بخشی از مقاله
سخت افزار کامپیوتر
«به نام خدا»
فهرست
CD-ROM چگونه كار مي‌كند؟
سي دي رام (CD-ROM) و دي وي دي (DVD)
سي د‌ي‌هاي ضبط نشدني
دي وي دي‌ها را بشناسيم
تعريف فرمتهاي دي وي دي
دي وي دي، آري يا نه؟
آيا هنگام خريد ديسكران دي وي دي – رام فرا رسيده است؟
دائره المعارفهاي سي دي رامي
تعويض گر سي دي رام چيست؟
آشنايي با ساختمان CD-ROM
كتابخانة كامپيوتري
كتابهاي رنگي استانداري ديسكهاي فشرده
تعمير و نگهداري ديسكهاي ليزري
رفع اشكال ديسكران سي دي رام
چگونه ديسكران سي دم رام نصب كنيم؟
CD-ROM چگونه كار مي‌كند؟
آخرين پيشرفتهاي صنعت CD-ROM چيست؟
CD-ROMها هر روز و هر روز سريعتر مي‌شوند اما سريعترين آنها ممكن است از دستگاههاي قبلي كندتر باشد و يك دستگاه اسماً كند هم ممكن است از دستگاههاي به ظاهر سريع سريعتر عمل كند. چگونه؟ چه كسي بررسي كرده است كه يك دستگاه سي دي رام (CD-ROM) دقيقاً به همان سرعتي عمل مي‌كند كه روي بسته‌بندي آن نوشته شده است؟ آيا واقعاً لازم است دستگاه سي دي رام خود را با يك نوع جديدتر عوض كنيد؟ شما به عنوان يك خريدار حق داريد در قبال پولي كه مي‌دهيد دستگاه بهتري به دست بياوريد. از سوي ديگر، آيا بهتر نيست يك دستگاه DVD تهيه كنيد كه مي‌گويند تا چند سال ديگر سي دي رام را كنار خواهد زد؟
براي داشتن پاسخ صحيح اين سؤالات بايد قدري اطلاعات از طرز كار و دانش فني دستگاههاي سي‌دي رام داشته باشيد.
CD-ROM مخفف انگليسي كلمات ديسك فشرده – حافظه فقط خواندني است و دستگاه سي دي رام ديسكهايي را مي‌خواند كه فقط از روي آنها مي‌توان خواند و روي آنها نمي‌توان نوشت. يك سي دي رام تقريباً به اندازه 700 ديسكت فلاپي اطلاعات را در خود جاي مي‌دهد در نتيجه وسيلة بسيار مناسبي براي نرم‌افزارهاي بازي، دائره العمارفها، كتاب راهنماي تلفن و برنامه‌هاي چند رسانه‌اي است.
همين چند وقت پيش، وقتي اولين سي دي رامها بازار را تسخير كردند، با سرعت انتقال 150 كيلو بايت داده در ثانيه از ديسك به كامپيوتر سر و صدايي به راه انداختند. اكنون، در حالي كه چند سالي بيشتر از آن زمان نمي‌گذرد، سرعت بازيابي داده‌ها توسط سي دي رام به 3600 كيلو بابت در ثانيه رسيده است – يعني 24 برابر سريعتر – كه آن را به صورت 24X نمايش مي‌دهند. سرعت انتقال داده‌ها توسط سي دي رام را با 24X,…4X, 2X نشان مي‌دهند. يعني 2، 4، … و 24 برابر سرعت اولين دستگاههاي سي‌دي رام.
سي دي رامها چگونه كار ميكنند؟
درون دستگاه سي دي رام يك موتور وجود دارد كه صفحة سي‌دي رام را مي‌چرخاند. يك هد هم درون اين دستگاه روي سطح سي‌دي رام حركت مي‌كند تا از بخشهاي مختلف صفحة سي‌دي رام اطلاعات را بخواند. حركت اين هد روي صفحة سي‌دي رام مشابه حركت سوزن گرامافونهاي قديمي روي صفحة گرامافون است با اين تفاوت كه هد در سي‌دي‌رام با صفحه به هيچ وجه برخورد نمي‌كند. گردش صفحه سي دي رام در دستگاه به دو نوع متفاوت صورت مي‌گيرد. در يك روش، سرعت خواندن داده‌ها خيلي بالا نيست و در حد مشخصي ثابت مي‌ماند. در روش ديگر مي‌توان با سرعت فوق‌العاده بالايي داده‌ها را از ديسك خواند اما نه هميشه و نه براي همه داده‌ها. براي روشن شدن موضوع به ادامه مطلب توجه فرماييد.
