بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
Maternal & Child Health (MCH)
بهداشت مادرو کودک
اسلاید 2 :
بهداشت مادر و کودک
داروها برحسب خطر آنها در بارداری براساس تقسيم بندی سامان غذا و داروی آمريکا
( FDA) به 5 دسته تقسيم می شود:
گروه A :
مطالعات کافی در زنان باردار خطری برای جنين طی 3 ماهه اول حاملگی نشان نداده است و شواهدی از زیانبار بودن آن در 3 ماهه دوم وسوم حاملگی وجود ندارد.
دربرخی ويتامينها مانند اسيد فوليک در اين دسته قرار می گيرند.
گروه B :
در اين دسته داروهايي قرار دارند كه شواهدي در مورد خطرناك بودن آنها درانسان وجود ندارد.
حتي اگر اين داروها روي حيوانات خطري را نشان داده باشند روي انسان خطري وجود ندارد. برخي از آنتي بيوتيكها مانند پني سيلين و آموكسي سيلين، سفيكسيم و سفالكسين از اين دسته اند.
اسلاید 3 :
گروه : C مطالعه در حيوانات یا انجام نشده یا اگر هم شده دلالت بر ایجاد عوارض جانبی روی جنين دارد.ولی مطالعه کافی در انسان ها انجام نشده و خطر احتمالی هم قابل رد کردن نيست . در مورد اين داروها بايد فوايد را در برابر مضرات سنجيد و بعد آنها را برای خانمهای باردار تجويز نمود.
گروه D : اين گروه شامل داروهايي است كه شواهدي از بروز خطر به دنبال مصرف آن در انسان گزارش شده است. داده هاي به دست آمده از پژوهشها پس از به بازار آمدن اين داروها بروز خطراتي را در جنين نشان داده است. در عين حال در شرايط خاصي منافع استفاده از اين داروها به مضرات آن برتري دارد. و اگر بيماري خطرناك باشد و داروي كم خطرتري وجود نداشته باشد بهتر است اين داروها مور د استفاده قرار گيرند.
اسلاید 4 :
گروه X :
اين داروها در بارداری به طور کلی منع مصرف دارند و مطالعات انجام شده روی انسان و حيوان نشاندهنده بروز خطرات جدی است.
گروه ; NR (Not rated) هنوز جز اين 5 گروه طبقه بندي نشده اند
اسلاید 5 :
آنتی بیوتیک ها
پنی سیلین ها
مشتقات پنی سیلین (آموکسی سیلین و آمپی سیلین ) در دوران بارداری بی خطر هستند. مصرف پنی سیلین ها در دوران شیردهی مشکلی ایجاد نمی کند.
سفالوسپورینها
این داروها در بارداری بدون خطر هستند.
مترونیدازول
مترونیدازول برای انسانها کارسینوژن نیست وسبب اختلالات جنین نمی شود. ولی برخی اعتقاد دارند که بهتر است از مترونیدازول بعد از سه ماهه اول بارداری استفاده شود. مترونیدازول در شیردهی بدون خطر است. البته توصیه می شود که به دنبال تجویز دوز ۲ گرمی دارو ، شیردهی برای ۲۴ – ۱۲ ساعت قطع شود.
اسلاید 6 :
آنتی بیوتیک ها
آمینوگلیکوزیدها
تجویز این داروها به مادر با افزایش خطر اتوتوکسیسیته در جنین همراه است ، بنابراین بهتر است در عفونتهای گرم منفی شدید از آن استفاده شود. آمینوگلیکوزیدها در دوران شیردهی منع مصرف ندارند.
کوتریموکسازول
تماس با این دارو در سه ماهه اول بارداری مختصری بر خطر ایجاد نقایص هنگام تولد ( بویژه نقایص قلبی عروقی ) می افزاید. برخی مطالعات بر افزایش خطر ابتلا جنین به نقایص لوله عصبی خبر داده اند. بهتر است این دارو در سه ماهه اول بارداری استفاده نشود. در نوزادان این دارو می تواند باعث افزایش هیپر بیلیروبینمی شود. بنابراین بهتر است نزدیک به زمان وضع حمل استفاده نشود. در دوران شیردهی این دارو مشکلی ایجاد نمی کند.
اسلاید 7 :
نیتروفورانتوئین
در بیماران مبتلا به کمبود G6PD نیتروفورانتوئین می تواند سبب آنمی همولیتیک شود. بهتر است این دارو نزدیک به ترم استفاده نشود. این دارو در دوران شیردهی منع مصرف ندارد.
اریترومایسین
اریترومایسین وآزیترومایسین به عنوان جایگزین پنی سیلینها استفاده می شوند. مصرف این داروها در شیردهی بلامانع است.
