بخشی از مقاله

پيشگفتار
در جوامع در حال توسعه امروزي، هدف پيشرفت و افزودن بر دستاوردهاي جديد براي غلبه بر مشكلات است. از طرفي وابستگي اقتصادي خود عامل مهم بازدارنده‌اي از تحقيقات بوده، لذا براي رفع اين عامل وبدست آوردن جايگاه مناسب، تلاشهاي گسترده معقول و منطقي تحقيقاتي، براي عموميت بخشيدن به فرهنگ علمي در اين نوع جوامع، لازم و ضروري به نظر مي رسد. چه تحقيق و پژوهش نشان داده است كه پايه واساس هر گونه برنامه ريزي بوده و يكي از اركان مهم اسطوره صنعت و تكنولوژي بشمار مي‌آيد. در همين راستا به خوبي نشان داده شده كه امر تحقيقات در نوآوري ها جايگاه بسزا داشته ونيروي محركه هر كشور مترقي بشمار مي‌رود.


از آنجائي كه گياه درماني شاخه اي از علم پزشكي و داروسازي است و با توجه به ارزش و اهميت گياهان دارويي ونيز مصرف روز افزون آنها كه پايه طب سنتي ايران را تشكيل مي دهد، لذا آشنائي با گياهان داروئي مورد توجه خاص مي‌باشد، چه دانش طب سنتي از قرنها پيش رواج داشته است. در اين برهه از زمان كه با توسعه طرح ژنريك و تغيير نظام دارويي ايران، استفاده از گياهان طبي اهميت ويژه اي يافته، لذا كاشت و ترويج آنها، پايه استفاده از طب سنتي را محكم كرده و رشد دوباره آنرا نويد مي دهد. بنابراين به منظور معالجه بيماران در مقابل داروهاي شيميايي كه اثرات نامطلوبي بر روي انسانها دارد، كوشش گرديده كه از طريق كاشت و تعيين مشخصات بوتانيكي، مراحل فنولوژيكي ، تركيبات شيميايي ، خواص درماني ، مقدار مواد موثره و نيز نحوه

بكارگيري آنها در مراحل مختلف رشد، تحقيقات بيشتري انجام گيرد. به همين خاطر نتايج كاشت گياه كاسني كه يكي از گياهان دارويي مهم بوده و از قرنها پيش به صورت مختلف مورد استفاده هاي گوناگوني قرار مي گرفته، ارائه تا علاقمندان را به خصوصيات گياهشنا

سي و نحوه كاشت اين گياه مهم آشنا ساخته و از اين طريق بتوان در احياي آن كوشا باشيم.
تاريخچه
گياه كاسني از جمله گياهان مفيدي است كه تاريخ استفاده آن به دورانهاي قبل از ميلاد مسيح مي رسد و مصرف آن بين ملل مختلف جهان متداول بوده است، به طوري كه اطباء آن دوران از جمله جالينوس، پلين، ديوسكوريد و عده اي ديگر براي كليه قسمتهاي اين گياه به عنوان درمان وبيماريها اهميت زيادي قائل بوده اند و هنوز هم به دليل اعتقادي كه بيشتر مردم به اين گياه دارند آنرا براي مداواي بيماري هاي مختلف مصرف مي كنند كه در اين باره نيز به ويژه در كتابهاي ديگر توصيه هايي شده است و به همين دليل گياه كاسني نه تنها شهرت خود را از دست نداده است، بلكه امروزه علاوه بر جمع آوري گونه هاي وحشي آن، به صورت اهلي نيز كشت مي شود. (1)


مصرف كاسني از قديم الايام بين ملل مختلف معمول بوده و تاريخ استفاده از آن، به قرون قبل از ميلاد مسيح نسبت داده مي شود. شهرت درماني آن در اين زمانها، بيشتر به جهت آن بوده است كه عموم مردم، آنرا گياهي مفيد براي كبد مي دانسته اند. دانشمنداني نظير Dioscoride, Pline و جالينوس، براي آن اثرات درماني متعددي قائل بوده اند، سالاد كاسني را مقوي معده مي دانسته اند وشيره گياه را براي رفع درد چشم و مسموميت ها، به يكديگر توصيه مي نموده اند . پرورش

