بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
طبقه بندي بهمن
اسلاید 2 :
در مورد طبقهبندي بهمن مكاتب مختلفي وجود دارد و برخی كشورها با توجه به شرايط توپوگرافي، اقليمي و اكولوژي یک طبقهبندي براي خود ابداع نمودهاند.
هدف اوليه طبقهبندي بهمن، ايجاد واژههاي يكسان جهت تبادل اطلاعات درباره اقدامات ايمني و كنترل بهمن ميباشد.
هدف ديگر، دستهبندي حوادث ناشي از بهمن براي تجزيه و تحليلهاي آماري است تا بتوان سقوط بهمن و عوامل مساعد ايجاد آن مانند شرايط زمين،آب و هوا و ويژگيهاي برف را بررسي نموده و در طراحي و كاربرد سازهها جهت كنترل بهمن از آن استفاده نمود.
اسلاید 3 :
در اینجا طبقهبندي بهمن را در دو گروه بررسي مينماييم:
1- طبقهبندي قديمي
الف: طبقهبندي بر اساس مورفولوژي بهمن
اغلب مهندسين و كارشناسان هنوز اين طبقهبندي را قبول دارند. بر اين اساس از روي مشاهدات اوليه مانند ويژگيهاي بلورهاي برف و مشاهدات كيفي مانند عمق شكست توده برف، ضخامت برف و طول و عرض توده برف طبقهبندي صورت مي گيرد.
ب: طبقهبندي ژنتيكي بهمن
در اين طبقهبندي سقوط بهمن را به شرايطي كه مسئول شكلگيري آن ميباشد مانند شكل زمين و ويژگيهاي بلورهاي برف ارتباط ميدهند. اين طبقهبندي زياد موفقيتآميز نبود زيرا فرايند شكلگيري بهمن آنقدر پيچيده است كه نميتوان آنرا به يك يا دو عامل نسبت داد. بنابراين به جاي اين طبقهبندي كه موفقيت زيادي در بر نداشت امروزه چهار نوع طبقهبندي در مورد بهمن وجود دارد كه كاربرد بيشتري داشته و مورد استفاده قرار ميگيرد.
اسلاید 4 :
2- طبقهبندي جديد يا اصلي
همانطوري كه گفته شد در مورد شناخت بهمن و طبقهبندي آن مطالعات گستردهاي صورت گرفته كه مهمترين روشهاي طبقهبندي بهمن را ميتوان به شرح زير بيان داشت:
الف: طبقهبندي بر اساس نوع تخريب
در اين نوع طبقهبندي اندازه و ابعاد بهمن و همچنين نيروي بهمن كه موجب تخريب و خسارت ميشود براي طبقهبندي استفاده ميشود. اين روش در كانادا بويژه در غرب آن كابرد دارد. بر اساس عامل ذكر شده 5 نوع بهمن قابل تشخيص است:
گروه اول - بهمنهاي كوچك كه به انسان آسيب نميرسانند.
گروه دوم - بهمنهايي كه به انسان آسيب ميرسانند.
گروه سوم - بهمنهايي كه به ساختمانها و وسايل نقليه آسيب ميرسانند
گروه چهارم- بهمنهايي كه به منابع طبيعي مثل جنگل، مرتع و اراضي كشاورزي آسيب ميزنند.
گروه پنجم – بهمنهاي غير معمول كه روستاها و تجهيزات را در مساحت زياد تخريب ميكنند.
اسلاید 5 :
ب: طبقهبندي بر اساس وسعت حوزه بهمنگير
اين طبقهبندي در كشورهاي آمريكا و كانادا متداول است و طبقهبندي بر اساس وسعت حوزه تجمع برف طبقهبندي ميشود.
بر اين اساس 3 نوع بهمن قابل تشخيص است:
1- بهمنهاي كوچك: در اين حالت حوضه برف گير تا 3 هكتار وسعت دارد.
2- بهمنهاي متوسط: وسعت حوزه بهمنگير بين 3 تا 12 هكتار ميباشد.
