بخشی از مقاله
ماشین های برداشت پنبه
كمي بيش از 100 سال نمي گذرد كه اولين ماشين برداشت پنبه ساخته شد و كشاورزان براي برداشت پنبه از آن اشتياق نشان دادند. طي اين سالها انواع مختلفي از ماشينهاي طراحي شددند و به ثبت رسيده اند كه بعضي از آنها بدون شكل همين كار مطلوب امروزي را انجام مي دهند.
اگرچه شماري از عوامل وجود دارند كه از آن روز تا الان تغيير يافته اند. يك كشاورز پنبه نسبتا زحمت زيادی را بايد متحمل شود تا عمل برداشت پنبه را انجام دهد . او به دنبال ماشيني است كه از لحاظ تميزي با دست چيني پنبه قابل مقايسه باشد و همزمان هيچ پنبه اي در رديفها ديده نشود.
برداشت پنبه يكي از مشكل ترين برداشتهاي مكانيكي در ميان محصولات اصلي ماست. غوزه هاي پنبه در بيشتر مناطق در يك زمان نمي رسند دست بشر قادر است از گياه پنبه وش پنبه را جدا نمايد بدون آنكه برگها از دست بروند يا شاخه ها و يا كل گياه آسيب ببينند اما بسيار مشکل است كه اين كار را به صورت مكانيكي انجام داد.
انواع ماشينهاي برداشت پنبه به دو دسته اند:
پنبه چين ها: سوزنهاي چرخان كه در داخل غوزه هاي باز مي پيچند و به برگها و غوزه هاي باز نشده آسيب نمي رسانند.
غوزه چين ها: كه غوزه ها را نيز از زمين برداشت مي نمايد.
پنبه چين
اگرچه غوزه چين هم نوعي از ماشين برداشت پنبه مي باشد اما عمل برداشت آن با پنبه چين كاملا متفاوت است.
پنبه چين كاري همانند دست چيني پنبه را انجام مي دهد كه فقط دسته هاي وش از غوزه هاي باز شده بوته پنبه جدا مي شوند.
انواع پنبه چين ها :
چهار روش براي دسته بندي پنبه چين ها وجود دارند.
1- نوع سوار شدن روي تراكتور
2- با تعداد رديفهاي برداشت
3- با ارتفاع طبلك برداشت
4- با نوع دوك مورد استفاده
واحدهاي چيدن پنبه ممكن است روي يك تراكتور مثل يك وسيله تراكتور نصب شوند يا خودرو باشند. تك رديفه و دو رديفه از هر دو نوع خودرو و تراكتور سوار موجود مي باشند. شكل 13-20 و 14-20 پنبه چين خودرو نشان داده شده در 13-20 داراي طبلك بلند است و بيست رديف دوك در هر طبلك دارد. براي برداشت انواع بلند پنبه مناسب است. نوع كوتاه آن 14 رديف دوك دارد كه براي پنبه هايي با ارتفاع اندك مناسب است دو نوع عمومي دوك وجود دارد.
دوك دندانه باريك شونده كه با سه يا چهار رديف از دندانه هاي ماشينكاري شده مجهز شده است (شكل 15-20) و براي گرفتن و نگهداشتن الياف پنبه طراحي شده است هنگامي كه دسته كامل دور دوك پيچيده مي شوند. اين دوك ها مرطوب مي شوند تا وش پنبه را از كثيفي و پرز و صمغ پاك نمايند.
دوك هاي راست ممكن است فقط اندكي ريز باشند اين نوع دوك مرطوب مي شوند تا به الياف پنبه كمك كنند كه به دوك ها بچسبند بنابر اين دسته ها مي توانند دور دوك بپيچند درست هنگامي كه از غوزه برداشته مي شوند.
انواع دوكهاي سوار :
دو روش عمده براي ترتيب قرارگيري دوك ها وجود دارد كه طبلكي (استوانه اي) و تسمه زنجيري مي باشند.
سوزنهاي استوانه اي به اين خاطر به اين نام ناميده مي شوند چون سوزنها روي يك استوانه مرتب مي شوند يا مثل يك طبلك روي، آن قرار مي گيرند. سوزنها روي يك نوار سوار مي شوند بالاي هر كدام يك بازوي لنگ وجود دارد و يك ياتاقان كه روي مسير بادامكي حركت مي كند ميله هاي پنبه چين طوري مي چرخند كه وقتي دوكها وارد بوته هاي پنبه مي شوند فاصله بين هر رديف سوزن از دريف ديگر 2/1 اينچ مي باشد در اين صورت فاصله افقي و عمودي آنها 2/1.1 اينچ
مي باشد استوانه هاي پنبه به صورت جفت كار مي كنند هر استوانه در هر رديف كاشت قرار دارد اما درست در مقابل همديگر قرار ندارند كه در شكل پايين ديده مي شود. استوانه ميله هاي پنبه چين و سوزنها تقريبا در يك سرعت مي چرخند كه همان سرعت حركت تراكتور در رديفها مي باشد. سوزنها مي توان در دو دنده تراكتور تنظيم نمود تا بچرخند كه اين سرعت از دنده اول تراكتور با سرعت 2000 دور در دقيقه تا دنده دوم 2700 دور در دقيقه تغيير مي نمايد.
