بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
Maternal & Child Health (MCH)
بهداشت مادرو کودک
اسلاید 2 :
شکایتهای شایع در بارداری
اسلاید 3 :
تهوع و استفراغ
شيوع اين عارضه بين 50 تا 70 درصد است و اغلب در سه ماهه اول بارداری رخ می دهد و تا هفته 16 بارداری بهبود می یابد.
از آنجایی که این مشکل در صبح ها تشدید می شود، بیماری صبحگاهی نامیده می شود؛ گرچه ممکن است در هر ساعتی از شبانه روز اتفاق بیفتد.
اسلاید 4 :
تهوع و استفراغ باردارى را به تغييرات هورمونى نسبت مى دهند. افزايش هورمون هاى باردارى به خصوص استروژن و همچنين ميزان گونادو تروپين جفتى(HCG) به عنوان عوامل مؤثر ذكر شده اند.
اسلاید 5 :
توصيه هاي تغذيهاي هنگام تهوع و استفراغ بارداري
معده را خالی نگه ندارند اما در عین حال از پری و سنگيني معده هم خودداری کنند.
مصرف مقدار غذای کمتر در هر وعده
افزایش تعداد وعده های غذایی که ممکن است برحسب تحمل مادر تا 9 وعده در روز هم برسد.
استفاده از کربوهیدراتهای زود هضم و مصرف پروتئین مفید است.
بیسکویت یا نان خشک قبل از برخاستن از رختخواب مصرف كرده و پس از 15 دقیقه از رختخواب برخاسته و صبحانه سبک و زود هضم بخورند.
از مصرف همزمان غذا و مایعات خودداری شود
اسلاید 6 :
ویار بارداری (: ( Pica
منظور از پيكا خوردن مواد نامناسبى است كه از نظر تغذيه اى كم ارزش، بى ارزش و يا مضر مانند مصرف خاك يا نشاسته (رايج ترين) و مصرف مواد غير غذايى ديگر از قبيل يخ. كبريت سوخته، سنگ، زغال، خاكستر، سيگار، مهر نماز، نفتالين و. مى باشد.
جايگزين كردن مواد نامناسب سبب كاهش دريافت مواد مغذى مفيد و در نتيجه كمبود ريزمغذى ها مى شود.
مصرف زياد موادى كه حاوى انرژى هستند از قبيل نشاسته می تواند سبب چاقى شود.
برخى ديگر از مواد نامناسب نيز ممكن است حاوى مواد سمى يا آلودگى ميكروبى باشند؛ و يا ممكن است در جذب مواد معدنى از قبيل آهن اختلال ايجاد كنند. در نهايت مشكلاتى نظير مسموميت، يبوست، كم خونى هموليتيك جنينى، انسداد معده و روده كوچك و آلودگى انگلى از عوارض پيكا مى باشند.
اسلاید 7 :
اتيولوژى پيكا
اتيولوژى (سبب شناسى) پيكا به خوبى مشخص نيست. در گذشته معتقد بودند مصرف مواد غير غذايى سبب برطرف شدن تهوع و استفراغ مى شود. برخى نيز معتقدند كمبود يك ماده ى مغذى ضرورى از قبيل كلسيم يا آهن سبب پيكا مى شود. هر دو اين فرضيه ها درباره ى علت پيكا پايه علمى ندارد. بروز پيكا محدود به منطقه جغرافيايى، نژاد، جنس، فرهنگ يا وضعيت اجتماعى نيست و فقط به زنان باردار منحصر نمى شود.
اصلاح رفتار غذايى و راهنمايى صحيح مادر باردار با استفاده از هرم غذايى باردارى در برطرف نمودن پيكا مؤثر است.
طبق گزارش پژوهشى در وضعيت ريزمغذى هاى ايران (سال 1380) دفتر بهبود تغذيه جامعه وزارت بهداشت، خوردن مواد غيرعادى در دوران باردارى بيش از همه در استان هاى هرمزگان، بوشهر و شهرستان هاى جنوبى خوزستان و كمترين آن در گيلان و مازندران گزارش شده است.
اسلاید 8 :
كمر درد (Backache) :
در برخي خانم ها، بزرگ شدن رحم باعث انحراف مهره هاي كمر به سمت جلو شده و درد پشت و كمر ايجاد مي كند.
استراحت و پوشيدن كفش پاشنه كوتاه، استفاده از كمربند مخصوص حاملگي، انجام حركات ورزشي مناسب و گرم نگه داشتن اين قسمت ها در كاهش درد موثر است. توصيه مي شود اين مادران بر روي تشك هاي سفت بخوابند.
