بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بهداشت درحوادث و سوانح
به نام او که پاک است و همه را پاک آفرید
اسلاید 2 :
تغذيه و بهداشت در سوانح:
مقدمه :
نياز انسان به آب وغذا همانند نياز او به هوا يک نياز بي وقفه و اساسي است و به همين لحاظ همواره ودر همه جا ونيز تحت هر شرايطي از جمله هنگام وقوع بلاياي طبيعي يا دست ساخته بشر نيز مساله تغذيه به عنوان يک ضرورت غير قابل چشم پوشي مطرح است از سوي ديگر و با وجود پيش بيني هاي پيشگيرانه وقوع بلايا همچون سيل زلزله ،انفجارات ، جنگها و دشواريهاي جدي ديگر همواره محتمل است ، لذا ضرورت آگاهي وآمادگي براي رويارويي منطقي با آنها از جمله در مساله تغذيه و امداد هاي غذايي براي بلا ديدگان به خوبي احساس ميشود گاهي تاخير در تامين آب وغذاي سالم دست کم در حداقل ضرورت به خصوص نزد گروههاي آسيب پذيري که از اصل حادثه جان سالم به دربرده اند، ممکن است حيات وسلامت آنها به طور جدي به مخاطره افکند نکته قابل ذکر ديگر اينکه وجود دستگاههاي مسئول براي امداد و مقابله با پيامدهاي بلا زدگي اگر چه يک تکيه گاه اطمينان بخش براي جامعه است .
اسلاید 3 :
اما به هر حال توفيق آنها بدون جلب مشارکت عمومي و همکاري موثر همه نهادهاي اجتماعي ميسر نيست ، نمونه اي از اين مشارکت وهمکاريهاي هماهنگ و همسو را مي توان در جمع آوري ، ارسال و توزيع کمکهاي غذايي ديد. وجود آگاهي هاي لازم واعتماد به نفس در چنين شرايطي زمينه تصميم گيري هاي مناسب را با توجه به امکانات قابل دسترس و به شکل هماهنگ فراهم مي کند و از پيدايش مشکلات جديدي مثل اپيدمي بيماريهاي ناشي از غذا food born diseases پيشگيري خواهد شد .
بين تغذيه وبهداشت مواد غذايي وسلامت انسان ارتباط مستقيمي وجود دارد به طوري که کمبود يا فقدان هر يک از مواد مغذي ويا عدم بهداشت مواد غذايي باعث بيماري و عوارض مختلفي در انسان با نام کلي ( سوء تغذيه ) مي گردد. يکي از مهمترين نياز هاي اوليه مردم بعد از وقوع بلا غذا مي باشد . تامين وتوزيع غذاي سالم کافي وبهداشتي يکي از بزرگترين چالشهايي است که همواره فرا روي مديران وضعيت اضطراري بوده است از آنجا که باز ماندگان بلايا جهت رفع گرسنگي ممکن است هر نوع ماده غذايي را که در دسترس دارند بدون در نظر گرفتن مسائل بهداشتي وصرفا به علت تامين نياز هاي غذايي مصرف کنند ، پس احتمال وقوع هر نوع عواقب ناگواري وجود دارد.
