بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
حمایت های روانی و اجتماعی در بلایای طبیعی
اسلاید 2 :
مقدمه
وقوع بلاياي طبيعي درجهان باتوجه به روند رو به رشد خود نسبت به قرون گذشته از لحاظ تعداد و ميزان خسارت، تاثيرات بسيار زيادي را بر سكونتگاه هاي انساني مي گذارد. بلاياي طبيعي در غالب موارد موجب خسارت شديد مالي و جاني شده و فعاليتهاي اقتصادي و اجتماعي رامختل مي كند. از آنجائيكه جلوگيري از بروز اين پديده ها به سبب طبيعت آنها امكان پذير نمي باشد، تشكيل مديريتي توانمند و كارآمد تا حد زيادي مي تواند ميزان خسارت را كاهش داده و شرايط بحراني را در كوتاه ترين زمان بسوي شرايط عادي هدايت كند.
اسلاید 3 :
حوادث غير مترقبه در تاريخ زندگي بشر همواره نقشي محدودكننده داشته و تاثيرات فراواني را از خود بجاي گذاشته اند. از اين رو چگونگي برخورد بابحران هاي ناشي از وقوع بلاياي طبيعي، يكي از اضطراب هاي هميشگي جوامع انساني بوده است. نتايج مطالعات ميداني صورت گرفته در بحران هاي ناشي از اين حوادث نشان مي دهد كه يكي از مهمترين عوامل كاهش و يا افزايش ميزان خسارت و تعداد تلفات انساني در هنگام بروز بلاياي طبيعي، وجود يا عدم وجود سيستم مديريت بحران كارآمد مي باشد و با توجه به ويژگي هاي خاص حوادث و بلاياي طبيعي، شناخت و مديريت اين گونه بحران ها از حساسيت و پيچيدگي بسيار بالايي برخوردار است . بنابراين شناخت اصول و شيوه هاي صحيح مديريت بحران هاي طبيعي درجلوگيري از تبديل پديده هاي طبيعي به بحران هاي اجتماعي اهميتي حياتي دارد.
اسلاید 4 :
مطالعات علمی مبین آن است كه آموزش افراد در زمينه مديريت بحران و آمادگي در برابر بلايا موجب حفظ جان هزاران نفر شده و كاهش هزينه ها، حفظ دارايي ها و پيشگيري از عوارض ثانويه را به همراه خواهد داشت. بر اين اساس آموزش مديران و افراد در معرض خطر، يكي از بخش هاي ضروري در برنامه آمادگي در برابر بلايا به شمار مي رود. این آموزش ها باید به گونه اي طراحي شوند كه به تغيير در دانش، نگرش و مهارت افراد منجر شود. زيرا آموزش يك استراتژي است كه با هدفي خاص و جهتي مشخص در طول زمان اجرا مي شود.
اسلاید 5 :
تعریف بلا
یک بلا عبارت است از درهم ریختگی شدید زیستمحیطی و روانی اجتماعی، که بسیار فراتر از ظرفیت انطباقی جامعه مبتلا است.
بلایای طبیعی سالانه منجر به مرگ، معلولیت جسمی و روانی و تغییر روند مسیر زندگی میلیونها نفر و صدمات مالی شدید برای افراد و دولتها میگردند. کمک ها و امدادها از سایر نقاط کشور و دنیا به دنبال وقوع بلایا به سرعت به منطقه آسیبدیده ارسال میگردد. کمکهای بهداشتی یکی از اولین و مهم ترین امدادهایی است که به منطقه آسیب دیده میرسد.
بلا اختلال شديد زيست محيطی و روانی- اجتماعی است که از توانائی جامعه برای مقابله با مشکلات ناشی از آن فراتر باشد. راههای مختلفی برای طبقه بندی بلايا وجود دارد ولی از نقطه نظرپيشگيری و آمادگی می توان بلايا را به دوگروه تقسيم کرد:
اسلاید 6 :
الف) بلايای طبيعی:
بلايايی که سبب يا منشاء وقوع آن خارج از اختيار انسان می باشد و فهرست آن در زير آمده است:
زلزله
سيل
آتشفشان
طوفان و گردباد
سقوط بهمن
اسلاید 7 :
خشکسالی وگرمازدگی
آتش سوزی جنگل ها
امواج سهمگين از دريا به خشکی يا پيشروی درياها
همه گيری بيماری های عفونی مثل طاعون و يا وبا
اسلاید 8 :
ب) بلايای انسان ساخته :
بلايايی که بطور مستقيم يا غير مستقيم منشاء وقوع آن در کنترل انسان می باشد. جنگ مهمترين وبزرگترين بلای انسان ساخته است ولی موارد متعدد ديگری نيزوجوددارد که فهرست برخی از آنها درزيرآمده است:
آتش سوزی منزل
حادثه تصادف مرگ بار با اتومبيل
سقوط هواپيما
فروريختن مسيرعابرين
آزاد شدن مواد شيميائی سمی
حوادث هسته
اسلاید 9 :
آشنایی با حوادث، سوانح و فجایع
سرزمين ايران با توجه به تنوع اقليمي و شرايط طبيعي متفاوت و متنوع آن و همچنين عدم رعايت استانداردهاي علمي در ايجاد سازهها، به يكي از آسيب پذيرترين كشورهاي جهان در برابر وقوع حوادث و سوانح طبيعي در دنيا تبديل شده است.
