بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
سوره مبارکه ضحی
درک نياز به پيامبر و اطمينان به وحی
اسلاید 2 :
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ
وَ الضُّحى (1)
وَ اللَّيْلِ إِذا سَجى (2)
ما وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَ ما قَلى (3)
وَ لَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْأُولى (4)
وَ لَسَوْفَ يُعْطيكَ رَبُّكَ فَتَرْضى (5)
أَ لَمْ يَجِدْكَ يَتيماً فَآوى (6)
وَ وَجَدَكَ ضَالاًّ فَهَدى (7)
وَ وَجَدَكَ عائِلاً فَأَغْنى (8)
فَأَمَّا الْيَتيمَ فَلا تَقْهَرْ (9)
وَ أَمَّا السَّائِلَ فَلا تَنْهَرْ (10)
وَ أَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ (11)
به نام خداوند بخشنده بخشايشگر.
سوگند به روز در آن هنگام كه نور خورشيد گسترده مىشود (1).
و سوگند به شب هنگام كه سكونت و آرامش مىبخشد (2).
كه پروردگارت نور وحى را از تو قطع نكرده و تو را مورد خشم قرار نداده است (3).
و مسلما آخرت براى تو از دنيا بهتر است (4).
و پروردگارت به زودى عطايى مىكند كه راضى شوى (5).
آيا نبود كه تو را يتيم يافت و سپس پنا داده؟ (6).
و آيا نبود كه راه به جايى نمىبردى قدم به قدم هدايتت كرد؟ (7).
و تهى دستت يافت پس بىنيازت نمود (8).
حال كه چنين است پس هيچ يتيمى را از روى قهر خوار مشمار (9).
و هيچ سائلى را مرنجان (10).
و نعمت پروردگارت را با رفتار و گفتارت بازگو كن (11).
اسلاید 3 :
مرحله اول: تفکر در آیات (بررسی موضوعات سوره)
الف. بررسي واژگان سوره
ب. تصويرسازي از واژگان
ج. ارتباط بين واژگان سوره (اعراب سوره و تصويرسازي کلمات)
مرحله دوم: تعقل در آیات (گزارهنويسي)
الف :گزارههاي کتاب
ب. گزارههاي تفسير الميزان درباره سوره مبارکه فلق
مرحله سوم: تدبر در سوره (نزديك شدن به غرض سوره)
مرحله چهارم: طهارت براي تدبر (طهارت از منظر موضوعات سوره)
مرحله درس
اسلاید 4 :
ضحى: هو الزمان الّذي تشرق فيه الشمس على ناحية، في قبال العشاء و الليل،
ضحى: زمانی است که خورشید بر ناحیهای میتابد و در مقابل عشاء و لیل است؛
ليل: أنّ اللَّيْلَ يطلق على ما يقابل النهار، فانّ النهار هو الزمان الممتدّ من أوّل طلوع الشمس الى غروبها، و النظر فيه الى الزمان بلحاظ انبساط الضياء من الشمس، في قبال الليل إذا أظلم و غشى النور، فالليل يقابل النهار.
لیل: به چیزی که در مقابل نهار است ، اطلاق می شود ؛ زیرا نَهار به زمانی می گویند که از طلوع خورشید تا غروب آن امتداد می یابد، و منظور از آن : زمان از جهت گسترش نور خورشید است ؛ در مقابل لیل ( شب ) ، یعنی زمانی که هوا تاریک و نور پنهان می شود.
سجى: هو جريان شيء الى أن يثبت و يستديم على حالة.
سجى: جریان چیزی است تا جایی که ثابت شود و در آن حال استمرار یابد.
وَ الضُّحى (1) وَ اللَّيلِ إِذا سَجى (2)
مرحله اول
تفکر درباره موضوعات سوره ؛ معنای واژه ها
اسلاید 5 :
ودع: هو صرف النظر عن شيء و عدم التوجّه اليه.
ودع: صرف نظر از چیزی و عدم توجه به آن است.
رب: سوق شيء الى جهة الكمال و رفع النقائص بالتخلية و التحلية.
رب: راندن چیزی به سوی کمال و برطرف کردن نقایص آن ، به وسیله تخلیه و تحلیه است .
قلا: هو التضيیق و التشديد، و هذا المعنى يختلف باختلاف الموارد و الموضوعات.
قلا: تضییق (در تنگنا انداختن) و تَشدید ( شدت دادن) است .
