيه گياهي:
گياهان نيز مانند ما، به غذاهاي متنوعي نياز دارند. با اين تفاوت كه آنها ضمن اينكه در محيطي غير قابل كنترل و متاثر از عوامل متعدد زيست ميكنند؛ غذاي خود را كه ما بعنوان مواد يا عناصر غذايي ميشناسيم تامين و كليه اين عناصر غذايي را پروسس، ذخيره و در اختيار ما قرار ميدهند. اين موجودات زنده حدود 20 عنصر غذايي نياز دارند كه ميبايست تعداد اندكي از آنها را از طريق هوا (كربن، هيدروژن و اكسيژن) و مابقي را از خاك تامين كنند.
اگرچه عناصر ضروري گياهان را به سه دسته پرمصرف (ماكرو)، ميان مصرف و كم مصرف (ميكرو) تقسيم ميكنند؛ اما اين به معناي كم اهميت بودن نقش هر دسته نسبت به دسته ديگر نيست.
در راستاي ترويج مصرف كودهاي كشاورزي، به جهت اهميت اين موضوعات، كليه عوامل دخيل در اين امر ميبايست تمام تلاش خود را بجاي تبليغ براي يك نوع كود و بازاريابي و فروش؛ در جهت آموزش بهرهبرداران در زمينه توجيه و آموزش مسائل فني صرف كنند كه اگر بحثهاي فني حل شود اهداف بازرگاني نيز محقق خواهد شد:
چونكه صد آمد، نود هم پيش ماست!

اسلاید 9 :

اهميت رعايت تناسب كودي درتغذيه گياهي:
در گام اول، كارگزاران توزيع نهاده، مروجين، كارشناسان و مشاورين نهادههاي كشاورزي بايد به خوبي جامعه هدف خود را بشناسند. نيازهاي آنان را بدانند و بتوانند با ايجاد سوال، مطالب مورد نظر خود را به آنان انتقال دهند.
يك تجربه:
در كليه مواردي كه در كلاسها و كارگاههاي آموزشي موضوع با طرح سوال شروع شده، بدليل جلب توجه فراگير و مشاركت دادن او در بحثها موفق بودهايم؛ اثربخش بوده است. هميشه در كلاسهاي آموزشي و ترويجي خود با طرح سوالات مختلفي سعي كنيم ذهن فراگيران را براي مشاركت در موضوع مورد نظر آماده كنيم. در آموزشهاي مربوط به تغذيه و ترويج مصرف كودها سوالاتي بايد مطرح و بدانها پاسخ داده شود كه:

اسلاید 10 :

تعريف ساده عناصر ضروري گياه:
آيا براي ما آب مهمتر است يا نان؟ گوشت يا ميوه؟ سبزيجات يا لبنيات؟ و.
آيا هيچكدام از اين مواد غذايي ميتواند جاي ديگري را پر كند؟ (مثال پازل)
آيا اگر هركدام از اين مواد غذايي ضروري را مصرف نكنيم؛ دچار مشكل ميشويم يا خير؟ چه مشكلاتي؟!!
بدون اينكه نياز باشد كه تعاريف كتابي و خسته كننده و مشكل براي فراگير ارائه كنيم؛ با مثالهاي ساده و ملموس سعي ميشود تعريفي از عناصر غذايي ضروري براي گياه ارائه شود. اينكه عنصر غذايي ضروري، عنصري است كه در نبود آن سيستم گياه دچار مشكل شود و هيچ عنصرديگري نتواند جايگزين آن شود؛ تعريف عناصر غذايي ضروري است. بنابراين كارشناسان ما در زمان ترويج يك نوع كود نبايد به نحوي صحبت كنند كه كشاورز تصور كند كه اين نوع كود جاي همه كودهاي ديگر را پر ميكند كه در زمان ترويج كود بعدي بخواهد همان اندازه انرژي مصرف كند تا كود جديد را معرفي كند بلكه با اين متد يعني اهميت مصرف متناسب و متعادل كودها، كار را براي معرفيهاي بعدي آسانتر ميكند.
جهان چون خط و خال و چشم و ابروست كه هر چيزي بجاي خويش نيكوست!!!
حكايت زندگي گياه و كودهاي مورد نياز آن نيز همين است.

