بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مشتری
اسلاید 2 :
رصدهای باستانی
مشتری که یکی از درخشان ترین اجرام آسمان شب است، از دوره باستان تا کنون مورد رصد قرار می گرفته است و با بسیاری از باورهای مذهبی و اساطیری، در فرهنگ های گوناگون مرتبط است.
رومی ها نام ژوپیتر را به یاد خدای خدایان خود به او دادند.
مشتری درخشان بر فراز خیابانی با سنگ فرش مرمر، در شهر باستانی افسوس یونان طلوع می کند .این شهر امروزه در خاک ترکیه واقع است.
تصوبر از تونس تزال (پروژه جهان در شب)
اسلاید 3 :
سیاره ای در آسمان
همانند چهار سیاره دیگری که می توان با چشم غیر مسلح در آسمان دید، مشتری نیز حرکتی ظاهری برخلاف جهت ستاره های زمینه آسمان دارد.
در حقیقت، کلمه سیاره در زبان یونانی (Planet) از واژه ای یونانی به معنی «سرگردان» می آید.
Credit: Johan Meuris/Stellarium
به نظر می رسد سیارات به آهستگی در آسمان و در مقایسه با ستاره های زمینه آسمان در حال حرکت هستند.
اسلاید 4 :
رصدهای گالیله درسال 1610 میلادی
ستاره شناس ایتالیایی، گالیلئو گالیله، نخستین انسانی بود که تلسکوپ خود را به سوی مشتری گرفت. برای چند هفته در سال 1610 او از دیدن آنچه آنها را چهار ستاره کوچک در اطراف این سیاره می نامید متحیر بود.
این کشف که شیئی غیر از زمین دارای قمر یا اقماری در اطراف خود است انقلابی شگفت انگیز محسوب می شد. این موضع ثابت می کرد سیاره ما در مرکز تمام حرکت ها در کیهان قرار ندارد و همچنین از این ایده پشتیبانی می کرد که زمین و دیگر سیارات به دور خورشید در حال چرخشند.
دفترچه یادداشت گالیله که طرحی از مشتری و اقمار آن در آن رسم شده است.
اسلاید 5 :
با بهبود کیفیت تلسکوپها در دهه های بعدی بود که رصدگران موفق به کشف این واقعیت شدند که این سیاره دارای نوارهای رنگی و نقاطی است که با گذر زمان تغییر شکل داده و بر سطح این سیاره حرکت می کنند.
با رصد این عارضه ها بود که این رصدگران حدس زدند که این سیاره باید دارای جوی قابل توجه باشد. آنها از حرکت این عوارض برای تعیین دوره تناوب وضعی سیاره و محاسبه طول شبانه روز آن استفاده کردند که در حدود 10 ساعت بود.
اسلاید 6 :
رصد ها
در سال 1675 اوله روئمر، اخترشناس دانمارکی، موفق شد با استفاده از رصد گرفت های اقماری که گالیله در اطراف مشتری کشف کرده بود، به تخمینی از سرعت نور دست یابد. او دریافت که نور مدت بیشتری زمان را صرف حرکت در فضا در زمانی می کند که فاصله 2 سیاره زمین و مشتری از هم بیشتر است.
چند دهه بعد ایزاک نیوتون از مدارهای اقمار گالیله ای مشتری استفاده کرد و تشخیص داد این سیاره دارای جرم بسیار زیادی است.
اسلاید 7 :
سیاره غول گازی
امروزه می دانیم که مشتری کره شگفت انگیزی است که 11 برابر زمین قطر و 300 برابر آن جرم دارد.
مشتری عمدتا از هیدروژن و هلیوم گازی تشکیل شده و ساختاری شبیه ستاره هایی مانند خورشید دارد.
سیارات گاز غول پیکر مانند مشتری فاقد سطح جامدی هستند که بتوان روی آن ایستاد!
داخل مشتری
مشتری قطری معادل 142 هزار کیلومتر دارد یعنی می توان 11 سیاره زمین را پهلو به پهلو بر آن جای داد.
Credit: NASA
Credit: NASA
اسلاید 8 :
نوارها و لکه ها
در کنار نوارهای ابری نارنجی، سفید و قهوه ای رنگی که روی سطح سیاره شناورند، طوفان های گردابی تخم مرغی شکلی ظاهر می شوند.