3- بهمنهاي بزرگ: وسعت حوزه بيش از 12 هكتار ميباشد.
اسلاید 6 :
ج: طبقهبندي بر اساس فراواني برف
بر اين اساس سه نوع بهمن تشخيص داده ميشود:
1- بهمنهاي هميشگي: شامل گذرگاههايي ميباشد كه در هر بارش برف، ايجاد بهمن ميكنند. به عبارت ديگر در هر زمستان چندين بهمن سقوط ميكند و به همين دليل ميبايست گذرگاه از هر مانعي پاك باشد. اين گونه بهمنها اغلب شناخته شده بوده به طوريكه اهالي محلي، روستائيان، كارگران جاده و حتي رانندگاني كه دائم در آن مسير رفت و آمد ميكنند آنرا ميشناسند.
2- بهمنهاي اتفاقي: گذرگاههايي هستند كه هر 3 تا 6 سال يك بار در آنها بهمن سقوط ميكند. اينگونه بهمنها اغلب خطرساز بوده طوريكه بهمن میتواند تخته سنگها، درختان و سنگهاي كوچكتر را با خود حمل و به طرف پايين منتقل كند.
3- بهمنهاي نامنظم: شامل بهمنهايي ميشود كه هر 7 تا 10 سال يا بيشتر يك بار سقوط ميكنند. اين نوع بهمنها بسيار خطرناك بوده و خسارات زيادي به همراه دارند.
اسلاید 7 :
د- طبقهبندي بر اساس نوع و ويژگيهاي بلور برف:
اين طبقهبندي از پشتوانه علمي بيشتري برخوردار است و اغلب در كشورهاي اروپايي بويژه در اتريش، فرانسه، سوئيس و ايتاليا مورد استفاده قرار ميگيرد.
در اين طبقهبندي، سه نوع بهمن قابل شناسائي است:
1- بهمن پودري: اين نوع بهمنها داراي لايههايي از برف با چسبندگي كم يا بدون چسبندگي ميباشد. اين نوع بهمن از يك نقطه شروع به حركت نموده و به شكل يك توده عظيم سقوط ميكند. از ويژگيهاي اين نوع بهمنها اين است كه نميتوان خط شكستگي توده بهمن را مشخص كرد.
اسلاید 8 :
بررسيهاي انجام شده در كوههاي آلپ نشان ميدهد كه در مدت 20 سال گذشته اين نوع بهمن بيشترين خسارت را ايجاد نموده است.
از ويژگيهاي ديگر اين نوع بهمنها آن است كه بر روي دامنههاي با شيب تند و دامنههاي نامنظم يا در صورتي كه تجمع برف نتيجه طوفان باشد، كمتر ميتوان آن را تشخيص داد.
اين نوع بهمن اغلب به سازهها و موانع ايجاد شده خسارت زيادي وارد ميكند و بيشتر در مناطقي كه شكستگي شيب موجب ايجاد دامنه نامنظم شده باشد ديده ميشود.
بنابراين بايد توجه داشت كه اين نوع بهمنها را هرگز نميتوان در هنگام حركت كنترل نمود و جلوي حركت آنها را گرفت و حتماً بايد در مبدا آنرا متوقف ساخت.
اسلاید 9 :
این نوع بهمن در آغاز حركت به دليل ويژگيهاي برف همانند گرد و غبار و طوفان عمل ميكند.
وزن مخصوص آن كمتر از 100 كيلوگرم در مترمكعب و معمولاً بين 50 تا 80 ميباشد.
دماي محيط خيلي پايينتر از صفر و بين 10- تا 5- درجه سانتيگراد ميباشد.
معمولاً در دي و بهمنماه پس از ريزش برف شديد (بيش از يك متر) اين نوع بهمن ايجاد ميشود.