كاسني تدريجاً بعلت زيبايي خاصي كه گياه پس از گل دادن پيدا مي كند، در بعضي باغهاي سطنتي معمول گرديد و توجه مردم نسبت به آن در قرون وسطي زياد شد. از اين زمان به بعد، چون مردم به صفات درماني آن پي برده بودند، آنرا بصورت يك گياه داروئي مفيد و موثر به يكديگر معرفي مي نمودند و چون ظاهر گياه طوري است كه شناختن آن بسهولت امكان پذير است، از اين جهت استفاده از گياه، در طي مدتي كوتاه بين مردم معمول گرديد بطوري كه هنوز هم كاسني شهرت درماني خود را از دست نداده است و بسياري از مردم به اثرات درماني آن اعتقاد زياد دارند و ازآن در رفع بيماريهاي مختلف كه بدان اشاره مي شود استفاده بعمل مي‌آورند. (4)


گياهشناسي كاسني
Cichorum intybus L.
C.caeruleum Cilib, C.commune Pall.
فرانسه : Chicoree sauvage, C.Intybe, Chiocoree commune
انگليسي: Wild succory, Sucoory , Common Chicory, Chicory
آلماني: Zichorienwegwart, Gemeine Wegwart, Cichorienwurzel
ايتاليائي: C.amara, Radicchio-buono, Cicorea salvatica, Cicoria
فارسي : كاسني – عربي شكوريه (Shikorayah)، سرس (Siris)


گياهي علفي وداراي ساقه اي است كه در حالت وحشي، ارتفاعش به 5/0 تا 5/1 متري مي رسد ولي اگر پروش يابد از دوستر نيز تجاوز مي نمايد. از اختصاصات آن اين است كه ريشه اي قوي، به قطر انگشت، به درازاي 5/0 تا يك متر و به رنگ قهوه اي دارد ولي اگر قطع گردد، رنگ مانند به سفيد نمايان مي سازد. درداخل ريشه آن، شيرابه اي شيري رنگ جريان دارد.
ساقه كاسني، باريك ، استوانه اي و داراي انشعابات كم در ناحيه مجاور راس است بطوري كه منحصراً در قسمتهاي انتهائي ساقه، شاخه‌هائي با حالت فاصله دار از محور اصلي، در گياه ديده مي شود. (4)


كاسني،برگهاي متناوب و پوشيده از تارهاي فراوان در اطراف رگبرگ مياني دارد. شكل ظاهري برگهاي قاعده ساقه آن با بقيه فرق دارد، مانند آنكه در قاعده ساقه، برگها عموماً دراز، منقسم به قطعات عميق دندانه دار و منتهي به يك قسمت انتهائي مثلث شكل است و هر قدر كه به راس ساقه نزديك گرديم، برگها كوچكتر مي شوند و كناره تقريباً ساده و وضع ساقه آغوش پيدا مي‌كنند. گلهاي زيبا و آبي رنگ كاسني، در تابستان از تير تا شهريور ظاهر مي شود و چون به تعداد زياد و به شكل فاصله دار در طول محور دراز ساقه وانشعابات آن شكفته مي گردد از اين جهت منظره بسيار زيبا به گياه مي‌بخشد. (4)


بعضي از پايه هاي اين گياه نيز بتناسب شرايط متفاوت محيط زندگي، داراي گلهائي به رنگهاي سفيد يا گلي مي باشند. (4)
در هر كاپيتول كاسني، 18 تا 20 گل زبانه اي منتهي به 5 دندانه ديده مي شود كه در انولوكري سبزرنگ و مركب از 2 رديف براكته واقع اند. ميوه آن فندقه، 4 سطحي، نسبتاً‌مسطح و منتهي به مجموعه‌اي از فلسهاي بسيار كوچك است. (4)
كاسني،گياهي است كه در نواحي مختلف، بتفاوت به صور يكساله، دوساله و چند ساله در مي‌آيد. از مشخصات آن اين است كه گلهايش در مقابل تابش نور خورشيد، حالت شكفته و بازشده به خود مي‌گيرند در حالي كه هنگام غروب آفتاب يا موقع شب، يا در هواي مه‌ آلود و يا باراني، گلهاي واقع بر روي كاپيتول، به هم نزديك مي گردند و آنرا به صورت ناشكفته جلوه مي دهند. (4)
پرورش كاسني، مراقبت زياد ندارد. از نظر درماني نيز ريشه ضخيم و گوشتدار و برگهاي قاعده ساقه و حتي گل و دانه آن مورد توجه است كه آن هم اگر از گياه وحشي به دست آيد مزيت بيشتري دارد. (4)


