دانلود فایل پاورپوینت تضمین کیفیت در آزمایشگاه مواد مخدر

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

• مقدمه:
• تعريفWHOاز اعتياد:
• وابستگي دا رويي به دو گروه OPIOID ABUSE  و  OPIOID  DEPENDENCE
• بر اين اساس استفاده نابجا از اپيوئيدها با سه معيار تشخيصي زير تعريف ميشود:

.1استفاده مداوم از يك ماده مخد ر به مدت يك ماه

.2پيدايش عوارض اجتماعي نا شي از مصرف ماده مخدر شامل خسارت اجتماعي ؛ايجاد اختلال در انجام كار و يا بوجودآمد ن مشكلات قانوني

.3وابستگي رواني و ظهور اثرات پاتولوژيك

• افرادي كه وابستگي رواني به مصرف مواد مخدر پيدا كرده ا ند:
• تمايل اجباري به مصرف مواد ؛ عدم توانايي در كاهش ميزان داروي مصرفي و يا مصرف نكردن آن مشا هده ميشود
• امروزه با وجود اينكه آزمايشها و روشهايي كه براي شناسايي دقيق دارو بكار مي روند و بطور قابل ملا حظه اي قابل استناد هم هستند ؛ با اين وجود در مواردي با برخي از دا روها و موا د شيميايي تداخل پيدا مي كنند و در نتيجه تست اعتياد در اشخاص را  مشكوك نشان ميدهد 

اسلاید 2 :

• نمونه هاي قابل استفاده براي آزمايش
• ادرار
• مزايا:
• جمع آوري نمونه ا درا ر بدون مراحل تهاجمي
• دسترسي به مقدار فراوان براي آ زمايش
• پايداري دارو و متابوليت هاي آ ن در ا درا ر
• قابل شناسايي بودن دارو و متابوليت هاي آن براي مد ت هاي نسبتا طولاني در ادرار
• پروتئينها و مواد سلولي بطور معمول به مقدار زياد در ادرار وجود ندارند
• وجود متابوليت و داروي اصلي در ادرار نشان دهنده مصرف قبلي آن است و اطلاعات بيشتري در مورد آن حاصل مي گردد.
• نگهداري آسان ادرار در دماي يخچا ل يا فريزر
• معرفهاي تجارتي و دستگاههاي آزمايشگاهي مورد نياز جهت تشخيص دارو در نمونه هاي ادرار به آساني در دسترس است

اسلاید 3 :

• معايب
• غلظت دارو در نمونه ادرار با مقدار آن در ساير مايعات بيولوژيكي بدن هماهنگي مناسبي ندارد
• غلظت دارو با زمان ؛ مقدار مصرف و ميزان دفع آن از ادرار متفاوت است
• دفع دارو پس از اينكه اثرات فيزيولوژيك آن متوقف ميشود؛ هنوز ادامه مي يابد كه اين امر منجر به عدم تطابق غلظت دارو با ميزان تجزيه آن ميشود
• نمونه گيري بسيار مهم است وفقط در صورتي كه نمونه ادرار بصورت حضوري تهيه شود ؛ از تقلب مصون خواهد بود ؛ در غير اين صورت به راحتي مي توان نمونه را تعويض ؛ رقيق و يا مواد ديگري به آن اضافه نمود .
• اگر ادرار بدرستي نمونه گيري ؛ حمل و يا ذخيره نشود مواد موجود در آن تجزيه خواهد شد .
• اگرچه نمونه گيري حضوري ؛ تعرض به حريم اشخاص تلقي مي شود ولي براي جلوگيري از هر گونه تقلب و كنترل لازم ميباشد.

اسلاید 4 :

روشهاي تقلب در نمونه گيري

• نمونه گيري مهمترين مرحله از مراحل آزمايش مواد مخدر مي باشد و بيشترين تقلبها در هنگام نمونه گيري صورت مي گيرد . برخي از روشهاي تقلب كه توسط سوء مصرف كننده دارويي انجام مي گيرد به اشكال زير ديده مي شود :

.1افزودن مواد وتعويض نمونهSubstitution   :

• افزودن موادي از قبيل چاي ؛ آب سيب ؛ نوشابه و همچنين جابجا نمودن نمونه با نمونه ادرار بدون دارو موجب ارائه نتيجه نادرست آزمايش خواهد شد.

.2افزودن مواد خارجي به منظور تقلب Adulteration :

• گاهي به نمونه ادرار مواد خارجي مانند صابون ؛ پاك كنندهاي خانگي؛ نمك ؛ سفيد كنندهاي شيميائي ؛ آب ليمو و ... افزوده مي شود . اين تقلب ها را اغلب با استفاده از روش نمونه گيري حضوري ميتوان تشخيص داد ؛ همچنين بوي غير طبيعي ؛ دماي غير طبيعي ؛  اندازه گيري  PH و وزن مخصوص نمونه در تشخيص تقلب موثرند .  

