بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
اسلاید 3 :
قلمروادبی
حس امیزی چیست امیختن دویاچندحس است درکلام به گونه ای که ایجاد موسیقی معنوی به تاثیرسخن بیفزاید عبارت هایی چون خبرتلخ قیافه بانمک نمونه ای از حس امیزی درادبیات عامیانه است که درانها حس شنوایی وبینایی وباحس چشایی وحس شنوایی وبا حس بینایی امیخته شده است نقطه اوج حس امیزی درشعرفارسی اشعاربیدل دهلوی وصاحب تبریزی است مثال
این بیت ازبیدل نونه ای از حس امیزی است
شمع روشن می توان کرد ازصدای عندلیب رنگ ها خفته است اینک درنوای عندلیب
این بیت ازحافظ نونه ای ازحس امیزی است
بوی بهبود زاوضاعجهان می شنوم یازصدای سخن عشق ندیدم خوشتر یادگاری که دراین گنبد دوار بماند
کلمه حس امیزی درانگلیسی synesthesia تحریک یک گذرگاه حسی یا شناختی به تجربه ای خودبه خود وبی اختیار دریک گذرگاه یاشناختی دیگر می انجاند
اسلاید 4 :
مجاز جیست هرکلمه یک معنای اصلی ویک معنای غیراصلی دارد به معنای اصلی کلمه معنای حقیقی وبه معنای غیراصلی ان معنای مجازی می گویند مثال
پشت دیواران چه گویی هوش دار تانباشد درپس دیوار گوش
تاتوراجای شد ای سروروان دردل من هیچ کس می نپسندم که به جای توبرد
گوش اندام شنوایی است ودراین معنا حقیقت است ونمی تواند درپس دیوارباشد شاعردربیت اول به مفهوم مجازی گوش یعنی انسان سخن چین تاکیددارد
اسلاید 5 :
ساخت انواع واژه
ساده یک جزمعنادار که به تنهایی به کار می رود . مثال میز/ کاغذ/ کتاب/ بالا/ شاد/ گل /مردم /غم/
وندی ازیک جزمعنادارویک یا چند وند تشکیل شده است .مثال ناشاد /گلها /اندوهگین /ناایمن /نیکی /گلاب گیر
مرکب ازدویاچندجزمعنادارساخته شده است .مثال دلشاد /گلرخ /حق شناس/ گندم نما /جوفروش /گلاب
وندی/مرکب ازترکیب دوجزمعنادار ویک یاچند وند ساخته می شود .مثال شادکامی /گلسازی /نیکوکاری /دادوبی داد
اسلاید 6 :
به کاربرد حرف و درجملات زیر توجه کنید
زندگی وسفرمانندهم هستند
درطول زندگی .سفرمی کنیم ودرسفرهم زندگی می کنیم
و درجمله الف دویاچندکلمه رابه هم پیوندداده است به این نوع وواوعطف می گویند
و درجمله ب دوجمله رابه هم ربط داده است به این و که معمولا پس از فعل می اید ودوجمله رابه هم می پیوندد نشانه ربط یاپیوند می گویند
اسلاید 7 :
گاهی ضمیر درجایگاه اصلی خود قرارنمی گیرد ودرجایگاه دیگری می نشیند به این جابه جایی ضمیر پرش یاجهش ضمیر می گویند مانند کاربردضمیر پیوسته ت دربیت زیر.
