بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
«به نام خداوند جان و خرد»
«روش تحقيق در سيستم هاي بهداشتي»
اسلاید 2 :
منابع مورد استفاده :
1- سازمان جهاني بهداشت (1369). تحقيق در سيستم هاي بهداشتي( شيوه تهيه طرحهاي تحقيقاتي براي حل معضلات بهداشتي درماني) ، ترجمه گروه مترجمين ،ويراستار: دكتر مرتضي زعيم ،انتشارات معاونت پژوهشي وزارت بهداشت درمان و أموزش پزشكي، 236 صفحه
2- سازمان جهاني بهداشت (1376).روش تحقيق در سيستم هاي بهداشتي ، ترجمه دكتر اسفنديار ستوده مرام، دكتر محمود دژكام، دكتر مرتضي زعيم . انتشارات معاونت پژوهشي وزارت بهداشت درمان و أموزش پزشكي، 307 صفحه
اسلاید 3 :
مراحل تدوين يك طرح تحقيقاتي در سيستم هاي بهداشتي مسئله چيست و چه چيز بايد مطالعه شود؟
چه اطلاعاتي هم اكنون در دسترس است؟
دليل اجراي طرح چيست ؟
چه داده هاي اضافي براي يافتن پاسخ به سؤالات طرح لازم است و چگونه آنها را بدست مي آوريم؟
چه كاري چه موقع و توسط چه كسي انجام خواهد شد؟
نحوه مديريت تحقيق چگونه است وبهره برداري نتايج تحقيق را چگونه ميتوان تضمين نمود ؟
براي انجام مطالعه چه منابعي لازم است و چه منابعي در اختيار داريم ؟
چگونه طرح را به مسئولان و يا منابع تامين كننده بودجه ارائه ميدهيم؟
بيان مسئله
بررسي متون
روش بررسي
تنظيم اهداف
متون و ساير اطلاعات موجود
سؤالات يا فرضيات طرح
متغيرها
نوع مطالعه
فنون جمع آوري داده ها
نمونه گيري
طرح ريزي براي جمع آوري داده ها
طرح تجزيه و تحليل داده ها
ملاحظات اخلاقي
پيش آزمايي روش تحقيق
شناسايي مسئله
تعيين اولويت مسئله
تجزيه و تحليل مسئله
توجيه نياز به پژوهش
طرح كار
طرح مديريت تحقيق و
نحوه بهره برداري از نتايج
منابع و بودجه لازم
خلاصه طرح
نيروي كار
زمان بندي
مديريت
نظارت
شناسايي مصرف كنندگان بالقوه نتايج تحقيق
مواد و تجهيزات
بودجه
توجه : مراحل تهيه طرح تحقيقياتيي يك مسير يكسويه نيست
بلكه در طول تهيه طرح ممكن است مراحل قبلي
را مورد بازبيني قرار داده و تغييراتي در آن بوجود بيآوريم
اسلاید 4 :
انواع مطالعه
در پايان اين جلسه شما بايد قادر باشيد كه:
1- انوع مطالعه فهرست نمائيد
2- اختلاف مابین انوع مطالعه را تعریف و تشریح کنید
3- تفاوت مطالعه مورد- شاهدي را با مطالعه كوهورت شرح دهید
4- نوع مطالعه را در پروژه تحقيقاتي پيشنهادي خود را مشخص نمائيد
اسلاید 5 :
انواع مطالعه
اصولا سه نوع مطالعه وجود دارد :
1- مطالعه توصيفي
2-مطالعه تحليلي
3-مطالعه تجربي
اسلاید 6 :
انواع مطالعات
اپيدميولوژی
تجربي
مشاهده اي
توصيفي
تحليلي
Cross-Sectional
Cohort
Case-Control
اسلاید 7 :
مطالعه توصيفي
1- مطالعه توصيفي :
شامل جمع آوري و ارائه منظم داده ها است تا تصوير روشني از يك موقعيت خاص را نشان دهد.
مثال ها :
شناخت جامعه (بررسي پايانه اي )
بررسي وضعيت تغذيه اي
تعيين نسبت كودكان مايه كوبي شده در يك جمعيت
در مطالعات توصيفي دو نوع اصلي پژوهش قابل شناسايي هستند:
مطالعه توصيفي
پژوهش كمي
پژوهش كيفي
اسلاید 8 :
پژوهش كيفي
پژوهش كيفي شامل كاوش تعدادي از متغيرهاي غالباً مرتبط ميباشد كه منجر به شناخت وضعيت يا موقعيت يك مسئله خاص خواهد شد.
چنين مطالعاتي ممكن است در ارتباط با عقايد ، افكار و رفتار مردم به يك موضوع خاص مانند: (تنظيم خانواده ) ، براي شناخت تغييرات رخ داده در طول زمان مانند: (عادات تغذيه اي )، يا براي شناخت عوامل احتمالي مختلف در رابطه با يك مسئله خاص با اطلاعات محدود بكار رود.
يك پژوهش كيفي معمولا بر روي يك جمعيت كوچك متمركز ميشود .به منظور انعطاف پذيري در تعداد متغيرها لازم است كه متغيرهاي مورد نظر دقيقاً توصيف گردند.
اسلاید 9 :
پژوهش كمي
پژوهش كمي، كميت توزيع متغيرهاي خاصي را در جمعيت مورد مطالعه مشخص مينمايد.
يك پژوهش كمي معمولا شامل متغيرهايي است (كمي وكيفي) كه به آساني قابل اندازه گيري هستند.در بررسي يك جامعه ، اين نوع مطالعه ممكن است شامل تعيين منابع آب و مستراح ويا تعيين شيوع بيماريهاي خاصي باشد .