حالت ايده آل براي چرخش استوانه طولي 60 دور در دقيقه و عقبي 79 دور در دقيقه مي باشد. بعضي از ماشينها در هر رديف 20 سوزن در هر نوار دارند و بعضي تنها 12 يا 14 عدد دارند. البته اينها فقط به حالت كوتاه و بلند تقسيم مي شوند. چون كه تعداد سوزنها بين 12 تا 16 متغير است. بنابر اين در هر ماشين چيزي حدود 600-360 سوزن داريم. ترتيب سوزنهاي ته زنجيري به اين دليل به اين نام ناميده شده است كه سوزنها به يك زنجير بي انتها متصل شده اند . هر نوار شامل 80 ميله سوزن يا به يك نوار تخته هاي متصل مي باشد كه هر كدام شامل 16 تا مي شوند كه تقريبا صاف مي باشند و در جمع 1280 سوزن مي باشند. نوار چيزي در حدود 3 دور در دقيقه حركت مي نمايد عموما سوزنها از يك طرف بوته پنبه را در برمي گيرند اگر دو نوار سوزنها طراحي گردد كه در مقابل همديگر قرار داشته باشند بوته پنبه را از دو طرف در بر مي گيرد.
يك عامل مرطوب كننده براي همه سوزنها به كار مي رود. آزمايشها نشان داده اند كه عامل مرطوب كننده مثل يك پارچه روغني كارايي ماشين را تا 2 تا 3 درصد نست به آب بالا مي برد.
اينچنين كردن سوزنها باعث مي شود پنبه از سوزنها چيده شده و سوزنها از انواع صمغها پاك بمانند و از كنده شدن پنبه از سوزنها جلوگيري مي نمايند.
رها شدن پنبه از سوزنها :
وقتي كه سوزنهاي دندانه رديفي از بوته پنبه خارج شده كه دور آنها پنبه پيچيده شده است آنها 180 درجه چرخيده و به داخل استوانه چرخاني مي شوند كه در آن ديسك پلاستيكي وجود دارد. در آنها پنبه از سوزنها جدا مي شوند. پنبه به علت وجود سيستم هوا رساني از سوزنها به راحتي جدا مي شوند.
سوزنهاي راست از گياه جدا مي شوند و با تسمه زنجيري به طرف مقابل حمل مي شوند جايي كه از بين نوارهاي لخت كن گذشته اند جايي كه پنبه را از آنها برداشته اند. پنبه بوسيله هوا يا وسايل مكانيكي منتقل مي شوند.
سيستم انتقال يا بالابرنده :
يك فن كه بالا و پشت واحدهاي پنبه چين نصب شده اند پنبه را از نقطه رهايي مكيده و به سوي سبد پرتاب مي نمايد. فن يك گذرگاه فرعي دارد كه اجازه مي دهد پنبه از قسمت موتور فن عبور نمايد در نقطه خروجي، مستقيما به يك گذرگاه وارد مي شود كه پنبه را به داخل سبد هدايت مي نمايد ، اما هوا از توری خارج می شود . اكثر خار و خاشاك به اين شكل خارج مي شوند.
سبد پنبه :
اين امكان وجود ندارد كه سبد پنبه را به تراكتور سوار نمود بنابر اين سبدهاي بزرگ بالاي واحدهاي تواندهي يا برداشت پنبه نصب مي شوند حجم سبد بين 500 تا 1200 پوند از پنبه دانه مي باشد كه سبد پر معمولا به داخل يك تريلي خالي ميشوند كه آن هم مجهز به يك واحد هيدروليك مي باشد.
عوامل تاثير گذار روي پنبه چينها :
عوامل زيادي تاثير گذار به روي همه انواع غوزه چين هاي مكانيكي موجود مي باشند چه از نظر مشخصات گياهي و چه از لحاظ مكانيكي شامل آنها مي شود.
كاربرد اين عوامل در پنبه چين در بسياري از موارد با غوزه چين متفاوت است.
خصوصيات و عوامل گياهي :
ماشين پنبه چيني هنگامي بالاترين بازدهي را دارست كه پنبه داراي اندازه متوسط باشد هنگامي كه پنبه هاي متوسط به داخل دستگاه مي روند سوزنها بهتر درگير مي شوند تا هنگامي كه از واريته شاخه بزرگ استفاده مي كنيم. پنبه چين اين كار را بهتر از غوزه چين انجام مي دهد و بوته هاي پنبه چيزي حدود 4 اينچ بالاتر از سطح زمين مي باشند.
ماشين پنبه چيني براي واريته هايي با غوزه های باز و دسته هايي كه كركي و الياف بلند مناسب است كه بتوانند به خوبي به دور سوزنها پيچند و نگه داشته بشوند و همينطور همه حجم پنبه را از گياه دريافت نمايند.