تتراسیکلینها
این داروها میتوانند سبب رنگی شدن دندان و اختلالات اسکلتی شوند. در مورد استفاده ازاین داروها در بارداری باید خطرات و فواید در برابر هم سنجیده شود.
اسلاید 8 :
کینولونها
کینولونها از جمله سیپروفلوکساسین بر روی غضروف در حال رشد ( درحیوانات ) اثر توکسیک دارند. بنابراین بجز در موارد شدید نباید ازاین داروها در دوران حاملگی استفاده کرد. بدلیل ترشح دارو در شیر وایجاد عوارض جانبی در نوزاد طی شیردهی توصیه نمی شود.
اسلاید 9 :
داروهای مربوط به شکایتهای تنفسی فوقانی
آنتی هیستامینها
بیشترآنتی هیستامینها در دوران حاملگی بدون خطر هستند، اما برم فنیرامین با افزایش خطر ناهنجاری جنین همراه است. ازجمله آنتی هیستامینهای بی خطر در دوران حاملگی می توان به کلرفنیرامین ، کلماستین ، دیفن هیدرامین و داکسیلامین اشاره کرد. در مورد آنتی هیستامینهای جدیدتر( آستمیزول ، سیتریزین ، لوراتادین ) اطلاعات کافی دردست نیست، بنابراین بهتر است به عنوان خط دوم درمان از آنها استفاده شود.
دکنژستانها
بیشتر دکنژستانهای خوراکی داروهای سمپاتومیمتیک هستند. از این داروها میتوان به پسودوافدرین ، فنیل افرین اشاره کرد. مصرف پسودوافدرین در سه ماهه اول بارداری با گاستروشزی همراه بوده است.
داروهای ضد سرفه
این داروها نظیر کدئین و دکسترومتورفان در حاملگی بی خطر هستند.
اسلاید 10 :
داروهای ضد آسم
آسم شایعترین بیماری تنفسی مزمن در دوران حاملگی است که می تواند سبب زایمان زودرس ،کاهش وزن نوزاد شود.
بتاآگونیستها
این داروها نظیر آلبوترول ، تربوتالین و متا پروترنول استنشاقی خط اول درمان آسم حاد هستند. آگونیستهای استنشاقی گیرنده بتا در دوران حاملگی وشیرخوارگی بدون خطر هستند.
تمامی این داروها میتوانند سبب تاکی کاردی و دیگر اثرات قلبی عروقی شوند. این اثرات معمولا خفیف وخودمحدود شونده هستند.
داروهای مربوط به شکایتهای تنفسی فوقانی
اسلاید 11 :
تئوفیلین
تئوفیلین تراتوژن نیست و میتوان در دوران شیردهی نیز از آن استفاده کرد.
کرومولین سدیم
کرومولین سدیم استنشاقی در دوران حاملگی وشیردهی بی خطر است.
داروهای مربوط به شکایتهای تنفسی فوقانی
گلوکوکورتیکوئیدها
استروئیدهای استنشاقی ( بکلومتازون ) نیز خط اول درمان آسم هستند که تراتوژن نیستند و در دوران شیردهی نیز می توان استفاده کرد.
گلوکوکورتیکوئیدهای سیستمیک میتوانند خطر شکاف لب و کام را تا ۵ برابر افزایش دهند.
اسلاید 12 :
داروهای موثر بر بیماریهای گوارشی
داروهای ضد تهوع واستفراغ
آنتی هیستامینها
در دوران حاملگی می توان از آنتی هیستامینهایی نظیر دیفن هیدرامین، دیمن هیدرینات ، هیدروکسی زین ، پرومتازین برای درمان تهوع و استفراغ استفاده کرد.
اسلاید 13 :
داروهای موثر بر بیماریهای گوارشی
داروهای ضد تهوع واستفراغ
داروهای آنتی دوپامینرژیک
نظیر پروکلرپرازین ، متوکلوپرامید ، کلرپرومازین ، پرفنازین ، هالوپریدول در مقایسه با آنتی هیستامینها عوارض مادری بیشتری ایجاد می کنند و ممکن است با افزایش مختصر خطر نقایص هنگام تولد همراه باشند.
این داروها در شیردهی بدون خطر هستند البته باید نوزاد را از نظر سداسیون ( کاهش سطح هوشیاری) تحت نظر داشت.
اسلاید 14 :
داروهای موثر بر بیماریهای گوارشی
داروهای ضد ریفلاکس
آنتی اسیدها خط اول درمان و بدون خطر هستند. آنتی هیستامینهای H2 (رانیتیدین ، سایمیتیدین ، فاموتیدین ) بجز (نیزاتیدین ) در دوران حاملگی و شیردهی بدون مشکل هستند.