پهناور بودن سرزمين ما و ويژگيهاي خاص جغرافيايي، اقليمي و زيست محيطي آن، سبب شده كه از 41 نوع سانحه طبيعي شناخته شده درجهان، 31 نوع آن در ايران امكان وقوع داشته باشد كه سيل و زمين لرزه بيشترين سهم را به خود اختصاص داده به نحوي كه هر از گاهي يكي از اين دو سانحه طبيعي، بخش هاي از شهرهاي كشوررا تخريب كرده است.
کارشناسان يكي از مهم ترين معضلات در كشورهاي آسيب پذير و خطرخيز همچون ايران را نبود فرهنگ سازي جهت شناخت حوادث و سوانح طبيعي و نا آشنايي اقشارمختلف مردم و امدادگران از برنامه هاي كاهش اثرات اين گونه بلاياي طبيعي مي دانند.
اسلاید 10 :
تعاریف
1- حادثه: حادثه عبارتست از يك واقعه غير منتظره و غير ارادي كه توسط عامل خارجي بوجود آمده و سبب عارضه بدني حاد مي شود.
سازمان جهاني بهداشت حادثه را به عنوان ” رويدادي كه موجب آسيب قابل تشخيص مي شود“ تعريف مي كند.
2- سانحه: عبارتست از يك واقعه غير منتظره و غير ارادي كه باعث درگيري شديد اجتماع با يك بحران مي شود.
اسلاید 11 :
گروه های آسیب پذیر در بلایا
کودکان
زنان
سالمندان
اسلاید 12 :
واکنش روانی افراد در بلایا
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO)، تعریف سلامتی فقط در معنای فقدان بیماری خلاصه نمیشود، بلکه رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی فرد زیر مجموعه این تعریف جای می گیرد که هیچ یک از ابعاد سلامتی بر دیگری ارجحیت و برتری ندارد.
در جریان بلایای طبیعی، خسارت های مالی و جانی بسیاری به افراد وارد میشود که در پی آن آسیب های روانی معتددی متوجه آنها است و واکنش های روانی مختلفی از آسیب دیدگان مشاهده میشود.
جریان بلایای طبیعی مثل یک کوه یخ است که قسمت اعظم آن در زیر آب قرار دارد و دیده نمی شود، مرگ و محرومیت های جسمانی قسمت بیرونی آن است ولی معلولیت عواقب روانی حوادث که گاهی تا پایان عمر باقی می ماند، بخش اصلی این کوه یخ را تشکیل می دهند که در اکثر مواقع مورد غفلت قرار می گیرند و این زخمهای روانی گرچه پنهان هستند ولی موجب رنج و ناتوانی و افت کارکردهای بسیاری از افراد می شوند.
اسلاید 13 :
وقوع حوادث غیرمترقبه موجب می شود که انسان خود را در لبه تیغ افتادن در پرتگاه نابودی ببیند . احساسی که در عرض چند ثانیه می تواند تصویر ذهنی انسان را از زندگی تغییر دهد و تصاویر بحران هایی همچون جدایی، فقدان یا مرگ عزیزان و بستگان، عذاب درونی، مجروحیت، آسیب ناشی از استرس، از دست دادن دارایی، آوارگی و مهاجرت را بر پرده چشمان او به رقص درآورد.
هرچند سالهای گذشته سیاستگذاران بهداشتی در برابر وقایع آسیبزا کمتر به عوارض روانشناختی می پرداختند، طی سالهای اخیر اهمیت رسیدگی سریع و به هنگام به واکنشهای روانی افراد آسیب دیده درطی بلایا بر متولیان بهداشت محرز شده و به همین دلیل پرداختن به واکنشهای روانی بازماندگان با هدف عادی سازی واکنشها و جلوگیری از بروز عوارض دیرپا که منجر به افت کیفیت زندگی و کاهش کارآیی افراد میگردد، از اهم اهداف فعالیتهای متخصصین و کارشناسان بهداشت روان اعزامی به مناطق آسیب دیده محسوب میگردد.
