بخشی از پاورپوینت
اسلاید 2 :
اهميت پايگاه تغذيه سالم در چيست؟
بهداشت غذا جداي از بهداشت محيط نيست، در واقع يکي از عوامل آلودهسازي مواد غذايي، رعايت نکردن بهداشت محيط است. در صورتي که اصول بهداشتي در مورد محيط و مواد غذايي رعايت نشود، ميکروارگانيسمهاي فاسدکننده يا مسموم کننده غذا ميتوانند موجب بيماري مصرفکننده شوند.
انواع گوناگون ارگانيسمها به تعداد بسيار زيادي در طبيعت يافت ميشوند و همواره منتظر يافتن شرايط مناسب براي رشد و نمو هستند. مواد غذايي مانند بيسکوييت ممکن است امکان چنداني براي رشد و تکثير سريع ميکروبها را فراهم نکنند، اما شير و لبنيات و تخممرغ محيطهاي بسيار مناسبي براي رشد و تکثير ميکروارگانيسمها هستند. حتي مواد غذايي بستهبندي شده هم که داراي تاريخ مصرف هستند، اگر در شرايط نامناسب نگهداري شوند، خيلي زود فاسد ميشوند
اسلاید 3 :
وسايل و افرادي هم که در تهيه مواد غذايي دخالت دارند، ممکن است از عوامل آلوده کننده مواد غذايي باشند.
سطوح ميزهاي کار، ديوار و کف، نقش مهمي در انتقال آلودگيها دارند.
حشرات به ويژه مگس و سوسک، همچنين موش، سگ و گربه و حيوانات ديگر هر کدام ميتوانند منشا آلودگي مواد خوراکي باشند.
آلودگي مواد خوراکي به وسيله گرد و خاک موجود در هوا نيز از نظر بهداشتي مهم است. باکتريها، قارچها و اسپورهاي آنها ميتوانند از راه هوا به مواد غذايي راه يابند.
مواد غذايي پخته اي که با دستهاي آلوده در تماس بوده اند، اگر مدتي در دماي محيط بمانند، در صورت مصرف، موجب مسموميت مصرفکنندگان ميشوند
فاكتورهاي خطر در تغذيه
اسلاید 4 :
در محيطهاي دستهجمعي مانند مدرسه که مواد خوراکي در اختيار تعداد زيادي از دانشآموزان قرار ميگيرد، رعايت اصول بهداشت محيط اهميت بيشتري پيدا ميکند، زيرا رعايت نکردن اين اصول، مسموميتهاي غذايي دسته جمعي را به دنبال دارد.
اسلاید 5 :
ترکیبات شیمیایی موجود در غذا
- مواد مغذی ضروری:
- مواد مغذی ضروری مثل ویتامینها، املاح معدنی، چربیها، اسیدهای آمینه هستند که کمبود آنها عوارض بالینی قابل ملاحظه ای را پدید می آورد.
- منابع عمده ی انرژی:
- منابع عمده ی انرژی در رژیم غذایی عبارتند از: پروتئین، کربوهیدرات و چربی که مجموعه ی آنها اثر طولانی مدت بر بدن انسان دارد.
- افزودنیها:
این مواد به عنوان مواد نگهدارنده یا طعم دهنده به غذاهای ما افزوده می شوند؛ مثل نیتراتها، نمک و رنگها.
اسلاید 6 :
آلودهکنندههای شیمیایی کشاورزی:
انواع سموم و حشرهکشها، قارچکشها،حتی هورمونهای رشد حیوانات و گیاهان جزو آلودهکنندههای شیمیایی هستند.
- آلوده کنندههای سمی میکروبی:
انواع آفلاتوکسینها که باعث سرطان کبد در بسیاری از کشورهای در حال توسعه می شود.
- آلوده کنندههای غیرآلی:
بسیاری از مواد شیمیایی مثل کادمیوم و سرب که وارد مواد غذایی ما می شوند.
مواد سمي در غذاي مصرفي
اسلاید 7 :
مواد سمي در غذاي مصرفي
مواد شیمیایی تشکیل شده در حین پخت یا تهیه غذا:
شامل بسیاری از مواد سرطان زایی است که در حین سرخ کردن غذا پدید می آید. حتی حرارت دادن فرآوردههای گوشتی بدون سرخ کردن آن نیز می تواند تعدادی از این مواد سرطان زا را ایجاد کند.
سموم طبیعی:
بسیاری از گیاهان طی تکامل خود، مقداری مواد شیمیایی تولید می کنند که برای حشرات و دیگر جانوران سمیاند. حتی بسیاری از آنها برای انسان سمی بوده، ولی به قدری نیست که علائم حاد کلینیکی ایجاد کند.