جدول بعد عملكرد پنبه چين را در برداشت چند واريته مختلف نشان مي دهد كمترين بازده مربوط به شاخه هاي متراكم رشته هاي كوتاه و هيبريد مي باشد. شاخه هاي خيلي متراكم والياف خيلي كوتاه هستند كه سوزنها نمي توانند پنبه را بگيرند و بسياري از آنها روي زمين ريخته مي شود.
دو واريته پنبه ، سمت راست دارای کرک بلندتر و ديگری مقاومتر به باد و طوفان ودارای کرک کوتاهتری است .
برگ ريزي :
جمع آوري برگها توسط ماشينهاي مكانيكي برداشت باعث نقصان در كيفيت و درجه برداشت پنبه شده است. بعد از انجام آزمايشات فراوان از سه دهه گذشته پيشنهاد مي شود تا از انواع پنبه اي كه برگهاي افتاده بلند دارند ، استفاده گردد تا بتوان حجم ضايعات را كاهش داد. پيشنهادات زيادي براي برداشت مكانيكي برگهاي سبز پنبه شده است. اما بخاطر اينكه كركهاي روي بخشهايي از برگها نمي باشد نمی توان آن را مورد استفاده قرار داد. قسمتهاي خشك برگ بسيار راحتر مي ريزند چون الياف بسيار ترد و شكننده مي شوند و از غوزه جدا مي شوند.
علف كش هاي شيميايي هم زياد مناسب نيستند چون اين ماده به سرعت برگها را مي خشكاند و به سلولهاي عرضي فرصت كافي نمي دهد.
كه بنابر اين همان روش مكانيكي بهتر مي باشد. اگرچه در بعضي از مناطق اين روش بعد از لخت كردن زمين استفاده مي شود.
عوامل مكانيكي :
عملكرد اين پنبه چين موثر از توجه در نگهداري و استفاده در كار مي باشد حجم درستي از آب جهت مرطوب كردن بالشتك هاي تا اينكه سوزنها را تميز و مرطوب نگه دارند بشقابهاي فشار بايد با شرايط گياهي مناسب خود نصب شوند.
پنبه گيرها بايد درست و دقيق نصب شوند تا پنبه را به درستي برداشت نمايند. شرايط سوزنها و انگشتي ها و دندانه ها هر دو بايد به تناوب بازرسي شوند. سوزنهاي خراب شده يا فرسوده بايد تعويض شوند. سيستم بالا برنده بايد را دقت نمود تا از چسبندگی و توقف و نقصان در پنبه جلوگيري شود. شكل بعد يك پنبه چين را نشان مي دهد كه برداشت مناسبي انجام مي دهد.
عوامل كشت :
مقداري برآمدگي روي پايه گياه و زمينهاي بدون علف هرز بسيار مناسب پنبه چين و غوزه چين مي باشد. رديف ها براي پنبه چينهاي چند رديفه بايد مناسب باشد. ضخامت متعادل و رديفهاي يك اندازه كمك به بهره برداري مناسب مي نمايند.
عوامل ماشيني برداشت پنبه :
داده هاي جدول بالا و گراف شكل بعد حجم پنبه اي را كه روي زمين ريخته شده است يا روي گياه باقي مانده است كه بستگي به واريته پنبه دارد. بعضي از انواع پنبه به دلايل ريزش طبيعي پنبه است و بعضي بوسيله باد ريخته مي شوند. تحت بعضي از شرايط حجم ريخته شده روي زمين توسط ماشين برداشتي كه مورد استفاده واقع شده است ممكن است مناسب استفاده نباشند. يك ماشين كه از مقداري نوارهاي شكاف دار تشكيل شده است مي تواند پنبه ريخته شده روي زمين را جمع نمايد.
شکل بعد نشان مي دهد كه اين نوارهايي كه باز و بسته مي شوند چگونه پنبه را از روي زمين جمع نمايند. البته چندين روش ديگر نيز براي جمع آوري پنبه مي باشد.
انواعی ديگر از نوارهاي شانه اي استفاده مي نمايند. بقيه يك چرخهاي انگشتي لاستيكي و پاک كننده هايي براي تميز كردن و تلنگر آهسته اي براي افتادن دسته پنبه روي سوزنهاي برداشت مي باشد.
عوامل گوناگون ديگر :
يك اپراتور با احتياط و ماهر در بهره وري بيشتر از ماشين برداشت پنبه بسيار موثر است. اپراتور بايد دستورات استفاده از ماشين را به دقت مطالعه نمايد و نحوه اجراي آن را ياد بگيرد تا بتواند قسمتهاي مختلف آنرا شناسايي نمايد.
ساز و كارهاي دلخواه به يك سرويس كار نياز دارد تا به اجزاي ماشين توجه نمايد. اما اپراتور به استفاده درست از ماشين نياز دارد تا بهترين عملكرد را داشته باشد.
