بخشی از مقاله
مقدمه
از زمانی که بشر توانست حسگری برای تشخیص پرتوهای هسته ای پیدا کند فکر او بسمت ارتباط خروجی این حسگر نسبت به شدت میدان پرتوها معطوف شد از این پس طراحان الکترونیک هستهای در پی طراحی و ساخت تجهیزاتی بودند که با تکیه بر خروجی حسگر بتوان مقدار میدان پرتوهای هستهای را اندازهگیری کرد. این تجهیزات دزیمترها بودند که انواع ابتدایی آن با نمایشگر عقربهای مقدار پرتو را نمایش میداد و انواع جدیدتر آن با نمایشگرهای دقیقتر دیجیتالی مقدار دز را نشان میدهد.
اکثر سیستمهای اندازهگیری دُز پرتو که با آشکارسازهای گازی گایگر مولر کار میکنند قادرند سه پارامتر، شمارش پرتوهای بدام افتاده در آشکارساز، آهنگ دز و همینطوردُز جمعی را با هم و یا جدا گانه اندازهگیری کنند. از میان این سه پارامتر، آهنگ دُز از نظر کاربردی بیشترین استفاده را در طراحی دزیمترها دارد. آهنگ دُز به معنی متوسط دُز در واحد زمان است که این خروجی یک متوسطگیری از روی پالسهای خروجی آشکارساز گایگر مولر میکند. به زبان دیگر میتوان گفت این سیستم یک فیلتر روی پالسهای آشکارساز است. که به روشهای مختلف عمل متوسطگیری تعدا پالسها را نسبت به زمان انجام میدهد. در روش ارائه شده یک فیلتر نرم افزاری تعریف میشود که علاوه بر اینکه باعث سادگی بسیار بالای مدارات الکترونیکی میشود همچنین در این فیلتر قابلیت تغییر پارامترهای مختلف تنها با زدن کلیدهایی امکانپذیر
874
میباشد. استفاده از این فیلتر نرمافزاری در طراحی دزیمتر جیبی دیجیتال منجر به کاهش سختافزار الکترونیکی و در نهایت کاهش مصرف توان و کوچکی برد طراحی شده میگردد که دو عامل بسیار اساسی در تهیه دزیمترهای جیبی دیجیتال میباشد. نتایج مقایسه شده همچنین نشان از افزایش نسبی دقت دزیمتر دیجیتال طراحی شده در قیاس با دزیمترهای مشابه میباشد.
در این مقاله در ابتدا به بررسی و تبیین روش نرم افزاری جدید و برنامهی منتج از آن تحت عنوان روش کار پرداخته شده است و در ادامه در قسمت نتایج به ساخت دزیمتر دیجتالی جدید و ثبت نتایج عملی صورت گرفته است.
روش کار
تشریح روش جدید آهنگ سنجی دز ارائه شده دستگاه آهنگ سنج1، وسیله ایست که مقدار متوسط هر واقعه ای را در واحد زمان بسنجد.این واقعه
در حیطه فیزیک هسته ای، می تواند شدت پرتوهای ایکس و یا گاما و یا ذرات ، و نوترون در واحد زمان باشد.[2-1] در صورت کالیبره و مدرج شدن نتیجه نمایش داده شده بر حسب واحد اندازه گیری دز در واحد زمان به چنین دستگاهی دزیمتر گفته می شود. آشکار سازهای گازی گایگر، با قرار گرفتن در میدان پرتوهای هسته ای که به آن حساسیت داشته باشد، درصدی از پرتوهای عبوری از قسمت حساس خود را، به پالسهای الکتریکی تبدیل می کند. اگر توسط مداری، این پالس الکتریکی تبدیل به بستههای بارهای الکتریکی شود. توسط مدار شکل 1 می توان شدت میدان پرتو را اندازه گیری نمود.
شکل.1 مدار تبدیل پالس الکتریکی به بستههای بارهای الکتریکی
1 rate meter
875
در این شکلV متناسب با شدت پرتوها در واحد زمان خواهد بود . [2-1]
