بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
عنوان :
تاثیر پذیری نظریه های مدیریت از طبیعت «سازمان به مثابه موجود زنده»
اسلاید 2 :
اجازه دهید سازمانها را به منزله موجودات زنده مورد توجه قرار دهیم. سازمانها همچون موجود زنده ای هستند که در محیطی گسترده تر برای ارضای نیازهای متنوع خود به فعالیت می پردازند. حیواناتی نظیر خرسهای قطبی در مناطق پوشیده از برف قطبی زندگی میکنند در حالی که شترها در صحراهای سوزان به زندگی ادامه میدهند. سازمانهای متفاوت نیز در محیطهای متفاوتی قادر به فعالیت و ادامه حیاتند و برخی از سازمانها بهتر از دیگران خود را با شرایط ویژه محیطی منطبق می کنند.
به عنوان مثال سازمانهای بوروکراتیک نمیتوانند در محیط های رقابتی و ناپایدار به فعالیت و حیات خود ادامه دهند.
مشکلات ناشی از اتخاذ نگرش مکانیکی به سازمان باعث شد که بسیاری از نظریه پردازان سازمانی متمایل به استفاده از علوم طبیعی و زیستی شوند.
اسلاید 3 :
در این فصل با استفاده از استعاره موجود زنده، مواردی ازقبیل نیازهای سازمانی سازمان به مثابه یک نظام باز فرآیند، سازگاری سازمان با محیط، چرخه عمر سازمان و ارتباط بین انواع سازمان و محیط انها را مورد بررسی قرار می دهیم.
نظریه های متاثر از استعاره ماشینی ،عمدتا حول مسائلی نظیر اهداف، ساختار،کارائی و یا مهندسی از پیش طراحی شده تدوین می شوند؛ در حالیکه با استفاده از استعاره موجود زنده، توجه نظریه پردازان به اموری نظیر حیات سازمان، ارتباط سازمان با محیط، چرخه حیات سازمان و اثر بخشی آن معطوف میگردد؛ ضمن آنکه مواردی چون اهداف، ساختار و کارائی نیز به منزله امور فرعی تر مورد توجه قرار می گیرند.
اسلاید 4 :
مقدمه
با استفاده از نگرش زیستی ، سازمان به مثابه نوعی موجود زنده در نظر گرفته می شود که در آن افراد ، گروه ها ، جمعیت ها و نظایر آن همچون ملکولها، سلولها و بافتهای پیچیده متعامل با یکدیگر فعالیت میکنند.
نحوه نگرش ما به سازمان تاثیر زیادی بر شیوه تفکر ما درباره آن دارد. با استفاده از استعاره موجود زنده توجه نظریه پردازان به اموری نظیر حیات سازمان ، ارتباط سازمان با محیط ، چرخه ی حیات سازمان و اثر بخشی آن معطوف می گردد ، ضمن آنکه مواردی چون اهداف ، ساختار ، کارایی نیز به منزله امور فرعی تر مورد توجه قرار می گیرند.
اسلاید 5 :
نیازهای سازمانی
نظریه های سازمانی متاثر از استعاره ی موجود زنده ، با توجه به اینکه کارکنان سازمان نیازهای حیاتی متنوعی دارند ، تاکید میکنند که در صورت تامین نیازها در یک محیط سالم و در صورت برخورداری از رهبری مناسب ، سازمان با کارآیی مطلوبی فعالیت خواهد کرد.
اسلاید 6 :
نیازهای سازمانی
با توجه به این که کارکنان یک سازمان نیازهای حیاتی متنوعی دارند تاکید می کنند که درصورت تامین آن نیاز ها در یک محیط سالم و در صورت برخورداری از رهبری مناسب ، سازمان با کارایی مطلوبی فعالیت خواهد کرد. اگر کارکنان برای کارهایی که به آنها سپرده شده است بر انگیخته شوند بهتر کار خواهند کرد . فرآیند انگیزش بر این اساس استوار است. آلتون مایو و همکارانش دریافتند که در تعیین عوامل موثر در بازدهی و تولید عوامل منطقی نسبت به عوامل احساسی و ذهنی از اهمیت کمتری برخوردار است .نظریه های جدید سازمانی بر اساس این ایده که«هنگامی گروهها و اشخاص به طور موثر فعالیت می نمایند که نیاز های آنان براورده شده باشد» سازمانهای بوروکراتیک در صدد اند نظر افراد را صرفاً از طریق پول یا امنیت شغلی ، بر انگیزند و فقط به سطوح پایین سلسله مراتب مذکور توجه می نمایند.
اسلاید 7 :
این موضوع روشن از دید نظریه پردازان اولیه سازمان مورد توجه قرار نگرفته بود و افرادی همچون تیلور و سایرین برای حل مشکل انگیزش کارکنان به پرداخت نرخ واقعی شغل بسنده کرده بودند از این رو مدیریت قبل از آنکه به ایجاد روحیه و نشاط در میان گروه بپردازد ، توجه خود را به فرآیند کنترل و هدایت آنان معطوف می کرد.
اسلاید 9 :
نظریه ی سلسله مراتب نیازها - مازلو :
برپایه ی این نظریه انسانها تحت تاثیرسلسله مراتبی از نیازها (شامل نیازهای بسیار قدرتمند زیستی ، ایمنی و اجتماعی)برانگیخته می شوند. فرض بر است که چنانچه یک نیازی تا حدودیبرانگیخته شد، نیاز سطح بالاتر سلسله مراتب مذکور برای او مطرح شود. ازاین رو سازمانهای بروکراتیک که در صددند نظر افراد را صرفا از طریق پول یا امنیت شغلی برانگیزانند ، فقط به سطوح پایین سلسله مراتب مذکورتوجه می نمایند.
اسلاید 11 :
مروری بر نکات مورد توجه سیستمهای فنی – اجتماعی نشان می دهد که این رویکرد به افزایش چالش ایجاد تنوع ارائه شناخت و حمایت اجتماعی اجازه انجام وظایف کلی حداقل نمودن جهت دهی و کنترل خارجی و فرآهم آوردن بازخورد می انجامد
اسلاید 13 :
هرچند تعجب آور به نظر می رسد اما نظریه پردازان مدیریت کلاسیک توجه کمی به محیط داشتند آنها سازمان را به مثابه یک نظام مکانیکی بسته با اصول ثابت در طراحی داخلی در نظرمی گرفتند که بدون توجه به تاثیرات محیطی صرفا با ساختار کارایی می تواند به حیات خود ادامه دهد
ارتباط داخلی و درونی هر واحد سازمانی معمولا بیشتر از ارتباطات واحدها با یکدیگر است
اسلاید 14 :
3- ایجاد توافق بین سیستم های گوناگون و حذف موارد غیر عملکردی :
سومین نکته مورد توجه در استفاده عملی از نگرش سیستمی تکیه بر تلاش جهت ایجاد توافق بین نظامهای گوناگون و تشخیص و حذف موارد غیر عملکردی است و همان گونه که در نگرش فنی – انسانی تاکید بر تطبیق انسان و الزامات فنی است ، بر سیستم های باز نیز بر تطبیق کل سیستم ها تاکید می گردد.
کلیه ویژگیهای سیستمهای باز در مورد سازمانها نیز مصداق دارند برای مثال رعایت اصل ضرورت تنوع به طور ویژه ای برای طراحی سیستمهای کنترل با مدیریت مرزهای درونی و بیرونی اهمیت دارند و رعایت اصول تفکیک و انسجام نیز برای سازماندهی انواع گوناگون وظایف در درون سازمان مفید است
در مجموع این باورها راههایی را فراراه نظریه های سازمان و مدیریت قرار میدهد که ما را از تفکر بوروکراتیک آزاد ساخته و موجب می شود سازمان را به نحوی اداره کنیم که با ضرورتهای محیطی تطبیق داشته باشد امروزه این دیدگاه اقتضایی در انتخاب شیوه های اداره و توسعه انواع سازمانها به کار گرفته می شود .
اسلاید 15 :
سیستم ها مواد اولیه ، انرژی ، اطلاعات و منابع انسانی را دریافت می کنند و آنها را به کالا و خدمات ، منابع ، مواد زائد و غیره تبدیل می کند .
ماهیت باز بودن سیستمهای اجتماعی وزنده در مقابل بسته بودن بسیاری از سیستمهای فیزیکی مد نظر قرار میگیرد بعضی سیستمهای باز فقط پاسخگوی بخش کوچکی ازداده های محیط هستند درحالیکه بعضی دیگر از سیستمها فرآیند تبدیل درونی خود را بر اساس متغیر های محیطی تنظیم میکنند. موجودات زنده، سازمانها، گروههای اجتماعی سیستم های کاملاً باز محسوب میشوند .
اسلاید 16 :
مفهوم خود تعادلی
این مفهوم بر خود تنظیمی و توانایی برای بقا در یک حالت پایدار دلالت دارد. هر موجود زنده ضمن آنکه شکل منظم و مجزای خود را در مقابل محیط حفظ میکند ، با آن به تعامل و تبادل میپردازد. این شکل منظم و واضح از طریق فرآیند خود تعادلی که تنظیم کننده و کنترل کننده عملکرد سیستم است ، حفظ میشود. چنانچه انحرافی ازنرمها و استانداردها پدید آید ، اعمالی انجام می شود که آنرا تصحیح نماید ، این فرآیند بازخورد منفی نام دارد. همانگونه که هنگام مواجهه با تب ، سیستم داخلی بدن با عملکردهایی نظیر عرق کردن به مقابله با افزایش درجه حرارت برمیخیزد سازمانها نیز به عنوان سیستم های اجتماعی اگر بخواهند خود را حفظ نمایند به چنین فرآیند کنترل خودتعالی نیاز دارند.
اسلاید 17 :
آنتروپی / آنتروپی منفی
در سیستم های بسته ، مصرف منابع محدود موجب اضمحلال و نابودی سیستم میشود ، در حالی که که سیستم های باز از طریق دریافت انرژی از محیط برای مقابله با آنتروپی و بقا تلاش می کنند. به این تلاش سیستم برای مقابله با کهولت و بی نظمی ، آنتروپی منفی گفته می شود.
زمان
آنتروپی منفی (سیستم باز)
زمان
آنتروپی مثبت (سیستم بسته )
اسلاید 18 :
ساختار ، عملکرد ، تفکیک و یکپارچگی
سازمان ساختاری متشکل از قسمتهاوبخشهای مختلف است . ادراک ما از سیستم زنده بر وابستگی و ارتباط تنگاتنگ ساختار ، عملکرد ، رفتار و سایر ویژگیهای عملیاتی با سیستم تاکید دارد. به همین دلیل مطالعه موجودات زنده از طریق مطالعه ساختار و ساختمان بدن آنان امکان پذیر میباشد از این رو زندگی یک سلول زنده نیز وابسته به ارتباطات پیچیده ای بین ساختار سلولی ، سوخت وساز تبادل گازها و مقدار زیادی فعالیتها است یک سلول به مثابه یک سیستم ، نظامی از عملکردهای وابسته است و از حیث پیچیدگی قابل مقایسه با یک ساختار ساده نیست در واقع ساختار سلول در هر لحظه از زمان به وجود این عملکردها بستگی دارد ضمن آنکه خود سلول زنده تجلی این عملکردها است .این سخن در مورد ارگانیسمهای پیچیده که عملکردهای تخصصی و متفاوت دارند نیز صحیح است
یعنی هرموجود زنده ازطریق تخصصی کردن امورعملکردهای ویژه ای را بانجام میرساند،( مثلا سیستم گردش خون ) ضمن آنکه برای حفظ کلیت خود با استفاده از ساز و کار مغز عملکردها را یکپارچه و منسجم می نماید. نظیر همین روابط ساختاروعملکرد (تفکیک و انسجام) در سیستم های اجتماعی نیز مشاهده میشود.
اسلاید 19 :
ضرورت تنوع
موضوع مرتبط با ایده تفکیک و یکپارچگی اصل ضرورت تنوع است بر اساس این اصل سازوکار تنظیم درونی یک سیستم ، بایستی از همان میزان گوناگونی و تنوع که محیط سیستم داراست ، برخوردار باشد ، زیرا سیستم با استفاده از این میزان تنوع ، با اعمال کنترل های داخلی می تواند خود را با تنوع محیط سازگار نماید. بر این اساس هر نظامی که بخواهد خود را از تنوع محیطی دور سازد ، مانع رشد گردیده و ماهیت پیچیده وضعیت مشخص خود را از دست میدهد .
هم پایانی
بر اساس این اصل یک نظام باز می تواند از راههای گوناگون به یک پایان از قبل تعیین شده برسد. نظام های زنده دارای الگوی قابل انعطاف سازمان هستند که اجازه می دهند از نقاط مختلف شروع و با منابع مختلف از طریق راههای متفاوت به نتایج خاص نایل شوند.
اسلاید 20 :
تکامل تدریجی سیستم
ظرفیت رشد و توسعه یک سیستم بستگی به توانایی آن سیستم در حرکت به سمت شکل های پیچیده تری از تفکیک ، انسجام و تنوع بیشتر دارد. از طریق این سازوکار ، سیستم توانایی تطبیق با محیط و کسب فرصت های محیطی را به دست می آورد. این رشد از طریق یک فرآیند چرخشی از تنوع ، انتخاب و ابقای خصوصیت برگزیده شده استمرار می یابد.
