بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
اقتصاد رفاه(Welfare Economics)
درس : اقتصاد خرد پیشرفته
اسلاید 3 :
به عنوان مقدمه
آيا هدف نهايي از اقتصاد و علم اقتصاد، افزايش درآمد است؟ افزايش درآمد، به خودي خود هدف نيست.اما درآمد به مردم كمك مي كند كه زندگي راحت تري داشته باشند ممالک ثروتمند قطعا تفريحات بيشتري دارند و غذاهاي سالم تري مي خورند و همه اينها كيفيت زندگي را بهبود مي بخشند.
نشريه آمريكايي ؛«فارن افرز» كه نشريه تخصصي كارشناسان سياست خارجي آمريكا است گزارشي سالانه با عنوان گزارش ارزيابي خوشبختي در جهان منتشر مي كند و دولت انگليس هم مرتباُ ميزان رضايت فردي در جامعه و در سطح كل بريتانيا را به صورت سالانه بررسي کرده و مورد سنجش قرار مي دهد.
اسلاید 4 :
محاسبه ثروت و ميزان درآمد و رشد اقتصادي كشورها و جوامع و خانواده ها كار آساني است اما خوشبختي را چطور مي توان ارزيابي كرد و اندازه گرفت؟ مردم ممكن است درباره حقيقت خوشبختي يا رضايتشان از زندگي واقعيت را نگويند.
یك نفر ممكن است معلول باشد و ثروتمند ؛ از نظر بعضي، او يك بدشانس خوشبخت است از نظر بعضي يك خوش شانس بدبخت يا برعكس است .
اسلاید 5 :
همان نشريه ، تحقيقي منتشر كرد با عنوان هزينه فقر و چنين نتيجه گرفته است كه هزينه فقر تنها به آنچه تا كنون از نظر رشد اقتصاد جهان و شاخص هاي بهداشت و سلامت تصور مي شد، خلاصه نمي شود بلكه فقر با تاثيري كه بر روان انسان ها مي گذارد، تا چند نسل مي تواند بر رفتار انسان ها موثر باشد و اين طور است كه گسترش فقرو نابرابري آينده جهان را تهديد مي كند.
گزارش به تحقيقي اشاره شده كه از 19كشور درباره رابطه ميان درآمد و ميزان رضايت و خوشبختي افراد انجام شده است
اين تحقيق نشان مي دهد كه در يك جامعه، افراد ثروتمند از افراد فقير احساس خوشبختي بيشتري مي كنند .
اسلاید 6 :
رفاه (Welfare) چیست؟
مفهوم رفاه با اقتصاد رفاه (Welfare Economics) و دولت رفاه (Welfare State) مشخص شود.
اقتصاد رفاه : بخشی از علم اقتصاد است که با استفاده از تکنیکهای اقتصاد خرد سعی در اندازهگیری رفاه کل دارد. یک روش متداول با بدست آوردن یا فرض کردن وجود تابع رفاه اجتماعی آغاز میگردد.
دولت رفاه:
با توجه به سیر تاریخی مفهوم دولت رفاه میتوانیم بگوییم از اواخر قرن نوزدهم میلادی، که پیشرفتهای صنعتی باعث بروز تحولاتی عمده در الگوهای سنتی کار و زندگی و شهرنشینی شد و طبقات کارگر و کارفرمای صنعتی بر عرصه حیات اقتصادی و اجتماعی ملتها ظاهر شدند، مفهوم حمایت از نیروی کار در دوران ازکارافتادگی و پیری مطرح شد و بهتدریج به برآمدن نظام دولت رفاه منتهی شد.
اسلاید 7 :
دولت رفاه: (Welfare state) (تعریفی دیگر)
دولتی است که در آن تأمین و بهبود رفاه عمومی وظیفه قانونی نهادهای قدرت است. در این نظام اقتصادی دولت به همه کسانی که به هر دلیل نتوانند هزینههای خود را تأمین کنند یاریرسانی میکند. این کار از طریق پرداخت مستمری (حداقل درآمد) و یا کمکهای نقدی دیگر انجام میشود.
در این نظام اقتصادی دولت وظیفه دارد که امکانات بهداشتی درمانی، بیکاری و بازنشستگی، تأمین مسکن و خدمات آموزشی و مانند آن را از زمان تولد تا مرگ برای همه شهروندان تأمین کند.