بزرگترین و شناخته شده ترین این گردابها لکه بزرگ قرمز است که طوفان عظیمی است که قطری معادل سیاره زمین دارد و بیش از 300 سال است که بر سطح این سیاره دیده می شود.
گردابها و طوفانهایی که در روی سطح مشتری دیده می شوند
لکه بزرگ سرخ، طوفان عظیمی که ابعادی معادل سیاره زمین دارد
اسلاید 9 :
قمر گالیله ای به نام یو (Io)
یو، با ابعادی در حدود ماه زمین، نزدیکترین قمر به مشتری از میان 4 قمر کشف شده مشتری توسط گالیله است.
یو، را باید فعال ترین جرم منظومه شمسی از نظر فعالیتهای آتشفشانی به شمار آورد که زبانه برخی از آن ها تا ارتفاع 300 کیلومتر از سطح سیاره ارتفاع می گیرند.سطح این قمر به طور دایم در حال بازسازی خود است و هر دهانه برخوردی یا دریاچه مواد مذاب را به سرعت پر کرده و سطح سنگی آتشفشانی جدیدی روی آن ایجاد می کند.
تصویری از یک فوران آتشفشانی که توسط مدارگرد گالیله گرفته شده است.
یو رنگی؛ لکه های سیاه در این تصویر دریاچه های مملو از لاوا هستند. مناطق سپید نیز مناظق پوشیده از دی اکسید گوگرد و مناطق زرد رنگ نیز نشان دهنده مناطق گوگردی هستند.
اسلاید 10 :
قمر گالیله ای اروپا (Europa)
اروپا نیز ابعادی در حدود ماه زمین دارد و بعد از یو قمر دوم دور از مشتری از بین اقمار گالیله ای محسوب می شود. این قمر دارای سطحی یخی و چین خورده است که تعداد اندکی دهانه برروی آن مشاهده می شود و حدس زده می شود سطح آن چندان قدیمی نباشد.
برخلاف ظاهر این قمر ، شواهد بسیار قوی در دست است که اروپا دربردارنده اقیانوسی از آب مایع است. همین موضوع این قمر را به هدفی وسوسه انگیز برای اکتشافات فضایی بدل می سازد.اگر در آنجا آب مایع وجود داشته باشد ممکن است نوعی از حیات هم در آن تحول پیدا کرده باشند
دانشمندان حدس می زنند اقیانوسی از آب مایع بر اروپا وجود داشته باشد اما مطوئن نیستند این اقیانوس در زیر چه ضخامتی از یخ پنهان شده است.
اسلاید 11 :
قمر گالیله ای گانیمد (Ganymede)
گانیمد، سومین قمر از اقمار گالیله ای مشتری است. با ابعادی بزرگتر از سیاره عطارد، این قمر ، بزرگترین قمر منظومه شمسی است.
سطح این قمر نیز پوشیده از چین خوردگیها و شکستهای سطحی است اما برخلاف اروپا تعداد زیادی دهانه برخوردی بر روی آن وجود دارد که نشان می دهد سطح آن نسبت به اروپا قدیمی تر است.
گانیمد دارای میدان مغناطیسی است و همچنین شواهدی مبنی بر وجود اقیانوسی در زیر لایه ای ضخیم از یخ سطحی آن وجود دارد.
رد های خطی برروی این قمر نشان از فعالیت سطح آن در گذشته دارند.
اسلاید 12 :
قمر گالیله ای کالیستو(Callisto)
کالیستو دورترین قمر از اقمار گالیله ای مشتری و اندکی از عطارد کوچک تر است. این قمر یکی از قدیمی ترین و سنگین ترین سطوح را در بین همه اجرام منظومه شمسی دارد.
کالیستو نشانه های اندکی از فعالیت های سطحی در گذشته خود دارد اما جالب اینکه مانند گانیمد و اروپا، در این قمر نیز نشانه هایی از دریاهای زیر سطحی به چشم می خورد.
نمای نزدیکی از سطح پر گودال کالیستو که روی آن را غبار رقیق تیره ای پوشانده است.
