بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
به نام خداوند جان و خرد
موضوع:
دوره مشروطیت
درس:
جریان شناسی شعر فارسی
اسلاید 2 :
ب ) دوره مشروطیت
چهره ها:
شیبانی ، قائم مقام ،بهار ،ایرج میرزا ،ادیب پیشاوری ، ادیب نیشابوری ،ادیب الممالک ، دهخدا ،سیداشرف (نسیم شمال) ،عارف ،میرزاده عشقی ،لاهوتی ، فرخی
اسلاید 3 :
صداها:
ای خطۀ ایران مهین ای وطن من
ای گشته به مهر تو عجین جان و تن من.
یا :
ای مرغ سحر چو این شب تار
بگذاشت ز سر سیاهکاری.
صدای اصلی مشروطیت ،بیشتر، یا میهن پرستی است یا انتقاد اجتماعی ، این حالت بیشتر در شعر ایرج و بهار دیده میشود ، ایرج به عنوان یک بورژوایی اشرافی منتقد روابط اجتماعی و بهار به عنوان میهن پرستی
اسلاید 4 :
مسائل اصلی
درون مایه شعر مشروطه در قیاس با دوره قبل ، مسائلی است از قبیل : آزادی ، وطن ، زن ،غرب و صنعت غرب ، انتقادهای اجتماعی و تا حد زیادی دوری از نفوذ دین ، فقدان تصوف و باز هم کلیت معشوق در آثار غنایی(البته شعر غنایی به معنی عاشقانه نرم و هنجار طبیعی ادبیات مشروطه نیست )
مفهوم آزادی :
آزادی با مشروطیت شروع میشود . قبل از مشروطه مفهومی که مترادف با دموکراسی غربی است وجود ندارد.این مفهوم با مشروطه اغاز میشود که حاصل انقلاب کبیر فرانسه و انقلاب صنعتی انگلستان است و برای گذشتگان مفهومی مانند رهایی دارد علاوه بر مفهوم آزادی یکی دیگر از تم ها و درونمایه های اصلی شعر این دوره وطن است .
اسلاید 5 :
یکی دیگر از ویژگی های موضوعی شعر این دوره ظهور ادبیات کارگری است. در نخستین سال های ظهور فکر مشروطه خواهی ،ادبیات کارگری در قلمرو شعر ایران تولد یافت . بعضی از روزنامه ها ویژه مسائل کارگری بوده مثل : روزنامه آموزگار
مسئله دیگر که در ادبیات بی سابقه است زن و تعلیم و تربیت اوست . وقتی تمدنی میمرد و محتضر میشود همه چیزهایی که در اصل آن تمدن بوده از بین میرود و زوائدی جایش را میگیرد ، مسئله زن و سوادآموزی و آزادی زن چیزی نیست که اخیرا بر جامعه اسلامی تحمیل شده باشد ولی به هرحال مسئله زن و تعلیم و تربیت او با مشروطه آغاز میشود و در اشعار ایرج ، پروین و بهار راه می یابد.
مسائل دیگر توجه به صنعت غرب است که روشنفکران و شعرا میگویند باید رفت و صنعت غرب را گرفت ( اشعار باز هم به این معنا نیست که به طور کامل ومستقیم تاثیر پذیرفته اند ).
اسلاید 6 :
خصایص تکنیکی:
خصایص تکنیکی این دوره به طور کامل تغییراتی پیدا کرده زبان شعر مشروطه اندک اندک به زبان کوچه و بازار نزدیک میشود، چه از لحاظ نحو و چه از لحاظ صرف یعنی واژگان. زبان شعر مشروطه واژگان اروپایی را به خودش راه میدهد (تعدادی از شعرا کلمات خارجی را بدون آنکه نیاز باشد وارد میکنند )
تخیل شعر مشروطه جز در یک یا دونفر اصلا تغییری نکرده مثلا در شعر عشقی نمونه های تخیل تازه ای میبینیم که در ( سه تابلومریم)نمونه کامل آن دیده میشود
فرم شعر مشروطه از فرم های تثبیت شده کلاسیک کم و بیش فاصله میگیرد و تا حد زیادی متفاوت از شعر قبل از مشروطه است
اسلاید 7 :
عوامل تغییر:
هنوز جامعه شناسان و علمای تاریخی در باب اینکه انقلاب مشروطه چه نوع انقلابی است به توافق نرسیده اند.
از لحاظ فرهنگی، روزنامه ها، مجله ها و ترجمه های آثاری که از عصر عباس میرزا شروع شده بود ( و در دوره ناصرالدین شاه هم نهضت ترجمه های خوب نضج گرفت ) بر روی این تحولاتی که به اختصار از آن صحبت کردیم اثر گذاشته و تغییرات اجتماعی، چه از لحاظ تولید ومصرف و چه از لحاظ آشنایی با بعضی از مسائل مربوط به زندگی جدید، کند و کم رنگ است.