.3رقيق نمودن نمونه Dilution  :  

• رقيق سازي نمونه با آب ممكن است سبب شود كه غلظت دارو در ادرار به حدي كاهش يابد كه قابل تشخيص و گزارش توسط آزمايشگاه نباشد و همچنين ممكن است با خوردن مقدار زيادي آب و مايعات ديگر غلظت دارو به كمتر از حد مرزي (Cut Off) برسد .
• نمونه هاي ادرار با غلظت كراتينين كمتر ا ز 20 mg/dl بايد به عنوان مشكوك گزارش شود

اسلاید 5 :

• گاهي افراد مثانه خود را با تزريق آب و مايعات ديگر پر مي كنند كه اين عمل سبب ايجاد عفونت و آسيب بافتي ميشود .
• عده اي به منظور افزايش سرعت ترشح ادرار مقدار زيادي تركيبات اسيدي مانند سركه ؛ آب ليمو ؛ ويتامين C و... استفاده ميكنند .
• خوردن داروهاي مدر نيز باعث ميشود كه دارو همراه مقدار زيادي ادرار بسرعت دفع گردد .
• بكار گيري روشهاي صحيح براي جلوگيري از تقلب
• درخواست كارت شناسايي عكس دار يا معرفي نامه عكس دار
• خارج نمودن كت يا كاپشن از بدن و كنار گذاشتن كيف پول واسناد و لوازم اضافي
• شستن دستها قبل از نمونه گيري ؛ چون ممكن است فرد مود آزمايش دستهايش را آغشته كرده كه موجب اختلال در آزمايش شود.
• اندازه گيري دماي نمونه ادرار ؛ دماي ادرار تا 4 دقيقه بعد از نمونه گيري بين 37-33 درجه سانتي گراد ميباشد. اين عمل يكي از موثرترين راهها براي تشخيص رقيق سازي نمونه وتقلب است ؛ بخصوص اگر نمونه گيري حضوري نباشد.
• براي اندازه گيري دماي ادرار از دما سنجهايي استفاده شود كه سريعا به تغيير دما واكنش نشان دهند بنا براين دماسنجهاي جيوه اي براي اين كار مناسب نيستند زيرا به كندي به تغيير دما واكنش نشان ميدهند و سبب بروز خطا ميشوند ؛ براي اينكار از دماسنجهاي ديجيتالي استفاده شود.

اسلاید 6 :

• نمونه گيري صحيح
• مرحله نمونه گيري ادرار براي تشخيص مواد مخدر از اهميت زيادي برخوردار است و نكات زير در ارتباط با آن بايد مورد توجه قرار گيرد :

.1محل نمونه گيري تميزبوده و از نور كافي بر خوردار باشد.

.2تعداد كاركنان مورد نياز و همچنين تعداد افرادي كه به عنوان نمونه گير بايد حضور داشته باشند مشخص شود.

.3تمام امكانات نمونه گيري مانند ظرف مخصوص نمونه گيري و... درخواست و تهيه گردد.

• به منظور تشخيص هويت فرد نمونه دهنده ؛ درخواست معرفي نامه معتبر و يا كارت شناسايي عكس دار ضروري مي باشد.
• توجه : توصيه ميشود افرادي كه به عنوان ناظر براي نمونه گيري انتخاب ميشوند افرادي آگاه ؛ هوشيار ؛ امين و هماهنگ با برنامه ها و اهداف آزمايشگاه باشند.
• انواع نمونه گيري

.1نمونه گيري حضوري

.2نمونه گيري غير حضوري

اسلاید 7 :

• نمونه گيري حضوري
• در اين نوع نمونه گيري شخص نمونه دهنده در حضور فرد تعيين شده توسط آزمايشگاه اقدام به نمونه گيري ادرار و تحويل آن مي نمايد . عملي ترين راه براي جلوگيري از تقلب ها ؛ نمونه گيري حضوري است. اين نوع نمونه گيري معمولا بعنوان مداخله در امور شخصي ديگران جلوه مي كند و فقط در مورد اشخا صي كه احتمال تقلب توسط آنها وجود دارد ؛ اجرا ميشود.
• نكاتي كه بايد در نمونه گيري حضوري رعايت شود :

.1نمونه دهنده بايد زير نظر مستقيم نمونه گير باشد.

.2هدايت فرد نمونه دهنده به محل نمونه گيري.

.3نمونه دهنده دستهايش را با آب كافي بشويد و خشك كند.(به منظور رفع آلودگي دست به موادي كه براي تقلب بكار ميرود).

.4دادن ظرف آزمايش شيشه اي يا پلاستيكي به فرد نمونه دهنده.

.5نمونه گير بايد مطمئن شود كه نمونه مستقيما از فرد مورد آزمايش به داخل ظرف نمونه گيري ريخته شود .

.6تحويل نمونه از نمونه دهنده و انتقال آن به جاي مناسب كه امكان جابجا شدن و تقلب وجود نداشته باشد.

.7مدرك يا علامتي مبني بر اينكه نمونه گيري حضوري انجام شده است بر روي برگه درخواست قيد شود.