اسلاید 8 :
وظایف دولت رفاه:
1- حفظ آزادي و صيانت نفس فرد در جامعه.
2-دفاع ملي .
3-مراقبت از سلامت افراد جامعه .
4- برخوردار شدن تمام شهروندان از آمـوزش و پـرورش .
5- برخورداري از سهم مادي مزاياي شهروندي.
6-رفتار مساوي با شهروندان در برابر قانون.
7-ایجاد انواع بيمه هـا در جامعـه .
8-ايجاد اشتغال براي شهروندان.
اسلاید 9 :
تاریخچه اقتصاد رفاه:
اقتصاد رفاه اگرچه به عنوان یکی از حوزه هایی قائم به ذات متمایز علم اقتصاد محصول قرن بیستم تلقی میشود، اما یقیناً ریشه های این رشته به قرون هجده و نوزده برمیگردد. اگر بخواهیم به نحوی عام از اقتصاد رفاه صحبت کنیم باید از مندویل، ویکو (Giovanni) Battista Vico، اسمیت ( Adam Smith )و. شروع نمود، ولی آنچه مدنظر این نوشته است با شروع از پارتو به عنوان پدر رشته اقتصاد رفاه میسر خواهد شد. اما لازم است قبل از ورود به بحث پارتو از گوسن ( Hermann Heinrich Gossen )، دیوپیت ( Jules Dupuit ) و والراس (LeonWa lras) ،به عنوان پیشگامان پارتو یاد کنیم.
اسلاید 10 :
قضایای رفاه:
در اقتصاد رفاه دو قضیه اساسی رفاه وجود دارد.
قضیه اول : در صورت وجود فروض مشخصی بازار رقابت آزاد به توزیع کارامد (پرتو) می انجامد. این نتیجه از منطق دستان پنهان ادم اسمیت تبعیت میکند.
قضیه دوم : در صورت وجود فروض مشخص بیشتری, هر نتیجه بهینه پرتو توسط بازار رقابت آزاد قابل دستیابی است. برای دستیابی به یک بهینه پرتو در نظر گفته شده نیاز به یک توزیع ثروت خاص خواهد بود.
بهینه پارتو:
زمانی که منابع و محصولات چنان تخصیص یافته باشد که نتوان با تخصیص مجدد، وضعیت حداقل یک نفر را بهبود بخشید، بدون اینکه وضعیت دیگری بدتر شود، این وضعیت بهینه است. ازآنجاکه (Vilfredo Pareto) ویلفردو پارتو این تعریف را ارائه کرده است. این وضعیت بهینه پارتو نامیده میشو د.
اسلاید 11 :
تغییرات رفاه:
اسلاید 12 :
ادامه تغییرات رفاه
دو انتخاب طبیعی برای قیمت, سطح قیمت اولیه p¹ و سطح قسمت بعد از تغییرات قمیتی p² خواهد بود. این دو قیمت به دو اندازهگیری معروف برای تغییرات رفاه, تغییرات معادل (EV) و تغییرات جبرانی (CV) است.
با قرار دادن u°=v(p°,w) و u¹=v(p¹,w)
و اینکه: w=e(p°,u°)=e(p¹,u¹)
تعریف خواهیم کردEV(p°,p¹,w)=e(p°,u¹) - e(p°,w) = e(p°,u¹) – w
و°CV(p°,p¹,w)=e(p¹,u¹) - e(p¹,w) = w - e(p¹,u)
اسلاید 13 :
EV & CV
EV: Equivalent Variation) :EV :
تغییرات معادل (EV) را میتوان به عنوان مقدار پولی که مصرف کننده دریافت میکند تا بین پذیرفتن و نپذیرفتن تغییرات قیمتی بیتفاوت باشد, درنظر گرفت.
CV :(CV: Compensating Variation
مقدار درآمدی که به فرد داده می شود تا رفاه از دست رفته اش جبران گردد و بعد از تغییر قیمت به رفاه اولیه °u برگردد.
اسلاید 14 :
شاخصهاي اندازه گيري رفاه:
ضریب جینی (Gini coefficient) :
یکی از مهمترین نشانههای رشد اجتماعی و وضعیت رفاه در یک جامعه، تعادل و توازن توزیع درآمد یا ثروت در آن جامعه است.از جمله مهمترین شاخصهای این سنجش ضریب یا شاخص جینی (Gini coefficient) است.