اسلاید 4 :
نيازهاي غذايي انسان در شرايط اضطراري جدول 1- ميزان انرژي و پروتئين توصيه شده براي افراد سالم در يک شبانه روز
اسلاید 5 :
جدول2-ميزان حداقل انرژي اضطراري توصيه شده براي افراد سالم در شبانه روز
اسلاید 6 :
بررسي وضعيت تغذيه ومشکلات اساسي آن :
اگر چه گاهي به نظر نمي رسد که در شرايط بحراني ، به عنوان امداد تغذيه اي بتوان جز توزيع سريع مواد غذايي کم يا کافي در ميان جمعيت بلا زده کار ديگري انجام داد ليکن نبايد از نظر دور داشت که باز گرداندن وضعيت بحراني به حالت عادي ممکن است در زمان بسيار کوتاه ميسر نشود ودر اين ميان گروههاي آسيب پذير دچار مشکلاتي شوند که جبران آنها ميسر نباشد به طور خلاصه از شاخص هاي زير در بررسي هاي فوري مي توان بهره گرفت:
اندازه کيري دور بازو نزد کودکان 1 تا 5 ساله ( اندازه طبيعي ومطلوب 16 سانتي متر و کمتر از 14 نشان دهنده سوء تغذيه )
بررسي وزن به قد در سنين 15 تا 50 سالگي و مقايسه با جداول در دسترس
بررسي کامل روي نمونه هاي انتخاب شده به طريق نمونه برداري تصادفي
بررسي خانه به خانه ( چادر به چادر) با روش نمونه برداري تصادفي
بررسي ميزان سوء تغذيه در افراد مراجعه کننده به محل استقرار واحدهاي امداد
اسلاید 7 :
صورتهاي مختلف امداد غذايي:
به تناسب شرايط و امکانات به صورتهاي مختلف مي توان نسبت به توزيع کمکهاي غذايي نزد جمعيت آسيب ديده اقدام کرد و حتي از دو يا چند روش به طور همزمان با برنامه ريزي ويژه استفاده نمود.
روشهاي مورد اشاره عبارتند از :
توزيع مواد غذايي به صورت مواد اوليه مثل برنج ، حبوبات ، روغن و000
توزيع غذاي پخته از آشپزخانه هاي مستقر در منطقه امدادي
توزيع غذاي آماده قابل مصرف مثل کنسرو ، نان ، بيسکويت نان ويژه
تغذيه مکمل
غذاهاي تکميلي مقوي براي درمان موارد سوء تغذيه کودکان با حمايت ويژه از گروههاي آسيب پذير
اگر توزيع به صورت خانواري يا گروهي است مي توان جيره را در 3 گروه تا 5 نفر ، 5 تا 8 نفر و 9 نفر به بالا محاسبه ومواد غذايي را به سرپرست خانوار تحويل داد .
سازمان جهاني بهداشت توصيه مي کند که در اين موارد 20 تا 40 در صد انرژي از مواد چربي ، 50 تا 70 در صد از مواد گلوسيدي و 10 درصد از مواد پروتئيني تهيه شود .
اسلاید 8 :
تغذيه مکمل :
معمولا در شرايط بحراني براي گروههاي آسيب پذيري که با توزيع عمومي مواد غذايي به هر دليل از تغذيه مناسب بهره مند نمي شوند با يک جيره غذاي مکمل به آنها کمک شود . گروههاي آسيب پذير شامل افراد زير 5 سال ، زنان باردار و شيرده ، بيماران وسالمندان مي باشد.
توزيع مواداوليه غذايي علاوه بر سهميه همگاني
توزيع يک وعده غذاي اضافي درمحلهاي مشخص با حضور و بررسي افراد ذکر شده
غذاي مکمل شامل حدود 350 کالري و 15 گرم پروتئين که اين مقدار با توزيع 40 گرم شير خشک بدون چربي ،20 گرم روغن ويا معادل 100 گرم نان قابل تامين است البته غذاي مکمل دوران بسيار مهم 0 تا 2 سالگي مي بايد متناسب با نياز آنها انتخاب وارائه شود .
اسلاید 9 :
تغذيه آوارگان:
يکي ديگر از موارد مهم کمک رساني به افراد آسيب ديده رسانيدن مواد غذايي به آنان مي باشد که در صورت عدم رعايت نکات بهداشتي مي تواند منجر به وخيمتر شدن شرايط شود0
اسلاید 10 :
تامين غذا براي روزهاي اوليه شروع بحران:
در اين زمان به علت استرس از دست دادن نزديکان, نداشتن سرپناه و عدم آگاهي از وضع آينده, افراد دچار کاهش ايمني شده اند و در اثر کمترين آلودگي دچار مسموميت با درصد بالا مي شوند, بنابراين آموزش همگاني با همکاري جامعه علمي , دولت , صنعت و مصرف کنندگان مي تواند در کاهش بيماريهاي حاد و مزمن ناشي از مصرف غذاي ناسالم مفيد باشد. مواد غذايي که توسط افراد خيّر و ارگانهاي دولتي جهت بلاديدگان تهيه ميشود , پس از بررسي کيفيت مورد مصرف قرار مي گيرند. بهتر است اولين محموله غذاي کمکي, شامل جيره فردي, غذاهاي مختلف پخته در پوشش يا جعبه نفوذ ناپذير به آب باشد.