اسلاید 13 :
جاروی منظومه شمسی
پس از تشکیل سیارات منظومه شمسی بخش عمده ای از اجزای سازنده سیارات باقی ماندند – ساختارهایی مانند دنباله دارها و سیارک ها.
مشتری به مدد نیروی گرانش عظیم خود بسیاری از این اجرام را به سوی خود جذب کرد و بسیاری دیگر از آنها را که ممکن بود به زمین برخورد کنند به بیرون منظومه شمسی پرتاب کرد.به همین دلیل گاهی از مشتری به جارو برقی منظومه شمسی یاد می کنند.
اگرچه تعداد این اجرام کاهش یافته است اما هنوز هم گاه گاهی این برخوردها صورت می گیرد. نظیر همین امسال (1388) که یک منجم آماتور لکه سیاهی را که ناشی از یکی از این برخوردها بود بر سطح این سیاره کشف کرد.
در سال 1994 و زمانی که دنباله دار شومیکر – لوی 9 با مشتری برخورد کرد اولین باری بود که فرصت دیدن برخورد دنباله داری با یک سیاره به دست آمد. در این تصویر که تلسکوپ هابل تهیه کرده است لکه های سیاه ناشی از این برخورد مشاهده می شوند.
اسلاید 14 :
ماموریتهایی به سوی مشتری
از دهه 1970 میلادی تا کنون، 7 فضا پیما از مشتری بازدید کرده اند و ماموریتهای جدیدی برای بازگشت به این سیاره و پاسخ به بسیاری از سوال ها در حال طراحی است.
در سال 2016 ماموریت جونو سازمان ناسا اطلاعات جدیدی در مورد شکل گیری و تحول مشتری به دست خواهد آورد.
در حدود سال 2020 ناسا و اسا در طرحی مشترک 2 فضا پیما را به مدار اقمار اروپا و گانیمد اعزام خواهند کرد تا در باره احتمال وجود حیات در اقیانوس های این اقمار تحقیق کنند.
برای اطلاعات بیشتر در باره ماموریتهای مشتری : http://sse.jpl.nasa.gov/missions/profile.cfm?Sort=Target&Target=Jupiter&Era=Past
ماموریت جونو رازهای تحول سیاره مشتری را آشکار خواهد کرد.
ماموریت افق های نو در مسیر خود به سوی پلوتون این تصویر که طلوع اروپا برفراز قرص مشتری را نشان می دهد تهیه کرد.
اسلاید 15 :
یکی از بیشماران غول
Additional link: NASA’s PlanetQuest website http://planetquest.jpl.nasa.gov/
نمایی هنری از یک سیاره فراخورشیدی مشتری مانند با قمری فرضی که محتوی آب است.
Credit: NASA/IPAC/R. Hurt
مشتری یکی از چهار سیاره غول پیکر گازی منظومه شمسی است. در سالهای اخیر، اخترشناسان تعداد زیادی سیارات مشتری مانند را در اطراف ستاره های دیگر پیدا کرده اند.
بسیاری از این غول های گازی ممکن است اقمار یخ زده ای مانند مشتری داشته باشند. اگر اقیانوس های زیر سطحی در این اقمار نیز وجود داشته باشند شاید احتمال شکل گیری حیات را باید در جاهای بیشتری نسبت به سطح سیارات زمین مانند جستجو کرد.
اسلاید 16 :
از مشتری چه می آموزیم؟
مطالعه مشتری و اقمار آن درس هایی در باره تاریخ منظومه شمسی و همچنین سیاراتی که به دور ستاره های دیگر در حال چرخشند میاموزد. اقمار یخ زده مشتری به ما نشان می دهند که چطور ممکن است دنیاهای قابل زیست در جهان بسیار فراوان باشند.
با مقایسه مشتری و دیگر سیارات با زمین ما قادر خواهیم بود اطلاعات زیادی در باره سیاره خودمان و نحوه حضور خود در این موقعیت بیاموزیم.
نمایی هنری از زمین در دوران ابتدایی پیدایش.
سیارات غول پیکر گازی احتمالا نقشی مهم در فرآیند شکل گیری سیارات ایفا کرده اند.