ای بی نشان محض .نشان ازکه جویمت گم گشت درتوهردوجهان از که جویمت
هرگاه یک کلمه به چند معنا بکار برود ارایه ایهام پدیدمی اید ایهام از ریشه وهم وبه معنای به تردیدوگمان افکندن است
نمونه بی مهررخت .روزمرا نور نمانده است کلمه مهردردومعنای محبت وخورشید به کاررفته است
اسلاید 8 :
به وازه هایی که درپایان دوجمله بیایند واز نظر صامت ها ومصوت های پایانی .وزن یاهردوی ان ها هماهنگ باشند کلمات
مسجع وبه اهنگ برخاسته ازان ها سجع می گویند
دراین گونه ازنثرها یاجمله های مشابه راقرینه می گویند هرچندفاقد وزن است همانند شعراز موسیقی قافیه وزیبایی ترفند
ادبی وظرایف بلاغی بهره دارد
زبان درنثر مسجع معمولا عاطفی است نه خبری زیرا سجعبامضامین خبری صرف تناسب ندارد
انواع مسجع
متوازی هرگاه کلمات هم وزن اورده شود که واج پایانی ان هانیز یکی باشد سجع متوازی وجوددارد مانند دست شست
مطرف هرگاه پایه های سجع دراخریک سان باشد ولی هم وزن نباشد این نوع سجع مطرف نام دارد مانند دست شکست
متوازن درجایی که دوکلمه سجع فقط هم وزن باشند امادرروی اختلاف داشته باشند سجع متوازن نام دارد مانند کام وکار
اسلاید 9 :
اوردن بخشی از ایه وحدیثومصراح یابیتی ازشاعری دیگر رادرمیان کلام تضمین می گویند
به جمله زیر توجه کنید
خطوط دفاعی دشمن یکسره فروریخت
اینها دریادلان شکنی هستند که دل شیطان راازرعب ووحشت می لرزاند
به جمله اول که یک فعل دارد ساده وبه جمله دوم که بیش از یک فعل داشته باشد غیرساده می گویند
درخت گل شکوفه جوانه شکفتن ازچیزهایی هستند که به ذهن می رسد وبه صورت یک مجموعه یاشبکه باهم می ایند به این
گونه شبکه ها یامجموعه ها شبکه معنایی می گویند
به کلماتی که شکل انها تغییریافته ممال گفته می شودمانند
رکاب /رکیب
حجاب /حجیب
اسلاید 10 :
هرگاه دربیان ویزگی وصفت چیزی زیاده روی بزرگ نمایی شود درزبان ادبی به این کار اغراق می گویند مانند
شود کوه اهن چودریای اب اگربشود نام افراسیاب
کاربرد مناسب شبکه معنایی درشعر ونثر ضمن ان که به تداعی معانی کمک می کند سبب زیبایی ودلنشینی سخن می شود وارایه مراعات نظیرمی گویند
درزبان فارسی نشانه هایی هست که با انها کسی یاچیزی راصدامی زنیم مانندای .ای .یا.ا .مانند ای خدا به این کلمات نشانه ندامی گوییم اسمی که همراه انها می اید منادا نام دارد
اسلاید 12 :
متن چیست هرچیزی که ذهن مارا به پویایی در می اورد متن نام دارد
ادب چیست ادب شناختن اموری است که ادمی به وسیله ان خویش رااز هرخطایی حفظ کند
این دانش اقسامی دارد
صرف ونحو
بدیع
معانی وبیان
قافیه
ادبیات چیست ادبیات هنرکلامی است کلامی زیبا که خیال انگیزوعاطفی وتاثیرگذار است
تفاوت عمده ادبیات وزبان دردوهدف ان است هدف زبان ارتباط وپیام رسانی هدف ادبیات زیبایی افرینی
اسلاید 13 :
فصاحت به معنای روشنی .درستی کلمه وکلام.ودراصطلاح.عبارت انداز بیان مقصود باالفاضی روشن وروان که ازعیب هایی مانندحروف وکلمات دشوار وسنگین .بداهنگ وناموزون .پیچیده ومبهم باشد ومعنای ان به اسانی فهمیده
