بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
تصميم گيري چند شاخصه و كاربردهاي آن در مديريت و مهندسي صنايع
اسلاید 2 :
فرآيند تصميم
1. شناسايي نيازمنديهاي تصميم
2. تشخيص و
تحليل داده
3. ايجاد راه حل ها
4. انتخاب
راه حل مطلوب
5. اجراي راه حل انتخاب شده
6. ارزيابي و بازخور
فرآيند
تصميم گيري
اسلاید 3 :
مدل های تصمیم گیری
مدل های کلاسیک تحقیق در عملیات
مدل های تصمیم گیری چند معیاره
اسلاید 4 :
مدل های کلاسیک تحقیق در عملیات
در این مدل ها تصمیم گیری فقط بر اساس یک هدف کمی مانند حداکثر کردن سود، حداقل کردن مسافت و . صورت می گیرد. برنامه ریزی خطی، برنامه ریزی اعداد صحیح و . از جمله این روش ها هستند که قبلا با آنها آشنا شده ایم.
اسلاید 5 :
تصمیم گیری چند معیاره (MCDM)
در اغلب تصمیم گیری ها مدیران به جای یک معیار خواستار بهینه کردن مقدار چندین معیار اعم از کمی و کیفی مانند حداکثر کردن سود، حداقل کردن اضافه کاری افزایش رضایت شغلی و .هستند. بدیهی است این معیارها به دلیل داشتن مقیاس های مختلف با هم قابل مقایسه نبوده و حتی در برخی مسائل با یکدیگر متضاد می باشند یعنی افزایش یک معیار باعث کاهش معیار دیگر گردد. بنابراین در تصمیم گیری با معیارهای چندگانه معمولا به دنبال گزینه ای هستیم که بیشترین مزیت را برای تمامی معیارها ارائه کند. از جمله این روش ها روش برنامه ریزی آرمانی است که قبلا با آن آشنا شده ایم.
اسلاید 6 :
معيارهاي تصميم گيري
در تعیین گزینه های مختلف منظور از معیار عواملی است که تصمیم گیرنده به منظور افزایش مطلوبیت و رضایت خود مد نظر قرار می دهد.
معیار در تصمیم گیری ممکن است به دو صورت زیر ارائه گردد:
هدف (Objective)
شاخص (Attribute)
اسلاید 7 :
معیار تصمیم گیری: هدف
هدف عبارت است از تمایلات و خواسته های تصمیم گیرنده که می تواند با عباراتی نظیر حداکثر کردن سود، حداقل کردن هزینه و . بیان گردد.
در این مسائل تصمیم گیرنده ممکن است همزمان چندین هدف را دنبال کند.
این نوع مسائل را تصمیم گیری چند هدفه (MODM) می نامند.
اسلاید 8 :
معیار تصمیم گیری: شاخص
شاخص عبارت است از ویژگی ها، کیفیات یا پارامترهای عملکردی که برای انتخاب گزینه های تصمیم مطرح است. شاخص ها ممکن است کمی یا کیفی باشند. شاخص های کیفی معمولا با الفاظ بیان می شوند مانند کم، زیاد، متوسط، ارزان، گران، کوچک، بزرگ و . ولی شاخص های کمی با عدد بیان می شوند.
برای بررسی یا مقایسه شاخص های کیفی بایستی آنها را به عدد تبدیل کرد.
هدف از مقایسه شاخص ها تعیین اهمیت هر یک در انتخاب جواب است.
در صورتی که تصمیم گیری براساس چندین شاخص انجام گیرد آن را تصمیم گیری چند شاخصه (MADM) می نامند.
اسلاید 9 :
اندازه گيري معيارها
مقياس هاي اندازه گيري
اسمي
رتبه اي
فاصله اي
نسبي
اسلاید 10 :
مدل هاي تصميم گيري چند معياره
گسسته و پيوسته
اگر مجموعه جواب هاي مساله قابل شمارش باشد مدل را گسسته يا چند شاخصه مي ناميم. مانند انتخاب يك تكنولوژي از بين تكنولوژي هاي مختلف ولي اگر مجموعه جوابهاي مساله غير قابل شمارش باشد آن را پيوسته یا چند هدفه مي نامنم مانندتعيين عمر بهينه يك لامپ بطوريكه هزينه كاهش يافته و قابليت اطمينان بيشتر گردد.