اسلاید 9 :
واریس : معمولاً در افرادی دیده میشود که استعداد مادرزادی واریس را داشته باشند، که در این افراد واریس به دنبال ایستادن به مدت طولانی، بارداری و یا بالا رفتن سن شدت مییابد.
درمان شامل استراحت متناوب در طی روز در حالی که پاها بالاتر از بدن قرار داده میشوند و استفاده از جورابهای مخصوص الاستیکی میباشد. معمولاً درمان جراحی واریس طی بارداری توصیه نمیشود (مگر موارد شدید).
امکان ترومبوفلبیت سطحی نیز کم است. زنان مبتلا به واریس باید حتی الامکان خیلی سریع پس از زایمان و بعد از پوشیدن جورابهای مخصوص راه بروند.
اسلاید 10 :
يبوست:
تغييرات هورمونى دوران باردارى و فشار ناشى از بزرگ شدن رحم به روده به ويژه در اواخر دوران باردارى سبب كاهش حركات دستگاه گوارش و در نتيجه ممكن است در اجابت مزاج مشكل ايجاد كند. در زنانى كه از اوندانسترون براى بهبود تهوع و استفراغ درمان مى شوند. قرص آهن را براى پيشگيرى يا درمان كم خونى مصرف مى كنند يبوست غيرمعمول نيست.
توصيه هاى پيشگيرى و يا رفع يبوست:
افزايش دريافت مايعات
مصرف مداوم سبزى ها و ميوه هاى تازه
افزايش فعاليت بدنى و قدم زدن و فعاليت آئروبيك روزانه به صورت منظم و مداوم
مصرف غذاهاى ملين طبيعى مانند غلات كامل و حبوبات، ميوه ها و سبزى هاى فيبردار و ميوه هاى خشك به خصوص آلو و انجير
اسلاید 11 :
هموروئید (Hemorrhoids) :
واريسى شدن سياهرگ هاى موجود در مقعد را هموروئيد يا بواسير مى نامند. علت آن افزايش فشار ناشى از وزن جنين مى باشد. هموروئيد ممكن است باعث ايجاد ناراحتى، سوزش و خارش شود و گاه پاره شدن مويرگ ها سبب خونريزى ازمقعد و آنمى مى گردد.
گاهی اولین تظاهر هموروئید در فرد هنگام بارداری رخ میدهد. در برخی موارد، بارداری موجب تشدید و یا عود هموروئید در فردی میشود که سابقه آن را در قبل داشته است. معمولاً درد و تورم با مصرف داروهای ضد درد موضعی، گرما دهی و مصرف مواد ملین تخفیف مییابد.
اسلاید 12 :
هموروئید (Hemorrhoids) :
در صورت وجود درد شدید در منطقه هموروئید باید به ترومبوز وریدی شک کرد که در این صورت میتوان با برش دادن دیواره، ورید مبتلا را تحت بی حسی موضعی خارج نمود.
گاهی خونریزی شدید فرد را به طرف آنمی فقر آهن سوق میدهد. در چنین مواردی جراحی هموروئید اندیکاسیون پیدا میکند اما تمایل بر این است که حتی الامکان جراحی انجام نشود زیرا هموروئیدها اکثراً پس از ختم بارداری بهبود مییابند.
معمولاً مشكل هموروئيد با تغيير و اصلاح عادات بد غذايى، كنترل كردن يبوست از طريق اجابت مزاج در زمان هاى احساس دفع و پيروى از دستورات بهداشتى از قبيل استراحت به منظور كاهش فشار رحم به روده برطرف مى شود.
اسلاید 13 :
سوزش سردل Heartburn) ) :
يك رخداد معمول در اواخر باردارى است و معمولاً در شب ها روى مى دهد. بازگشت اسيد معده به مرى موجب سوزش انتهاى مرى مى شود.
در بيشتر موارد، اين مسئله به دليل بزرگ شدن رحم و فشار آن بر روده ها و معده و نيز شل شدن اسفنكتر مرى و بازگشت محتويات معده به داخل مرى ايجادشده و باعث احساس سوزش مى شود.
اين عارضه با خوردن غذاى زياد و تشكيل گاز شدت مى يابد.
اسلاید 14 :
توصيه هاى تغذيه اى هنگام ترش كردن و سوزش سر دل
• غذا در وعده هاى كوچك و متعدد (هر 2 تا 3 ساعت) مصرف شود.
• به جاى استفاده از مواد غذايى سرخ كرده، از غذاهاى آب پز و بخار پز و يا كبابى
استفاده كنند.
• از خوردن غذاهاى حجيم قبل از خواب اجتناب شود.