فهمیده شود
بلاغت به معنای رسایی وشیواسخنی است ودراصطلاح سخن گفتن به اقتضای حال شنونده وجایگاه مخاطب است یعنی هرسخنی جایی دارد
سطح وازگانی دراین سطح لغت ها ازنظر فارسی یاغیرفارسی بودن نوع ساختمان ساده /مشتق /مرکب /مشتق /مرکب/روابط معنایی کلمات ازقبیل ترادف /تناسب /تضمن /تضاد/ونوع نگرش کلمات بررسی می شود
جناس به دوکلمه هم جنس وهمسان جناس می گویند
انواع جناس
اختلافی ناهمسانی ها کلمات دریک واج اول .وسط یااخر
مگذران روز سلامت به ملامت .حافظ چه توقع ز جهان گذران می داری
افزایشی ناهمسانی ها کلمات درتعداد حروف
مانند
کفراست درطریقت ماکینه داشتن ایین ماست سینه چو ایینه داشتن
اسلاید 14 :
حرکتی ناهمسانی کلمات درمصوت های کوتاه
مانند
نوبهاراست دران کوش که خوش دل باشی که بسی گل بدمد باز وتودرگل باشی
هم ریشگی هم ریشه بودن دوکلمه در حروف اصلی یا ریشه به این نوع جناس اشتقاق هم می گویند
موازنه تقابل سجع های متوازن یا متوازی دردو یاچندجمله است که به هم هانگی انها می انجامد
مانند
دل به امید او همدم جان نمی شود جان به هوای اوخدمت تن نمی کند
ترصیح موازنه ای که همه سجع های ان متوازی باشد
مانند
ای منور به تو .نجوم جمال ای مقرر به تو رسوم کمال
اسلاید 15 :
قافیه وردیف درشعر
ردیف کلمه یاکلماتی است که بعداروازه قافیه .عینا ازنظرلفظ ومعنی تکرارمی شود
قافیه وازه های که حرف یاحروف اخرانه مشترک باشد
حروف قافیه حرف یاحروف مشترکی که دراخروازه ها قافیه می اید
مانند
بنمای رخ که باغ وگلستان ارزوست بگشای لب که قند فراوانم ارزوست
قواعد قافیه
قاعده1 هریک ازمصوت های 1/1/وبه تنهایی اساس قافیه قرارمی گیرنددرعبارت زیر کلمه رعنا وم هو قافیه هستند وحرف مشترک انها مصوت 1/است
مانند
صبابه لطف بگوان غزال رعنا را که سربه کوه وبیابان توداده ای مارا
اسلاید 16 :
قاعده2 گاهی یک مصوت بایک یادوصامت پس ازخود قافیه می سازد
مصوت+صامت
نکونام وصاحب دل وحق پرست خط عارضش خوش تر از خط دست
واج وحرف هجایابخشی .مقدار اوایی است که دهان بایک باربازشدن ان راادا می کند هجا ازواج می ایدوشکل نوشتاری ان راحرف می نا مند
اسلاید 17 :
ویزگی شعر سبک عراقی درسه قلمروبه شرح زیر است
فراوانیلغات وترکیبات عربی
ازمیان رفتن لغات مهجورفارسی نسبت به سبک خراسانی
فراوانی ترکیبات نو
کاهش سادگیوروانی کلام وحرکت به سوی دشواری متون
ورودلغات زبان ترکی ومغولی به زبان فارسی
ادبی
رواج واوج گیری بیشتر قالب های شعری و خصوص غزل ومثنوی
رواج داستان سرایی ومنظومه های داستانی
خوش اهنگ شدن اوزان شعری نسبت به سبک دوره اول
توجه بیشتر به ارایه های ادبی
به کارگیری ردیف های فعلی واسمیدشوار درشعر
اسلاید 18 :
ویزگی عمده نثرفارسی
استفاده از ارایه های ادبی
حذف افعال به قرینه
کاربرد لغات مهجور عربی وترکی ومغولی واصطلاحات علمی وفنی
رواج نثرداستانی تمثیلی وعرفانی
اوردن مترادف وتوصیف های فراوان
کاربردفراوان ایات واشعار درمتن
استفاده از ترکیبات دشوار