.8افرادي كه بعنوان ناظر بر نمونه گيري انتخاب ميشوند ؛ بايد كاملا گزينش شده باشند.

اسلاید 8 :

• نمونه گيري غير حضوري

.1از نمونه دهنده تقاضا ميشود وسايلي را كه براي نمونه گيري نياز ندارد مثل كت ؛ كاپشن ؛ ژاكت و... و همچنين وسايل شخصي مثل كيف ؛ مدارك و... را تحويل دهد و در پايان مرحله نمونه گيري تحويل بگيرد.

.2نمونه دهنده بايد دستهايش را با آب بشويد و خشك كند.

.3ظرف نمونه گيري ادرار را به فرد مورد آزمايش تحويل داده و پس از نمونه گيري از او دريافت شود.

.4موادي از قبيل صابون و يا هر چيز ديگري كه او بتواند به نمونه ادرار اضافه كند از دسترس او دور شود.

.5فرد نمونه گير خارج از محل نمونه گيري بماند وشخص نمونه دهنده وارد محل نمونه گيري شود

.6به نمونه دهنده روش صحيح تهيه نمونه و روشهاي نادرست نمونه گيري شفاها تذكر داده شود و يا به صورت يادداشت در مكان مناسب و در معرض ديد مراجعين نصب گردد.

.7نمونه از نمونه دهنده توسط نمونه گير تحويل گرفته شود.

.8اگر فرد مورد آزمايش قادر به تهيه نمونه ادرار نباشد ؛ با آشاميدن آب تحويل نمونه تسهيل مي گردد.

اسلاید 9 :

• مراحل بعد از نمونه گيري

.1مطمئن شويد كه مقدار نمونه كافي است.

.2دماي نمونه اندازه گيري و ثبت شود ( اگر لازم باشد ) اين عمل تا چهار دقيقه بعد از لحظه نمونه گيري انجام ميشود ؛ دماي نمونه در اين حالت بايد بين 37تا 33 درجه سانتي گراد باشد. 

.3اگر نمونه گيري حضوري نباشد و نمونه دهنده بدون مراقبت نمونه گير اقدام به تهيه نمونه نمايد ؛ اندازه گيري دماي نمونه ادرار موثرترين راه براي تشخيص رقيق سازي نمونه و تقلب ميباشد.

.4رنگ ؛ شفافيت ؛ PH و وزن مخصوص نمونه بررسي شود . اگر نمونه اي مشكوك به تقلب است دوباره نمونه گيري شود ( در اين نوبت زير نظر مستقيم ) . نمونه هايي با غلظت كراتينين كمتر از  mg/dl  20  بايد بعنوان نمونه مشكوك در نظر گرفته شوند . وزن مخصوص نمونه ادرار بايد در محدوده   1.002 – 1.040  gr.ml باشد و پايين تر از اين محدوده قابل قبول نيست PH نمونه ادرار بين  4.5 – 8.5   قابل قبول است .

.5مواد اضافي مثل مواد نگهدارنده به نمونه اضافه نشود.

.6نمونه ها قبل از تحويل به آزمايشگاه زير نظر نمونه گير باشد واز آن مراقبت بعمل آورد.

.7مشخصات كامل نمونه دهنده بر روي برچسب نمونه ثبت گردد.

.8هر كدام از نمونه ها بايد به دو قسمت تقسيم شوند ؛ يك قسمت آزمايش شود و يك قسمت ديگر در فريزر نگه داري شود تا اگر نتيجه آزمايش مثبت شد قسمت دوم نمونه بمنظور دقت بيشتر با روشهاي تاييدي آزمايش شود.                     

اسلاید 10 :

نگه داري نمونه ها

• براي نگهداري نمونه ها تا پنج روز كاري ؛ فريزر با دماي -5 درجه سانتي گراد كافي است ولي براي مدت طولا ني تر از دماي   -20  درجه سانتي گراد و يا كمتر استفاده شود . در چنين شرايطي مواد داخل نمونه كمترين تغيير را خواهد داشت .
• بايد از يخ زدن و آ ب شدن هاي متوالي نمونه پرهيز نمود ؛ زيرا مواد موجود در نمونه تغيير خواهد كرد.
• ظروف نگه داري نمونه ها بسته به نوع ماده مورد آزمايش فرق ميكند ؛ مثلا نمونه ادرار حاوي حشيش را نبايد در ظروف شيشه اي نگه داري كرد زيرا مهمترين متابوليت حشيش جذب سطحي شيشه خواهدشد ( THC – COOH ) و يا نمونه ادرار حاوي LSD  را نبايد در ظروف  Acid  Wash  نگه داري كرد ؛ همچنين نمونه ها بايد دور از نور و حرارت نگهداري شوند .
• در مورد نمونه هاي ادرار حاوي مرفين و كدئين ؛ نمونه ها در ظروف پلاستيكي و در دماي -20 درجه سانتي گراد نگهداري شوند.