در موقع خارج كردن ريشه كاسني از زمين بايد به اين نكته توجه شود كه ريشه ها در آخر سال اول، از زمين خارج گردد،زيرا در غير اين صورت اگر ديرتر به دست آيد، حالت گوشتدار بودن آن از دست مي رود و سخت وچوبي و غير قابل استفاده مي شود. برگ كاسني را بايد موقعي از ساقه جدا كرد كه در مرحله رشد كامل باشد زيرا در غير اين صورت به نسبتي كه زودتر چيده شود، به نمو ريشه گياه زيان وارد مي آورد. (4)
كاسني،در زمان هاي آهكي – رستي كه رطوبت كافي داشته و به خوبي آنرا شخم زده باشند بهتر رشد مي كند. براي پرورش آن، دانه گياه را در اوايل ارديبهشت بر روي خطوطي به فواصل 20 تا 40 سانتيمتر از يكديگر مي‌كارند. (4)


كاسني داراي واريته هاي متعددي براي پرورش دادن است كه بعضي از آنها برگهاي پهن و برخي ديگر ،برگهاي موجودار و منقسم دارند.(4)
قطعات ريشه كاسني را معمولا پس از بو دادن،به صورت گرد درآورده مانند قهوه به مصرف مي رسانند ولي گرد مذكور كه Chicoree-café ناميده مي شود، طعم و بو و عطر مطبوع قهوه را فاقد است. (4)
اختصاصات تشريحي : ريش

ه كاسني در برش عرضي، اختصاصات تشريحي زير را نشان مي دهد:
1- لايه هاي چوب پنبه، مركب از سلولهاي مسطح وقرصي شكل كه به وضع منظم، به دنبال يكديگر قرار گرفته اند.
2- پارانشيم پوستي كه از سلولهاي ريز و فشرده به هم تشكيل مي يابد و در داخل آنها انشعابات لاتيسيفرها ديده مي‌شود.
3- عناصر آبكشي مركب از سلولهاي چند وجهي كوچك كه امتداد اشعه مغزي، آنرا قطع مي‌نمايد.
4- ناحيه چوب، شامل پارانشيم چوبي، آوندهاي چوبي متعدد و لاتيسيفرها.
لاتيسيفرهاي ناحيه چوب عموماً محتوي لاتكسي به رنگ مايل به قهوه اي وكاملا مشخص مي باشند.


در حد فاصل ناحيه چوب و آبكش، لايه كامبيوم قرار دارد كه به خوبي در زير ميكروسكوپ تشخيص داده مي شود.
در برش طولي ريشه كاسني، مجاري ترشحي لاتكس محتواي شيرابه، به صورت شبكه اي قابل تشخيص است. (4)
تركيبات شيميائي – برگ كاسني داراي املاحي نظير سولفاتها و فسفاتهاي سديم، منيزيوم و پتاسيم و نيترات پتاسيم است. گلوكزيد تلخي به نام شيكورين Chicorine يا سيكورين Cichorine نيز درآن يافت مي شود.
گلهاي آن بعلاوه داراي سيكورئين مي باشد كه ايزومراسكولين esculine است.
سيكوري ئين cichoriine ،به فرمول و به وزن مولكولي 28/340 است. درگلهاي كاسني يافت مي شود ، استخراج آن توسط Merz انجام گرفته و بعداً توسط محققين ديگر سنتز گرديده است. (4)
سيكوروئين به صورت بلورهايي سوزني شكل با 2 ملكول آب تبلور به دست مي آيد. در گرماي 313 تا 215 درجه پس از خشك شدن در دستگاههاي خشك كننده ، ذوب مي شود. در آب ، الكل و اسيد استيك محلول است. در اتر و اتر دوپترول حل نمي شود. در قليائيات رقيق قابليت انحلال دارد و محلول زرد رنگ بدون فلورسنس ( اختلاف آن با اسكولين) ايجاد مي‌كند. (4)


