بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
آلودگی صوتی و کنترل آن
اسلاید 2 :
مقدمه:
پیشرفت و توسعه فناوری استفاده وسیع از ماشینآلات را باعث شده و در نتیجه، بشر در زندگی روزمره و شغلی خود با آشفتگیهای ناخوشایند آکوستیکی روبرو شده است. مطالعات نشان میدهد که تراز شدت صدا در جوامع ارتباط مستقیم با میزان جمعیت دارد در نتیجه در جوامع صنعتی و شهری مردم و نیروی کار بیشتر در معرض این پدیده قرار دارند.
اسلاید 3 :
صوت یک انرژی مکانیکی است که توسط مکانیسم شنوایی قابل تشخیص است. طیف 20 تا 20000 هرتز امواج صوتی، را طیف شنوایی میگویند فرکانسهای کمتر از آنرا مادون صوت و بیش از این طیف را ماوراء صوت یا فراصوت مینامند فرکانسهای گفتگوی روزانه حدود 500 تا 4000 هرتز میباشد.
صوت بصورت امواج مکانیکی وارد گوش می شود و پرده گوش را تحریک می کند توسط مرکز شنوایی درک می شود و در گوش داخلی به امواج الکتریکی تبدیل می شود و به مغز می رود.
امواج با فرکانس زیاد و بلند برای گوش دردناک هستند. بطوریکه در فرکانس های بالاتر از 4000 هرتز گوش بتدریج آسیب می بیند و دچار عارضه شنیدن صدای دائمی می شود که روی اعصاب آثار ناگوار می گذارد.
اسلاید 4 :
صدا،اصوات نامنظمی است که ناخوشایند و ناخواسته وعموما اجتناب ناپذیربوده و بین دامنه های فشار ،فرکانس هاو طول موجهای آن ها رابطه معینی وجود ندارد.در صنعت به فراوانی از این نوع، تولید ومنتشر می گردد.دراصوات مختلط هر موج صوتی می تواند در پهنه فرکانسی متفاوتی منتشر گردد.ازاین نظر اصوات به دو دسته
صوتها در بيناب شنوایي به دو گونه بخش ميشوند:
صوت موسیقی :.
اصوات غیر موسیقی : از چندین بسامد تشکیل شده که به دو صورت میباشد :
پیوسته (با باند باریک وباند پهن تقسیم می گردد.)
زمان تکرار کمتر از 1 تا نیم ثانیه
ضربه ای
در باند پهن، انرژی صوتی در تمام فرکانس ها یکسان است- ریسندگی ها
اسلاید 5 :
اثرات صدا بر روي انسان :
ناشنوایي شغلي : افرادیکه در محیط های پرسروصدا به مدت طولانی و پیوسته کار میکنند اگر در معرض صدای بیشتر از 85 دسی بل قرار گیرند دچار ناشنوایی شغلی میشوند.
اثرات فيزیولوژیك صدا : صدا باعث افزایش شمارضربان قلب ،شمار تنفس وبالا رفتن اندازه مصرف اکسیژن ،
افزایش فشارخون میگردد.
اثرات رواني صدا : صدا باعث کاهش وبی دقتی در فعالیتهای مغزی و ناهم آهنگی کارهای فکری میگردد.
اثرات عمومي صدا: صدای زیاد باعث پیدایش علایمی مانند تهوع استفراغ و سرگیجه میشود.
اسلاید 6 :
انواع صوت از نظر زمان تداوم:
اصوات در مرحله تولید و انتشار خود ممکن است به اشکال مختلف وجود داشته باشند این اشکال را میتوان
براساس تغییرات دامنه صوت به صورت زیر تقسیم بندی نمود :
الف- اصوات پیوسته
ب- اصوات ضربه ای و کوبه ای
اصوات پيوسته :
به اصواتی اطلاق میگردد که در طول زمان انتشار خود وقفه نداشته باشند اصوات مکالمه و صدای صنعتی اغلب از این گروه هستند این گروه خود به سه دسته زیر تقسیم میشوند :
الف- اصوات یکنواخت : در این گروه تراز فشار صوت تغییرات قابل ملاحظه نداشته و اغلب کمتر از 5 دسی بل است.
ب- اصوات متغیر با زمان : در این دسته تغییرات تراز فشار در طول زمان بین 5-15 دسی بل است
ج- اصوات منقطع یا نوبتی : در این دسته تغییرات تراز فشار صوت بیش از 15 دسی بل در طول زمان است.
اسلاید 7 :
اصوات ضربه اي و كوبه اي :
در این نوع اصوات موج فشار صوت در هر ضربه ، در کسری از زمان )ثانیه( و معمولا در کمتر از 5/0 ثانیه شروع و خاتمه می یابد. صدای ناشی از شلیك گلوله ، پرسهای ضربه ای و ابزارهای پنوماتیك اغلب از این نوع هستند .