اسلاید 11 :

در خصوص مصرف كودها آيا فقط ميزان هر كود به تنهايي مهم است يا نسبت مصرف آنها نيز مهم است؟

اسلاید 12 :

نيتروژن
گوگرد
آهن
پتاسيم
عناصر ضروري (كودها) مانند قطعات پازل هستند. هر كدام يك قطعه از پازل تغذيه گياه هستند. همه بايد باشند تا پازل تكميل شود. هيچكدام جاي ديگري را نميتواند پر كند. پس هيچكدام را دست كم نگيريد.
(تعريف عنصر ضروري به زبان ساده)

اسلاید 13 :

شما كشاورز عزيز به عنوان توليد كننده گياهان و محصولات كشاورزي؛ از اين 16 كود كه بايد براي گياه تامين شود؛ چندتايش را ميشناسيد و به محصول خود ميدهيد؟
1- سياه؟!!! 2- سفيد؟!!! و. متاسفانه تعداد انگشت شماري پاسخ ميدهند كه: و پتاس!!!
يعني در حالي كه تلويزيون ما از چند سال پيش از حالت سياه و سفيد به رنگي ديجيتال ارتقاء يافته؛ هنوز تصوير تغذيه گياه ما سياه و سفيد و برفكي است؟!!! و آنوقت ما توقع داريم كه محصول رنگارنگ و با كيفيت و عملكرد بالا هم به ما تحويل دهد!!!
دانش لازم براي مصرف كودهاي كشاورزي آيا اهميتي كمتر از مصرف داروهاي انساني دارد؟!!!
وقتي خود ما با مشكلي مواجه شده و به پزشك مراجعه ميكنيم؛ با وجود اينكه زبان داريم كه مشكل خود را براي پزشك معالج شرح دهيم، آيا با اين حال پزشك از تكنيكهايي مانند آزمايشات مختلف و سونوگرافي و . استفاده نميكند تا مشكل را شناسايي و برطرف كند؟
آيا وقتي پزشك ما دارويي را تجويز ميكند؛ تا مطمئن نشدهايم كه اين دارو به چه ميزان، چگونه، چه موقع و با چه شرايطي بايد مصرف شود از مطب پزشك خارج ميشويم؟
سوالات ديگر:

اسلاید 14 :

قانون حداقل ليبيگ كليد تفهيم اهميت مصرف هر عنصر و نيز رعايت تناسب عناصر غذايي در گياهان است.حداكثر عملكرد تابع عنصر حداقل است.
اگر گياه در زمينه هركدام از عناصر غذايي (كودها) دچار كمبود شود چه اتفاقي خواهد افتاد؟

اسلاید 15 :

نمونهاي از برهمكنش عناصر غذايي

اسلاید 16 :

مثالهايي از اثرات هم افزايي و مخالف عناصر غذايي و نقش آنها در سلامت گياه به عنوان نمونه
فسفر، منيزيوم و نيتروژن اثر تحريك كنندگي روي هم دارند. يعني در حضور هركدام از اين عناصردر خاك، جذب عنصر ديگر افزايش مييابد. پس كمبود يك عنصر ميتواند باعث كمبود عنصر ديگر شود.
فسفر زيادي اثر آنتاگونيستي (مخالف) روي جذب آهن دارد.
مقدار زياد فسفر باعث ميشود كه از قابل استفاده بودن روي در داخل بافت گياه كاسته شده و روي به صورت فسفات روي رسوب نمايد. وقتيكه مقدار روي كم باشد كاهش رشد در اثر كمبود روي باعث ميشود كه نتايج تجزيه برگ مقدار فسفر بالاتري را نشان دهد. روش ديگر براي ارزيابي مقدار روي در گياه؛ استفاده از نسبت فسفر به روي (p/Zn) است. اين نسبت از تقسيم فسفر با واحد ميليگرم بر كيلوگرم بر مقدار روي در واحد ميلي گرم بر كيلوگرم است. (مقدار فسفر در عدد 10000 ضرب ميشود). وقتي از اين فرمول استفاده شود مقدار 20 ميليگرم در كيلوگرم روي با نسبت p/Zn برابر با 100 يا بيشتر نشان دهنده كمبود روي است؛ در حاليكه نسبت p/Zn 100 و يا كمتر نشان دهنده مقدار مناسب روي است. (3)
منگنز، آهن و پتاسيم روي هم اثرات تحريك كنندگي دارند.