ضریب جینی یک واحد اندازه گیری پراکندگی آماری است که معمولا برای سنجش میزان نابرابری در توزیع درآمد یا ثروت در یک جامعه آماری استفاده میشود. این ضریب با نسبتی تعریف میشود که ارزشی بین صفر و یک دارد.
هر چقدر ضریب جینی نزدیک به عدد صفر باشد، برابری بیشتر در توزیع درآمد را نشان میدهد و بالعکس هر چقدر ضریب جینی نزدیک به عدد یک باشد، توزیع نابرابر درآمد را مشخص میکند.
اسلاید 15 :
ادامه ضریب جینی
-1- شاخص جینی:
مفهوم شاخص یا «ضریب جینی» (Gini Index) وابستگی نزدیکی به مفهوم «منحنی لورنز» دارد. ضریب جینی عددی است بین صفر و یک و برابر است با «سطح محصور» بین «منحنی لورنز» و «خط توزیع کاملا برابر».
اسلاید 16 :
معایب شاخص جینی
1.ضریب جینی نابرابری درآمد را اندازه گیری می کند اما نابرابریهای فرصت را اندازهگیری نمیکند.
2.اگر دو کشور ضریب جینی یکسان داشته باشند ممکن است یک کشور ثروتمند باشد و دیگری فقیر، میتوان نتیجه گرفت اندازه گیری ضریب جینی در دو کشور متفاوت است.
3.ضریب جینی نقطه برآورد در یک زمان خاص است. از این رو تغییرات درآمدی را در طول زمان نادیده میگیرند.
اسلاید 17 :
تغییرات ضریب جینی در ایران بین سالهای ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۲ مطابق آمار بانک مرکزی ایران
رتبه ایران از نظر ضریب جینی در سال ۲۰۱۳ و همچنین سال ۲۰۱۴ با نمره ۳۸٫۳ درصد، میان ۱۳۶ کشور جهان ۶۸ بودهاست و بالاتر از کشورهایی نظیر آمریکا، قطر، روسیه و ترکیه قرار دارد. متوسط ضریب جینی ایران بین سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۲ نیز همین مقدار بودهاست. البته باید توجه داشت که بر اساس نتایج طرح آمارگیری مرکز آمار ایران از هزینه و درآمد خانوارهای ایرانی در سال ۱۳۹۲، ضریب جینی در مناطق شهری ایران اندکی بیشتر از ۳۵ درصد، در مناطق روستایی حدود ۳۲ درصد و در کل کشـــور حدود ۳۶٫۵ درصد بوده است.
اسلاید 18 :
2- رتبه بندي سطح رفاه اجتماعي:
منحني لورنز:
ابزار مناسبي را براي تحليلهاي مرتبط با توزيع درآمد فراهم ميآورد و براساس آن ميتوان به ارزيابي سياستهاي مالي و مقايسه توزيع درآمد بين جوامع و زمانهاي مختلف پرداخت. اين منحني يک منحني فراواني تجمعي است که امکان مقايسه توزيع يک متغير خاص را با توزيع يکنواخت (که مبين برابري کامل است) فراهم ميسازد.
اسلاید 19 :
منحنی لورنز (ادامه)
.نمودار ـ منحنى لورنز براى يک توزيع درآمد فرضى .
چنين توزيع درآمدى نشاندهنده آن است که 80 درصد خانوارها از لحاظ درآمد ۶۳ درصد از درآمد ملى را نصيب خود نمودهاند.
اسلاید 20 :
3- شاخص رفاه لگاتوم
پژوهشگران موسسه لگاتوم (انستیتوی انگلیسی لگاتم (legatum)برای تعیین شاخص رفاه بیش از ۱۴۲ کشور در پنج بخش جهان، یعنی آمریکا، اروپا، خاورمیانه و شمال آفریقا، آسیا- اقیانوسیه، و آفریقای سیاه از ۹۰ متغیر و ۸ زیر شاخص(sub index) )بهره گرفتهاند
رتبه ایران در سال ۲۰۱۴، ۱۰۷ است و در اغلب هشت حوزه مورد بررسی نیز در نیمه پایینی جدول قرار دارد. بهداشت و آموزش تنها حوزههایی هستند که ایران در نیمه بالایی جدول قرار گرفته است. ایران در آموزش، بهترین جایگاه و در رتبه ۵۷ است، رتبه ایران در بهداشت هم ۶۷ است.
