بخشی از مقاله
چکیده
آلودگی آب ها یکی از معضلات موجود در جهان و کشور است که ضرورت کنترل آن امری بدیهی است. رودخانه کارون پس از ورود به دشت خوزستان در معرض تغییرات شدید فیزیکی و شیمیایی قرار می گیرد. شور شدن آب کارون به خصوص در فصول کم آبی باعث کاهش کیفیت مطلوب آن برای مصارف شرب و صنعت خواهد گردید. از طرفی استفاده از آب شور برای کشاورزی باعث تخریب تدریجی اراضی کشاورزی تحت آبیاری خواهد شد. در این تحقیق با بررسی آمار کیفیت آب رودخانه تغییرات مکانی کیفیت و سپس مناطق حاد از نظر شوری شناسایی گردید. با نمونه برداری از آبراهه های ورودی به رودخانه در این محدوده ها و سنجش کیفیت آب آن ها رودهای با کیفیت نامطلوب شناسایی و سپس خصوصیات زمین شناسی حوزه آبریز این رودخانه ها و نقش سازندهای زمین شناسی تشکیل دهنده آن ها بر روی کیفیت آب آبراهه مورد بررسی قرار گرفت که نتایج به دست آمده نشان می دهد که متوسط EC از مقدار 450 میکروموس به 700 میکروموس افزایش یافته که دلیل آن ورود آبراهه هایی با کیفیت نامناسب و عبور از تشکیلات تبخیری و نمکی گچساران و آغاجاری می باشد.
واژه های کلیدی: شوری، کارون، کیفیت آب
»اولین همایش ملی مدیریت منابع آب اراضی ساحلی« دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، گروه مهندسی آب
17 الی 18 آذر 1389
Archvie of SID
مقدمه:
آلودگی آب ها یکی از معضلات موجود در جهان و کشور است که ضرورت کنترل آن امری بدیهی است. رودخانه کارون پس از ورود به دشت خوزستان در معرض تغییرات شدید فیزیکی و شیمیایی قرار می گیرد.بخش عمده مواد معلق حوزه علیای این رودخانه و شاخه دز در ضمن عبور از دو سد شهید عباسپور و دز ته نشین می گردد.کیفیت آب رودخانه های دز و کارون با پیوستن رودخانه های فصلی و دائمی در مسیر جریان پایین دست سدهای مذکور که اغلب ، به علت عبور از تشکیلات تبخیری و لایه های نمکی در طول مسیر خود از کیفیت مطلوبی برخوردار نیستند و همچنین وسعت دشت های مسیر اصلی رودخانه که در آن ها فعالیت های کشاورزی و صنعتی صورت می گیرد، دچار تغییر فاحش و تنزل می گردد. شور شدن آب کارون به خصوص در فصول کم آبی باعث کاهش کیفیت مطلوب آن برای مصارف شرب و صنعت خواهد گردید. از طرفی استفاده از آب شور برای کشاورزی باعث تخریب تدریجی اراضی کشاورزی تحت آبیاری خواهد شد. بررسی عوامل مؤثر در شوری شدن آب رودخانه ها در حوزه میانی از طریق تجزیه و تحلیل آمار کمی و کیفی در ایستگاه های آب سنجی منصوب بر روی رودخانه می تواند در شناسایی مناطق و منشا شوری کمک نماید و با شناخت منشا نسبت به بررسی و پیشنهاد گزینه های مناسب جهت کنترل شوری اقدام نمود. استفاده مداوم از آب دارای املاخ نمکی در آبیاری اراضی به خصوص برای خاک های ریز بافت توام با سطخ ایستابی بالا و میزان تبخیر زیاد از سطخ خاک موجب تجمع املاح در خاک شده و شوری خاک را به دنبال خواهد داشت. علاوه بر آن وجود املاخ محلول در آب موجب وارد آمدن خسارت برسیستم های صنعتی نیروگاه های بخاری و کاهش کیفیت آب جهت شرب خواهد شد.
حسینی زارع((1375 در مقاله خود تحت عنوان بررسی کیفیت و آلودگی منابع آب کارون و دز اطلاعات مربوط به عوامل آلوده کننده شیمیایی وبیولوژیکی در 23 محل بر روی رودخانه دز و کارون در طول یک دوره آماری مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده است. در این مطالعه روند افزایش آلودگی آب و افت کیفیت رودخانه های دز و کارون در دبی کمتر از 350 متر مکعب در ثانیه نتیجه گیری شده است.
فیروزبخت((1376 در پایان نامه خود با عنوان ارزیابی وضعیت آلودگی رودخانه کارون در جلگه خوزستان و تحولات زمانی و مکانی آن ، عوامل آلودگی آب در طول رودخانه کارون و دز حد فاصل سد شهید عباسپور و دز تا خلیج فارس شامل حرارت، شوری، هدایت الکتریکی،PH و پارامترهای بیولوژیکی از قبیل فسفات، COD و BOD بررسی کرده است. نتایج حاصل نشان می دهد که در ماه های کم آب و تابستان کیفیت رودخانه کارون در مقطع اهواز و پایین دست آن به شدت افت می کند و در آینده در صورت عدم کنترل کیفیت آب فاضلاب های صنعتی و شهری ورودی به رودخانه مشکل افت کیفیت آب رودخانه نگران کننده و خاد خواهد بود