يك صف بلند و مرتب از سربازها را در نظر بگيريد كه در كنار هم و دوشادوش يكديگر ايستاده‌اند. اگر نفر اول صف در جا بزند و نفرات بعدي همانطور كه در كنار هم يك صف تشكيل داده‌اند، شروع به گردش دور نفر اول كنند مثل اين است كه نفر اول مركز دايره و صف مرتب كنار هم يك شعاع دايره است كه پيوسته روي سطح دايره مي‌چرخد. در چنين حالتي نفر كنار اول بايد قدمهاي خيلي كوچكي بردارد و آهسته بچرخاند. به همين ترتيب نفراتي كه به نفر اول يا مركز دايره نزديكترند بايد قدمهاي كوچكتري بردارند در حالي كه نفرات آخر صف يعني آنهايي كه دورتر از مركز دايره هستند بايد قدمهاي بلندتري بردارند و تندتر بدوند تا صف به هم نخورد و بتواند دور مركز بچرخد. در واقع نفرات آخر صف مجبورند بدوند. در حركت يك صفحة سي‌دي رام نيز همين اصل وجود دارد.
داده‌هايي كه روي شيارهاي داخلي و نزديكتر به مركز صفحه قرار دارند خيلي آهسته‌تر مي‌چرخند تا داده‌ها روي شيارهاي بيروني. به همين دليل سازندگان دستگاههاي سي‌دي رام نمي‌توانند سرعت بازيابي داده‌ها از سي‌دي رام را كاملاً دقيق بيان كنند چون داده‌هاي روي شيارهاي بيروني خيلي سريعتر خوانده مي‌شوند در حالي كه داده‌هاي روي شيارهاي نزديك مركز اين حالت را ندارند در نتيجه سرعت خواندن داده‌ها بر حسب اين كه آنها چطور روي ديسك پراكنده باشند متفاوت خواهد بود.
روش فني ساخت دستگاههاي سي‌دي رام تا همين اواخر روشي معروف به سرعت ثابت خطي يا CLV بود. در روش CLV سرعت داده‌ها هميشه ثابت است چه سي‌دي رام از شيار دروني بخواند چه از شيار بيروني زيرا سرعت چرخش صفحه تغيير مي‌كند.
وقتي دستگاه سي‌دي رام از مركز صفحه دور مي‌شود و به شيارهاي بيروني نزديك مي‌شود، سرعت چرخش صفحه كند مي‌گردد. بدين ترتيب با تند و كند كردن گردش صفحه سي دي رام اطلاعات را در هر جاي ديسك كه باشد با سرعت ثابتي بازيابي مي‌شود.
سازنده سي‌دي رام هم به سادگي مي‌تواند سرعت دستگاه را مشخص كرده و روي بسته‌بندي اعلام نمايد. اشكال اين روش در اين است كه تغييرات مداوم در گردش صفحه باعث تأخير در خواندن اطلاعات بايد صبر كند تا گردش صفحه تغيير كرده و تند يا كند شود. اين تأخير مانعي در راه ساخت دستگاههاي خيلي سريع است و اجازه نمي‌دهد سرعت بازيابي داده‌ها از مقدار معيني فراتر برود.
نياز به سرعت بيشتر در بازيابي داده‌ها باعث شد تا روش فني ديگري ابداع شود كه به روش CAV يا سرعت زاويه‌اي ثابت معروف است.
در روش CAV درست برعكس CLV عمل مي‌شود. يعني سرعت گردش صفحه ثابت است و سرعت خواندن داده‌هاست ك تغيير مي‌كند. در اين روش هرچه هد از مركز صفحه به سمت بيرون مي‌رود، سرعت بازيابي داده‌ها بيشتر مي‌شود در نتيجه سرعت كار دستگاه كاملاً بستگي دارد به اين كه داده‌ها چگونه و در كجاي صفحه سي‌دي رام پراكنده شده باشند.
