بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
اسلاید 2 :
ارائه گزارشی از:
تبیین جایگاه اصل رقابت به عنوان مبنای غالب تئوری های مدیریت استراتژیک و بازاریابی در مکتب اقتصادی سرمایه داری و ارائه تحلیلی انتقادی از آن
اسلاید 3 :
چند سوال مبنایی در نظریه پردازی
می توانید چهارچوب نظری تئوری جدید پیش رو در زمینه اقتصاد، مدیریت، علوم سیاسی و . را حدس بزنید؟
علم چگونه پیشرفت و توسعه پیدا می کند؟
نکته: شکی نیست که علم در پاسخ به مسائلی که تئوری های موجود توانایی پاسخ به آن ندارند، توسعه و ارتقا می یابد.
به صورت دقیق تر آیا افسار تولید علم آن قدر گسیخته و رهاست که آزادانه تنها اراده پژوهشگر بتواند آن را به حرکت درآورده و پیش ببرد، یا چهارچوب هایی وجود دارد که تنها در محدوده آن حرکت مجاز خواهد بود؟؟؟
اسلاید 4 :
پاسخی بر اساس مدل کل گرایانه لاکاتوش به علم
لاکاتوش در تکمیل کار کوهن معتقد است که محققان، آن قدر آزاد و مختار نیستند که کاملا دلخواه عمل کنند. آنها دارای یک برنامه راهبردی تحقیقاتی هستند که مشخص می کند کاوش های کنونی و آینده آنها چگونه باید باشد. این برنامه پژوهشی، سلسله ای از راهبردهای سلبی و راهبردهای ایجابی دارد. (گلاس و جانسون، 1373، 193)
اسلاید 5 :
مدل پژوهشی لاکاتوش
اسلاید 6 :
ثمره بحث و ارتباط آن با موضوع کلاس
یک ادعا
مبانی دانش بازاریابی و مدیریت استراتژیک بر اصول مکتب سرمایه داری استوار است.
یعنی .
برای شناخت هسته سخت و راهبردهای ایجابی و سلبی برنامه پژوهشی موجود در زمینه بازاریابی و مدیریت استراتژیک باید به شناخت مکتب سرمایه داری و اصل بنیادین آن در این ارتباط یعنی رقابت پرداخت.
اسلاید 7 :
فهرست کلی مطالب
اقتصاد سرمایه داری
سه مشخصه نظام اقتصاد سرمایه داری
اصول نظام اقتصاد سرمایه داری
لیبرالیسم اقتصادی
رقابت کامل
رویکردهای مختلف به رقابت
شرایط لازم برای ایجاد بازار رقابت کامل
برخی از نتایجی که لیبرالیسم اقتصادی به آن اعتقاد دارد
تحلیل انتقادی
اسلاید 8 :
اقتصاد سرمایه داری
این نظام از اواخر قرن 18شکل گرفت تا نیمه قرن 19به اوج شکوفایی خود رسید.
منظور از اقتصاد بازار به طور کلی آن گونه اقتصادی است که در عین داشتن انواع مالکیت های کوچک و بزرگ، خصوصی و دولتی، شرکتی و تعاونی، و در عین حال وجود انواع هدایتگرهای بیرونی از قبیل مجالس قانونگذاری، دولت، بانک مرکزی و .، بخش اعظم فرآیندهای تخصیص و توزیع، به گونه ای غیرمتمرکز از طریق ساز و کار بازار هماهنگ و سازگار می شوند. (رنانی، 1376، 69)
بنابراین در متون اقتصادی، اصطلاح اقتصاد بازار به اقتصادهایی اطلاق می شود که گرچه دولت، دخالت های فراوانی در اقتصاد دارد، قسمت بیشتر ثروت ها و وسائل تولید در دست بخش خصوصی است و مکانیزم بازار عمده فعالیت ها را هماهنگ می کند.
اسلاید 9 :
سه مشخصه نظام اقتصاد سرمایه داری
مشخصه حقوقی: ایجاد مالکیت های بزرگ بر ابزار تولید است. مالک ابزار تولید در کارهای اجرایی شرکت نمی کند و حداکثر مدیریت موسسه را برعهده دارد. بر خلاف نظام های اقتصادی گذشته در نظام اقتصاد سرمایه داری لیبرال سهم صاحبان عوامل تولید بر اساس مکانیسم بازار معین می شود که دولت هیچ گونه دخالتی در آن ندارد، بلکه وظیفه دارد زمینه و شرایط را برای عمل کردن مکانیسم بازار فراهم آورد و موانع را از سر راه بر دارد. از دیگر مشخصات حقوقی نظام اقتصاد سرمایه داری لیبرال، آزادی اقتصادی، آزادی رقابت و آزادی کار است.
مشخصه فنی: شامل ماشین گرایی تکامل یافته و تقسیم کار پیشرفته است. ماشین جایگزین نیروی انسانی می شود.
