بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مفهوم اعتبار و پاياي در طراحي پرسشنامه و نحوه سنجش آنها
اسلاید 2 :
مفهوم دقت در اندازه گيري
به عنوان يك اصل كلي هيچ اندازه گيري خالي از خطا نيست.
در يك كلام دقت در اندازه گيري يعني اينكه مقدار سنجيده شده چه ميزان به واقعيت نزديك است.
دقت در انداره گيري توسط دو شاخص اعتبار و پاياي به صورت كمي در مي آيد.
اسلاید 3 :
پايايي يا ثبات (reliability)
در صورت تكرار يك اندازه گيري تا چه ميزان مقادير سنجيده شده به يكديگر نزديك هستند.
اگر دو مرتبه از يك فرد به فاصله چند دقيقه و در شرايط كاملاً يكسان فشارخون گرفته شود تا چه ميزان مقادير به يكديگر نزديك هستند؟
اگر به فاصله چند روز از يك فرد در خصوص تعداد ساعات مشاهده تلويزيون سوال شود آيا اعداد بيان شده به يكديگر نزديك هستند؟
اسلاید 4 :
اعتبار (validity)
مقدار سنجيده شده چه ميزان به واقعيت نزديك است؟
اندازه گيري فشارخون با يك كاف كوچك هرچند ممكن است پايا باشد ولي معتبر نيست.
سوال در خصوص بعضي موضوعات خاص ممكن است پايا باشد ولي معتبر نباشد.
ميزان درآمد شما در ماه چقدر است؟
در هفته چند ساعت كتاب مي خوانيد؟
چه ميزان سيگار كشيدن را مضر مي دانيد؟ (به خصوص اگر از افراد سيگاري پرسيده شود)
چند مرتبه فرزندتان را كتك زده ايد؟
اسلاید 5 :
رابطه بين اعتبار و پايايي
اعتبار شرط كافي براي پايايي است.
پس هرچه معتبر است پايا نيز است.
پايايي شرط لازم براي اعتبار است.
پس يك اندازه پايا ممكن است معتبر نباشد.
اسلاید 6 :
عوامل موثر بر اعتبار و پايايي (1)
شيوه طراحي سوالات:
كدام سوال احتمالاً معتبرتر است؟
در سال گذشته چند بار سردرد داشته ايد؟
در ماه گذشته چند بار سردرد داشته ايد؟
در دو روز گذشته چند بار سردرد داشته ايد؟
اگر بخواهيم در خصوص بستري در بيمارستان سوال كنيم فكر مي كنيد بهترين بازه زماني چقدر است؟
اسلاید 7 :
نوع سوالات و گزينه ها
بعضي مواقع گذاردن گزينه باعث سوگيري پاسخها مي شود. لذا در اين مواقع سوالات كوته پاسخ ارجح هستند.
گزينه ها گاه با مفهوم سوال همخواني ندارد.
چه اندازه رفتار پرستاران با بيماران مناسب است؟
بسيار خوب، خوب، نمي دانم، بد، بسيار بد
بسيار خوب، خوب، تاحدودي خوب، بد، بسيار بد
بسيار خوب، خوب، نيمه مطلوب، بد، بسيار بد
صحيح، تا حدودي درست، ميانه، بد، غير مسولانه
راضي، تا حدودي راضي، كمي راضي، ناراضي، بسيار ناراضي
موافقم، تا حدودي موافقم، بي نظرم، مخالفم، بسيار مخالفم
هميشه، اغلب اوقات، گاهي اوقات، بسيار كم، ابداً
100%، 75%،50%،25%،0
عوامل موثر بر اعتبار و پايايي (2)
اسلاید 8 :
ترتيب سوالات
سوال در مورد خصوصيات و مسايل حساس در ابتداي پرسشنامه اعتبار سوالات بعدي را ممكن است به شدت كاهش دهد.
به هم ريختگي زياد و ارتباط مبهم سوالات ممكن است باعث مخشوش شدن ذهن پاسخ دهنده شود.
گذاردن سوالات انگيزشي در ابتداي پرسشنامه و همچنين مقدمه روشن و كامل در ابتداي پرسشنامه و يا قبل از هر سوال، اعتبار سوالات را افزايش مي دهد.
عوامل موثر بر اعتبار و پايايي (3)
اسلاید 9 :
مثال: كدام سوال معتبرتر است؟
نظرتان در خصوص رفتار دانشجويان با بيماران چيست؟
دانشجويان بايست بتوانند در طول دوره خود شيوه صحيح ارتباط برقرار نمودن با بيمار را فرابگيرند و به شكلي منطقي با بيمار ارتباط برقرار كنند. ارتباط بسيار نزديك با بيمار و يا ارتباطي يك طرفه و آمرانه مطلوب نيست و باعث مي شود كه بيمار به خوبي به پزشك خود اعتماد نكند. با توجه به اين توضيحات فكر مي كنيد شيوه ارتباط دانشجويان با بيماران چگونه است؟
عوامل موثر بر اعتبار و پايايي (4)
اسلاید 10 :
فرد پرسشگر
شكل ظاهري، موقعيت اجتماعي، اخلاق و رفتار
آيا پاسخهاي دريافت شده توسط پرسشگران زن و مرد برابر است؟
آيا پاسخ داده شده توسط بيمار به استاد معتبرتر است يا به دانشجو؟
آيا پاسخ بيمار به دانشجويي كه مرتب است و خود را معرفي مي كند دقيقتر است يا به دانشجويي كه با لباس چروكيده و با چهره اي نامرتب دارد؟
به نظر شما سن پرسشگر و سواد وي در دريافت پاسخها تاثير دارد؟
عوامل موثر بر اعتبار و پايايي (5)
اسلاید 11 :
پرسشنامه به عنوان يك ابزار اندازه گيري سعي دارد تا بعضي متغيرها را بسنجد.