ريشه كاسني داراي 11 تا 15 درصد اينولين، 10 تا 22 درصد قندهاي مختلف نظير گلوكز، لولز و ساكارز، يك ماده زينتي، سوسيلاژ، مقدار كمي تانن، اسانس ، پكتين ، لوولين Levuline و شيكورين است كه بسهولت در آب، تبلور حاصل مي كند. مقدار درصد اينولين كه به حالت محلول در شيره سلولي اعضاي گياه وجود دارد تدريجاً در پائين زياد مي گردد در حالي كه مقدار آن در بهار، به حداقل مي رسد. برگ و ريشه گياه داراي ويتامين هاي P,K, C,B است.
بر اثر بودادن ريشه كاسني ، مقدار درصد قندهاي احيا كننده آن كاهش حاصل مي كند و ساكارز و اينولين آن كم مي شود. گرد ريشه بود داده كاسني، به علت مصارف زيادي كه در بعضي نواحي اروپا دارد ، پيوسته در معرض استفاده ( به حالت ساده يا مخلوط در گرد دانه قهوه ) قرار مي گيرد. (4)
ريشه بو داده كاسني بازار تجارت طبق برسي هاي دانشمنداني نظير Pellerin , Beckurts, Koenig , Wolf ، داراي تركيباتي به شرح زير است:
آب 11 تا 17 درصد
مواد ازته 6 تا 25/7 درصد
قندهاي احياء كننده 15 تا 26 درصد
اينولين، دكسترين وغيره 6 تا 12 درصد
خاكستر باقيمانده 80/4 تا 66/7 درصد
مواد چرب 73/0 تا 74/2 درصد
مجموع مواد محلول درآب 54 تا 65 درصد


كاسني گياهي است علفي كه برگ وريشه آن خاصيت دارويي دارد. اين گياه از تيره Compositae است. كه به نسبت شرايط مختلف آب و هوايي به اشكال يكساله و يا پاپا در تمام نقاط دنيا به صورت خودرو يافت مي گردد. ارتفاع اين گياه در حالت وحشي 15 تا 100 و گاهي تا 150 سانتي متر بوده است و در صورتي كه آنرا كشت كنند ارتفاع آن تا 2 متر نيز بالغ مي گردد. (1)
كاسني وحشي را مي توان در محلهاي مرطوب، گودالها ،كنار جاده ها ، در دامنه ها ،مزارع و بعضي باغها و اراضي باير پيدا كرد.


اين تيره گياهي شامل 1000 جنس و حدود 2000 گونه است كه در بيشتر نواحي مختلف جهان به نسبت شرايط آب وهوايي به طور پراكنده مي رويند. بعضي گياهان اين تيره به يك منطقه و يا به يك قاره اختصاص دارند واز مرز جغرافيايي خاص تجاوز نمي كنند. به علاوه انواعي از آنها با ساقه هاي پيچنده و حتي گوشتي يافته شده اند. يكي از گونه هاي مهم كه بيشتر از همه مورد استفاده قرار مي گيرد، گونه Cichorium intybusL. است. كاسني داراي ساقه اي باريك و توخالي، افراشته، استوانه اي شكل و خشبي است كه داراي شاخه هاي منشعب دور از هم هستند.درآن ماده

شيري رنگ جريان دارد كه داراي طعم تلخ بود و بمحض قطع ساقه، از وسط آن، اين شيره گياهي كه به نام شيكورين ناميده مي شود، به بيرون ترشح مي كند. كاسني بر حسب انواع مختلف داراي برگهاي پهن و يا باريك است به طوري كه بريدگيهاي عميق و نوك تيز در آنها نمايان و در زير رگبرگهاي اصلي پوشيده از كركهاي زيادي است. قرار گرفتن برگها روي ساقه متناوب است. برگهاي پاييني بزرگتر و پهن تر و داراي دندانه هاي منقسم هستند، در صورتيكه برگهاي انتهاي هر چه به نوك ساقه نزديكتر باشد كوچكتر وباريكتر هستند.(1)
پراكندگي جغرافيايي


محل رويش : كاسني ، پراكندگي وسيع در نواحي مختلف ايران دارد چنانكه در دامنه هاي كم ارتفاع البرز، راه فزوين به رشت،اطراف رودبار، اطراف تهران، كرج، آذربايجان: اروميه و نواحي ديگر ان، گيلان: اطراف رشت، لاهيجان ، فارس، بلوچستان، آبادان، نواحي كوهستاني خراسان، بين بجنورد و مشهد در 1500 متري، بين مشهد و فريمان در 1000 تا 1300 متري (احمد مايران) و بسياري از مناطق ديگر ايران دارد.
Cichorium Endivia L. (آنديو) – نوعي كاسني وحشي با تلخي كمتر است. برگهاي آن داراي بريدگيهاي زياد وحالت موجوددار مي باشد و از آن در كشاورزي، نژادهاي مختلف با ظاهر متفاوت به دست آورده اند.