مشخصه روانی: حداکثر کردن سود هدف فعالیت های اقتصادی است. بر خلاف نظام های اقتصادی گذشته تولید به منظور رفع نیاز صورت نمی گیرد، بلکه کالاهایی تولید می شود که بتواند بیشترین سود را برای تولید کننده تامین کند. مشکل عدم تطبیق تولید با نیازمندی ها در نظام اقتصاد سرمایه داری لیبرال که مورد تایید اقتصاددانان این نظام نیز هست از اینجا سرچشمه می گیرد که این تطبیق به عهده مکانیسم بازار واگذار شده است.
اسلاید 10 :
اصول نظام اقتصاد سرمایه داری
اصول نظام اقتصاد سرمایه داری، شامل لیبرالیسم اقتصادی، رقابت کامل، تعادل اقتصادی توام با اشتغال کامل (نمازی، 1382) است که در اینجا به دو اصل زیر می پردازیم
لیبرالسیم اقتصادی
رقابت کامل
اسلاید 11 :
1- لیبرالیسم اقتصادی
مهم ترین اصل نظام اقتصاد سرمایه داری از دو اصل تشکیل می شود:
اصالت فرد
بر مبنای این بینش هسته و محور اصلی اجتماع فرد است که از وجود حقیقی برخوردار است. اجتماع فاقد وجود حقیقی است و تنها از وجود اعتباری برخوردار است. وجود فرد به لحاظ تاریخی هم مقدم بر وجود اجتماع است. از آنجا که فرد قبل از ایجاد جامعه وجود داشته است، بنابراین حقوق و خواسته های او به لحاظ اخلاقی مقدم بر خواسته های جامعه قرار می گیرد.
آزادی فردی
این اصل لازمه منطقی و مکمل اصالت فرد است.
لیبرالیسم سه سوال آزادی برای که؟ آزادی از چه؟ و آزادی برای چه؟ را پاسخ می دهد.
اسلاید 12 :
آزادی برای که؟
فرد است که وجود حقیقی دارد و هسته اصلی اجتماع را تشکیل می دهد و باید از آزادی برخوردار باشد.
آزادی از چه؟
ابتدا باید مفهوم خاص آزادی در لیبرالیسم مورد توجه قرار گیرد. لیبرالیسم آزادی را به گونه ای که شخص مجبور و مقید نیست و در امورش مداخله نمی شود و تحت فشار قرار نمی گیرد تعریف می کند. مهم ترین مانع خارجی در جامعه دولت است، بنابراین پاسخ به سوال آزادی از مداخله دولت است.
آزادی برای چه؟
اما در مورد سوال سوم آزادی برا چه لیبرالیسم معتقد است که آزادی خود عالی ترین هدف است و نمی توان وسیله ای برای نیل به اهداف متعالی تر قرار گیرد. (نمازیی، 1383، 124-129)
اسلاید 13 :
2- رقابت و بازار رقابت کامل
امروزه نظام اقتصادی را به سه بخش تقسیم می کنند: بخش دولتی، بخش خصوصی و بخش سوم.
بخش دولتی مربوط به رفتارهای اقتصادی دولتی است که به انگیزه حفظ نظام اقتصادی و حرکت دادن آن به سمت هدف های نظام انجام می شود.
بخش خصوصی در اصطلاح به بخشی اطلاق می شود که مربوط به رفتارهای اقتصادی مردم است و انگیزه نفع شخصی انجام می شود.
بخش سوم اقتصاد مربوط به آن دسته از رفتارهای اقتصادی مردم است که به انگیزه نفع شخصی نیست، بلکه به انگیزه انسان دوستانه یا ثواب اخروی و مانند آن انجام می شود. (اقتصاد بدون سود یا اقتصاد اجتماعی)
بخش سوم اقتصاد مکمل بخش دولتی است. هدف های بخش سوم و بخش دولتی همان هدف های نظام اقتصادی است. با این تفاوت که بخش دولتی موظف است نظام اسلامی را در جهت هدف ها حرکت دهد در حالی که مردم در بخش سوم با رفتارهای داوطلبانه خود این حرکت را شتاب می بخشند. (میرمعزی، 1387، 15- 13)
اسلاید 14 :
اشنایتزر در مقام ستایش از رقابت می گوید:
« یقینا رقابت یکی از کلمه های خوب در لغات آمریکایی است. از خیلی سال ها پیش به بچه های مدرسه ای گفته می شد که مشخصه متمایز کننده موفقیت تاریخی نظام اقتصادی امریکا رقابت است.»
این ستایش بر اساس اصول لیبرالیزم بجاست؛ زیرا در حقیقت به منزله ستایش آزادی فردی، مالکیت خصوصی و فعالیت به انگیزه نفع شخصی است. این اصول و نتیجه آنها یعنی رقابت، با فرهنگ مردم امریکا در آمیخته است.
اسلاید 15 :
بازارها را می توان در یک طیف که دو سرآن رقبات کامل و انحصار کامل است قرار داد. انحصار نه تنها در برابر مفهوم بازار قرار ندارد، بلکه جزئی از ساختار بازار است.
