بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
آنالیز ایمنی شغلی (JSA)
اسلاید 2 :
فهرست مطالب
تعاریف و مفاهیم اساسی
تهیه برنامه کاری
مراحل اجرای آنالیز JSA
انتخاب مشاغل و اولویت بندی جهت آنالیز
مشخص کردن وظایف هر شغل
شکستن وظایف به مراحل پشت سر هم
شناسایی خطرات بالقوه در هر یک از وظایف و مراحل شغلی
تعیین اقدامات کنترلی و پیشگیرانه
بازنگری آنالیز انجام شده
کاربرگ JSA
مزایای JSA
اسلاید 3 :
تعاریف و مفاهیم اساسی
آنالیز ایمنی شغلی متدلوژی است که با بکارگیری تکنیک های مختلف به محقق در جمع آوری و سازماندهی داده ها و استفاده از آنها برای قضاوت و تصمیم گیری کمک می کند.
آنالیز ایمنی شغلی عبارتست از بررسی سیستماتیک یک شغل به منظور شناسایی خطرات بالقوه آن، ارزیابی سطح ریسک و شناسایی متد کنترلی مناسب برای کنترل ریسک خطرات شناسایی شده.
عبارتست از فرآیند تعریف شغل بر حسب ماموریتها و وظایف تشکیل دهنده و دانش و مهارتهای لازم برای اجرای آن.
اسلاید 4 :
تعاریف و مفاهیم اساسی
شغل / وظیفه / مرحله (Job/Task/Step)
شغل : حرفه یا سمت فرد (جوشکار – تکنیسین تعمیرات)
وظیفه : کارها و وظایف مختلفی که افراد در رابطه با شغلشان انجام می دهند
مرحله : مراحلی که برای تکمیل هر یک از وظایف انجام می شود
آنالیز ایمنی شغلی، بررسی شغل است نه شخصی که شغل را انجام می دهد.
اسلاید 5 :
تهیه برنامه کاری
اجزای برنامه کاری عبارتند از :
عنوان شغل
واحد مربوطه
شرح وظایف
مهمترین خطرات
نحوه تأثیرپذیری شغل مورد بررسی از سایر مشاغل واحد
نحوه تأثیر گذاری شغل مورد بررسی بر سایر مشاغل واحد
تاریخ آنالیز
زمان و موقعیت انجام کار
نیروی انسانی مورد نیاز
وسايل استحفاظي فردي مورد استفاده
ابزار و تجهیزات مورد استفاده
مواد شیمیایی/توده مواد مورد استفاده
پیوست ها
محل امضای سرپرست واحد/نماینده HSE/سایر پرسنل مرتبط
اسلاید 6 :
مراحل اجرای آنالیز JSA
انتخاب مشاغل و اولویت بندی جهت آنالیز
مشخص کردن وظایف هر شغل
شکستن وظایف به مراحل پشت سرهم
شناسایی خطرات بالقوه در هر یک از وظایف و مراحل شغلی
تعیین اقدامات کنترلی و پیشگیرانه
بازنگری آنالیز انجام شده
اسلاید 7 :
انتخاب مشاغل و اولویت بندی جهت آنالیز
تمام فعالیت های کاری، اعم از برنامه ریزی شده و برنامه ریزی نشده می بایست از لحاظ ایمنی شغلی مورد بررسی قرار گیرند.
ولی بدلیل محدودیت منابع در نهایت مشاغل بر حسب پتانسیل خطر اولویت بندی می شوند و پر مخاطره ترین مشاغل نخست مورد بررسی قرار می گیرند.
استفاده از نتایج آنالیزهای قبلی انجام شده نظیر HAZOP و FMEA و انجام آنالیزهای تکمیل کننده مطالعات قبلی
اسلاید 8 :
انتخاب مشاغل و اولویت بندی جهت آنالیز
در اولویت بندی مشاغل موارد زیر می بایست مورد توجه قرار گیرند:
مشاغلی که سابقه یا پتانسیل بالقوه جراحت، آسیب و یا خسارت ناشی از حوادث در مورد آنها وجود دارد.