همين نكته در روش CAV است كه سرعت nx مندرج در روز دستگاه را زير سؤال مي‌برد. سازنده‌اي كه مي‌خواهد دستگاه سي‌دي رامش را خيلي سريع معرفي كند، حداكثر سرعت بازيابي داده‌ها يعني سعت بازيابي داده‌هاي واقع در شيارهاي بيروني ديسك را به عنوان سرعت دستگاه اعلام مي‌كند در حالي كه سرعت واقعي دستگاه را خوب است به صورت مثلاً 8x تا 16x با ميانگين سرعت 12x نمايش داد. خريداران بي‌خبر از اين قضايا وقتي دستگاه جديدي مي‌خرند و انتظار سرعت فوق‌العاده بالايي را بر حسب نوشتة روي بسته‌بندي دارند،
با ديدن عملكرد آهستة دستگاه اغلب از خريد خود مأيوس مي‌شوند در حالي كه اين مسئله ناشي از اشكال دستگاه نيست. هرچند خوب است روي بسته‌بندي دستگاه سي‌دي رام قيد شود كه في‌المثل «اين دستگاه با حداكثر سرعت 24x و حداقل سرعت 10x داده‌ها را بازيابي مي‌كند» اما متأسفانه اكثر سازندگان مايل به افشاي اين مطلب فني نيستند.
آيا خريد يك دستگاه جديد لازم است؟
با تمام اين صبحتها و ابهاماتي كه در مورد مدلهاي جديد دستگاههاي سي‌دي رام وجود دارد آيا به صلاح است كه دستگاه سي‌دي رام خود را با يك نوع جديدتر عوض كنيم؟ و آيا اصلاً يك كامپيوتر قديمي مي‌تواند با يك دستگاه جديد سي‌دي رام به خوبي كار كند؟
خريد يك دستگاه سي‌دي‌رام منافع و معايبي دارد. در ادامة مقاله نظرات يكي از دست اندركاران توليد و فروش دستگاههاي سي‌دي‌رام را در مورد خريد يك دستگاه جديد منعكس مي‌كنيم. تصميم‌گيري با خود شماست:
برعكس اكثر دستگاههاي خريد و تازه‌هاي صنعت، نصب يك دستگاه سي‌دي‌رام جديد نياز چنداني به ارتقاء سيستم كامپيوتر قديمي ندارد و دستگاههاي سي‌دي‌رام با حداقل امكانات سخت‌افزاري كار ميكنند. در اغلب موارد كامپيوتر شما بايد بتواند با هر دستگاه سي‌دي‌رام با هر سرعتي كار كند. البته توجه داشته باشيد كه اگر ناگزيريد يك دستگاه 24x را روي يك كامپيوتر كند 486 نصب كنيد، كار خواهد كرد اما نه با آن كارايي كه از دستگاه سي‌دي‌رام خود انتظار دايرد. وقتي روي جعبه سي‌دي‌رام ذكر مي‌شود كه سخت‌افزار لازم يك پردازنده پينتيوم 100 مگاهرتز است يعني اين حداقل سخت‌افزار لازم براي بهترين كارايي دستگاه سي‌دي‌رام است. نكته اساسي اين است كه قبل از خريد يك دستگاه سي‌دي‌رام دقت كنيد كه آيا سخت‌افزار لازم آن را داريد يا خير.
به گفتة همين صاحب نظر هر چه برنامه‌هاي نرم‌افزاري پيچيده‌تر و حجيم‌تر مي‌شوند، ضرورت استفاده از سي‌دي رام مشخص‌تر مي‌شود. اولين مزيت داشتن سي‌دي‌رام نصب سريع نرم‌افزارها و برنامه‌هاي بزرگي همچون microsoft Office است. چون بازيابي داده‌ها از يك سي‌دي رام سريعتر انجام مي‌شود، نصب يك نرم‌افزار بزرگ هم خيلي سريعتر انجام مي‌شود. پس از نصب، هر چند كه بعضي از اطلاعات ممكن است روي ديسك سخت بنشيند اما همچنان حجم زيادي از اطلاعات مي‌ماند كه بايد از روي سي‌دي‌رام خوانده شود.
طبيعاً هرچه دستگاه سي‌دي‌رام سريعتر باشد، اجراي برنامه سريعتر انجام خواهد شد. همچنين در مورد بازيهاي كامپيوتري داشتن يك دستگاه سي‌دي‌رام سريع از پرشها و مكثهاي ملا‌آور در حين بازي جلوگيري مي‌كند. همه روزه تعداد بيشتري از نرم‌افزارها حاوي قطعات ويدئويي مي‌شوند. براي به كارگيري آنها هم هرچه دستگاه سي‌دي‌رام سريعتر باشد، نمايش اين قطعات ويدئوي با لرزش وپرش كمتر همراه است. اما در هر حال براي ارتقاء و خريد يك دستگاه سي‌دي‌رام جديد و سريع بايد آگاهانه عمل كرد.