توصيه ميشود در ساعات اوليه بحران از مواد غذايي بصورت کنسرو شده , کمپوت و آب ميوه بسته بندي , خشکبار و فرآوردههاي خشک استفاده گردد.
اسلاید 11 :
تامين غذا بعد از استقرار در اردوگاه :
با توجه به وسعت حادثه , اسکان مدت ها طول مي کشد , لذا تغذيه حادثه ديدگان از غذاهاي متداول با در نظر گرفتن عادات غذايي در منطقه وقوع حادثه به طريق زير ممکن است .
غذاهاي خشک غير فساد پذير: به طور هفتگي به هر خانوار اسکان داده شده , در چادر تحويل مي دهند تا با آموزش و توصيههاي بهداشتي اقدام به تهيه غذاي دلخواه نمايند.
فرآوردههاي لبني و پروتئيني و ميوه و آبميوه: اين مواد به علت فساد پذيري و نياز به مصرف سريع و نگهداري در شرايط ويژه روزانه تحويل داده ميشود.
غذاهاي کنسرو شده و شير استريليزه همراه با ماندگارهاي طولاني , هفتگي تحويل داده ميشود.
اسلاید 12 :
انواع مواد غذايي:
از معمولترين انواع مواد غذايي که درشرايط بحراني به آسيب ديدگان داده مي شود مي توان به:
نان- انواع کنسروها وکمپوتها - تخم مرغ و شير- ميوه جات وسبزيجات -گوشت اشاره کرد0
قبل از ذکر موارد بهداشتي و نکات ضروري در ارتباط با هر يک از موارد فوق لازم است به اصول کلي کنترل بهداشتي موادغذايي اشاره کرد:
اسلاید 13 :
الف - نمونه برداري:
نمونه بايد بيانگر تمامي مواد غذايي باشد.
براساس اصول صحيح نمونه برداري باشد (ظرف مخصوص و شرايط حمل به آزمايشگاه)
ب - ارسال به آزمايشگاه:
بدون هيچ تغييرنمونه ارسال شود.
در سريعترين زمان آزمايش انجام شود.
آزمايشگاه مطمئن باشد.
تا جواب قطعي مواد غذايي بي جهت از بين نرود.
ج - گزارش نتايج: ( - ) قابل مصرف ( + ) غير قابل مصرف و نهايتا معدوم شدن مواد غذايي
اسلاید 14 :
عوارض مصرف مواد غذايي ناسالم وغير مطمئن وعدم دسترسي به غذا:
الف – مسموميت غذايي : در نتيجه مصرف غذاي ناسالم همراه با تهوع واستفراغ و اسهال وسردرد به وجود مي آيد و شامل موارد زير است :
مسموميت ناشي از گياهان و حيوانات
مسموميت ناشي از آلرژي به بعضي مواد و افزودني ها
مسموميت ميکروبي ناشي از باکتري ها و سموم آنها
مسموميت شيميايي ناشي از وسايل نگهداري مواد غذايي
مسموميت انگلي موجود در بسياري مثل گوشت
اسلاید 15 :
اقدامات لازم هنگام بروز مسموميت:
مراکز ومقامات بهداشتي رادر جريان قرار دهيد.
