پاورپوینت منبع شناسی طبّ اسلامی

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

بسم الله الرّحمن الرّحیم

هو الشافی
 

اسلاید 2 :

موضوع:منبع شناسی طبّ اسلامی

اسلاید 3 :

بحث علم دینی در مقابل علم سکولار اوّل بار در سال 1930 میلادی توسّط ابوالعلای مودودی ـ اهل پاکستان ـ مطرح شد. بعد توسّط دکتر نقیب العطاس مالزیایی و اسماعیل الفارقی پی گرفته شد و توسّط دکتر حسین نصر ـ فیلسوف و دانشمند ایرانی مقیم آمریکا ـ در سطح وسیعی گسترش یافت؛ و در عصر ما و بخصوص در جمهوری اسلامی ایران، در حال تبدیل شدن به یک گفتمان جدّی است.

در این فضا طبّ غربی موجود نیز از جهات مختلفی مورد نقد واقع شده و عدّه ای بر آن شده اند که طبّ اسلامی را جایگزین طبّ سکولار غربی کنند. امّا در این میان، ظاهراً برخی ها دچار خبط و خطایی شده اند؛ به این صورت که طبّ سنّتی ایران را با طبّ اسلامی یکی دانسته اند؛ حال آنکه طبّ اسلامی، دقیقاً همان طبّ سنّتی نیست.
طبّ اسلامی غیر از طبّ سنّتی است .

اسلاید 4 :

طبّ اسلامی و تفاوت آن با طبّ غربی
طبّ اسلامی با طبّ غربی در سه مورد تفاوت و بلکه تعارضات جدّی دارد.
الف: در مبانی؛ یعنی در امور قبل از علم که مبنای آن علم هست.
ب: در مبادی؛ یعنی در تعاریف و مسائل آغازین و بنیادی علم.
ج: در آموزه ها و مسائل پسینی علم که مبتنی بر مبانی و مبادی اند.

اسلاید 5 :

طبّ اسلامی و تفاوت آن با طبّ سنّتی
طبّ سنّتی برخلاف تصوّر رایج، صد در صد طبّ اسلامی نیست، بلکه ترکیبی از طبّ یونانی، هندی، ایرانی و اسلامی است، البته عمدتاً با مبانی و مبادی یونانی.

البته از مکاتب طبّ چینی و مصری و . هم در طبّ سنّتی استفاده شده است.

اسلاید 6 :

منابع مهمّ طبّ سنّتی
الحاوی فی الطّب
القانون فی الطّب
ذخیره ی خوارزمشاهی
الاغراض الطّبیّة
خفیّ علائی
کامل الصناعة الطبّیّة
مخزن الادویّه
و.

اسلاید 7 :

الحاوی فی الطّباثر ابوبکر محمّد بن زکریای رازی
این کتاب، از بزرگترین دایرة المعارف معتبر طبّ سنّتی شناخته شده است؛ ولی متأسفانه نسخه های آن پراکنده بوده و اختلاف نسخه ها ی آن نیز زیاد است.
گفته شده که رازی، از حیث تفکّرات فلسفی، تابع مکتب فلسفی پیرون بوده است. برخی نیز او را از فیثاغورثیان دانسته اند، که این قول، اقوی است. بر این اساس، مبانی طبّ رازی، نمی تواند صد در صد اسلامی باشد. حتّی در برخی کتب او، شبهه افکنی صریح در مورد دین نیز دیده می شود، تا آنجا که برخی او را زندیق دانسته اند، که این نسبت، جای حرف دارد.

