بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
درس سوم
ادامه علامت های فرعی اعراب ظاهری
3- جمع مؤنث سالم
جمع مؤنث سالم جمعی است که با افزودن « الف و تاء زائد، ات » به آخر اسم هایی که غالبا مؤنث هستند ساخته می شود.
مانند: معلّمات ، کلمات ، إقدامات.
نکته: اسم هایی مانند : أبیات، أصوات ، أوقات و أموات جمع مکسر هستند.
اسلاید 2 :
به عبارت های زیر توجه کنید:
خرجت المعلّماتُ من الصفّ.ِ
شاهدت المعلّماتِ في المدرسة.
ذهبتُ الی المعلّماتِ.
با توجه به نقش و اعراب « المعلّمات» چه نتیجه ای می گیرید؟
در کدام عبارت «المعلّمات» علامت اصلی را نگرفته است؟
اسلاید 3 :
بله جمع مؤنث سالم در حالت نصب علامت اعراب آن فرعی است و به جای حرکت فتحه ـــَــــًـــ حرکت کسره ـــِـــٍـــ در آخر آن ظاهر می شود.
پس:جمع مؤنث سالم
رفع اصلی
جر اصلی
نصب فرعی
اسلاید 4 :
جمع مؤنث سالم هیچوقت حرکت فتحه در آخر ان ظاهر نمی شود.
تمرین
1-در کدام عبارت علامت اعراب جمع مؤنث سالم فرعی است.
الف- حفظتُ آیات من القرآن.
ب- استمعت الی آیات من القرآن.
ج- آیات القرآن یشجِّعنا علی الاعمال الصالحة.
2- عیّن الکلمات الّتی لها علامات الاعراب الفرعیة:
یذهبن السیّئات.
إحترمتُ الفاضلات.
کتبت الطالبات التمرینات.
المؤمنون یساعدون المحرومین.
الطالبان کتبا التمرینین.
قرأت الطالبتان مقالتین في مجلّتین.
اسلاید 5 :
4- اسم ممنوع من الصرف (غیر منصرف)
علامت های اسم معرب را به خاطر می آورید؟
«ال» : الکتاب ، الطالب.
«تنوین»: رجُلٌ، محمّداً، شجرةٍ.
«مضاف واقع شدن»: صدیق عليّ ، باب البیت ، کتابي.
بعضی از اسم های معرب تنوین نمی پذیرند . به این گونه اسم ها ممنوع من الصرف( غیر منصرف) می گویند.
پس اسم را به منصرف و غیر منصرف تقسیم می کنند.
منصرف: تنوین پذیر( اغلب اسم ها منصرف اند)
ممنوع من الصرف (غیر منصرف): تنوین ناپذیر( اسم های غیر منصرف تعدادشان محدود است.)
اسلاید 6 :
معروفترین موارد اسم های ممنوع الصرف عبارتند از:
علم مؤنث: فاطمة، زینب، مکّة، حمزة.
بیشتر اسم های علم غیر عربی: یوسف، فرعون، بهزاد، شیراز.
صفت بر وزن « أَفعَل» : أکبر، أعلم، أحمَر .
جمع مکسّر بر وزن مفاعل و مَفاعیل و هماهنگ با آن ها: مَدارِس، مصابیح، تلامیذ..
اعراب اسم ممنوع من الصرف:
به اعراب کلمه ی «ایران» در عبارتهای زیر توجه کنید:
ایرانُ وطني.
أحبّ ایرانَ.
انا اسکن في ایرانَ.
اسلاید 7 :
بله اسم ممنوع من الصرف تنها وقتی که مجرور است علامت اعراب آن فرعی است و به جای حرکت کسره (ـــِـــ ) حرکت فتحه (ــَـــ ) در آخر آن ظاهر می شود.
پس می توان گفت اسم ممنوع من الصرف( غیر منصرف) تنوین و کسره نمی گیرد.
عیّن الممنوع من الصرف و علامته:
لفاطمة فضائل کثیرة.
الیس الله بأعلم.
صلّیتُ في مساجد.
إذهب الی فرعون.