جبراني و غير جبراني
اگر كمبود در يك معيار توسط معيار ديگر جبران شود مدل را جبراني مي ناميم مانند جبران هزينه بالا با كيفيت بهتر. در غير اينصورت مدل را غير جبراني مي ناميم مانند معيارهاي لازم براي اخذ گواهينامه رانندگي.
فردي و گروهي
اگر تصميم گيري بر اساس نظرات يك نفر انجام شود مدل را فردي و در غير اينصورت گروهي مي ناميم
اسلاید 11 :
تصميم گيري چند شاخصه
در اين نوع تصميم گيري به دنبال انتخاب يا اولويت بندي گزينه هاي مختلف بر اساس معيار(شاخص)هاي مختلف اعم از كمي و كيفي، جبراني و غير جبراني و شاخص هاي با جنبه منفي و مثبت هستيم.
اسلاید 12 :
گام هاي لازم براي تصميم گيري چند شاخصه
تعيين شاخص هاي ارزيابي
تعيين گزينه ها
تعيين روش امتيازدهي به شاخص ها
ارزيابي معيارها
بي مقياس سازي
تعيين وزن شاخص ها
مدل هاي تصميم گيري
0 تعريف هدف مساله
اسلاید 13 :
تعریف هدف مساله
فردی رضایت شغلی را در، درآمد زیاد، امنیت شغلی و وجهه اجتماعی بالا،
نسبتا آسان و نزدیک بود به منزل می داند.
4 پیشنهاد کار به او شده است. او می خواهد شغلی را انتخاب کند که
حداکثر رضایتمندی او را فراهم کند.
اسلاید 14 :
1. تعيين شاخص هاي ارزيابي
اينكار با توجه به ماهيت مساله، ميزان تجربه تصميم گيرنده در شناسايي معيارهاي بيشتر، امكان جمع آوري اطلاعات، نوع صنعت و . بستگي دارد.
معیارها عبارتند از:
امنیت شغلی
سختی کار
فاصله تا منزل
درآمد
وجهه اجتماعی
اسلاید 15 :
1.1. جداسازي شاخص هاي كمي و كيفي
شاخص هاي كمي داراي مقياس فاصله اي يا نسبي و شاخص هاي كيفي داراي مقياس رتبه اي هستند.
در مثال:
شاخص های کمی عبارتند از:
درآمد
فاصله تا منزل
شاخص های کیفی عبارتند از:
وجهه اجتماعی
امنیت شغلی
سختی کار
اسلاید 16 :
3.1. جداسازي شاخص هاي با جنبه مثبت و منفي
شاخص ها اعم از كمي يا كيفي دارا 2 جنبه كلي هستند:
مثبت: شاخص هايي هستند كه خواهان افزايش مقدار آنها در مدل هستيم مانند سود، رضايت شغلي، درآمد و .
منفي: شاخص هايي هستند كه خواهان كاهش مقدار آنها در مدل هستيم. مانند هزينه، مسافت، استرس و.
شاخص های با جنبه مثبت عبارتند از:
امنیت شغلی
درآمد
وجهه اجتماعی
و شاخص های با جنبه منفی عبارتند از:
سختی کار
فاصله تا منزل
اسلاید 17 :
2.1. طيف بندي شاخص هاي كيفي
شاخص كيفي مورد استفاده در مدل هاي تصميم گيري چند معياره داراي مقياس رتبه ای هستند. اين نوع مقياس را مي توان با استفاده از طيف بندي به عدد كمي تبديل كرد.
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
خيلي زياد
زياد
متوسط
خيلي كم
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
خيلي کم
متوسط
زیاد
خيلي زیاد
برای شاخص های مثبت
برای شاخص های منفی
اسلاید 18 :
2. تعيين گزينه ها
در این مثال گزینه ها عبارتند از 4 شغل پیشنهادی
اسلاید 19 :
3. تعيين روش امتيازدهي به معيارها
ماتريس تصميم گيري
ماتريس مقايسات زوجي
اسلاید 20 :
1.3. ماتريس تصميم گيري
در اين روش بر اساس اطلاعات موجود مقدار هر شاخص برای گزینه های مختلف تعیین می شود.