اسلاید 8 :

دیگر کتب رازی عبارتند از:
المنصوری فی الطّب
الفصول فی الطّب
الطّب الملوکی
من لایحضره الطبیب: این کتاب برای عموم نوشته شده است. نام دیگر این کتاب، طبّ الفقراء می باشد.
الجدری و الحصبة: که در این کتاب تحقیق عمیقی در آبله و سرخک شده، لذا از کتب مهمّ رازی است.
التقسیم و التشجیر: در این کتاب، بسیاری از بیماری ها را معرّفی کرده است.
قرابادین: در اصول مداوا
الحصیّ فی الکلیّ و المثانة: یعنی سنگ ریزه در کلیه و مثانه
القولنج
فی النقرس و اوجاع المفاصل
کتاب السکنجبین
کتاب دفع مضارّ الاغذیة
کتاب ما یقدم من الفواکه و الاغذیه و ما یأخّر (آنچه باید پیش یا پس انداخته شود، از میوه ها و غذاها)
ابدال الادویه: در این کتاب، جایگزین داروها را معرّفی می کند.
الادویة الموجودة فی کلّ مکان: معرّفی داروهایی که همه جا یافت می شوند.
و .

اسلاید 9 :

القانون فی الطّب حسین بن عبدالله بن سینا (معروف به ابوعلی سینا و ابن سینا)
این کتاب، یکی از معروفترین آثار طبّی جهان و بلکه مشهورترین و پربارترین اثر طبّی در جهان قدیم است. این کتاب، یک دایره المعارف پزشکی است که از همه ی امور طبّی سخن گفته است.
ابن سینا، دانشمندی مسلمان و تابع فلسفه ی ارسطو می باشد. لذا مبانی طبّ او، متأثّر از فلسفه ی ارسطویی و اسلام می باشد. از این رو، ما طبّ مطرح شده در القانون را صد در صد طبّ اسلامی نمی دانیم، با اینکه فراوان از آموزه های دینی بهره برده است.
ابن سینا، اعتقاد به تاثیرات اندیشه بر جسم نیز بود و آثاری نیز در باب روانشناسی دارد.

اسلاید 10 :

دیگر آثار طبّی ابن سینا
الادویة القلبیة
دفع المضارّ الکلیه عن الابدان الانسانیة
قولنج
سیاسة البدن و فضائل الشّراب
تشریح الاعضاء
الفصد
الاغذیة والادویة

اسلاید 11 :

ذخیره ی خوارزمشاهی حکیم سيد اسماعيل جرجاني
این کتاب، مهمّترین دایرة المعارف طبّی به زبانی فارسی بوده از منابع بسیار ارزنده ی طبّ سنّتی است.
دیگر آثار طبّی سیّد اسماعیل جرجانی
الاغراض الطّبیّة
خفیّ علائی
یادگار

اسلاید 12 :

کامل الصناعة الطبّیّة علی بن عبّاس اهوازی
این کتاب در ردیف قانون و الحاوی و ذخیره ی خوارزمشاهی، و در مواردی حاوی تحقیقات جدیدی است. از این کتاب با عنوان الملکی هم یاد می شود.

اسلاید 13 :

مخزن الادویّة محمد حسین عقیلی علوی خراسانی
مخزن الادويه، كاملترين و معتبرترين منبع داروهاي طب سنتي با تلفظ صحيح آنها می باشد.
در چاپهای امروزی این کتاب، همه ی عناوين و زيرعنوانهای كتاب را كُدگذاري نموده و حتی الامكان اصطلاحات انگليسي و لاتين مفردات دارويي را در ليست مندرجات آن گنجاندهاند.
این کتاب، در مقام بیان داروهای ساده و غیرترکیبی است.

اسلاید 14 :

کتب دیگر عقیلی علوی خراسانی
وی کتاب دیگری نیز دارد به نام «مجمع الجوامع و ذخایر التراکیب که به قرابادین کبیر شهرت یافته و شامل داروهای ترکیبی است.

اسلاید 15 :

منابع طبّ اسلامی
منبع آموزه های اسلامی، دو چیزند: نقل و عقل.
عقل نیز بر سه گونه است:
1ـ عقل استدلالی
2ـ عقل شهودی: شمّ، حدس، الهام، اشراق، مکاشفه
3ـ عقل تجربی
نقل نیز بر دو گونه است:
1ـ کتاب (قرآن و هر کتاب آسمانی معتبر)
2ـ سنّت و سخن معصوم (از آدم تا امام زمان ـ عجّل الله تعالی فرجه الشریف)

اسلاید 16 :