أخر: هو التأخّر و هو ما يقابل التقدّم.
أخر: همان به عقب انداختن و در مقابل تقدم (پیش انداختن) است.
أول: الماده هو التقدّم بحيث يترتّب عليه آخر، و التأويل جعل شيء متقدّما حتّى يترتّب عليه آخر، و هو أعمّ من المادّىّ و المعنوىّ. و هذا المعنى منظور في جميع مشتّقاتها الأوّل، الاولى، الأوّلين، التأويل في القرآن الكريم.
أول: عبارت است از تقدم به گونهای که دیگری به دنبال آن بیاید و تأویل عبارت است از: در پیش قراردادن چیزی به گونهای که چیز دیگری در پشت آن بیاید و آن اعم از مادی و معنوی است. این معنا در همه مشتقاتش در قرآن کریم (اول، اولی، اولین و تأویل) مورد نظر است.
ما وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَ ما قَلى (3) وَ لَلآخِرَةُ خَيرٌ لَكَ مِنَ الأُولى (4)
مرحله اول
تفکر درباره موضوعات سوره ؛ معنای واژه ها
اسلاید 6 :
خير:هو انتخاب شيء و اصطفاؤه و تفضيله على غيره، ففيه قيدان الانتخاب و الاختيار، و التفضيل، و هذان القيدان ملحوظان في جميع صيغ اشتقاقها.
خير: انتخاب چیزی، برگزیدن و برتری دادن آن بر غیر آن است و در آن دو قید انتخاب (برگزیدن) و تفضیل (برتری دادن) وجود دارد و این دو قید در همه مشتقات آن لحاظ میشود.
عطو: هو إيتاء شيء لشيء بمقتضى ما في النفس من عظمة أو التزام، من دون نظر الى جهة تمليك أو غرض أو عوض أو غيرها.
عطو: ایتاء (دادن) چیزی به چیزی به مقتضای عظمت یا التزام و تعهدی است که در نفس مُعطی است، بدون آنکه جنبه تملیک یا غرض یا عوض یا غیر آن را در نظر داشته باشد. پس در إعطاء ، دو قید لحاظ می شود : ایتاء و اقتضای نفس .
وَ لَلآخِرَةُ خَيرٌ لَكَ مِنَ الأُولى (4) وَ لَسَوفَ يُعطيكَ رَبُّكَ فَتَرضى (5)
مرحله اول
تفکر درباره موضوعات سوره ؛ معنای واژه ها
اسلاید 7 :
رضى : هو موافقة الميل بما يجري عليه و يواجهه.
رضى : موافقت میل با چیزی است که بر فرد جریان می یابد ، و با او مواجه می شود.
وجد: هو إدراك شيء على حالة حادثة. فيلاحظ في الأصل قيدان: الإدراك، و حصول حالة حادثة. و من مصاديق الأصل: إدراك الحزن إذا استعمل باللام.
وجد: ادراک (دریافتن) چیزی بر حالتی حادث (نو) است، پس در اصل، دو قید لحاظ می شود: ادراک و پدید آمدن حالتی حادث (نو) ، و از مصادیق آن : دریافتن اندوه است.
يتم: هو انقطاع عمّا يتعلّق به و انفراد فى ضعف.
یتیم : انقطاع (بریده شدن) چیزی از چیزی است که به آن تعلق دارد، و انفراد (فرد شدن) در حال ضعف است ، و از مهمترین مصادیق اصل: یُتم ( یتیم شدن)؛ به واسطه از دست دادن پدر است که مربّی و مدبّر و مدیر زندگی و امور اوست.
أوى: هو القصد ابتداء أو عودا الى مقام ماديّا أو معنويّا بقصد السكنى و الاستقرار أو الاستراحة. إِذْ أَوَى الْفِتْيَةُ إِلَى الْكَهْفِ 18/ 10
أوى: روی کردن ابتدایی یا ثانوی به سوی جایگاهی است خواه مادی باشد یا معنوی، به منظور سکونت یا استقرار یا استراحت.