اسلاید 14 :
رسیدگی سریع و به هنگام به واکنشهای روانی افراد آسیب دیده درطی بلایا بر متولیان بهداشت محرز شده و به همین دلیل پرداختن به واکنشهای روانی بازماندگان با هدف عادی سازی واکنشها و جلوگیری از بروز عوارض دیرپا که منجر به افت کیفیت زندگی و کاهش کارآیی افراد میگردد، از اهم اهداف فعالیتهای متخصصین و کارشناسان بهداشت روان اعزامی به مناطق آسیب دیده محسوب می گردد.
اسلاید 15 :
مثال هايی از روش های مُدارایِ افراد در مواجهه با بلايا عبارتند از:
درخواست کمک از ديگران يا کمک رسانی
صحبت در مورد واقعه و سعی برای درک مفهوم آنچه رخ داده
جستجو برای کسب اطلاع در مورد سلامت عزيزان
پنهان شدن
سعی در ترميم آسيب
خاک سپاری اجساد
انجام مراسم مذهبی
تعيين اهداف جديد و برنامه ريزی برای آن
استفاده از دفاع هايی مثل انکار برای کاستن از رنج
هشياری و آمادگی برای وقايع مشابه
اسلاید 16 :
واکنشهای روانی در مراحل مختلف بلایا
انسانها با رویارویی با بلایا و حوادث واکنشهایی از خود بروز می دهند که می توان آنها را به پنج مرحله تقسیم کرد:
مرحله تماس یا ضربه
مرحله برخورد شجاعانه یا قهرمانگرایی
مرحله شادمانی یا فراموش کردن غم
مرحله سرخوردگی یا مواجهه با واقعیت
مرحله تجدید سازمان یا ترمیم
اسلاید 17 :
مرحله اول:
تماس يا ضربه (درچند دقيقه اول پس از حادثه بروز می کند)
اکثر افراد دچار ترس و وحشت می شوند.
برخی افراد بهت زده می شوند.
افراد گيج و درمانده هستند و قدرت انجام هيچ کاری را ندارند.
اين حالت معمولاً گذرا و کوتاه مدت است.
دراغلب موارد قبل ازرسيدن هر کمکی بطور خودبخود پايان می پذيرد.
اسلاید 18 :
مرحله دوم:
مرحله قهرمان گرائی( درساعات يا روزهای اوليه وقوع حادثه بروز می کند)
افراداحساس می کنند بايد کاری انجام دهند، با ديگران ارتباط برقرار می کنند و به طور داوطلبانه در امدادرسانی کمک می کنند.
همبستگی بين مردم ايجاد می شود.
مردم با گذشت و ايثار زياد عمل می کنند و تا رسيدن نيروهای کمکی، بسياری از کارها را خود انجام می دهند. به عنوان مثال پس از زلزله شروع به بيرون آوردن اجساد از زير آوار می کنند.
افراد گستاخانه عمل کرده و به موانع اداری اجرائی کاری ندارند و ممکن است عصبانی و تحريک پذير شوند.
کنترل واکنش
رفتار آسيب ديدگان را بايد به عنوان واکنش طبيعی آنها تلقی کرد.
بايد وضعيت وشرايط افراد رادرک کرد.
هدايت هوشمندانه: بايد فعاليتهای مردم را بصورت مناسبی هدايـت کرد.
به نقش خانواده افراد آسيب ديده ويا دوستان آنها اهميت داده شود.
اسلاید 19 :
مرحله سوم :
شادمانی يا فراموشی غم ( يک هفته تا چند ماه بعد از حادثه بروز می کند)
همزمان با رسيدن نيروهای کمکی و توزيع کمکها، افراد اميدوار شده وبه طور موقت به آنها حالت آرامش دست می دهد.
کمک رسانی به افراد دراين مرحله بسيار مهم ومفيد بوده ونتايج زير را در بردارد:
سرعت درپيدايش تعادل روانی
جلوگيری از اختلالات روانی عاطفی شديد بعدی
جلوگيری از انتقام جوئی و بدبينی نسبت به ديگران در مراحل بعدی
اسلاید 20 :
مرحله چهارم:
مرحله مواجهه با واقعيت ( 2 الی 3 ماه بعد از وقوع حادثه بروز می کند)
افراد تازه متوجه وسعت خسارت وفقدانهايشان می شوند.
افراد مجدداً روحيه خود را ازدست می دهند،ناآرام، خسته و درمانده می شوند.
ممکن است به اين نتيجه برسند که کمک های رسيده برای آنها کفايت نمی کند و يا شروع به مقايسه دريافتی های خود با ديگران کنند.
مضطرب وحساس شده و احساس تنهائی شديدی می کنند.
ازنظر روانی احتياج به حمايت بيشتری دارند.
ايجاد روحيه اميد و اعتماد به نفس درآسيب ديدگان اهميت زيادی دارد.
امدادگران و مسئولين توزيع کمکها بايد حداکثر تلاش خود رادر جهت توزيع عادلانه و توام با احترام امکانات بين مردم انجام دهند.
