بخشی از مقاله
مقدمه :
رستوریشنهاي همرنـگ دنـدان بـه دلایـل زیبـایی از دیرباز مورد توجه بسیار بـوده انـد.سـرامیکهـاي دنـدانی موادي زیبا، از لحـاظ بیولـوژیکی قابـل قبـول و مـستحکم براي استفاده در رستوریـشنهـاي دنـدانی هـستند(.(1 در
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مسیر پیشرفت سـرامیکهـا تـلاش بـر افـزایش اسـتحکام پرسلن بود. کاربرد زیرساخت فلزي یکی از راههایی بود که جهت افزایش استحکام آنها به کـار رفـت. فـریم فلـزي بـا اکسیدهاي باند شونده با پرسلن، منجـر بـه افـزایش قابـل توجه استحکام رستوریـشنهـاي متـال- سـرامیک شـد و
تأثیر پخت مکرر بر رنگ سرامیک هاي دندانی
امروزه استفاده از رستوریشنهاي متال- سرامیک (MCR)
بدلیل استحکام شکست بالا، رایج می باشـد (2) ولـی زیـر ساخت فلزي در زیبایی آنها اثـر منفـی مـی گـذارد(4،.(3
رستوریشنهاي تمام سرامیک که بدون زیر سـاخت فلـزي هستند اجازه عبور نور از وراي رستوریشن را میدهند و به همین جهت باعث بهبود رنگ و ترانسلوسنسی رستوریشن می شوند(.(5 با این وجود ترانسلوسنـسی کراونهـاي تمـام سرامیکی پیچیدگیهایی را در فرایند هماهنگ کردن رنگ ایجـاد مـیکننـد. کراونهـاي تمـام سـرامیک بـه صـورت گسترده، بخصوص در نـواحی قـدامیمـورد اسـتفاده قـرار میگیرند، از مزایاي استفاده از ایـن روش درمـان، بدسـت آوردن زیبائی حداکثر میباشد.
موفقیت در انطباق رنگ رستوریشنهاي دنـدانی یکـی از مهمترین مسائل است. انتخاب رنگ در دندانپزشکی بـه صورت سـنتی توسـط shade guide انجـام مـیپـذیرفت، امـروزه مـشخص شـده اسـت کـه ایـن شـیوه یـک روش ذهنـی((subjective بـوده و توسـط فاکتورهـاي مختلفـی تحت تاثیر قـرار مـیگیـرد(.(6بـه منظـور محـدود کـردن متغیرهاي غیرقابل کنترل در طی پروسه ي انتخاب رنگ ، استفاده از ابزارهـا رایـج تـر شـده اسـت. در دندانپزشـکی سیستمهاي آنالیز رنگ به روش دیجیتال، بـه جهـت رفـع محدودیتهاي انتخاب رنگ به روش دید مستقیم و گسترش ساخت دقیق و یکنواخـت رستوریـشنهـاي زیبـا، توسـط تکنسینها معرفی شدند(.(7 دستگاه هاي گوناگونی ماننـد spectrophotometer و colorimeter بـه طـور فزاینـده اي در دسترس قرار گرفتهاند. مطالعات اخیر نشان داده اسـت که استفاده ازcolorimeter بین کلینیسین ها و لابراتورهاي دندانی تطابق رنگ را بـه طـور چـشمگیري در جلـسه اول امتحان try in افزایش میدهد(.(8این دسـتگاه مـی توانـد رنگ را به صورت شاخص هاي استاندارد رنگCIEL*a*b
تفکیک و به صورت عددي گزارش کند.
(commission international de I’Eclariage)CIEL*a*b
سیستم کاملاً شناخته شده اي اسـت کـه در سـال 1978
ابداع شد و به طـور رایجـی در تحقیقـات دنـدانی بـه کـار می رود. : L* میزان روشنایی یا تاریکی است و بـین صـفر تا 100 است که 100 روشن تـرین Value اسـت (معـادل درجه روشنی در سیستم مانسل اسـت). a* و: b* ضـرایب رنگی هستند و به ترتیب با chromaوhue البته نه بطـــور کامل متناسبند اما به صورت پارامترهاي عددي قابــــــل
دکتر بیژن حیدري و همکاران 59
اندازه گیري هستند. تفاوت رنگ (∆E) بـین دوشـیء و یـا یک شیء قبل و بعد از پروسه آزمایشی روي آن را میتـوان براي تشخیص تغییـرات رنگـی بـه کـار بـرد . (9 ) پـس از بدست آوردن مقادیر ∆E , L* a* bتوسط فرمول ذیـل محاسـبه میـشود : .∆E=(∆L2+∆a2+∆b2)1/2 بعـضی مطالعـات∆E<2.7 را غیرقابـل تـشخیص بـا چـشم انـسان مــیداننــد و ∆E<5.5 را از لحــاظ کلینیکــی قابــلقبــول میدانند(11،(10 و بعضی مطالعات دیگر∆E<1 را غیر قابل تشخیص و 1<∆E<2 را از لحاظ چـشم انـسان بـه عنـوان تغییر رنگ کم و ∆E<3.7 را از لحاظ کلینیکی قابل قبـول میدانند(13،.(12
یکی از نگرانی هاي اصلی دندانپزشکان به دست آوردن رنگ نهایی رستوریشن در هنگام تحویل، مطـابق بـا رنـگ اولیه انتخاب شده بر اساس دندان هاي موجود بیمار است.