شما مي‌توانيد اين مسئله را با خريد يك آمپلي‌يار قياس كنيد. اگر شما يك آمپلي‌فاير 10 وات داشته باشيد و آن را با يك آمپلي‌فاير 20واتي عوض كنيد، تغيير محسوسي در بلندتر شدن صدا نخواهيد ديد اما البته اگر آمپلي فاير 10 وات خود را با يك آمپلي‌فاير 100 واتي عوض كنيد، مطمئناً تفاوت آن دو را حس خواهيد كرد.
در مورد دستگاه سي‌دي‌رام هم همين طور است0 اگر شما يك دستگاه 4x داريد و آن را به يك دستگاه 6x تغيير مي‌دهيد انتظار نداشته باشيد تفاوت چنداني در كار ببينيد اما اگر يك دستگاه 4x يا 8x را به يك دستگاه 24x تغيير دهيد، آنگاه تفاوت كار محسوس خواهد بود. دقت كنيد كه اگر يك دستگاه 16x داريد احتمالاً با تعويض آن با يك دستگاه 24x بهبود چنداني در كار شما حاصل نخواهد شد و نيازي به اين تعويض نيست. به خاطر بياوريد كه درج 24x روي دستگاه بدين معني است كه بيشترين سرعت كار اين دستگاه 24x و احتمالاً سرعت متوسط آن 16x است.
و البته خريداران پروپا قرص لوازم كامپيوتري هم در اين ترديد به سر مي‌برند كه آيا بهتر نيست صبر كنند تا دستگاههاي DVD يا همان ديسكها ويدئوي ديجيتالي به بازاربيايد. (DVDها ديسكهاي شبيه به سي‌دي‌رامها هستند اما با گنجايش خيلي بيشتر – 7/4گيگا بايت!-بدين ترتيب آنها براي كاربردهاي چند رسانه‌اي و فيلمهاي سينمايي ايده‌آلند.) DVDها قرار است تا دو سال آينده وارد بازار شوند و با پيشرفتهاي سريع صنعت مي‌توان اميدوار بود كه تا 18 ماه آينده به بازار بيايند.
اما اين كه آيا DVD بازار را از سي‌دي‌رام خواهد گرفت يا نه بستگي به اين دارد كه چه اندازه قيمت بالاي آن پايين بيايد و بازار چطور از آن استقبال كند. در حال حاضر حداقل قيمت يك دستگاه DVD 400دلار آمريكاست در حالي كه شما با حدود 200دلار مي‌توانيد سريعترين و گرانترين دستگاه سي‌دي‌رام را تهيه كنيد. سخن آخر اين كه هر چند انتظار اين است كه آينده از آن DVDها باشد اما در حال حاضر قيمت بسيار پايين‌تر سي‌دي‌رامها توجه خريداران را به خود جلب مي‌كند.
سي‌دي‌رام (CD-ROM) و دي‌وي‌دي(DVD)
ديسكرانها، از زمان معرفي نخستين ديسكران سي‌دي رام (CD-ROM) در اواخر دهة 1980 تا به امروز پيشرفتهاي فراواني داشته‌اند. امروزه، دي‌وي‌دي (DVD) با وعدة كار براي كامپيوتر و ويدئو دو باره بازار ديسكرانها را تكان داده است. دي‌وي‌دي همان كاري را براي ويدئو مي‌خواهد انجام بده كه سي‌دي‌ها (CD) براي صنعت صدا انجام دادند.
سي‌دي‌رام زنده مي‌ماند.
آيا عرضه دي‌‍وي دي به معني مرگ سي‌دي‌رام خواهد بود؟ البته، نه. اين ديسكها بيش از گذشته متداول شده‌اند و به نطر مي‌رسد كه صنعت ديسكران سي‌دي‌رام روز به روز در حال پيشرفت است. در حقيقت، چنان پيشرفتهاي سريعي داشته است. در حقيقت، چنان پيشرفتهاي سريعي داشته است كه اكثر كاربران وقت آن را نداشته‌اند كه بفهمند چه چيزي ديسكرانهاي جديد را نسبت به ديسكرانهاي قبلي برتر كرده است.