اسلاید 8 :
نگاهي به هرم غذايي
اسلاید 9 :
تاثیر تغذیه بر یادگیری دانش آموزان
پروتئین
کودکان دبستانی (11-7 ساله) به 5 وعده پروتئین در روز نیاز دارند که باید در صبحانه و ناهار مصرف شود. منابع غذایى پروتئینى شامل گوشت، مرغ ، تخم مرغ ، ماهى ، حبوبات (عدس، لوبیا، سویا و
اسلاید 10 :
کربوهیدرات
کودکان دبستانی روزانه به 7 وعده کربوهیدرات و در هر وعده (نصف فنجان حبوبات ، ماکارونی یا برنج یا یک برش نان گندم) نیاز دارند.
به علاوه 5 وعده میوه و سبزیجات (هر وعده نصف فنجان میوههاى ریز شده و رنگارنگ) نیاز دارند. ترکیب کربوهیدرات ها (گندم ، حبوبات ، ماکارونی و سبزیجات) با غذاهاى حاوى پروتئین موجب یک تغذیه متعادلتر شده و کودک را هوشیارتر مىکند.
زمانی که کودکان رفتن به مدرسه را آغاز مىکنند، بیش از 50 درصد کالرى مصرفى آنها، روزانه صرف این کار مىشود.
برخلاف دیگر اعضاى بدن ، مغز 24 ساعت روز را کار مىکند و گلوکز (قند سادهاى که هنگام هضم کربوهیدرات ها به وجود مىآید) تنها سوختى است که مغز براى فعالیت نیاز دارد. در حالیکه سلول هاى دیگر بدن، پروتئین و چربی ها را به گلوکز تبدیل مىکنند، ولی سلول هاى مغزی نمىتوانند این کار را انجام دهند.
اسلاید 11 :
چربی ها
کودکان دبستانی به 5 وعده چربى در روز نیاز دارند که شامل یک قاشق چایخورى روغن یا مایونز و یک قاشق چایخورى کره است.
شاید همه از مصرف چربى واهمه داشته باشند، ولی باید انواع خوب آن را براى حفظ یادگیرى مورد استفاده قرار دهند. دو سوم آن باید از چربی هایى مانند روغن های گیاهی (کانولا، زیتون، سویا، ذرت، آفتابگردان و .) و گردو بوده و بیش از یک سوم آن را چربی هاى اشباع مانند کره ی پاستوریزه تشکیل دهد.
کمبود اسیدهاى چرب ضرورى مى تواند موجب آلرژی هایى از قبیل آسم و اگزما و همچنین بیش فعالى شود. اما این عوارض را مىتوان با مصرف مکمل هاى اُمگا-3 که در روغن ماهى به مقدار فراوان وجود دارد، کنترل کرد.
اسلاید 12 :
غذاهای مضر برای یادگیری دانش آموزان
قندها(مواد غذایی شیرین)
نیم ساعت پس از خوردن یک ماده ی شیرین، کالرى آن به سرعت مىشکند و گلوکز خون کودک بالا مىرود. اگرچه ماهیچهها و دیگر بافت هاى چربى آن را براى استفاده های بعدی ذخیره مىکنند، ولی بافت مغز نمىتواند این کار را انجام دهد.
سه ساعت پس از خوردن مواد قندى، گلوکز خون پایین آمده و شروع به آزاد کردن هورمون هاى استرس زا مىکند.
کودکانى که دچار اختلال کم توجهى (ADD) و اختلال بیش فعالى (ADHD) هستند کمتر قادرند با تأثیرات غذاى شیرین مقابله کنند، بنابراین فعالیت فیزیکی شان افزایش مىیابد که این فعالیت در اثر پایین آمدن گلوکز خون و تلاش براى به کار انداختن مغز است.
تحقیقات نشان مىدهد حتى بزرگسالان دچار (ADD) و (ADHD) که در سوخت و ساز گلوکز مشکل دارند، بخش هایى از مغزشان که توجه ، رفتار و اعمال درونى آنها را تنظیم مىکند تحت تأثیر قرار مىگیرد.
اسلاید 13 :
مواد غذایی استرس زا
چه موادغذایی باعث ایجاد استرس می شوند؟
كافئین ماده ای محرك است كه در قهوه، چای، كولاها، شكلات و تعدادی از داروها وجود دارد. مصرف زیاد موادغذایی حاوی كافئین همانند استرس عمل می كند و گاهی اوقات علائم آن را بدتر می كند.
یك ماده محرك، ترشح اسید معده و هورمون های تیروئیدی را بیشتر می كند. این مسئله ضمن ایجاد اضطراب، فعالیت كلیه ها را بیشتر می كند. با افزایش فعالیت كلیه ها، دفع ادراری افزایش می یابد.