مطالعات كمي معمولا جوامع نسبتاً بزرگي را پوشش ميدهد . توصيه ميشود به منظور اجتناب از هر گونه اشكال در تجزيه و تحليل داده ها ، تا امكان ، تعداد متغيرها را محدود نمائيد.
اسلاید 10 :
انواع مطالعات
اپيدميولوژی
تجربي
مشاهده اي
توصيفي
تحليلي
Cross-Sectional
Cohort
Case-Control
اسلاید 11 :
مطالعه تحليلي
2- مطالعه تحليلي
يك مطالعه تحليلي سعي دارد علل يا عوامل خطر در ايجاد يك مسئله خاص را با دقت بيشتري از يك مطالعه توصيفي تعيين نمايد . اينكار از طريق مقايسه دو گروه (و يا بيشتر ) براساس متغيرهاي مورد علاقه انجام ميگيرد.
درمطالعات تحليلي كه مورد استفاده ميشود بيشتري دارند به بحث گذاشته خواهد شد:
مطالعه تحليلي
مطالعه
كوهورت
مطالعه
مورد- شاهد
اسلاید 12 :
مطالعه مورد- شاهدي
در يك مطالعه مورد- شاهدي ، محقق بمنظور تعيين عواملي كه سبب مشكل گرديده اند دو گروه را با هم مقايسه ميكند .يكي گروه مورد كه در آنها مسئله مورد بررسي وجود دارد ( براي مثال سوء تغذيه) و ديگري گروه شاهد كه در آنها مسئله مورد بررسي وجود ندارد .
گروههاي شاهد و مورد را ميتوان بر اساس بعضي متغيرهاي مغشوش كننده مانند سن و جنس ( به استثناءمتغيرهايي كه ميزان تأثيرشان در بروز مسئله تعيين خواهد شد ) مطابقت داد .
به طور مثال در يك مطالعه سوء تغذيه ، در صورتيكه اثبات شده باشد كه سوء تغذيه در گروههاي سني خاصي شايعتر است ، كودكاني بعنوان گروه شاهد انتخاب ميشوند( كودكان بدون سوء تغذيه ) كه از نظر سن با افراد مورد بررسي ( داراي سوء تغذيه) مشابه باشند ولي چنانچه در جستجوي عوامل خطردر بين اين متغيرها باشيم ، آنگاه كودكان گروه مورد و شاهد را از نظر متغيرهاي اقتصادي –اجتماعي ، فرهنگي و يا وجود و عدم بيماريهاي مسري با هم مطابقت نمي دهيم.
اسلاید 13 :
Past
Now
Disease +
Disease -
Retrospective
مطالعه مورد- شاهدي Case-Control
Exposure +
Exposure -
Exposure -
Exposure +
اسلاید 14 :
مشخصات مطالعه مورد- شاهدي
هم مواجهه و هم نتيجه هر دو قبل از شروع مطالعه رخ داده اند.
جهت مطالعه از نتيجه به سمت علت مي باشد.
از گروه شاهد براي رد يا قبول فرضيه استفاده مي شود.
اسلاید 15 :
مطالعه كوهورت
در يك مطالعه كوهورت ،گروهي از افراد مواجهه (گروه مطالعه) و مواجهه نيافته(گروه شاهد) با يك عامل خطر ، مقايسه ميگردند.محقق هر دو گروه را در طول زمان تعقيب خواهد كرد تا ببيند كه آيا بيماري يا حالتي كه تصور ميرود در رابطه با عامل خطر است ، ظاهر خواهد شد ؟ در چه موقع و سپس وقوع آن را در گروه مقايسه خواهد نمود.
يك مثال معروف از مطالعه كوهورت مطالعه اي است كه در گروه سيگاريها انجام گرفت تا اهميت سيگار به عنوان يك عامل خطردر بروز سرطان ريه تعيين شود.
دراين نوع بررسي گروه شاهد بايستي همزمان با گروه مورد بررسي انتخاب شوند و هر دو بطور مشابه دنبال گردند.
اسلاید 16 :
مطالعه كوهورت يا همگروهي Cohort
Population
Exposed
Unexposed
Dis. +
Dis. -
Dis. +
Dis. -
اسلاید 17 :
Disease
Free
Disease +
Prospective
مطالعه همگروهي Cohort
Now
Disease -
Disease +
Disease -
اسلاید 18 :
مشخصات مطالعه همگروهي
هم گروه ها قبل از ظهور بيماري مورد بررسي مشخص مي شوند.
گروه هاي تحت مطالعه در طي دوره زماني مشخص تحت مشاهده قرار مي گيرند.
مطالعه رو به جلو يعني از مواجهه به طرف بيماري پيش مي رود.
اسلاید 19 :
تفاوت مطالعه مورد- شاهدي با مطالعه كوهورت
بدلايل مادي و اجرايي ، يك مطالعه مورد – شاهدي (گذشته نگر) معمولاً بريك مطالعه كوهورت (آينده نگر ) ترجيح داده ميشود.
انجام مطالعات مورد – شاهدي نسبتاً سريع و ارزان است . مشكل اساسي در اين نوع مطالعات انتخاب گروه شاهد مناسب ميباشد .
انجام مطالعات كوهورت احتياج به زمان و نيروي بيشتري دارد و بنابراين گران است .مشكل اساسي دراين نوع بررسي معمولً مربوط به شناخت همه موارد بيماري در يك جمعيت مورد بررسي وعدم توانايي پيگيري همه افراد منظور شده در مطالعه ، بدليل تحرك جمعيت است .