«سرعت» مهمترين معيار كيفيت يك ديسكران سي‌دي‌رام است. سرعت انتقال داده‌اي ديسكران سي‌دي‌رام سرعتي است كه در آن يك ديسكران داده‌ها را به پردازنده انتقال مي‌دهد. اما سرعت ديسكران سي‌دي‌رام را معمولاً‌بر حسب سرعت انتقال داده‌اي نخستين ديسكرانهاي سي‌دي‌رام ذكر ميكنند. سرعت انتقال داده‌اي براي ديسكرانهاي اوليه 150كيلو بايت در ثانيه بود. اين ديسكرانها را يك سرعته (1X) ناميده‌اند. براي اين كه سرعت انتقال داده‌اي يك ديسكران را مشخص كنيد سرعت ديسكران را در 150 ضرب كنيد. به عنوان مثال، استاندارد حداقل براي ديسكرانهاي سي‌دي‌رام در پي‌سي‌هاي جديد چيزي حدود 16x (16سرعته) است. اين به معني سرعت انتقال داده‌اي 2400 كيلو بايت در ثانيه است.
فنآوري تعيين كنندة سرعت يك ديسكران به تازگي تغيير كرده است. طرح اولية ديكسران به تازگي تغيير كرده است. طرح اولية ديسكرانهاي سي‌دي رام براساس فنآوري «تندي خطي ثابت » (CLV) بود. CLV سرعت انتقال داده‌اي را بدون توجه به جايي كه داده‌ها ذخيره شده‌اند ثابت نگه مي‌داشت. اين كار را با تغيير دادن سرعت چرخش ديسك در ديسكران انجام مي‌داد.
ديسكرانهاي جديدتر براساس نوعي فنآوري متفاوت مشهور به «تندي زاويه‌اي ثابت » (CAV) طراحي شده‌اند. CAV سرعت چرخش ديسك را همواره ثابت نگه مي‌دارد. در نتيجه، سرعت انتقال داده‌اي برا ين اساس كه داده‌ها به شيار (track) دروني نزديكتر است يا به شيار بيروني متفاوت است. از اين رو، ديسكرانهايي كه از فنآوري CAV بهره مي‌گيرند معمولاً مشخص ميكنند كه «سرعت ديسكران» تعيين شده سرعت حداكثر است. به عنوان مثال، روي يك ديسكران 22 سرعته (32x)، دامنة محدودة سرعتي معمولاً از 13x تا 32x است.
خصوصيت مهم ديگر يك ديسكران زمان جستجو (Seek time) آن است (زمان جستجو زماني است كه هد خواندن/نوشتن يك ديسكران، موقعيت قطعه‌اي از داده‌ها را مي‌يابد). زماني بود كه زمان جستجوي كمتر از 100 ميلي‌ثانيه را براي ديسكرانها ناممكن مي‌دانستند؛ امروزه زمان جستجوي ميانگين 85 ميلي‌ثانيه براي ديسكرانهاي با سرعت بالا متداول است. در مقايسه، زمان جستجوي ميانگين ديسكهاي سخت نمونه تقريباً 10 ميلي‌ثانيه است.
سرانجام، رابط (interface) (پيوند ارتباطي بين يك ديسكران و سيستم عامل) ديسكران، عامل سوم تعيين كنندة كارايي يك ديسكران است. دو رابط اصلي عبارتند از ATAPI و اسكازي (SCSI). به طور كلي، رابط ATAPI متداولتر و نصب آن ساده‌تر از اسكازي است. اسكازي بيشتر در سيستمهاي شبكه‌اي و ردة بالا به كار مي‌رود.
با آن كه ديسكرانهاي اسكازي نسبتاً سريعتر از ديسكرانهاي ATAPI عمل ميكنند اختلاف عمده‌اي بين آنها وجود ندارد، ديسكران سي‌دي‌رام يك وسيلة آهسته است و گذرگاه اسكازي نمي‌تواند كاري براي بالا بردن سرعت ديكسران انجام بدهد.
آينده ديسكها
با آن كه آيندة ديسكها را به احتمال زياد بايد در دي‌وي‌دي (ديسك ويدئويي ديجيتال ) ديد، فكر نكنيد كه ديسكرانهاي سي‌دي‌رام به اين زوديها از صحنه خارج بشوند. يك دليل آن است كه بسياري از كاربران كامپيوتر هم اكنون ديسكران سي‌دي‌رام دارند. دليل ديگر آن كه هنوز دي‌وي‌دي به قيمتي نرسيده است كه نظر كاربران را به خود جلب كند. دليل سوم آن كه در حال حاضر دي‌وي‌دي براي كاربران كامپيوتر روميزي حرفي براي گفتن ندارد. مطمئناً براي ويدئو بسيار مهم است؛ اما اكثر مردم هنوز فيلمهاي ويدئويي را روي تلويزيون مي‌بيند نه روي نمايشگر كامپيوتر.