مشاغل بحرانی از نقطه نظر ایمنی نظیر آتش سوزی، انفجار، پخش مواد سمی
مشاغلی که در محیط کاری جدید انجام می شوند.
مشاغلی که به تازگی تغییر پیدا کرده اند.
مشاغلی که به ندرت انجام می شوند و یا هنگامی که فرد جدیدی آنرا انجام می دهد.
مشاغلی که محیط کاری یا شرایط محیطی آن ممکن است دچار تغییر شود.
مشاغلی که برای اجرای آنرا مجوز کار صادر می شود.
مشاغلی که بر روی یکپارچگی یا خروجی های سیستم تاثیر می گذارند.
اسلاید 9 :
مشخص کردن وظایف هر شغل
وظایف اجرایی
مشخص کردن مراحل اجرایی و تعیین مخاطرات در هر مرحله
وظایف نظارتی
مشخص کردن آن دسته از مخاطراتی که بواسطه عمل نظارت فرد در معرض آنها قرار می گیرد
وظایف اداری
مخاطرات ارگونومیکی و سایر مخاطرات شایع در محیط های اداری
اسلاید 10 :
شکستن وظایف به مراحل پشت سرهم
در تقسيم وظایف به مراحل پشت سرهم بايد از دو اشتباه رايج زير خودداري گردد :
بيش از حد وارد جزئيات شدن که منجر به تعداد زيادي از مراحل غير ضروري مي گردد.
وارد جزئيات نشدن و شغل را به صورت کلي تقسيم کردن که موجب عدم ثبت مراحل اصلي شغل مي گردد.
حفظ توالی مراحل در یک وظیفه از اهمیت بسزایی برخوردار است بطوریکه هر مرحله ای که خارج از توالی خود انجام شود می تواند خطری بالقوه محسوب شود که به پیامدهای ناخواسته ای منجر می شود.
اسلاید 11 :
شکستن وظایف به مراحل پشت سرهم
بمنظور تعیین مراحل می بایست عملکرد فرد در ساعات و شرایط نرمال کاری مورد بررسی قرار گیرد.
به عنوان یک قاعده کلی اکثر وظایف را می توان به کمتر از ده مرحله تقسیم کرد.
هر مرحله معمولا با یک فعل حرکتی مشخص مشخص می شود.
اسلاید 12 :
شناسایی خطرات بالقوه در هر یک از وظایف و مراحل شغلی
حوادث به دو دليل اتفاق مي افتند، اعمال نا ايمن و شرايط ناايمن.
جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از طریق:
مشاهده مستقیم
مصاحبه با پرسنل و سرپرستان واحد
دستورالعمل ها و روشهای اجرایی مربوطه
شرح شغل ها
سوابق حوادث
آنالیز ریسک های قبلی انجام شده
چک ليستها
اسلاید 13 :
تعیین اقدامات کنترلی و پیشگیرانه
پيشنهاد راهکارهاي عملي و ممکن جهت حذف و يا کنترل خطرات شناسايي شده.
قبل از ارائه هرگومه اقدام کنترلی می بایستی قابل اجرا بودن آن را از نظر هزینه های لازم، میزان اثربخشی روش کنترلی مورد نظر و همچنین قابل اعتماد بودن آن روش را در نظر داشت.
انواع اقدامات کنترلی:
حذف یا جایگزینی
تغییر روش و الگوی کار
کاهش زمان تماس
کنترل های فنی مهندسی
سیستم های ایمن کار
آموزش و اطلاعات
وسایل حفاظت فردی
پایش و نظارت
اسلاید 14 :
تعیین اقدامات کنترلی و پیشگیرانه
حذف یا جایگزینی :
این روش بهترین و کارآمدترین روش برای پیشگیری از عوامل بالقوه خطرناک و پیامدهای ناشی از آنها می باشد.
استفاده از رنگهای water-base بجای oil-base
استفاده از یک نوع کم خطر آزبست
استفاده از هوای فشرده به عنوان منبع نیرو به جای برق
در هنگام جایگزینی می بایستی توجه نمود که مورد جدید، ریسک اضافی به محیط کار تحمیل نکند.