اسلاید 10 :
موضوع اساسي در بهمنهاي پودري سرعت حركت بهمن ميباشد. در زمان سقوط، برف با هوا مخلوط ميگردد و زماني كه بهمن به سرعت معيني (70 تا 80 كيلومتر در ساعت) برسد، هوا با برف تشكيل مخلوطي را ميدهد كه به آن گاز سنگين ميگويند. این گاز شبيه خاكسترهاي آتشفشان است كه انرژي سينتيك قابل ملاحظهاي ايجاد ميكند كه ميزان انرژي آن از رابطه زیر بدست ميآيد و خطرناكترين نوع بهمن است.
اسلاید 11 :
به طور كلي بهمنهاي پودري بسته به سرعت بهمن به 2 دسته تقسيم ميشوند:
1- بهمن پودري با سرعت كم
بهمنهايي با ابعاد كوچك هستند كه به آنها جريان تودهاي هم ميگويند. سرعت حركت اين بهمنها آنقدر نيست كه هوا با بلورهاي برف مخلوط شود و به شكل ابرهاي پودري در آيد.
اسكيبازهايي كه دچار سقوط در اين بهمن ميشوند از نظر تنفس دچار مشكل نميشوند بلكه دماي پايين برف موجب يخزدن فرد ميشود. سرعت اين بهمنها كمتر از 60 كيلومتر در ساعت است.
اسلاید 12 :
نمونه تصاوير از بهمن پودري
اسلاید 13 :
2- بهمن پودري با سرعت زياد
سرعت آنها بيش از 80 كيلومتر در ساعت است. اين بهمن از نظر سرعت و حجم برف قابل ملاحظه ميباشد و پس از حركت به شكل يك ابر پودري عظيم در ميآيد كه اين توده از بالاي دامنه به سمت پايين آن نيروي عظيمي پيدا خواهد كرد به طوريكه ميتواند درختان جنگلي را از ريشه جدا كند و منازل را تخريب و پلها را منهدم سازد.
بايد توجه داشت كه جريان هواي ايجاد شده توسط اين نوع بهمن قبل از برخورد بهمن با مانع عمل ميكند و خسارات زيادي را به بار ميآورد طوريكه به اين جريان هوا موج شوك ميگويند. اين موج قبل از رسيدن بهمن بيش از 100 كيلومتر در ساعت سرعت خواهد داشت كه گاهي به 400 كيلومتر در ساعت ميرسد.
اسلاید 14 :
به تدريج كه بهمن بر روي دامنه به سمت پايين حركت ميكند؛ بر حجم توده بهمن افزوده شده بنابراين قدرت تخريبي فوقالعادهاي توليد ميكند.
در توقفگاه بهمن، برف انبار شده بسيار اندك بوده و فقط روي موانع از برف پوشيده ميشود. گاهي نيز ارتفاع برف در منطقه قابل ملاحظه است.
بهمن پودري در ايران بندرت ايجاد ميشود. در دره چالوس چون دامنهها كوتاه است اين نوع بهمن تشكيل نميشود.
اسلاید 15 :
تصوير بهمن پودري
اسلاید 18 :
2- بهمن قطعهاي
بهمن قطعهاي از يك لايه برف چسبنده تشكيل ميشود كه زير آن يك لايه سست قرار گرفته است. در اين نوع بهمن، به دليل وجود رطوبت در لايههاي برف، بلورهاي برف داراي چسبندگي متوسطي بوده و برفي كه موجب تشكيل اين گونه بهمنها ميشود ميزان رطوبت لازم براي چسبندگي در لايههاي برف را دارا ميباشد.
مكانيسم تشكيل اين نوع بهمنها بدين گونه است كه بهمن در طول دامنه از توده برف ثابت جدا شده و با يك شكستگي مشخص كه در توده برف ايجاد ميشود به طرف پايين حركت ميكند كه اين خود يك ويژگي براي تعيين آسانتر منطقه شروع حركت خواهد بود.
اسلاید 19 :
خط شكستگي
اسلاید 20 :
لايه چسبنده برف كه بر روي لايه سست قرار گرفته و عامل ايجاد بهمن قطعهاي ميباشد.