با اين حال، دي‌وي‌دي طي چند سال آينده راه خود را هموارتر خواهد كرد. دو فنآوري در حال ظهور دي‌وي‌دي عبارتند از DVD-RAM و DVD+RW، كه هر دو به كاربران امكان مي‌دهند كه داده‌ها را در فرمت دي‌وي‌دي ذخيره كنند.
بزرگترين سؤال در مورد اين فن‌آوريها آن است كه آيا ديسك فشرده كه يك حفاظ پلاستيكي مانند ديسكتها با كارتريجها ندارد مي‌تواند بر اثر خراشها يا اثر انگشت به حيات خود ادامه بدهد. بعضي از كاربران امتحان كردن يك رسانة جديد را مهمتر از مسئلة امنيت داده‌ها مي‌دانند. اما اگر اين رسانه‌ها پايداري خود را به اثبات برسانند بسياري از كاربران سراغ آنها خوهند رفت.
همچون ديسكرانهاي سي‌دي رام، انتظارديسكرانهاي را نداشته باشيد كه سريعتر از مورد 32x باشند. چرخش سريعتر با خطاي در خواندن همراه است. البته، «بيل گيتز» (مديرعامل ميكروسافت) نيز زماني گفته بود كه كامپيوتر شخصي هيچگاه به بيش از 640 كيلو بايت RAM نياز نخواهد داشت.
همچون ساير جنبه‌هاي صنعت كامپيوتر، نمي‌توان به طور قطع فهميد كه در آينده چه اتفاقاتي روي ديسكها رخ خواهد داد. با اين حال،بسياري از شركتها مخارج زيادي را صرف پيشرفت دادن فنآوري ديسك ميكنند و اين به آينده‌اي پر هيجان خواهد انجاميد.
اصطلاحات
تندي خطي ثابت (CLV): نوعي فنآوري ديسكران كه با تغيير دادن سرعت چرخش ديسك در ديسكران سرعت انتقال داده‌اي را ثابت نگه مي‌دارد.
سي‌دي‌هاي ضبط شدني
جابجايي از ديسك به سي‌دي‌رام (CD-ROM) در چند سال گذشته افزايش يافته است. امروزه، بسياري از سازندگان، نرم‌افزارهاي خود را بر روي سي‌دي‌رام عرضه ميكنند زيرا اين رسانه داده‌هاي بسيار زيادي را در خود جاي مي‌دهد (حدود 600 مگابايت؛ با گنجايش 44/1 مگابايتي ديسكت مقايسه كنيد) و براي ارائه‌هاي چند رسانه‌اي بسيار عالي است. از آنجا كه سي‌دي‌رامها گنجايش بسيار زيادي دارند براي ذخيره و بازيابي داده‌ها به صورت كه انتخاب طبيعي درآمده‌اند؛ متأسفانه، آنها «فقط – خواندني» هستند و كاربران نمي‌توانند آنها را به صورت وسايل ذخيره‌گر به كار ببرند.
با معرفي فنآوري «سي‌دي قابل ضبط» (CD-Recordable) يا سي‌دي – آر (CD_R) و امكان دادن به كاربران براي نوشته داده‌ها بر روي سي‌دي‌ها در اوايل دهة 1990، صحنه تغيير كرد. فنآوري يكبار نويسي، چند بار خواندني (WORM) بدين معني است كه نمي‌توانيد مانند ديسكتها فايلهاي خود را پاك كنيد و مجدداً بنويسيد. افزون بر اين، نسخه‌هاي اولية ديسكرانهاي سي‌دي-آر گران قيمت بودند، نصب و عملياتي كردن آنها دشوار بود، و به دليل مسئله‌آفريني خودشان انسان را به ستوه مي‌آوردند. چون يكبارنويسي بودند در اغلب موارد بخشهاي زيادي از ديسك تلف مي‌شد. اين ديسكها حدود 20دلار قيمت داشتند.