خواص درماني آن شبيه به كاسني ولي با اثر خفيف تر است.
پرورش نمونه هائي از آن در ايران معمول است.
مدتها منشاء اصلي اين گياه را نواحي مختلف هند تصور مي نمودند ولي بررسي هاي علمي نشان داد كه در هيچ زماني به حالت وحشي در هند وجود نداشته است. دانشمند گياه شناسي به نام Visiani ( در فلورد الماسي جلد دوم صفحه 97) و Boissier , Schultz ( در Flora orientalis III.p.391)، دو كاندول ( در كتاب منشاء گياهان پرورش يافته چاپ دوم صفحه 77) ، آنديو را مشتق از نوعي كاسني به نام Cichorium Pumilum Jacq. ذكر نموده اند. گياه اخير به حالت وحشي در منطقه مديترانه، مراكش، الجزيره تا فلسطين، قفقاز و تركستان وجود دارد.


آنديو در فرانسه ابتدا براي مصارف درماني به كار مي رفته است ولي بعد از تغيير رنگ و سفيد كردن برگهاي آن ( با قرار دادن گياه در فصل زمستان، در داخل ماسه نرم)، آنرا به مصارف تغذيه رسانيدند.
نوعي ازآنديو كه به مصارف تغذيه مي رسد داراي دو واريته يا گونه فرعي يا ظاهر كاملا متفاوت ذكر شده است كه يكي از آنها Chicoress frisees مي باشد و برگهائي با بريدگيهاي مجعد دارد و ديگري Scaroles , Var. latifolia است كه برگهائي پهن با پهنك كامل و حاشيه موجدار دارد.
از نوع اول، امروزه واريته هاي متعددي در كشاورزي به دست آورده اند كه بعضي ازآنها تلخي زياد دارد و كمتر به مصارف تغذيه مي رسد.
Rhagadioins گياهي علفي وداراي ساقه اي با تقسيمات دوتائي است. برگهائي با كناره هاي بريده ، دندانه دار و يا عاري ازآن دارد. كاپيتولهاي آن داراي گلهائي به رنگ زرد و واقع بر روي دمگلي دراز است. برگهاي آن به حالت خام مصرف مي شود.


در گيلان: روبدار ،زنجان،ميانه در 10000 متري، كرمانشاه، گيلان غرب، لرستان، شهبازان، خوزستان، شوش،مسجد سليمان، فارس، كازرون، دالكي و قزوين مي‌رويد.
Hypochoeris maculata L. در نواحي شمالي اروپا و بعضي نقاط آسيا مي‌رويد. سابقاً ازآن براي درمان سل استفاده به عمل مي آمده است. ريشه اش به مصارفي شبيه آرنيكا مي رسد.
نام عربيآن نبات الخنازيرا است.

نوعي ديگر آن H. glabra L. است كه در بعضي نواحي آسيا پراكندگي دارد و ريشه اش به عنوان تصفيه كننده خون مصرف مي شود. (4)

خواص درماني
كليه قسمتهاي گياه مخصوصاً ريشه وبرگهاي آن، اثر مقوي، قوي معده ،مدر، تصفيه كنندن خون، ملين صفرا بر و تب بر دارد و ازآن به عنوان اشتها آور ( در ضعف عمل- دستگاه هضم)، درمان قولنج هاي كبدي، زردي، نارسائي اعمال كبد وهيستري، وجود خون در ادرار، اخلاط خوني، آب آوردن انساج، تبهاي نوبه، تبهاي مخاطي و بيماريهاي مزمن پوست در حالات خفيف، استفاده بعمل مي آورند.
كاسني در دفع رسوبات اداري،عفونت مجاري ادرار، كم خوني و درمان نقرس و رماتيسم اثر معالج دارد.
بررسي هاي گروه محققين هندي نشان داده است كه ريشه كاسني اثر قاطع در رفع ورم التهاي لثه دندان و حتي در مواردي كه با خونريزي همراه باشد ، اثر نشان مي دهد كه اگر عصاره آبي يا الكلي گياه بر روي لثه ها ماليده شود و يا ماساژ داده شود، در رفع التهاي و التهاب هاي همراه با خونريزي لثه،موثر واقع مي گردد بعلاوه اگر در فرمول خمير دندانها وارد شود، اثر ضد ميكروبي قوي ظاهر مي كند و حتي در اين مورد اثر ميكروب كشي آن، از بعضي آنتي بيوتيك ها قوي تر ذكر شده است.
در نواحي شمال ايران، با قراردادن قسمت گوشتدار ريشه كاسني به مدت 8 تا 12 ساعت درآب سرد، خيسانده اي با طعم تلخ وناپسند تهيه مي نمايند كه پس ازصاف كرد

