بخشی از مقاله
چکیده
ترکیبات دارویی و از جمله آنتی بیوتیکها از طریق فاضلابهای شهری و صنعتی شامل کارخانجات داروسازی، بیمارستانها و دامداریها وارد محیطهای آبی و محیط زیست میشوند. سمیت، زیست تخریب ناپذیری و ایجاد مقاومت دارویی در آنتی بیوتیکها باعث شده که به این ترکیبات آلاینده های شبه پایدار در محیط زیست اطلاق گردد. روشهای معمول تصفیه آبهای آلوده شامل فرآیندهای زیستی در حذف آنتی بیوتیکها عموما کارآمد نمیباشند. فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته، براساس تشکیل گروه رادیکال هیدروکسیل و یا سایر عوامل واسطه با میل واکنش پذیری بالا با آلایندههای سمی و زیست تخریب ناپذیر، مورد استفاده قرار میگیرند. عوامل مختلفی از قبیل pH، دما و زمان واکنش، نوع و غلظت کاتالیست، نوع و غلظت آنتی بیوتیک و ماده اکسیدکننده برعملکرد فرآیند مذکور تاثیرگذارند. در این تحقیق به مروری بر پژوهشهای انجام گرفته تا به امروز در این زمینه و ارائه چالشهای مرتبط پرداخته شده است. طبق نتایج بدست آمده، متوسط راندمان حذف آنتی بیوتیکها به روش فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته 75 تا 96درصد گزارش شده است. مقدار pH بهینه بسته به نوع آنتی بیوتیک مصرفی و شرایط عملیاتی در مقادیر اسیدی حدود 4 تا 5 برآورد گردیده است. غلظت بهینهی کاتالیست ZnO برابر 1/5g/lو برای ماده اکسیدکننده آب اکسیژنه حدود 50mg/l توصیه شده است.
کلمات کلیدی
آنتی بیوتیکها، تصفیه فاضلاب، صنایع دارویی، فرآیندهای اکسیداسیون پیشرفته، محیط زیست
مقدمه
در سالهای اخیر به همراه رشد فزاینده جمعیت، گسترش صنعت و کشاورزی و کمبود آب سالم در جهان و به خصوص در ایران ضرورت تصفیه و بازیابی آب های مصرفی اهمیت خاصی پیدا کرده است. پیشرفت فعالیتهای صنعتی و ورود پسابهای آلوده ناشی از آنها به منابع آب، تهدید بزرگی برای محیط زیست محسوب میشود .[2] از جمله صنایعی که در کشور ما گسترش یافته اند، صنایع دارویی میباشند که مقدار قابل توجهی فاضلابهای آلوده حاوی دارو از جمله آنتی بیوتیکها را تولید میکنند. میانگین 9ساله مصرف دارو در کشور حاکی از این است که آنتی بیوتیکها پرمصرف ترین دارو در کشور میباشند. ده داروی پرمصرف کشوری در سال1390، توسط سازمان غذاودارو منتشر شده است که در شکل1 ارائه میشود .[1]
اولین همایش ملی محیط زیست دانشگاه پیام نور 1 – خرداد ماه -1393اصفهان
درصد
تجویز
شده
نام دارو
شکل:1 ده داروی پرمصرف کشوری در سال[1] 1390
آنتی بیوتیکها از طریق پسابهای صنایع داروسازی وکارخانه های سازنده آنتی بیوتیکها، بیمارستانها، فاضلابهای انسانی و فاضلابهای حیوانی به محیط زیست و عمدتا محیطهای آبی وارد میشوند. این ترکیبات منجر به صدمات جبران ناپذیر زیست محیطی میشوند به طوری که در خاک رسوب میکنند و در صورت جاری شدن روان آبها از روی خاک، در آبهای سطحی و زیرزمینی ماندگار میشوند و در نهایت به آب آشامیدنی انسانها راه مییابند .[15,17] در شکل2، مسیرهای ورود مواد دارویی به آب و خاک و درکل به محیط زیست نشان داده شده است .[16]
واحدهای خانگی و غیرخانگی
تانک سپتیک شامل صنایع، بیمارستان ها و
خدمات آب آشامیدنی
تخلیه مستقیم فاضلاب
تصفیه آب آشامیدنی
واحد تصفیه فاضلاب
مزرعه داری/کشاورزی آبزی پروری
پساب
آب سطحی
لجن
آب زیرزمینی
خاک
محل های دفن زباله
شکل:2 مسیرهای ورودی مواد دارویی به محیط زیست [16]