اسلاید 17 :

مثالهايي از اثرات هم افزايي و مخالف عناصر غذايي و نقش آنها در سلامت گياه به عنوان نمونه
در صورتيكه تغذيه گياه متعادل و ساير عوامل محيطي نيز مطلوب باشد؛ ريشه از رشد و فعاليت خوبي برخوردار بوده و جذب آهن بهتر انجام مي شود. برخي عناصر در تحريك جذب آهن در خاك آهكي نقش مهمي به عهده دارند. مهمترين عنصر پتاسيم است. جذب اين عنصر ترشح اسيد ريشه را تحريك ميكند. بعضي مواقع ديده شده كه حتي اگر گياه از نظر پتاسيم كمبودي نداشته باشد؛ باز هم افزايش پتاسيم برگ تا حد مناسبتري (از طريق كود پتاسه) به رفع زردبرگي ناشي از آهك كمك ميكند.

اسلاید 18 :

مثالهايي از اثرات هم افزايي و مخالف عناصر غذايي و نقش آنها در سلامت گياه به عنوان نمونه
غلظت بالاي ازت تاثير زيادي در شيوع عوارض كمبود كلسيم دارد. نسبت ازت به كلسيم (N/Ca) در وزن خشك ميوه سيب بين 10 تا 30 بايد باشد. زماني كه اين نسبت 10 باشد تقريبا هيچ عارضهاي ديده نميشود ولي وقتي اين نسبت 30 باشد؛ (حتي با مقدار كلسيم يكسان در هر دو نسبت)، عوارض فيزيولوژيكي (لكه تلخ موضعي و.) ديده ميشود. (3)

اسلاید 19 :

مثالهايي از اثرات هم افزايي و مخالف عناصر غذايي و نقش آنها در سلامت گياه به عنوان نمونه
اهميت نسبت مصرف كودها و عناصر غذايي به حدي است كه حتي يك قانون علمي در اين زمينه به نام قانون نسبت يا Ratio law نيز مطرح گرديده است كه فقط به يك مثال از آن اشاره ميشود:

اسلاید 20 :

مثالهايي از اثرات هم افزايي و مخالف عناصر غذايي و نقش آنها در سلامت گياه به عنوان نمونه
وودراف (1955) جزء اولين دانشمنداني است كه قابليت جذب پتاسيم را براي ريشه گياه براساس روابط بين پتاسيم و كلسيم يا بين پتاسيم و كلسيم به علاوه منيزيوم ميداند. اين روابط نشان ميدهد كه جذب پتاسيم در نتيجه افزايش ميزان كلسيم و منيزيوم در محيط كاهش مييابد. در اين صورت قابليت جذب پتاسيم براي ريشه را براساس مقدار نسبي اين عنصر نسبت به كلسيم و منيزيوم برآورد ميكنند؛ نه ميزان واقعي پتاسيم در محيط. بنابراين معمول است كه ميزان جذب يون بوسيله گياه را هم با در نظر گرفتن اثر مقدار موجود آن يون در محيط يعني "شدت يا Intensity" و هم با توانايي محيط براي ثابت نگهداشتن اين غلظت يعني ظرفيت بسنجند. مقدار شدت در مورد پتاسيم خاك بوسيله اسكوفيلد نسبت فعاليت پتاسيم به جذر مجموع فعاليت كلسيم و منيزيوم اطلاق مي شود. اين فرضيه اسكوفيلد به نام "قانون نسبت" گفته ميشود. اين مطالب به اين جهت مطرح شد كه بدانيم مصرف و جذب كودها و عناصر غذايي داراي يك فرايند پيچيده بوده كه عوامل متعددي از قبيل وضعيت فيزكي و شيميائي خاك، گياه، دما و. از جمله وضعيت ساير عناصر نيز در آن نقش دارند. (1)