ن، در صبح ناشتا به عنوان داروي كمكي جهت رفع تب مالاريا مورد استفاده قرار مي دهند.
از ريشه كاسني ،مخلوط با اعضاي گياهان داروئي ديگر، شربتي به نام شربت روبارب كمپوزه (Rhubarbe compose) يا شرب كاستي مركب (Chicoree compose) به شرح زير تهيه مي شود: اين شربت مدتهاست كه به عنوان بهترين ملين اطفال، مورد استفاده مردم كشورهاي مختلف قرار مي گيرد (Dorvault).
روبارب ( ربوند چيني) 200 گرم
ريشه كاسني 200 گرم
برگ خشك كاسني 300 گرم
شاه تره 100 گرم
زنگي دارو (Phyllitis scolopendrium) 100 گرم
ميوه عروسك پشت پرده 50 گرم
دارچين سيلان 20 گرم
چوب صندل (Santalum album) 20 گرم
قند 3000 گرم


آبمقطر به مقدار كافي
ابتدا روبارب، دارچين و چوب صندل را كه قبلا به قطعاتي تقسيم كرده اند در داخل ظرفي جاي مي دهند و مقدار يك ليتر آب 80 درجه به آن مي افزايند و بمدت 6 ساعت دم مي كند سپس محلول را با فشار خارج كرده،مايع حاصل را از كاغذ صافي عبور مي دهند و بدون استفاده از حرارت، به هر 100 قسمت محلول، 180 قسمت قندي مي افزايند تا شربت تهيه شود. تفاله باقيمانده را با بقيه مواد ديگر كه قبلا آنها را به قطعاتي درآورده اند، مخلوط كرده مقدار 5 ليتر آبجوش بر روي آنها مي ريزند و به مدت 12 ساعت به حال خون مي گذارند تا دم كند سپس با فشار صاف مي كنند و به محلول صاف شده، بقيه قند را مي افزايند و پس از حرارت دادن و صاف كردن، شربت قبلي را به آن مي افزايند و يا گذراندن از پارچه نازك مجدداً صاف مي كنند ( كدكس 1937).
دم كرده جهت رفع يبوست


ريشه گزنه 20 گرم
ساقه تاجريزي پيچ 20 گرم
(گل) 20 گرم
ريباس اسود (Ribes nigum)( برگ) 20 گرم
زيرفون (گل) 20 گرم
سياه توسه 25 گرم
كاسني (برگ) 20 گرم
ريوند چيني ( ريزوم ) 10 گرم
اعضاي خشك گياهان مذكور را ملوط كرده، برحسب يك قاشق سوپخوري براي هر فنجان، دم كرده اي به شرح زير تهيه مي كنند :
پس از وارد كردن مخلوط گياهان مذكور درآب ، بمدت 2 دقيقه آنرا مي جوشانند سپس يك قاشق قهوه خوري به نسبتي كه ذكر شد بدان برگچه سنا مي فزايند و ظرف محتوي آنها را بحال خود مي گذارند تا به مدت 10 دقيقه دم كند. به دم كرده حاصل، پس از صاف كردن مي تواند مقدار كمي عسل اضافه كرد. مقدار مصرف آن، يك فنجان معمولي هنگام شب، قبل از خوابيدن است. (4)


در استعمال خارج، قرار دادن برگهاي تازه وله شده كاسني بر روي پوست بدن، براي آرام كردن ناراحتي هاي جلدي ناشي از التهاب و تحريكات سطحي ،توصيه گرديده است.
صور داروئي: دم كرده 8 تا 10 در هزار برگهاي تازه و يا جوشانده برگهاي خشك در آب ( پس از 5 دقيقه جوشاندن ، به مدت 15 دقيقه دم كنند) به مقداريك فنجان قبل از هر غذا دم كرده 20 تا 30 در هزار گل – دم كرده يا جوشانده 15-20 در هزار ريشه ( تا 60 در هزار) – شير تازه كاسني به مقدار 30 تا 250 گرم مخلوط در شاه تره ، بولاغ اوتي و كاهو به نسبت هاي مساوي – عصاره به مقدار 1-5 گرم به صورت حب شراب كاسني ( مخلوط گرد دانه كاسني با شراب).