عواملی که ممکن است باعث تغییر رنگ نهایی رستوریشن هاي داراي سرامیک دنـدانی شـود شـامل مـواردي چـون زیرسـاخت(14،(11 تکنیـک چینـی گـذاري (15)، نـوع و رنگ اولیه سرامیک دندانی (16)، مارك تجاري سـرامیکها
15)،(12 ضــخامت ســرامیک پوشــاننده(17،(10، دمــا و شرایط پخت سرامیک (14) و غیره می باشد(12-20،.(18
یک کلینسین شاید مجبور باشد جهت رسـیدن بـه فـرم و کانتور مناسب، رستوریشن پرسلن گـذاري شـده را تحـت پروسه پخت هاي اضافی و متعدد قرار دهـد و دیـده شـده که پخت هاي مکرر بـر رنـگ سـرامیک هـاي دنـدانی اثـر مشخصی دارند .(18-20)
از دیگر نگرانی هاي هم دندانپزشـک و هـم بیمـاران، پایداري رنگ رستوریشن هاي داراي سرامیک هاي دندانی است. به این معنا که رستوریشن هاي متال- سرامیک و یا تمام سرامیک در محیط دهان تا چـه قـدر مـی تواننـد در مواجهه با غذاها و نوشیدنی هاي رنگ زا، رنگ اصلی خـود را حفظ کنند. غالبـاً بـد رنگـی دنـدانهـاي دائمـی منـشأ خارجی (extrinsic) دارد که در اثـر قرارگیـري و یـا نفـوذ مواد رنگی در سطح دندانها ایجـاد مـیشـود. بـسیاري از مواد رنگی extrinsic، رنگدانـههـایی هـستند کـه از مـواد غذایی، نوشیدنیها و تنباکو منشأ گرفته و با نفوذ به درون پلاك یا کلکولوس و واکنش با آنها تشکیل میشـوند(.(21
مطالعات صورت گرفته بر روي ثبات رنگ مواد دندانی در شرایط دهان با بازسازي شرایط دهانی و اسـتفاده از مـواد رنگ زا، اثر آن را بر روي دندانهاي مورد استفاده در دنچر
60 مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان
(22)، مواد مورد استفاده در بیس دنچر((23، کامپوزیت ها
(24-26) و دیگر مواد زیباي همرنگ دندان مثل پرسلن هاي دندانی(28،(27 انجام دادهاند و به این نتیجـه رسـیده انـد که این مواد می توانند دچار تغییر رنگ شوند.
بدین ترتیب با انجام ایـن مطالعـه ایـن امکـان فـراهم می شود که به طور اختصاصی اثر تعداد پخت بر روي سـه سیستم سرامیکی استفاده شده در ایـن مطالعـه و تفـاوت بین آنها مورد بررسی قرار گیرند و در ادامه، ثبات طـولانی مدت سرامیک ها در مواجهه با قهوه کـه یکـی از رنـگ زا ترین نوشیدنی ها می باشد ارزیابی شود.
روش کار:
در این مطالعـه تجربـی آزمایـشگاهی از سـه سیـستم سرامیکی استفاده میشود یک نمونه متال- سرامیک و دو نمونه تمام سرامیک(.(IPS-Empress 2 ,Zirconia- based
تعــداد 90دیــسک ]بــا قطــر 10mm و core فلــزي و یــا سرامیکی با ضخامت 0/5 میلی متر و پرسلن پوشـانندة بـا ضــخامت 1/5 میلــی متــر([(29-31بــراي ســه سیــستم سرامیکی فراهم می شود،هر سیستم 30 دیسک.هرسیستم بر اساس تعداد پخت(3و 5 و7 بار) به سه گـروه 10 تـایی تقسیم می شوند. سپس نصف هر گروه در آب مقطر قـرار می گیرند و نصف دیگر در قهوه(.(n=5 رنگ هر دسته قبل و بعد از پخت هاو قرارگیري در محلولها توسـط دسـتگاه
Vita EasyshadeII, Germany خوانده می شود.
قسمت core فلزي سیستم متـال- سـرامیک از جـنس
(Super OberlinDrive) Nickel-Chromium based alloy
و core سـرامیکی سیـستم IPS-Empress 2 ازسـرامیک
IPSe.max Press از نـوع (Medium Opacity) MO هـر دوبا تکنیک lost wax تهیه مـی گـردد 32)،.(31 بـه ایـن صورت که موم سبز با ضـخامت 0/5 میلـی متـر در شـکل دیسکهایی باقطر10 میلیمتر، بریـده شـده، اسـپروگزاري شده و سپس داخـل سـیلندر گذاشـته شـده و Burn out
می گردد و ریخته می شوند.
براي تهیهcore سیستم Zirconia -based از بلوكهـاي اســـتوانه اي اکـــسیدزیرکونیاي نیمـــه ســـینتر شـــده
(Ceramill Zi;Amann Girrgach AG,Koblach,Austria)
با قطـــر 10mm که توسط کارخانه سازنده جهت تــــک کراونها تهیه شده استفاده می گردد. این بلوكها را ابتـدا با دیسک((Separating disk در مقاطع عرضی با ضـخامت
1mm ، برش داده شده و توسط(DCB Grinder) Grinder
دوره نوزدهم ، شماره 2 ، تابستان 1391 ، شمـــاره مسلسل 64
به ضـخامت 0/6 میلـی متـر مـی رسـند(بـادر نظرگیـري شــرینکیج %20 ، در هنگــام ســینترینگ کامــل بــه 0/5
میلیمتر خواهد رسـید). انـدازه گیـري ضـخامت در چهـار نقطه در چهـار طـرف هـر دیـسک صـورت مـی گیـرد تـا ضخامت در همـه جـاي دیـسک یکنواخـت باشـد. سـپس دیسکهاي تهیه شده در کوره مخصوص سینترینگ کامل زیرکونیا((Amann Girrbach AG,Koblach,Austria قـرار گرفتــه و طبــق دســتور کارخانــه بــه طــور کامــلsinter
می شوند.