اسلاید 8 :
در جدول زیر درجات مربوط به از دست دادن قدرت شنوایی بر حسب شدت صوت آمده است :
اسلاید 9 :
روشهاي اندازه گیري و ارزیابی صدا
برای اندازه گیری و ارزیابی صدا ،شناخت کامل نسبت به روشهای اتدازه گیری، خصوصیات محیط کار و
چگونگی مواجهه کارگر اهمیت دارد .مهمترین نکاتی که باید قبل از اقدام به اندازه گیری و ارزیابی در نظر گرفته
شود شامل موارد زیر است :
الف- تعیین هدف اندازه گیری
ب- گردآوری اطلاعات دقیق از کارگاه
ج -گردآوری اطلاعات نحوه مواجهه کارگر
د -تعیین روش مناسب اندازه گیری
ه- اتنخاب وسایل مناسب اندازه گیری
و- کالیبراسیون
ز- شناخت استانداردها و حدود مجاز مواجهه کارگر
اسلاید 10 :
هدف اندازه گیري صدا:
اندازه گیری صدا میتواند به منظورهای گوناگونی انجام گردد :
الف- اندازه گيري صنعتي : بطور مثال اندازه گیری صدای یك دستگاه معین برای اهداف عیب یابی یا بازرسی فنی
ب- اندازه گيري محيطي : به منظور تعیین توزیع تراز فشار صوت در سطح کارگاه یا معین نمودن منابع اصلی تولید صدا
ج- اندازه گيري فردي : برای مشخص نمودن میزان مواجهه کارگر
ه- اندازه گيري به منظور تعيين روش و چگونگي كنترل صدا
اسلاید 11 :
روش استفاده ازدستگاه صدا سنج
هر تراز سنج صوت دارای حداقل سه بخش اساسی است:
.A میکروفن
.B پردازشگر
.Cنمایشگر
کار هر میکروفن مبتنی بر اعمال فشار صوت بر سطح دیافراگم وایجاد جریان متناظر الکتریکی است.درپردازشگر بسته به قابلیت دستگاه ونیاز اپراتور، اطلاعات دریافتی از میکروفن، تقویت، توزین و پردازش شده وتوسط نمایشگر عقربه ای یا دیجیتال مقادیر نمایش داده می شود.
وتوسط نمایشگر عقربه ای یا دیجیتال مقادیر نمایش داده می شود.
شبكه توزیع فرکانس:
شبکه A : گوش انسان به فرکانس های بم حساسیت کمتری دارد. به عبارت دیگر آستانه ی شنوایی دراین
فرکانس ها بالاتر است.تراز فشار صوت متناسب باحساسیت گوش انسان در ترازهای پایین توزین می باشد این شبکه بیان کننده گوش انسان در ترازهای کم تر از 60دسی بل است.
شبکه :B این شبکه بیان کننده عکس العمل گوش در تراز های بالاتر از 60 دسی بل است این شبکه در
عمل استفاده چندانی ندارد.
شبکه C : برای تعیین حدود سقفی ACGIH است و بیانگر درك شنوای انسان در تراز های بالا است جهت تراز فشار پیك صدای کوبه ای از این شبکه استفاده می شود
شبکه :D این شبکه در بررسی صدای ترافیك وسایل حمل ونقل هوایی استفاده می شود.
شبکه: Lin اندازه گیری صدا در این شبکه برای اهداف کنترل صدا و یا اهداف صنعتی کاربرد دارد
اسلاید 12 :
كاليبراسيون داخلي :
برخی دستگاههای ترازسنج میتوانند مدارهای داخلی خود را (غیر از میکروفن) بصورت داخلی بدون استفاده از کالیبراتور و با انتخاب دکمه مناسب، هنگام روشن بودن دستگاه برروی تراز معینی (معمولا 44 دسی بل)تنظیم کند.
كاليبراسيون خارجي : با استفاده از کالیبراتور استاندارد و توجه به دستورالعمل دستگاه ترازسنج کالیبراتور روشن شده و تراز فشارصوت پس از نصب کالیبراتور روی میکروفن بوسیله پیچ تنظیم که بر روی ترازسنج تعبیه شده است عمل کالیبراسیون انجام میگردد.