سوره مباركه كهف آيه 10: «إِذْ أَوَى الْفِتْيَةُ إِلَى الْكَهْفِ»، «آنگاه كه جوانان به سوى غار پناه جستند»
وَ لَسَوفَ يُعطيكَ رَبُّكَ فَتَرضى (5) أَلَم يَجِدكَ يَتيماً فَآوى (6)
مرحله اول
تفکر درباره موضوعات سوره ؛ معنای واژه ها
اسلاید 8 :
ضلّ: هو ما يقابل الاهتداء، فالضلال هو عدم الاهتداء، و الإضلال هو فقدان الهداية، أى جعل شيء ضالّا فالضلال: فقدان الرشاد و الدلالة الى المقصود، سواء كان في جهة مادّيّة أو معنويّة.
ضلّ: آن چیزی است که در مقابل اهتداء (هدایت یافتن) است، پس ضلال (گمراهی) به معنای هدایت نیافتن است، اما إضلال؛ از دست دادن هدایت است؛ یعنی ضالّ (گمراه) کردن چیزی.
هدى: هو بيان طريق الرشد و التمكّن من الوصول الى الشيء، أى دلالة اليه. فالهداية يقابله الضلالة. و الرشاد يقابله الغىّ و هو الدلالة الى الشرّ و الفساد، كما أنّ الرشاد هو الاهتداء الى الخير و الصلاح. و الهداية يكون في مادّىّ، أو معنوىّ، و في خير، أو شرّ.
هدى: بیان راه رشد و توانایی رسیدن به چیزی است ؛ یعنی دلالت به آن چیز . هدایت در مقابل ضَلالة، و رَشاد در مقابل غیّ است که عبارت است از دلالت به شرّ و فساد، و رَشاد به معنای هدایت یافتن به خیر و صلاح است. اما هدایت می تواند در امور مادی یا معنوی، و در خیر یا شرّ باشد.
عيل: هو ما يقابل العول، و سبق أنّ العول عبارة عن استيلاء في استعلاء، فالعيلة عبارة عن صيرورة تحت استيلاء و استعلاء، و من آثاره الافتقار و الفاقة و الحاجة، و هذا بمناسبة الياء الدالّ على الانكسار.
عيل: آن چیزی است که در مقابل عول است ، و پیش تر گفتیم که : عول به معنای استیلاء (چیرگی) در حال استعلاء (برتری) است . بنابراین عیلة ، عبارت است از: قرار گرفتن در زیر استیلاء و استعلاء، و از آثار آن فقر و فاقه و نیازمندی است، و این معنا به مناسبت حرف یاء است که بر انکسار و شکستگی دلالت می کند .
وَ وَجَدَكَ ضَالاًّ فَهَدى (7) وَ وَجَدَكَ عائِلاً فَأَغنى (8)
مرحله اول
تفکر درباره موضوعات سوره ؛ معنای واژه ها
اسلاید 9 :
غنى: هو ما يقابل الفقر، أى عدم الاحتياج. و من مصاديقه الكفاية، و الإجزاء، و التموّل . و بلحاظ هذا القيد: يطلق الغانية على المرأة، لاستغنائها بذاتها، و كفاية الرجل معيشته و جميع ما تحتاج اليها بالطبيعة بالازدواج و التعلّق بها.
غنى: آن چیزی است که در مقابل فقر است؛ یعنی عدم احتیاج و از مصاديق آن: كفاية، اجزاء و تموّل (مالداری) است و با لحاظ همین قید، به زن «غانیه» میگویند؛ زیرا زن ذاتاً بینیاز است و مرد، زندگی و همه چیزهایی را که به او محتاج است، به طور طبیعی و به وسیله ازدواج، فراهم میکند.
قهر: هو إعمال الغلبة، أى الغلبة في مقام الإجراء و العمل. و سبق أنّ الغلبة هو تفوّق في قدرة.
قهر: اِعمال غلبه است؛ یعنی غلبه در مقام اجراء و عمل ، و گفتیم که غلبه ؛ برتری در قدرت است ، و هیچ یک از آن دو به جای دیگری استفاده نمی شوند .
سأل: هو طلب أمر عن شخص، و المطلوب أعمّ من أن يكون خبرا أو مالا أو علما أو عطاء أو شيئا آخر
سال: طلب چیزی از شخصی است. و مطلوب می تواند خبر یا مال یا علم یا بخشش یا چیز دیگری باشد
نهر: هو جريان في تدافع و قوّة و حدّة. يقال نَهَرَ الدمُ: سال بقوّة.
نهر: جریان در حال تدافع (دفع کردن) و قوت و شدت است. می گویند: نَهَرَ الدم (خون با قوت ، جاری شد).
وَ وَجَدَكَ عائِلاً فَأَغنى (8) فَأَمَّا اليَتيمَ فَلا تَقهَر (9) وَ أَمَّا السَّائِلَ فَلا تَنهَر (10)
مرحله اول
تفکر درباره موضوعات سوره ؛ معنای واژه ها
اسلاید 10 :
وَ أَمَّا بِنِعمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّث (11)
نعم: هو طيب عيش و حسن حال. و هذا في قبال البؤس و هو مطلق شدّة و مضيقة. و الأصل أعمّ من أن يكون في مادّىّ أو معنوىّ. و تذكر المادّة في مقابل الضرّ و هو الشرّ المتوجّه للشيء و يقابله النفع : وَ لَئِنْ أَذَقْناهُ نَعْماءَ بَعْدَ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُ لَيَقُولَنَّ ذَهَبَ السَّيِّئاتُ عَنِّي إِنَّهُ لَفَرِحٌ فَخُورٌ- 11/ 10 .
نعم: طیب عیش (خوشایندی زندگی) و حُسن حال است؛ و این ماده، در مقابل بؤس - به معنای مطلق شدت (سختی) و مضیقة (تنگی) است ، و می تواند مادی یا معنوی باشد. این ماده در قرآن در مقابل ضَرّ آمده ، و ضَرّ ؛ در مقابل نفع، شرّی است که متوجه چیزی می شود .
حدث: هو تكوّن شيء في زمان متأخّر، و هذا التكوّن و التجدّد أعمّ من أن يكون في الجواهر و الذوات أو في الأعراض و الأفعال و الأقوال،. فالحديث كلّ ما يتجدّد بالذكر و يروى و ينقل من أيّ مقولة كان، فالنظر في الحديث الى جهة التجدّد و نقل ما وقع، و في الرواية الى جهة النقل، و في الخبر الى جهة الإخبار فقط.
حدث: ایجاد شیء در زمانی متأخّر است و این تکوّن و تجدّد، اعمّ از این است که در جواهر و ذوات باشد، یا در اعراض، افعال، اقوال. حدیث هر چیزی است که ذکر آن با روایت و نقل تجدید میشود، از هر نوع کلام که باشد. بنابراین در حدیث، جهت تجدّد و نقل آنچه گذشته مورد نظر است، در حالی که در روایت جهت نقل و در خبر، فقط جنبه خبر دادن مورد نظر است.
مرحله اول
تفکر درباره موضوعات سوره ؛ معنای واژه ها
اسلاید 11 :
قالب ادبي اختصاصي سوره :
ابتدا دو قسم با واو وجود دارد: الضحي الليل اذا سجي
سپس دو جمله فعليه و دو جمله اسميه با لام تاکيد در جواب قسم آمده است:
فعليه : ما ودعک ما قلي
اسميه با لام تاکيد (لَ): الآخرة خير لک من الاولي سوف يعطيک ربک فترضي
بعد از آن سه جمله استفهام با همزه وجود دارد:
يجدک يتيما فآوي
وجدک ضالا هدي
وجدک عائلا اغني
بعد از آن، سه جمله امر در سوره وجود دارد. اين سه امر در سياق خاصي است که ابتدا با حرف فاء بر سه جمله استفهام قبلي تفريع شده و سپس با کلمه أمّا که حرف شرط و تفصيل است بيان ميشود. يعني اين سه امر در حقيقت در جواب شرط قرار گرفتهاند. دقت کنيد:
جملات شرط و جواب شرط:
لا تقهر امّا اليتيم
لا تنهر امّا السائل
حدّث امّا بنعمة ربک
مرحله اول
تفکر درباره موضوعات سوره ؛ تصویرسازی
اسلاید 12 :
تصويرسازي کلمات در ارتباط با هم
گسترش تدريجي نور و فراگيري آن در كنار گسترش شب و تاريك شدن همه جا
كودكي بيسرپرست،
گمشدهاي در بيابان
انساني نيازمند و پر عائله
وسعت نيازهاي انسان که گسترده ميشود در کنار وسعت آرامشي که با رفع آن نيازها به وجود ميآيد.
کسي که به دنبال جايي است تا پناهش دهند.
کسي که نيازمندي را که به سوي رفع نياز آمده ميراند.