تغييرات جديد سي‌دي-آرها را مناسب ذخيره‌سازي و تسهيم‌سازي فايلها كرده است. اين فنآوري و نرم‌افزارهاي همراه آنها ساده‌تر شده‌اند. ضمناً كامپيوترهاي امروزي سريعتر و در مديريت جريان داده‌ها كارآمدتر شده‌اند. قيمتها هم براي ديسكران و هم براي ديسكها پايين آمده است؛ ديسكرانها در محدودة 500 دلار هستند و هر ديسك حدود 3دلار به فروش مي‌رسد. ديكسرانهاي سي‌دي‌رام نيز امروزة جزء وسايل استاندارد كامپيوترها درآمده‌اند و مي‌توانند ديسكهاي سي‌دي-آر را بخوانند، كه تسهيم داده‌ها را با سايرين ساده‌تر مي‌سازد. هر سي‌دي-آر مي‌تواند حدود 650مگابايت از داده‌ها يا 74دقيقه صدا را ذخيره كند (البته، به دليل فرمت سازي مقدار ظرفيت واقعي كمتر است.)
اما چرا بايد به يك بار نوشتن روي سي‌دي قانع بود؟ نخستين ديسكران «سي‌دي – قابل بازنويسي» (CD-rewriteable) يا (CD-WR) كه در سال 1997 به وسيلة شركت ريكو معرفي شد به كاربران امكان داد تا داده‌ها را 1000 بار با بيشتر روي سي‌دي بنويسند. با آن كه اين ديسكها كمي گرانترند، هر كدام حدود 25 دلار، و گنجايش ذخيره يكسان است، امكان پاك كردن و بازنويسي فايلها معادل يك ديسكت 650مگابايتي را براي شما فراهم مي‌سازد. با اين همه، قيمت و سازگاري دو مسئلة ديسكرانهاي CD-RW است. قيمت ديسكرانهاي آنها حدود 600 دلار است و ديسكهاي CD-RW را همة ديسكرانهاي سي‌دي‌رام نمي‌توانند بخوانند، در نتيجه كمتر ازديسكهاي CD-R با ديسكرانهاي سي‌دي‌رام سازگاري دارند.
آلبومي از ديسكهاي قابل ضبط
فرايند توليد سي‌دي‌رام ديسكهايي را مي‌سازد كه در سطح شياردار خود فرورفتگي يا حفره‌هايي (pit) دارند. محتويات اين ديسكها به وسيلة ليزري كه به شيار تابانده مي‌شود خوانده مي‌شود. حفره‌ها نور را با شدتي متفاوت با سطوح صاف بازتاب مي‌دهند. وقتي ديسك مي‌چرخد، تغييرات در رشد نور بازتابيده شده به اطلاعات ديجيتالي ترجمه مي‌شوند و كامپيوتر شما آنها را به صدا يا اطلاعات ديگر تبديل مي‌كند.
ديسكرانهاي سي‌دي-آر «اثر حفره» رابا داغ كردن رنگ روي لاية ضبط‌كنندة ديسك شبيه‌سازي ميكنند. اين كار موجب مي‌شود كه آن بخش از شيار بازتاب نوري كمتري داشته باشد. اين اثر براي يك دستگاه پخش سي‌دي يا يك ديسكران سي‌دي‌رام همانند اثر يك ديسك سي‌دي‌رام حفره‌دار است؛ در نتيجه، ديسكهاي سي‌دي‌ـآر با سيستمهاي سي‌دي سازگار مي‌شوند. نظر به اين كه نور ليزر نمي‌تواند رنگ داغ شده را دو باره به حالت بازتابي اوليه تغيير بدهد شما نمي‌توانيد در ناحية استفاده شدة ديسك سي‌دي-آر بيش از يك بار بنويسيد.
ديسكرانهاي سي‌دي-آر اوليه فقط مي‌توانستند كل يك ديسك را در يك مرحله ضبط كنند. به چنين ديسكهايي ديسكهاي يك جلسه‌ا‌ي گفته مي‌شود. اگر اشتباهي در ضبط رخ مي‌داد ديسك را بلااستفاده مي‌ساخت. در سيستمهاي جديدتر با امكانات ضبط بيشتر، بخشي از ديسك بازهم در بسياري از وضعيتهاي خطادار شدة ديسك قابل استفاده است. همچنين مي‌توانيد فايلهايي را از روي ديسك حذف كنيد، ولي نمي‌توانيد فضاي تخريب شدة ديسك رادو باره به كار بگيريد.