از شيره كاسني شربتي به طريق زير تهيه مي گردد كه اثر رفع يبوست مخصوصاً در اطفال كوچك دارد:
مقدار 500 گرم قند را در نيم ليتر شيره گل حل كرده آنرا مي‌جوشانند تا به غلظت شربت در آيد سپس به مقدار 3 تا 4 قاشق صبح ناشتا مصرف مي كنند. براي اطفال، مقادير كم اين شرب بايد بكار رود.
مخلوط مساوي شيره برگ كاسني با شيره برگ گياهان ديگر مانند شاه تره (Fumaria officinalis)، بولاغ (علفه چشمه) و كاهو اگر به مقدار 60 تا 120 گرم در روز مصرف شود اثر نافع و درماني دررفع بيماريهاي ذكر شده دارد (كدكس).
ريشه خشك كاسني را پس از آنكه به صورت پودر درآمد، مانند قهوه و بهمان نحو به مصارف تغذيه مي‌رسانند. داراي اثر مقوي روده، ملين ملايم و محرك اشتها است. براي بيماران مبتلا به تنبلي و خستگي كبد،دم كرده 50 در هزارآن درآب، به مقدار يكفنجان هنگام صبح وشب، اثر بسيار نافع دارد. (4)


كاسني بهترين دارو براي درمان يرقان كاسني بهترين دارو براي يرقان،ت قويت كننده كليه و فشار خون وصفرا و پاك كننده مجراي ادرار است. به گفته يك متخصص تغذيه وداروهاي گياهي كاسني گياهي است علفي و خودرو كه جوشانده و صاف كرده آن برطرف كننده تب هاي كهنه و تقويت كننده معده و كاهش قند خون است تخم كاسني در تركيب با ساير داروهاي خنك مفيد و برطرف كننده تب هاي صفراوي يرقان وسردرد است ريشه كاسني خشك ،نرم كننده سينه،تصفيه كننده خون ورفع كننده ورم احشا و درد مفاصل است. (3)

 


قرص كارديوتون
دسته داروئي : اشتها آور ، تونيك
فرمول : قرص شيكوريدين فرآورده اي گياهي است كه از ريشه كاسني Cichoium دانه Trigonella foenum graecum و اسانس رازيانه Foeniculum Vulgare تهيه شده است.
مواد موثره : ريشه كاسني حاوي مقدار كافي مواد قندي، 1 ينولين ، لكتوسين ،لكتوپيكرين و املاح معدني (كلسيم، پتاسيم، فسفر، سديم ،منيزيم،منگنز ومس) وويتامين هاي P,K,C,B ودانه شنبليله ( قندهائي مانند استكيوز و كالكتومانها و ايپيد و استرولها. پروتيدها، پروتيدها و نوكلئوروتيدها ، تركيبات فسفره مانند لستين و فيتين و تركيبات ازته مانند گولين و تري گلونلين مي‌باشد كه چسم اخير مي تواند مولد ويتامين PP (نيكوتيناميد) باشد.
اسانس رازيانه داراي 50 تا 60 درصد آنتول و همچنين انيس آلدئيد ،دي پانتن ،فلكون، فلاندرون و پينن مي‌باشد. (2)
خواص درماني: قرص شيكوردين با توجه به خواص مواد موثره تركيبات آن يك مقوي تلخ، اشتها آور تصفيه كننده خون، افزايش دهنده تشرح صفرا Choleretic و دفع آن Cholagogue، نيروبخش و ترميم كننده كمبودهاي تغذيه اي و محرك سيستمهاي عضلاني و تامين كننده املاح معدني لازم مي باشد. اين مواد سوخت وساز مواد قندي را در بدن تقويت و اشتها را افزايش مي دهند. (2)
موارد مصرف: بي اشتهائي ، احساس ضعف عمومي، تامين كننده مواد مورد نياز بدن در دوران نقاهت بيمار و تغذيه سالمندان.
دستور مصرف : سه بار در رزو يك يا دو قرص قبل از غذا
نكات قابل توجه:قرص شيكوريدن داروئي اختصاصاً گياهي است كه بري آن موارد منع مصرف،احتياط وهشدار خاصي تاكنون گزارش نشده است.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید