پاورپوینت مبانی و روشهای آبیاری

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

به نام خداوند جان وخرد

کزین برتر اندیشه برنگذرد

اسلاید 2 :

جزوه درس:

مبانی و روشهای آبیاری

اسلاید 3 :

الف) بخش تئوری
جلسه اول: کلیات و اهداف آبیاری
جلسه دوم: منابع آب آبیاری و چگونگی بهرهبرداری از آنها
جلسه سوم و چهارم: روابط اساسی آب و خاک (کوئیز شماره یک)
جلسه پنجم: نفوذ آب در خاک
جلسه ششم: حرکت آب در خاک
جلسه هفتم: کیفیت آب آبیاری (کوئیز شماره دو)
جلسه هشتم و نهم: برآورد نیاز آبی گیاهان
جلسه دهم: انتقال آب (کوئیز شماره سه)
جلسه یازدهم: وسایل و روشهای اندازهگیری آب
جلسه دوازدهم: راندمان آبیاری
جلسه سیزدهم و چهاردهم: روشهای آبیاری
ب) عملی
جلسه اول: اندازهگیری وزن مخصوص حقیقی وظاهری
جلسه دوم: اندازهگیری رطوبت خاک
جلسه سوم: اندازهگیری پتانسیل آب در خاک با تانسیومتر
جلسه چهارم: آموزش نرم افزارهای AquCrop و Cropwat
سرفصلهای درس:

اسلاید 4 :

ارزشیابی
حضور موثر و کاراکتر اجتماعی: 1 نمره
کوئیز: 2 نمره
امتحان میانترم: 5 نمره
تحویل به موقع تمارین: 2 نمره
امتحان پایانترم: 10 نمره

اسلاید 5 :

جلسه اول
کليات و اهداف آبياری

اسلاید 6 :

تعریف آبیاری: عبارت است از رساندن آب کافی به خاک به منظور تأمین رطوبت لازم برای رشد گیاه.
برنامهریزی آبیاری: تعیین میزان و زمان انجام آبیاری. اینکه کی و به چه مقدار آبیاری انجام شود.
اهداف آبیاری
آبیاری به منظور تولید مواد غذایی (مهمترین هدف آبیاری)
آبیاری به منظور اصلاح اراضی (شستشوی و اصلاح اراضی شور و قلیا)
آبیاری به منظور اصلاح محیط (جلوگیری از سرمازدگی و همچنین افزایش کیفیت محصول)
آبیاری به منظور ایجاد اشتغال
آبیاری به منظور تامین امنیت ملی
آبیاری به منظور مقابله با خشکسالیها
آبیاری با یخآبههای زمستانه جهت کنترل علفهای هرز، تغذیه آبهای زیرزمینی، ذخیره رطوبت خاک
نقش خاك: خاک همانند یك ظرف برای رساندن آب به گیاه عمل میكند و عدم وجود خاك یعنی رساندن دایم آب به گیاه. در واقع خاك نیاز دایمی گیاه به آب را به نیاز دوره ای تبدیل میكند.
تعریف و اهداف آبیاری

اسلاید 7 :

حدود 19 درصد اراضی جهان آبی بوده و این اراضی بیش از40 درصد مواد غذایی جهان را تامین مینماید.
اهمیت آبیاری در ایران
ایران از لحاظ وسعت اراضی آبی (فاریاب) با بیش از 8 میلیون هکتار اراضی آبی در رتبه پنجم جهان قرار دارد.
محدودیت کشت دیم در اکثر مناطق کشور به استثنای مناطق شمال و غرب کشور به علت کمبود نزولات جوی
در ایران حدود 40 درصد اراضی آبی و 90 درصد تولیدات کشاورزی و مواد غذایی از اراضی آبی بدست میآید.
جایگاه آبیاری در ایران و جهان

اسلاید 8 :

اراضی تحت آبیاری در جهان در نیمه دوم قرن بیستم افزایش قابل ملاحضه و معناداری داشته است که از جمله دلایل آن میتوان به سرمایه گذاری های دولتی بزرگ، حمایت های مالی و وام های گستردهی سازمانهای بین المللی، گسترش تکنولوژیهای پمپاژ اشاره داشت.
در یک چهارم آغازین قرن بیست و یکم پیش بینی میشود که کل اراضی تحت آبیاری با سرعت کمتر از یک درصد در سال رشد باشد و در مقایسه با رشد 3 درصد در سال که در نیمه پایانی قرن بیستم بوده است، کاهش رشد خواهد داشت. این مسئله عمدتا، به دلیل کاهش منابع آب در دسترس برای بخش آبیاری و افزایش تقاضا در بخش های دیگر میباشد. در اغلب مناطق بهترین و آسان ترین نقاط مستعد افزایش سطح آبیاری تاکنون توسعه یافته اند.
در ایران هم طی 50 سال گذشته مصرف آب در بخش کشاورزی از 40 میلیارد سال 1340 به حدود 85 میلیارد مترمکعب 1380رسیده است. از سال 1380تا 1392 تقریبا ثابت میباشد.
روند افزایش توسعه آبیاری

اسلاید 9 :

وضعیت منابع آب جهان

اسلاید 10 :

وضعیت منابع آب ایران
حجم آب قابل تجدید
117 میلیارد مرمکعب
رواناب سطحی
92 میلیارد مترمکعب
نفوذ مستقیم
25 میلیارد مترمکعب
خروج از کشور
12 میلیارد مترمکعب
نفوذ از کف رودخانهها
13 میلیارد مترمکعب
مصرف از منابع آب
سطحی 39 میلیارد
منابع آب زیرزمینی
قابل تجدید 56 میلیارد
مصرف از منابع آب
زیرزمینی 64 میلیارد
حجم آبهای برگشتی
از مصارف 18 میلیارد
مصرف از منابع آب
زیرزمینی 64 میلیارد
مصرف واقعی آب زیرزمینی
46 میلیارد مترمکعب

اسلاید 11 :

ایران جزء کشورهای خشک و نیمه خشک میباشد.
میانگین بارندگی ایران 240 میلیمتر معادل بارندگی جهان و بارندگی آسیا میباشد.
حدود 70 درصد بارندگیها به علت وضعیت اقلیمی گرم و خشک مستقیما تبخیر میشود.
حجم منابع آب قابل تجدید کشور حدود 130 میلیارد مترمکعب (بدون لحاظ آبهای مرزی 117 میلیارد)
حجم آبهای زیرزمینی قابل تجدید کشور 56 میلیارد مترمکعب
برداشت از منابع آب زیرزمینی کشور حدود 64 میلیارد مترمکعب (برداشت 8 میلیارد از آبهای غیر تجدیدشونده)
برداشت بیش از حد ظرفیت از منابع آب زیرزمینی کشور باعث ایجاد افت سطح آب زیرزمینی در اکثر آبخوانهای کشور، خشک شدن بسیاری از چشمهها و قنات شده است.
وضعیت منابع آب کشور

اسلاید 12 :

بررسی وضعیت منابع آب کشور با استفاده از شاخصهای مدیریت آبی
سرانه منابع آب قابل تجدید: نسبت حجم منابع آب قابل تجدید به جمعیت کشور
با توجه به جمعیت حدود 78 میلیونی کشور و حجم آب قابل تجدید 130 میلیاردی کشور سرانه مصرف آب ایران 1700 مترمکعب میباشد. با توجه به شاخص فالکن مارک ایران در آستانه تنش آبی قرار دارد.
درصد مصرف منابع آب: نسبت حجم مصارف کشور به منابع آب قابل تجدید
بیش از 70 درصد منابع قابل تجدید کشور مصرف میشود. بر اساس شاخص موسسه بین المللی مدیریت منابع آب هر کشوری که بیشتر از 40 درصد منابع آب قابل تجدیدش را مصرف کند دچار تنش آبی شدید میباشد.
با رشد جمعیت و صنعت روز به روز از سهم کشاورزی از مصرف آب کاسته میشود.
با منابع آب محدود کشور برای تامین غذای جمعیت رو به رشد کشور چه باید کرد؟
بنابراین در آینده جهان چارهای جز افزایش بهرهوری آب ندارد.
وضعیت منابع آب کشور

اسلاید 13 :

جلسه دوم
منابع آب آبیاری و چگونگی بهرهبرداری از آنها

اسلاید 14 :

اجزاء یک شبکه آبیاری
منبع تامین آب (Water Sorce): سد، رودخانه، چشمه، چاه، قنات، آببندان و.
سیستم انتقال آب (Delivery System): شامل کانالهای اصلی، درجه یک و درجه دو اسم دیگر سیستم انتقال شبکه اصلی آبیاری میباشد. متولی شبکه اصلی در ایران وزارت نیرو میباشد.
سیستم توزیع آب داخل مزارع (Distribution System): شامل کانال‎های آبیاری درجه سه و چهار. متولی سیستم توزیع وزارت جهاد کشاورزی میباشد.
سیستم کاربرد آب در زمین (Application System): سیستم آبیاری یک مزرعه
اجزاء یک شبکه آبیاری

اسلاید 15 :

بارش (برف و باران)
آبهای سطحی (رودخانههای دائمی و فصلی)
منابع آب زیرزمینی (تجدید پذیر و فسیلی)
منابع آب آبیاری

اسلاید 16 :

بیش از 68 درصد کل منابع آب مصرفی کشور (64 میلیارد مترمکعب از حدود 94 میلیارد مترمکعب) و 65 درصد منابع آب مصرفی در بخش کشاورزی کشور (57 میلیاردمترمکعب از 87 میلیارد مترمکعب) از منابع آب زیرزمینی تامین میشود.
منابع آب مصرفی کشور

اسلاید 17 :

1- سفره آزاد (Unconfined Aquifer)
2- سفره تحت فشار (Confined Aquifer)
3- سفره نیمه تحت فشار (Leaky Aquifer)
انواع سفرههای آب زیرزمینی

اسلاید 18 :

انواع سفره ها
فشار آب در سطح آب زیرزمینی سفرههای آزاد معادل فشار اتمسفر میباشد. در سفره های آزاد سطح آب، سطح بالایی سفره را تشکیل می دهد و سنگ کف نیز به عنوان کف آبخوان می باشد.
در هر سفره آب زیر زمینی سطح آب سفره نسبت به زمان تغییر می کند. چرا؟ زيرا لايه غيرقابل نفوذي در بالاي آن قرار ندارد.
1- سفره آزاد

اسلاید 19 :

سفرههای معلق حالت خاصي از سفره هاي آزاد میباشد. اين سفرهها معمولا در داخل منطقه تهويه يا منطقه اشباع نشده خاك و در روي لايه هاي نفوذناپذيري كه گسترش محدودي دارند، مثلا عدسي هاي رسي ، تشكيل ميشوند. از اين سفرهها مقدار كمي آب و آن هم بطور موقت مي توان بدست آورد.
1- سفره آزاد – معلق
انواع سفره ها

اسلاید 20 :

2- سفره تحت فشار:
سفره تحت فشار، سفرهای است که آب زیر زمینی در سطح سفره دارای فشاری بیش از فشار جو باشد. به عبارت دیگر اگر چاهی در سفره تحت فشار حفر شود، سطح آب زیر زمینی در چاه بالا می آید و بالا تر از سطح اولیه می ایستد. سقف و کف سفره تحت فشار را لایه های غیر قابل نفوذ تشکیل می دهند.
انواع سفره ها