گاهی انحصار حاصل رقابت است: رقابت تولیدکنندگانی که یک به یک همدیگر را از بازار بیرون می کنند یا بر علیه یکدیگر تبانی می کنند تا سرانجام تنها یک بنگاه در بازار باقی بماند. از سوی دیگر اگر خریداران با هم رقابت نکنند، انحصارگر هرگز نمی تواند قیمت های انحصاری را اعمال کند. به دیگر سخن انحصار نام دیگری است برای ناقص ترین رقابت. (رنانی، 1376، 72)
در طی سال های 1890 تا 1910 بسیاری از بازارها و صنایع از شکل رقابتی فاصله گرفته به صورت انحصاری اداره می شدند. انحصار یکی از خصایص و ویژگی های اقتصاد کشورهای صنعتی و به ویژه آمریکا در طی سال های مزبور بود. (خدادادکاشی، 1377، 2و3)
اسلاید 16 :
رویکردهای مختلف به رقابت
رقابت از دیدگاه اسمیت
رقابت از منظر آدام اسمیت فعالیت و حرکتی است که فقط در وضعیت های عدم تعادل یعنی هنگامی که برابری عرضه و تقاضا به هم می خورد پدید می آید. هنگامی که اضافه عرضه ای به وجود می آید، عرضه کنندگان برای تحمیل آن به دیگران با یکدیگر رقابت می کنند و برعکس، هر گاه عرضه کاهش می یابد متقاضیان به رقابت برای اختصاص دادن کالاهای موجود به خود بر می خیزند. (رنانی، 1376، 85)
رقابت از منظر نئوکلاسیک ها
به عقیده آن ها، اگر در بازاری فروشندگان بسیار با خریداران متعددی معامله کنند و هر کس از قیمت هایی که دیگران بر اساس آن خرید و فروش می کنند به خوبی آگاه باشند می توان گفت رقابت وجود دارد(تفضلی، 1372، 349)
اسلاید 17 :
مفروضات لازم برای ایجاد رقابت کامل
بازار رقابت کامل، بازاری است که برای تحقق آن، شرایط ذیل ضرورت دارد:
تعداد خریداران و فروشندگان به قدری زیاد باشد که هیچ یک از آنها توان تاثیر گذاری در قیمت بازار را ندارند.
کالاهای تولید شده همگن باشند
مانعی برای ورود و خروج به بازار وجود نداشته باشد
اطلاعات برای خریداران و فروشندگان کامل و شفاف باشد.
تحرک عوامل در بازار، آزاد باشد. (تفضلی،1375 ، 84 و 85)
رفتار عقلایی یعنی تمایل تولیدکننده به کسب حداکثر سود و تمایل مصرف کننده به بیشینه کردن مطلوبیت. (نمازی، 1383، 142)
اسلاید 18 :
برخی از نتایجی که لیبرالیسم اقتصادی به آن اعتقاد دارد
محقق ساختن مصالح عمومی
نتیجه طبیعی آزادی فردی فراهم شدن زمینه رقابت است و با توجه به این که منافع فرد با جمع همسو فرض شده است، بنابراین آزادی فردی از طریق رقابت، به تامین منافع و مصالح عمومی منتهی می شود.
رشد تولید
ایجاد انگیزه فردی و در نتیجه رشد تولید و رفاه عمومی است.
ارضای نیاز ذاتی انسان به آزادی
در این زمینه لیبرالیسم ضمن اتکا بر ارزش آزادی فردی آن را مظهر شخصیت انسان دانسته مدعی است که با به رسمیت شناختن آن حقوق انسان ها را به آنها عطا کرده است. (نمازی، 1382، 130)
اسلاید 19 :
سوال کلیدی و اصلی تحقیق
آیا تئوری های مبتنی بر اصل رقابت (با قرائت نظام سرمایه داری) از کارآمدی و اثربخشی لازم برخوردارند؟
در چهارچوب نظام غیر فرا ارزشی و هنجاری مکتب سرمایه داری
در چهارچوب نظام فرا ارزشی و هنجاری (رویکرد اسلامی)
اسلاید 20 :
انتقادات وارد بر رقابت در ادبیات متعارف
عدم امکان تحقق پیش فرض های رقابت کامل در شرایط واقعی
رقابت همان گونه که بر اساس دیدگاه های لیبرالی کارکردهای مفید دارد، از اثرهای سوء اجتماعی نیز خالی نیست. به طور مثال در فرآیند رقابت، گروهی اندک از پیروزی و مزیت های آن بهره مند می شوند و بسیاری شکست می خورند و از مزیت های اقتصادی محروم می شوند. این حقیقت تلخ به شکاف طبقاتی و تمرکز ثروت در دست گروهی اندک می انجامد. (میرمعزی، 1387 ،9 و10)
یکی از اثرهای منفی رقابت داروینیستی در بازار آن است که قوی ضعیف را شکست داده وی را از بازار بیرون رانده و از نظر اقتصادی نابودش می کند. به همین علت رقابت یکی از علت های پدید آمدن انحصار شمرده شده است. (میرمعزی، 1387،13، 20)