• از نوشيدن آب و مايعات در حين غذا خوددارى و يا بلافاصله پس از اتمام غذا خوددارى شود. آب و مايعات را مى توان 2 -1 ساعت پس از صرف غذا مصرف نمود.
• بعد از صرف غذا كمى پياده روى كنند.
اسلاید 15 :
توصيه هاى تغذيه اى هنگام ترش كردن و سوزش سر دل (ادامه)
• از غذاهاى ادويه دار، به خصوص ادويه تند كمتر استفاده كنند.
• مصرف غذاهایی نظير نعناع، پياز، سير، چاشنى ها، شكلات، قهوه، چاى، نوشابه هاى گازدار و ساير نوشيدنى هاى حاوى كافئين را قطع كرده و به جاى آن آب بنوشند.
• بعد از صرف غذا يا آشاميدن، از دراز كشيدن يا خم شدن به جلو پرهيز كنند.
• در هنگام استراحت زير سر را بالاتر از سطح بدن قرار دهند.
در صورتى كه با رعايت همه اصول فوق، سوزش سر دل هم چنان ادامه داشت، مى توان با نظر ماما يا پزشك از آنتى اسيدها استفاده كرد.
اسلاید 16 :
افزایش بزاق دهانPetyalism) ) :
پيتاليزم عبارت است از ترشح بيش از حد بزاق در طى باردارى كه ممكن است ناشى از تحريك غدد بزاقى به علت مصرف مواد غذايى نشاسته اى مثل نان، برنج، سيب زمينى، نشاسته و. باشد اين حالت گذرا بوده و جز در موارد آزاردهنده نياز به درمان خاصى ندارد.
خستگی Fatigue) ): اکثر زنان باردار از خستگی و تمایل به افزایش ساعات خواب در شبانهروز (در اوایل بارداری) شکایت دارند. معمولاً این حالت تا ماه چهارم بارداری خود به خود بر طرف میشود و یا تخفیف مییابد.
اسلاید 17 :
ادم و گرفتگى پا:
در سه ماهه سوم باردارى به علت فشار رحم روى وريد ها و انسداد بازگشت خون به قلب ادم خفيفى در ناحيه ساق پا ايجاد مى شود. اين نوع ادم كه به نوعى فيزيولوژيك تلقى مى شود نبايد با ادم پاتولوژيك مربوط به پره اكلامپسى اشتباه گرفته شود.
در صورت بروز ادم توصيه مى شود خانم باردار 5-4 بار در روز به پهلو دراز بكشد. دراز كشيدن به پهلو (خصوصاً به پهلوى چپ) سبب خون رسانى بهتر به اعضاى لگنى از جمله رحم، جنين و نيز سهولت در بازگشت خون از پاها مى شود. اين كار از پيشرفت ادم نيز جلوگيرى مى كند.
همچنين بهتر است زن باردار از ايستادن و يا نشستن مدت طولانى و با پاهاى آويزان ازصندلى خوددارى كند. علاوه بر اين دراز كشيدن متناوب در طول روز به شكلى كه پاها در سطحى بالاتر از بدن قرار گيرد به بازگشت خون وريدى از پاها كمك مى كند.
اسلاید 18 :
اگرچه براى گرفتگى عضلات ساق پا كلسيم تجويز مى شود، ولى سه مطالعه مرورى سيستماتيك داده كه باردارى و شيردهى موجب كاهش ميزان سرمى منيزيم مى شود؛ بنابراين مصرف منيزيم لاكتات يا سيترات نتايج بهتر و موثرترى نسبت به كلسيم دارد.
اسلاید 19 :
سر دردHeadache) ):
سردرد در اوایل بارداری شکایت شایعی است که در برخی افراد علت آن وجود سینوزیت و یا عیوب بینایی است.
در اکثر موارد علت واضحی برای آن در زن باردار وجود ندارد لذا درمان، درمان علامتی است که تا نیمه بارداری اکثر این سر دردها تخفیف یافته و بر طرف میشوند.
اگرچه باید مراقب سردرد ناشی از افزایش فشار خون طی بارداری بود.
اسلاید 20 :
لکوره (leucorrhea):
در زن باردار معمولاً میزان ترشحات واژینال افزایش مییابد. در اکثر مواقع دلیل پاتولوژیکی برای آن وجود ندارد و علت آن پاسخدهی غدد سرویکس به افزایش استروژن خون طی بارداری میباشد.
چنانچه خانم باردار از ترشحات زیاد ناراحت باشد میتوان انجام دوش واژینال را با محلول آب که کمی به وسیله سرکه اسیدی شده باشد توصیه نمود.
باید دقت نمود که گاهی که علت ترشحات بیش از حد واژینال، وجود عفونت تریکومونایی یا کاندیدیایی میباشد.