پدري که آغوشش را براي فرزند خويش گشوده است
راندن و بيرون كردن و تحقير فقير
پناه دادن فقير
انساني داراي نعمتهاي فراوان
مرحله اول
تفکر درباره موضوعات سوره ؛ تصویرسازی
اسلاید 13 :
و الضحي و الليل اذا سجي
خداوند در برخي از آيات قرآن براي بيان حقايقي، ابتدا قسم ياد کرده و سوگند خورده است.
همه هستي مخلوق خداست و از آن جهت كه بيان كننده حقيقتي است، داراي عظمت بوده و قسم خوردني است.
سوگند به پديده خاصي از طبيعت توسط خداوند، انسان را به تفكر در پيام آن پديده دعوت ميكند، براي موفقيت در اين تفكر لازم است در خصوص كاركرد آن آيه در هستي و نقش هدايتي آن انديشه کرد.
شب و روز دو عامل آشكار سازي و مخفي نمودن اشيا و پديدههاست. همچنين شب و روز خود نمادي از آشكاري و يا نهان بودن است. با توجه به اين موضوع ميتوان فراز و نشيبهاي زندگي و آشكار و پنهان شدن نيازها را با اين دو آيه طبيعي مرتبط دانست.
همراهي شب و روز بيانگر همراهي نيازها و رفع نيازها، سختيها و راحتيها و . در زندگي دنياست.
مرحله دوم
گزارهنويسی
اسلاید 14 :
و للآخرة خير لک من الاولي
براي پيامبر صلي الله عليه و آله آخرت از دنيا بهتر است. اين بدان معناست كه وجود دنيا نيز براي پيامبر صلي الله عليه و آله پر منفعت است.
دنيا به دليل محدويتهايي كه دارد ظرف كاملي براي تحقق خواستهها و آرزوهاي الهي پيامبر صلي الله عليه و آله نيست.
و لسوف يعطيک ربک فترضي
رضايت پيامبر صلي الله عليه و آله مورد توجه خداوند است. اين نشان دهنده درجهاي عظيم براي ايشان است.
خداوند به پيامبر صلي الله عليه و آله وعده عطايي ميدهد که رضايت ايشان را در پي دارد.
عطايي كه به پيامبر صلي الله عليه و آله داده شده به اعتبار رسالت ايشان و در راستاي هدايت مردم است.
مرحله دوم
گزارهنويسی
اسلاید 15 :
ما ودعک ربک و ما قلي
خداوند همواره پيامبر صلي الله عليه و آله را تحت حمايت و عنايتهاي ويژه خود قرار داده و در هيچ لحظهاي او را طرد يا ترك نكرده و به او بي اعتنا نبوده است.
هيچ لحظهاي در حيات پيامبر صلي الله عليه و آله وجود ندارد که خالي از درک حضور خداوند توسط ايشان باشد.
سراسر حيات و وجود پيامبر صلي الله عليه و آله خشنودي و رضايت خداوند است.
برخي از مردم گمانهاي نادرستي درباره ارتباط پيامبر صلي الله عليه و آله با خدا دارند.
ارتباط پيامبر صلي الله عليه و آله با خدا ارتباطي هميشگي و غير قابل گسست است چون وحي به عنوان شاخصه اصلي رسالت در ارتباط هر پيامبري با خداست، پس اين آيه به بدگماني برخي از مردم درباره رابطه با پيامبر صلي الله عليه و آله اشاره داشته و به طعنه و سرزنش آنها دلالت ميكند و در نتيجه در دفاع و حمايت از پيامبر صلي الله عليه و آله است.
روز و شب در کنار هم نشان دهنده جرياني است که اگر هر يک از آنها به تنهايي تصور شود، سير اين جريان از بين خواهد رفت.
مرحله دوم
گزارهنويسی
اسلاید 16 :
الم يجدک يتيما فآوي
از اينكه خداوند پيامبر صلي الله عليه و آله را يتيم يافت، مشخص ميشود كه اين پيامبر صلي الله عليه و آله است كه نياز يتيمي را در خود يافته است؛ زيرا خداوند داراي حالت نيست و نسبت دادن حالت به خدا حاكي از تغيير در مخلوق است.
پناه دادن يتيم کاري است که خداوند به انسانها آموخته است.
وجدان کردن چيزي، از طلب شديد و احساس نياز جدي به آن خبر ميدهد.
نياز يتيم به ماوا و پناه داشتن است. در صورتي به پناه ميرسد كه در جستجوي ربّ خود باشد و آن را بيابد. در واقع پس از جستجوي ربّ، ربّ خود را به او مينماياند.