كافئین، همچنین جذب آهن دریافتی از طریق مواد گوشتی مانند( گوشت مرغ و قرمز) را مهار می كند و سبب ایجاد كم خونی ناشی از فقر آهن می شود.
اسلاید 14 :
از عوامل محرك دیگر فسفر است كه به نوشیدنی های گازدار اضافه می كنند. مصرف نوشابه های گازدار، تعادل كلسیم و فسفر بدن را به هم می زند. عدم تعادل بین كلسیم و فسفر، باعث كاهش كلسیم خون و افزایش برداشت كلسیم از استخوان ها و افزایش خطر پوكی استخوان به خصوص در خانم ها می شود. فسفر همچنین بر روی اسید كلریدریك معده كه برای هضم غذا لازم است، تأثیر منفی می گذارد و علاوه بر آن برای افرادی كه مشكل دفع دارند، مضر است. آب های معدنی و آب چشمه فسفر ندارند.
اسلاید 15 :
افزودنی ها و نگه دارنده هایی مانند نیتریت و نیترات كه به موادغذایی مانند سوسیس، كالباس و ماهی دودی برای محافظت از تخریب اضافه می كنند، با مواد شیمیایی، تركیب شده و موادی به نام نیتروزامین ها را تولید می كنند.
مونوسدیم گلوتامات از افزودنی هایی است كه مردم خاور دور برای حفظ رنگ سبزی های كنسروی و گوشت های پخته اضافه می كنند. این تركیب شیمیایی باعث سردرد، واكنش های پوستی و سوزش در ناحیه پشت گردن می شود.
بهترین راه حل برای كاهش اثرات مواد افزودنی، كاهش مصرف غذاهای حاوی مواد افزودنی است
اسلاید 16 :
مواد غذایی كاهش دهنده استرس
نوشیدن حداقل 8 لیوان آب، بدن شما را از بی آبی حفظ می كند و مانع تحمل استرس اضافی برای بدن شماست.
موز منبع غنی ویتامینB6 است كه برای سوخت و ساز لازم است، به خصوص زمانی كه سوخت و ساز بدن مانند مواقع استرس سریع است .
مصرف ماست كم چرب 2 خاصیت مهم برای بدن دارد:
الف) حاوی پروتئین است كه بدن در شرایط استرس به آن احتیاج دارد. ب) وجود چربی كم موجود در آن به عنوان حامی خوبی برای سیستم ایمنی بدن می باشد.
اسلاید 17 :
مقدمه :
كودكان ارزندهترين سرمايههاي انساني كشور هستند و توسعه همه جانبه به ميزان برخورداري آنان از سلامت و توانمندي جسمي، فكري و رواني امروز آنان بستگي دارد.
با توجه به اينكه دانشآموزان هر روز ساعاتي را در مدرسه به انجام فعاليتهاي جسمي، ذهني و يادگيري مشغولند به كسب انرژي بيشتري از مواد غذايي نيازمندند كه در بيشتر مواقع اين نياز از طريق ميان وعده و پايگاه تغذيه سالم مدارس تامين ميگردد. لذا طرح پايگاههاي تغذيه سالم تدوين گرديد تا ضمن آنكه دانشآموزان از يك ميان وعده مناسب و بهداشتي برخوردار ميگردند به كسب آموزشهاي تغذيهاي نيز بپردازند.
اسلاید 18 :
هدف كلي :
ارتقاء سطح سلامت تغذيهاي دانشآموزان از طريق ارائه ميانوعده سالم و آموزش تغذيهاي سالم در مدارس
اهداف كيفي :
- ارتقاء آگاهي ، نگرش و اصلاح رفتارهاي نادرست غذايي دانش آموزان از طريق آموزش تغذيه
- ارائه برنامه غذايي مناسب جهت بوفههاي مدارس و جلوگيري از عرضه اقلام غذايي كمارزش
- ساماندهي و بهسازي پايگاههاي تغذيه سالم با همكاري سازمان نوسازي
اسلاید 19 :
اهداف كمي :
- افزايش تعداد مدارس داراي پايگاه تغذيه سالم
حيطه عمل :
مدارس واجد شرايط
اسلاید 20 :
شرح وظايف مدرسه :
هماهنگي و همكاري در خصوص راه اندازي و احداث پايگاه تغذيه سالم مدرسه
دريافت گواهي صلاحيت كار جهت فروشنده مواد غذائي پايگاه از كارشناسي بهداشت اداره متبوع
افتتاح نمادين پايگاه تغذيه سالم در طول هفته سلامت ( فروردين نيمه دوم )
ارسال گزارش عملكرد پايگاه تغذيه سالم به منطقه به صورت مصور ( نيمه اول ارديبهشت)
هماهنگي با مراكز بهداشتي در خصوص صدور كارت تندرستي براي كليه متصديان خدمات عمومي