نگهداري مواد آلوده جهت آزمايشات لازم
جمع آوري نمونه هاي مواد استفراغي
دادن اطلاعات کافي به مقامات مسئول وپزشک
اسلاید 16 :
تو صيه هاي مهم بهداشتي در خصوص تغذيه هنگام بحران:
مطالعه کيفيت مواد غذايي از نظر کشف ، فساد و آلودگي.
بازرسي کيفيت آبي که براي تهيه غذا استفاده مي شود(ميزان آب مورد نياز به ازاي هر نفر 15 تا 20 ليتر در روز ).
مبارزه با حشرات وجوندگان در انبارها وآشپزخانه.
انبار کردن صحيح مواد غذايي وپختن غذا.
دفع صحيح فضولات مايع وجامد.
شستشوي ظروف و گند زدايي.
نظارت بر تهيه وتوزيع غذا.
نظارت بر نظافت ساختمانهاي تهيه وتوزيع غذا.
اسلاید 17 :
مديريت کارکنان موادغذايي
آموزش کارکنان
تعداد کافي کارگران
بر آورد ميزان نيازهاي غذايي مردم آسيب ديده و محاسبه جيره روزانه آنها به شيوه علمي
تامين انرژي کافي مردم در شرايط اضطراري
استفاده از ليوان ووسايل مشترک ممنوع شود
توجه به تغذيه گروههاي آسيب پذير
رژيم غذايي بايد شامل يک غذاي عمده (نان ) روغن يا چربي ( 20 تا 40 درصد )حبوبات و پروتئينهاي حيواني ومقداري سبزيجات وميوه جات باشد
اسلاید 18 :
در اردوگاههاي بزرگ براي هر 200 تا 300 خانوار يا هر 1000 تا 1500 نفر يک آشپزخانه سيار در نظر گرفت
عدم تماس مواد خام با غذاي پخته
مواد غذايي طبخ شده تنها به يکي از دو صورت زير قابل نگهداري است :
کاملا داغ ( بالاي دماي 76 درجه )
کاملا سرد ( دماي کمتر از 10 درجه و ترجيحا پايينتر از دماي 4 درجه يا در دماي انجماد فريزر )
اسلاید 19 :
در بعضي مکانها نظارت وتوجه خاص مامورين بهسازي ضرورت دارد :
- بيمارستانهاي اضطراري
- مراکز توزيع شير
- انبار مواد غذايي
- مراکز تغذيه دسته جمعي
- آشپزخانه ها و وسايل نقليه حمل مواد غذايي
به طور کلي بهتر است مواد غذايي ابتدا تهيه وپس از پخت در اختيار مصرف کننده قرار گيرد0
گند زدايي ظروف :
براي گند زدايي مي توان از کلر به مدت 15 دقيقه استفاده کرد وچنانچه مواد ضد عفوني کننده در دسترس نباشد از آب 80 درجه سانتيگراد به مدت 20-15دقيقه استفاده نمود.
اسلاید 20 :
بيماريهايي که از طريق مواد غذايي به انسان منتقل مي شود :
1 - بيماريهاي ميکروبي : بيماري هايي که از طريق ميکروب موادغذايي به انسان منتقل مي شود مانند حصبه و شبه حصبه ،مسموميتهاي حاصل از باکتريهاي استا فيلوکوکي ، عفونتهاي استرپتوکوکها، تب مالت ،اسهال و000
2- بيماريهاي ويروسي : مانند گاستروانتيريت ها ،هپاتيت هاي ويروسي
3- بيماريهاي انگلي:
الف : انگلي تک ياخته اي در سوانحي مانند سيل که مواد مدفوعي و فرآوردههاي انگلي از طريق آبهاي روان وارد منطقه مسکوني شده وافراد سانحه ديده مجبور به استفاده ازاين آبها مي باشند و يا در شرايطي که افراد آلوده به انگل با افراد سالم در يک سر پناه همنشين مي شوند خطر بيماري انگلي تک ياخته اي مانند اسهال آميبي ، ژ يارديايي ، سيکلوسپوريازيز شديدا افزايش مي يابد .