مرحله دوم
گزارهنويسی
اسلاید 17 :
و وجدک ضالا فهدي
پيامبر صلي الله عليه و آله نيز براي هدايت، نيازمند عنايت خداوند است و اين موقعي اتفاق ميافتد كه خود را گمشده بيابد. بنابراين اينكه پيامبر صلي الله عليه و آله خود را گمشده يافته باعث هدايت او شده است.
نياز هر گمشدهاي هدايت است.
هدايت فقط به وسیله خداوند صورت ميگيرد.
كسي كه طالب هدايت است به امر و نهيهاي هادي خود گوش ميدهد.
و وجدک عائلا فاغني
پيامبر صلي الله عليه و آله به نيازهاي حقيقي خود واقف گرديده لذا از غناي الهي بينياز شده است.
نيازهاي مختلف انسان غير از نياز به سرپرستي و هدايت است.
مرحله دوم
گزارهنويسی
اسلاید 18 :
فامّا اليتيم فلا تقهر
پيامبر صلي الله عليه و آله حتماً يتيم را از خود دور نميكند.
كسي كه يتيمي خود را بفهمد و به پيامبر صلي الله عليه و آله التجا كند حتماً مأوا مييابد.
خداوند پيامبر صلي الله عليه و آله را جانشين خود در سرپرستي يتيم كرده است.
با اقتداي به پيامبر صلي الله عليه و آله بايد از دور ساختن يتيم خودداري كرد.
و امّا السائل فلا تنهر
پيامبر صلي الله عليه و آله حتماً سائل را محروم برنميگرداند.
كسي كه سائل بودن خود را بفهمد و به پيامبر صلي الله عليه و آله التجا كند حتماً جواب ميشنود.
خداوند پيامبر صلي الله عليه و آله را جانشين خود در اجابت سؤال سائلين كرده است.
با اقتداي به پيامبر صلي الله عليه و آله بايد نسبت به اجابت سائل دريغ نورزيد.
مرحله دوم
گزارهنويسی
اسلاید 19 :
و امّا بنعمة ربک فحدث
پيامبر صلي الله عليه و آله حتماً از نعمتهاي الهي با مردم سخن گفته است. بنابراين دقت در مطالب بيان شده از ايشان ميتواند در معرفي نعمتهاي الهي و اولويت هر يك بر ديگري، براي ما بسيار مؤثر باشد.
بزرگترين نعمت پيامبر صلي الله عليه و آله برخورداري از نعمت قرآن (ثقلين)، رسالت و هدايت است؛ كه آن را تا روز قيامت در اختيار مردم قرار دادهاند.
بهرهمندي از نعمت قرآن، رسالت و هدايت قدرداني از نعمت پيامبر صلي الله عليه و آله و بيان عملي آن است.
بازگو كردن نعمتهاي خدا از سيره و سنت پيامبر صلي الله عليه و آله است.
حديث کردن نعمتهاي خداوند ميتواند با نشان دادنِ آن، با گفتنِ کلاميِ آن و به طور کلي به زبان يا به عمل باشد.
مرحله دوم
گزارهنويسی
اسلاید 20 :
در اين سوره خداوند متعال پيامبر عظيم الشأن اسلام صلي الله عليه و آله را معرفي کرده، ايشان را پناه دهنده هر يتيم، آرامش بخش هر سائل و نيز کسي که بازگو کننده نعمتهاي الهي است، ميشناساند. همچنين سوره با بيان اتصال و ارتباط هميشگي و مداوم پيامبر صلي الله عليه و آله بر اينکه همه داراييها و امکانات و بهرهمنديهاي ايشان از جانب خداوند است، تاکيد ميکند. بنابراين ميتوان گفت که سوره ميخواهد با اصلاح و نگرش باور مردم به پيامبر صلي الله عليه و آله آنها را براي بهرهمندي از وجود چنين پيامبري آماده کرده و زمينههاي لازم را به وجود آورد. اين سوره چگونگي و بستر اتصال پيامبر صلي الله عليه و آله به خداوند، و نيز چگونگي و بستر اتصال ديگر انسانها به پيامبر صلي الله عليه و آله را نشان داده است. همچنين نشان ميدهد تا كسي خود به نيازهاي حقيقياش مطلع نشود از مأوا يافتن و هدايت و بينيازي بهرهاي ندارد.
تدبر در سوره برای نزديك شدن به غرض
مرحله سوم