عقل، منبع دین
عقل به شیوه های گوناگون فهم می کند و هر کدام از نحوه ی فهم آن نیز ارزش معرفت شناختی خاصّ خود را دارد که باید در معرفت شناسی دینی مورد بحث قرار گیرد.
آنچه از متون دینی بر می آید این است که تمام اقسام فهم عقلی، در اسلام مورد توجّه قرار گرفته اند؛ اگر چه برخی از اقسام معرفت عقلی، ظنّ آور هستند. لکن ظنّ هم در مقام عمل، ارزش کارکردی دارد، اگر چه در امور نظری محض، ارزش چندانی ندارد.
لذا ذمّ ظنّ در حیطه ی امور نظرّی از سوی شارع مقدّس، به معنی نفی کلّی آن نیست. حتّی در فقه اسلامی نیز، برخی ظنون، حجّیّت دارند، تاچه رسد در اموری مثل طبابت و درمان.

اسلاید 17 :

اصل تبیّن یا تهذیب
قرآن کریم می فرماید: « يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِنْ جاءَكُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصيبُوا قَوْماً بِجَهالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلى‏ ما فَعَلْتُمْ نادِمين‏ ــ اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! اگر فاسقى خبرى براى شما بياورد، درباره آن تحقيق كنيد، مبادا به گروهى از روى نادانى آسيب برسانيد و سپس از كرده ی خود پشيمان شويد!» (الحجرات:6)
طبق این آیه، ما با هر ادّعایی از سوی افراد دارای مبانی فکری غیر اسلامی ـ اعمّ از مسلمان و غیر مسلمان ـ مواجه شدیم، حتماً باید در مورد تطابق آن با مبانی و مبادی اسلامی، تحقیق کنیم تا ندانسته مطلبی غیر اسلامی یا ظاهراً اسلامی را، اسلامی نپنداشته و زمینه ی عمل مسلمین به آموزه های غیر اسلامی را فراهم نسازیم.

اسلاید 18 :

عمل به هر سخنی، عبادتِ مصدر آن سخن است.
در روایات وارد شده که ما از هر سخنی تبعیّت کنیم، عبد صاحب سخن خواهیم بود. اگر سخن، حقّ باشد، عبد حقّ خواهیم بود و الّا عبد باطل خواهیم بود.
تحلیل این سخن آن است که آموزه ها و مدّعیّات، دو گونه بیشتر نیستند؛ یا مورد تأیید اسلامند یا مورد تأیید اسلام نیستند. در صورت نخست، سخن، سخن خداست، از زبان هر که خارج شود.

اسلاید 19 :

کتاب، منبع دین
به حکم عقل و به حکم آنکه قرآن کریم، تمام کتب آسمانی را تصدیق می کند، تمام آنها سخن خدا بوده، منبع اسلام می باشند.
امّا باید توجّه داشت که کتب آسمانی موجود، تحریف شده اند. لذا برخورد ما با این کتب، مثل برخوردمان با احادیث اسلامی خواهد بود؛ یعنی آموزه های آنها را بعد از بررسی سندی و متنی و بعد از عرضه به قرآن و عقل (عقل استدلالی یا شهودی یا تجربی)، خواهیم پذیرفت.

اسلاید 20 :

سنّت و سخن معصوم، منبع دین
سخن معصوم، حقّ است. لذا از آدم(ع) تا امام زمان(عج) همگی سخنگوی خدا هستند. پس با رعایت ضوابط علم الحدیث، می توان از هر سخنی که منسوب به معصوم است، بهره برد.
گفته شده که طبّ یونان را هرمس پایه گذاری کرده است؛ و هرمس همان ادریس(ع) است.
همچنین یوسف(ع) در پیدایش و رشد طبّ مصری مؤثّر بوده است. نیز گفته شده که خواصّ بسیاری از گیاهان را داود(ع) بیان داشته است. محصول تمام اینها وقتی به دست جالینوس رسید، او همه را در یک قالب علمی ارائه نمود. بر این اساس، می توان طبّ یونانی را هم طبّ دینی دانست.