مصرف میزوپروستول در دوران بارداری ممنوع است.
اسلاید 15 :
مسکن ها
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی
آسپیرین
براحتی از جفت عبور می کند و مصرف آن در سه ماهه اول بارداری با گاستروشزی همراه است. دوز بالای آسپیرین با جدا شدن زودرس جفت همراهی دارد.
بهتر است از آسپیرین در دوران شیردهی استفاده نشود.
ایندومتاسین و ایبوپروفن
می توانند سبب تنگی مجرای شریانی شوند. همچنین بعد از سه ماهه اول می توانند سبب الیگو هیدرآمنیوس شوند ( تاثیر مستقیم روی کلیه جنین ).
از این دو دارو می توان در شیردهی استفاده کرد.
اسلاید 16 :
استامینوفن
در دوزهای معمول در دوران حاملگی و شیردهی بی خطر است. این دارو مسکن انتخابی برای انواع دردها است.
مسکن های اپیوئیدی
تمامی این داروها از جفت عبور می کنند. مصرف این داروها نزدیک به زمان وضع حمل می تواند سبب دپرسیون نوزاد شود.
مسکن ها
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی
اسلاید 17 :
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای سبب مالفورماسیون نمی شوند ، اما در دوران حاملگی بهتر است از نورتریپتیلین ، دزی پرامین ، آمی تریپتیلین و ایمی پرامین استفاده کرد. اما در مورد استفاده از آمی تریپتیلین و ایمی پرامین در دوران شیردهی هشدار داده شده است.
فلوکستین
خطر مالفورماسیون های جنینی را افزایش نمی دهد ولی با اختلال در تطابق نوزاد
( شامل دشواری تنفس ، سیانوز در هنگام شیر خوردن و لرزش ) همراه هستند.
تاثیر فلوکستین در دوران شیردهی بر روی شیرخوار نامشخص است و می تواند
سبب نگرانی باشد.
پاروکستین
مصرف این دارو می تواند با افزایش خطر نقایص قلبی همراه باشد. همچنین در سه ماهه سوم ، خطر ایجاد فشارخون پایدار ریوی در نوزاد افزایش می یابد. بنابراین در دوران حاملگی نباید از این دارو استفاده شود.
داروهای موثر بر بیماریهای روانی
اسلاید 18 :
داروهای ثابت کننده خلق
داروهای ثابت کننده خلق، لیتیوم ، والپروات و کاربامازپین تراتوژن هستند.
لیتیوم
مطالعات جدید ارتباط لیتیوم با آنومالی ابشتاین( ناهنجاری قلبی) را زیر سوال برده اند. لیتیوم سبب هیدرآمنیوس ( در نتیجه دیابت بی مزه در جنین ) نیز می شود. از لیتیوم نباید در دوران شیردهی استفاده شود.
والپروات سدیم و کاربامازپین
این داروها با افزایش خطر ایجاد نقایص لوله عصبی همراه هستند. در صورت استفاده از این داروها باید در سه ماهه دوم سونوگرافی هدفمند انجام شود و غربالگری از نظر آلفافیتوپروتئین سرم مادر صورت گیرد.
داروهای موثر بر بیماریهای روانی
اسلاید 19 :
داروهای ضد اضطراب
ممکن است بنزودیازپین ها با افزایش خطر ایجاد شکاف لب همراه باشند. تاثیر این داروها بر روی شیرخوار نامشخص است و می تواند سبب نگرانی باشد.
داروهای آنتی سایکوتیک
داروهای ضد سایکوز مانند بوتیروفنون ها ( هالوپریدول ) وفنوتیازین ها بدون خطر هستند. بهتر است هالوپریدول در شیردهی استفاده نشود.
اسلاید 20 :
داروهای ضد تشنج
فنی توئین می تواند سبب سندرم هیدانتوئین جنینی شود که با آنومالی های در اندامها ، تاخیر در رشد و تکامل نوزاد مشخص می شود. از این دارو می توان در دوران شیردهی استفاده کرد.
کاربامازپین اختلالاتی شبیه فنی توئین ایجاد می کند و علاوه بر آن خطر اسپینا بیفیدا را نیز افزایش می دهد.
فنوباربیتال اختلالاتی شبیه به سندرم هیدانتوئین ایجاد میکند و علاوه بر آن سبب اختلالات قلبی و شکاف دهان و صورت نیز می شود.
والپروات سدیم میتواند سبب اسپینابیفیدا در ناحیه لومبوساکرال ، اختلالات قلبی ، شکاف دهان و صورت واختلالات ادراری تناسلی شود. از این دارو در شیردهی میتوان استفاده کرد.