اسلاید 13 :
روش هاي اندازه گیري
براساس اهداف اندازه گیری و ارزیابی یکی از روشهای زیر انتخاب میگردد :
الف -اندازه گيري و ارزیابي محيطي
در این هدف محل های استقرار کارگران موردنظر نبوده ولی از نتایج آن برای تعیین و مشخص نمودن توزیع تراز
فشار صوت و محدوده های خطر در کارگاه و همچنین تعیین منابع اصلی صوت برای کنترل صدا، استفاده
میشود و شامل روشهای زیر است :
1 - روش شبکه ای منظم برای تهیه نقشه صوتی
2-روش اندازه گیری محیطی ویژه مانند اندازه گیری صدای یك منبع، مقاصد پژوهشی یا کنترل صدا
ب- اندازه گيري موضعي بمنظور ارزیابي مواجهه كارگر
باید در نظر داشت که اندازه گیری صرفا در محلهای توقف و تردد افراد در ناحیه ی شنوایی وی انجام گیرد ارزیابی مواجهه فرد با صدا مستلزم اندازه گیری تراز فشارصوت در مقیاس شبکه A و مدت زمان مواجهه برای فرد بطور مجزا میباشد
باتوجه به تنوع شرایط کار افراد براساس نحوه مواجهه و نوع صدای محیط حالتهای زیر پیشنهاد میشود :
اگر تراز فشار صوت منبع در طول زمان یکنواخت بوده و موقعیت کارگر نیز ثابت است یک اندازه گیری در محل استقرار فرد میتواند بعنوان نمایاندن مواجهه وی باشد
2. اگر تراز فشار صوت منبع در طول زمان یکنواخت بوده ولی تراز فشار در اطراف یکنواخت نباشد و افراد در اطراف آن حرکت کنند در اینصورت چند نقطه اطراف دستگاه به فاصله های یکسانی از منبع تراز فشار صوت را اندازه گیری میکنیم
اسلاید 14 :
اندازه گیری مواجهه کارگر در مدت های نامعین با صدای متغییر با زمان:
اگر کارگر در یک یا چند ایستگاه در زمانهای نامشخص با ترازهای فشارصوت متغییر مواجهه داشته باشد تنها راه اندازه گیری قابل اعتماد ، دزیمتری صدا توسط دستگاه دزیمتر است .
اسلاید 15 :
اندازه گیری مواجهه کارگر با صدای کوبه ای و ضربه ای:
شرط استفاده از این روش این است که تراز فشار پیک صوت نباید از 140 دسی بل بیشتر باشد. برای اندازه گیری صدای کوبه ای تراز فشار صوت را در مقیاس شبکه A در محل استقرار کارگر اندازه گیری نموده و میتوان به صورتهای مختلف در ارتباط با استاندارد صدا مورد ارزیابی قرار داد.
ولی چون در این نوع کارها مثلا پرسکاری فاصله زمانی ضربه پرس ها مشخص نیست و امکان دارد که دو پرس بطور همزمان ضربه میزنند، این نوع اندازه گیری زیاد صحیح نمیباشد. بهترین راه و قابل اطمینان ترین راه اندازه گیری تراز فشار صوت در 8 ساعت مواجهه کارگر و با استفاده از دستگاه دزیمتر میباشد در صورتیکه محل کار کارگر با تراز فشار صوت منبع درطی شیفت تغییر نماید از روشهای در ادامه استفاده مینماییم.
اسلاید 16 :
الف – روش عمومی :
در اندازه گیری به روش عمومی ابتدا باید نقشه کارگاه تهیه شود و بعد محل استقرار دستگاهها در روی نقشه مشخص شود سپس کارگاه را ایستگاه بندی نموده که ایستگاه بندی بدین صورت میباشد که کل کارگاه را به مربهای مساوی (2×2) تقسیم میکنند و بعد وسط مربع و یا چهار گوشه مربع را اندازه گیری میکنند، در اینکار فاصله دستگاه از بدن باید حدود یک متر باشد تا از انعکاس صدا از سطح بدن فرد روی دستگاه جلوگیری شود. برای اندازه گیری دقیقتر چون بدن انسان یک مانع در رسیدن صدا است باید از میکروفناستفاده کرد وآن را روی پایه ای قرار داد و در بیرون از آن محیط ، میزان ترازو صدا را قرائت نمود. همچنین ارتفاع دستگاه صداسنج از سطح زمین باید در حدود 1.5 متر باشد.
ب – روش موضعی :
در این روش به محل قرار گرفتن منبع صوت توجهی نداریم. هرجایی که فرد قرار دارد صدا را اندازه گیری میکنیم. در این حالت دستگاه صداسنج را در کنار گوش فرد قرار میدهیم تا میزان صدای وارد شده به گوش فرد را بدست آوریم.
اگر فرد متحرک باشد مکانهای استقرار فرد را اندازه گیری میکنیم و بعد میانگین آنرا محاسبه مینماییم .
اسلاید 17 :
حدود مجاز مواجهه با صدا در محیط کار:
اسلاید 18 :
استانداردهای رنگ بندی صدا
اسلاید 19 :
جمع ترازهای صوت:〖SPL〗_T
هرموج صوتی که به گوش می رسد نتیجه انتشار صوت منابع مختلف وتراز فشار صوت در فرکانسهای صوتی ناشی از هر منبع است.تعدد منابع یا مقادیر فشار صوت در فرکانسها، می تواند اثر افزایشی بر هم داشته باشد واین به معنای جمع جبری تراز ها نیست.حاصل چند تراز موجود چه در فرکانسهای مختلف وچه در اثر منابع مختلف یک تراز است که به آن ترازکلی TotalSoundPressureLevelمیگویند.
اسلاید 20 :
متوسط گیری از ترازهای صوتی:
باتوجه به انتشار صوت از تمام جهات منبع وتغییر مکان کارمند؛لذا نمی توان برای بیان تراز فشار صوت یک منبع فقط به نتیجه اندازه گیری در ایستگاه اکتفا نمود.برای بیان تراز متوسط از رابطه زیر استفاده می کنیم.