اسلاید 15 :
تعیین اقدامات کنترلی و پیشگیرانه
تغییر روش و الگوی کار :
در بعضی شرایط کاهش میزان تماس افراد با ریسک موجود در محیط کار، با تغییر روش انجام کار امکان پذیر است.
تغییر روش انجام کار با توجه به چپ دست یا راست دست بودن فرد.
اسلاید 16 :
تعیین اقدامات کنترلی و پیشگیرانه
کاهش زمان تماس :
به این معنی می باشد که مدت زمانی که کارگر در تماس با عامل بالقوع خطرناک می باشد را با محول کردن یک فعالیت دیگر به کارگر یا دادن استراحت، کاهش دهیم.
این روش بیشتر برای کنترل خطرات بهداشتی مثل صدا، آسیبهای ناشی از صفحه مانیتور و مواد شیمیایی قابل استفاده است.
لازم به ذکر است که برای بسیاری از عوامل بالقوه خطرناک حد تماس مجاز کوتاه مدت و همچنین حد تماس مجاز معمول برای 8 ساعت کار در روز وجود دارد.
اسلاید 17 :
تعیین اقدامات کنترلی و پیشگیرانه
کنترل های فنی مهندسی :
این روش، ریسک ها را به جای آنکه به نحوه کار کردن افراد دخالت دهد، به کمک طراحی فنی مهندسی کنترل می کند.
متعددی برای دستیابی به چنین کنترلهایی وجود دارد، از جمله:
کنترل ریسک در منبع (مثلا استفاده از فیلترهای موثرتر در کنترل گرد و غبار یا خرید تجهیزات با صدای کمتر)
ریسک های تحت تماس را می توان با روشهایی نظیر جداسازی، عایق کاری و تهویه کنترل نمود.
اسلاید 18 :
تعیین اقدامات کنترلی و پیشگیرانه
نظم و انظباط کارگاهی:
نظم و انظباط کارگاهی روشی بسیار ارزان و در عین حال موثر در کنترل ریسک ها می باشد.
این روش شامل نگهداری محیط کار به صورت تمیز و مرتب در تمامی شرایط و نگهداری مناسب محل های ذخیره و انبار مواد خطرناک و سایر آیتم های بالقوه خطرناک می باشد.
ریسک هایی که با ایجاد نظم و انضباط کارگاهی قابل کنترل می باشند شامل سقوط اشیاء از بالا، لیز خوزدن، سقوط افراد، آتش سوزی و . می باشد.
اسلاید 19 :
تعیین اقدامات کنترلی و پیشگیرانه
سیستم های ایمن کار:
یک سیستم ایمن کار، روش ایمن انجام فعالیتهای کاری را شرح می دهد.
آموزش و اطلاعات:
آموزش و اطلاعات از اهمیت خاصی برخوردار می باشد، اما نمی بایست به صورت جداگانه بکار گرفته شوند.
اطلاعات شامل علائم ایمنی، پوسترهای ایمنی، سیستم های انجام کار و الزامات ایمنی و بهداشتی می باشد که طی جلسات آموزشی می بایستی به افراد انتقال داده شوند.
اسلاید 20 :
تعیین اقدامات کنترلی و پیشگیرانه
وسایل حفاظت فردی:
وسایل حفاظت فردی می بایستی به عنوان آخرین راهکار مورد استفاده قرار گیرد.
این روشها فقط به منزله روشهای مکمل در کنار سایر روشهای کنترلی استفاده شوند و استفاده تنها از آنها، برای کنترل ریسک مناسب نمی باشد. دلایل زیادی برای این امر وجود دارد که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
این وسایل تنها افرادی را حفاظت می کنند که آنها را پوشیده باشند و از سایر افراد در مجاورت محل کار حفاظت نمی کنند.
میزان اثر آنها به پوشیدن آنها توسط افراد و استفاده صحیح وابسته است.
در زمان مناسب می بایستی تعویض گردند (ماسکهای تنفسی)