دانلود مقاله شیمی رنگ

بخشی از مقاله

شيمي رنگ

بررسي مواد رنگي از نظر شيميايي ،. بخش جالبي از شيمي كاربردي را تشكيل ميدهد به شيمي رنگ معروف است . در اين قسمت انواع تقسيم بندي مواد رنگي ، مواد اوليه ( Primaries ) مواد حد واسط (‌ Intermediates ) بررسي ميگردد .

1 – طبقه بندي مواد رنگي
علاوه بر تقسيم بنديهاي قديمي اين مواد را به مصنوعي و طبيعي ، گياهي و غير گياهي ، معدني و آلي و غيره طبقه بندي ميكردند در تقسيم بندي جديد كه بر اساس كاربرد رنگها متكي است اين مواد بطور كلي به دو بخش عمده زيير تقسسيم بندي شده است:

I - بيگمانها ( رنگدانه ها )‌ يا بيگمنت ها ( PIGMENTS )
II - رنگها ( DYES )
اغلب رنگها موارد استفاده شان در صنايع رنگرزي نساجي اهميت دارند در صورتي كه بيگمانها در موارد غير رنگرزي نساجي كاربرد بيشتري دارند . هر چند كه بعضي مواقع آنچنان مرز مشخص بين ايندو بخش رنگ نميتوان تقسيم نمود .

بيگمانها ( Pigments )
بيگمانها مواد جامد تزئيني هستند كه در شكل و اندازه هاي مختلف در حلالهاي مربوط به حالت معلق تهيه و بكار ميروند . بيگمان مشتمل بر مواد سياه ، سفيد و رنگي بوده كه موارد استعمال زيادي از جمله رويه زدن ، پوشش دادن ( Surface Coating ) ، رنگرزي انبوه ( Mass Coloration ) و ديسپرسيون در هوا ميباشد . براي رويه زدن از محلواهاي آبي حاوي مواد سفت كننده مثل چسب و ساير رزين ها ، روغنهاي خشك كننده ( معمولا به همراه يك يا چند حلال آلي ) تركيبات نرم كننده ( Plastici zers ) و غيره استفاده ميشود . در رنگرزي انبوه مواد پلاستيكي گوناگون ، پلاستيكها و الياف مصنوعي گوناگون را بكار ميبرند .

از آنجا كه بيگمانها به صورت ديسپرس مصرف ميتواند از استكل و ابعاد ذرات آنها حائز اهميت ميباشند . اغلب بيگمانها بصورت پلي مرفيك ( يعني براي ساختن و ظاهر كردن آنها بايد از مراحل مختلف گذشت ) بوده و شرايط تهيه شان بايد طوري انتخاب گردد كه فرمهاي كريستالي با اندازه ذرات ( Partical size ) كوچك حاصل شوند در غير اينصورت اشكالاتي در فرايند رنگ زدن به وجود خواهد آمد .
بيگمانهاي اوليه و قديمي غالبا تركيبات معدني بوده كه منشا طبيعي داشته اند ولي چون كيفيت و خواص جالبي از خود نشان نميدادند لذا به مرور زمان جاي خود را به بيگمانهاي مصنوعي و آلي دادند . نمونه هايي از بيگمانهاي عمده معدني را بصورت زير ميتوان طبقه بندي كرد :

بيگمانهاي سفيد :
بيگمانهاي قرمز : گل آخري ( ) سرنج ، ( pdo ) ، شنگرف ( Hgs ) و كرئمات بازي سرب
بيگمانهاي زرد و نارنجي :
بيگمانهاي آبي : و اولترامارين ( لاجورد )
بيگمانهاي سبز : مخلوط سبز و

موارد استفاده عمود : بيگمانهاي ياد شده در بالا عبارتند از : لاكها ، رنگهاي روغني ، ورني ، رنگهاي سلولوزي ، پلاستيكي ، وكب هاي چاپ ، رنگرزي كاغذ ، رنگ زدن سطوح آلات و ادوات ، بنا ها ، ساختمانهاي فلزي ، آهني و وسايل نقليه ، پلهاي آهني ، كشتي ها ، راه آهن و ماشينهاي كارخانجات .
از مهمترين بيگمانهاي معدني كه امروزه به مقادير فراوان تهيه و مصرف ميشود ، اكسيد دوتبتان ( Tio2 ) است كه توسط دوروش موسوم به فرايند هاي كلرييد و سولفات از سنگهاي معدني روتايل ( RUTied ) ، لومينيت ( Lumenite ) كه داراي %72 Tio2 هستند تهيه ميگردد .

دراينجا مختصري در مورد رنگهايي كه در صنايع پوشش سطوح به كار ميروند اشاره ميگردد
مواد خام لازم براي تهيه اينگونه رنگها عبارتند از :
بيگمانهاي معدني و آلي ) صمغهاي طبليعي و مصنوعي ، روغنها ،. حلالها ،‌ مواد خشك كننده ( سيكاتيد ) و مواد نرم كننده . ذيلا در مورد هر يك از مواد مذكور شرح كوتاهي بيان ميگردد .