در روز چند ساعت تلويزيون مي بينيد؟
ميزان علاقه شما به خدمت به بيمار چقدر است؟
اسلاید 12 :
عوامل موثر بر اعتبار و پايايي (6)
شرايط پرسشگري در يك محيط متناسب و آرام (اگر بتوان پيدا نمود!!!)
سوال در خصوص كيفيت تدريس در زمان امتحان
پرسشگري از مردم در هنگام رانندگي و پشت چراغ قرمز
هنگام گردش در پارك
اسلاید 13 :
عوامل موثر بر اعتبار و پايايي (7)
شكل ظاهري پرسشنامه
تعداد صفحات و تعداد سوالات
رنگ كاغذ
فونت مورد استفاده
آرايش متن
بكار بردن كلمات ملموس و مورد استفاده در فرهنگ مربوطه
دقت در عدم استفاده از كلمات منفي به صورت مكرر در جمله
اسلاید 14 :
نحوه سنجش پايايي
Temporal stability
Retest with a reasonable gap
Form equivalence
Parallel tests
Internal consistency
the coefficient of test scores obtained from a single test or survey (Cronbach Alpha, KR20, Spilt-half).
اسلاید 15 :
وجوه مختلف اعتبار نه انواع آن
اعتبار ظاهري يا صوري(face validity)
آيا پاسخ دهنده مفهوم متن را همان مي يابد كه محقق مد نظر داشته است؟
آيا ظاهر متن به اندازه كافي شكيل است كه حواس پاسخ دهنده را جلب كند؟
اعتبار محتوا (content validity)
محتواي پرسشنامه در راستاي هدف اصلي و سوال پژوهش است؟
اعتبار ساختاري (construct validity)
اسكلت پرسشنامه با مفهوم انتزاعي موضوع تطابق دارد؟
اعتبار پيشگويي كننده (predictive validity)
پاسخهاي داده شده تا چه ميزان با نتايج آينده همخواني دارد؟
اسلاید 16 :
شيوه سنجش اعتبار پرسشنامه (1)
بايد دقت شود كه اعتبار پرسشنامه با اعتبار پاسخها يكي نيست.
براي سنجش اعتبار بايد gold standard داشت كه در مورد پرسشگري تقريباً در اكثر موارد وجود ندارد.
آيا نظرات كارشناسان را مي توان ملاك قرار داد و به عنوان نوعي gold standard دانست؟
در صورت مثبت بودن پاسخ شايد يك راه درخواست از كارشناسان براي نظر دادن به كيفيت تك تك سوالات و يا گروه سوالات است.
اسلاید 17 :
شيوه سنجش اعتبار پرسشنامه (2)
به اين شكل كه حدود 5 تا 10 نفر كارشناس به كيفيت سوالات امتياز داده و سپس امتيازات آنها با يكديگر جمع زده و ميانگين گيري مي شود.
به عنوان يك اصل شخصاً هيچ يك از ضرايب محاسبه شده به اين شيوه را باور نمي كنم مگر خلاف آن ثابت شود. اگرچه متاسفانه خود مجبورم كه در مشاوره ها دانشجويان را مجبور به انجام اشتباهي بكنم كه خود به آن اعتقاد ندارم.
به نظر من نظرات تنها يك كارشناس دقيق و كارپشته بسيار با ارزشتر از جمع نظرات تعداد زيادي كارشناس است كه يا دقيق جواب ندهند و يا با موضع آشنا نباشند.
اسلاید 18 :
شيوه سنجش اعتبار پاسخها
مصاحبه با پاسخ دهندگان و تعيين ميزان دقت پاسخ مكتوب آنها
سنجش متغيرها پرسشنامه با شيوه عيني در صورت امكان
مقايسه پاسخها با نتايج gold standard در صورت وجود
گذارن check questions و حذف پاسخهاي غير دقيق و همچنين تعيين ميزان خطاهاي موجود در پاسخها به عنوان شاخصي از اعتبار پاسخها
اسلاید 19 :
كاربردهاي پرسشگري
بررسي نظرات
بررسي نگرشها
آگاهي سنجي
رفتار سنجي
اسلاید 20 :
تفاوت نظرات و نگرشها
نظرات سطحي ترين لايه تفكرات، استنباطها، ادراكات و برداشتهاي افراد است.
لايه هاي بعدي به ترتيب نگرشها، ارزشها و نهايتاً شخصيت افراد است.
سوال
با پرسشگري و پرسشنامه تا چه حد مي توان به عمق ذهنيات افراد وارد شد؟
