بخشی از مقاله
چكيده
ثبت اطلاعات مشخصات پرسنلي ، احكام ترميم حقوق و مزايا ، كاركرد ماهانه و روزانه ، اضافات و كسورات و امكان تعديل آنها .
انجام محاسبات مربوط به كليه پرداختها و كسورات و تهيه سند مكانيزه به تفكيك مراكز هزينه ، واحدها ، نوع شغل و ...... جهت تغذيه به سيستم حسابداري مالي .
معرفي انواع پرداختها و كسورات
معرفي انواع كاركرد ها
عمليات مربوط به وامهاي مختلف كاركنان
پرداخت مساعده براساس ضوابط هر شركت
پرداخت حقوق و مزايا به تفكيك محل كار ، واحد ها ، مراكز هزينه ، شهرهاي مختلف و ....
محاسبة عيدي و پاداش سالانه و امكان صدور سند ذخيره عيدي مكانيزه به سيستم مالي
محاسبة ذخيره سنوات ( بازخريد كاركنان ) و امكان صدور سند مكانيزه به سيستم مالي محاسبه تعديلات معوق ( Back pay ) بصورت نامحدود
اعمال پرداختها و كسورات معوق در تاريخهاي تحقق يافته با درنظر گرفتن تاثيرات حاصله در سقف بيمه ، ماليات و ...... در ماه مربوطه
اعمال كليه تغييرات ناشي از تغيير در قوانين و روشهاي حقوق و دستمزد ، بدون نياز به تغيير در برنامه ها. توليد گزارشات استاندارد سيستم نظير گزارش بيمه ، ماليات و ...
ارائه اطلاعات عملياتي ، تاريخچه اي و مديريتي كاركنان از طريق امكان طراحي و توليد گزارشات پيش بيني نشده
طراحي فرمهاي مورد نظر بطور دلخواه و چاپ آنها .
ثبت اطلاعات عمومي شركت براي جلوگيري از عمليات داده آمايي تكراري جهت كليه كاركنان .
داشتن پايگاه اطلاعاتي مشترك با سيستم پرسنلي جهت اعمال لحظه اي اسناد وارده در سيستم پرسنلي .
طراحي فرمهاي ورودي اسناد حقوق جهت انطباق سي ستم با فرمهاي جاري هر سازمان . محاسبه ماليات به سه روش ماليات سالانه ، ماليات سال تا ماه و ماليات ماهانه .
محاسبه انواع بيمه هاي خدمات درماني ، تامين اجتماعي و بيمه هاي خصوصي .
صدور سند خودكار در بخش اسناد جاري و معوقه حقوق جهت تسهيل در امر داده آمايي اطلاعات
تهيه گزارشات متنوع از ماههاي گذشته بصورت نامحدود بدون نياز به ذخيره سازي و بازيابي اطلاعات
معرفي نحوه محاسبه اضافات و كسورات بصورت خاص جهت انطباق با رويه هاي جاري هر سازمان
معرفي كاربران ، گروه كاربران و محدوده عملياتي آنها جهت تامين امنيت اطلاعات .
تعريف نحوه دسترسي و جستجوي فرد يا گروهي از افراد در تمامي بخش هاي اطلاعاتي سيستم مانند
• معرفي مشخصات كاركنان
• اسناد جاري حقوق و دستمزد
• اسناد معوقه حقوق و دستمزد
مقدمه
كساني كه در رشته‌هاي امور مالي مشغول تحصيل مي‌باشند و اطلاعات حسابداري را فرا مي‌گيرند يكي از انواع هزينه‌هايي را كه با آن آشنا مي‌شوند هزينه حقوق و دستمزد است و به تبع روش حسابداري و ثبت اين هزينه را دفاتر روزنامه و كل فرا خواهند گرفت ولي بايد توجه داشت بحث هزينه بحث هزينه حقوق و دستمزد داراي مطالب زيادي ميباشد كه هر فرد حسابدار يا كسي كه در واحد حقوق ودستمزد سازمان يا موسسه‌اي كار مي‌كند نياز به داشتن دانش
تخصصي در اين زمينه خواهد بود اين اطلاعات را به صورت خلاصه مي‌توان شناخت سيستمهاي كنترلي حقوق ودستمزد، شناخت قوانين بيمه و ماليات و ساير موارد نام برد كه در ادامه با آنها بيشتر آشنا خواهيم شد. مي‌دانيد هزينه نيروي كار بخش اعظم از بهاي تمام شده توليد كالا و خدمات يك موسسه يا يك واحد اقتصادي را به خود اختصاص مي‌دهد و در واقع تأثير قابل توجه‌اي بر سود واحدهاي تجاري معمول هزينه حقوق و دستمزد در واحدهاي مختلف متفاوت است ولي بطور معمول هزينه حقوق دستمزد از درآمدهاي واحدهاي اقتصادي و تجاري را به خود اختصاص مي‌دهد بنابراين پرواضح است كساني كه در رشته امور مالي تحصيل مي‌كنند بايد اطلاعات جامع و كافي در اين زمينه داشته باشند.
سيستم حقوق و دستمزد چگونه بايد باشد.
اشاره كرديم كه هزينه حقوق و دستمزد بخش قابل ملاحظه‌اي از هزينه‌هاي يك موسسه را به خود اختصاص مي‌دهد پرواضح است مديريت واحدهاي اقتصادي نياز به كنترل دقيق و منظمي در اين زمينه دارند و از طرفي مي‌دانيد كاركنان يك واحد اقتصادي توقع دارند حقوق و مزاياي خود را به شكل منظم دريافت كنند. و همچنين بايد توجه داشت كه محاسبات تعيين حقوق و مزايا پرحجم و گسترده است و در ضمن معمولاً قوانين كشورها، واحدهاي اقتصادي را ملزم نموده‌اند تا اطلاعاتي از تعداد كاركنان، حقوق و دستمزد و مزاياي مربوطه را همه ماهه به دستگاههاي ذي ربط همچون وزارت دارايي براي وصول ماليات حقوق و سازمان تأمين اجتماعي براي ارائه خدمات ارسال دارند در نتيجه موارد فوق ايجاد يك سيستم منظم و دقيق را براي حقوق و دستمزد ضروري كرده است.
بنابراين يك سيستم حقوق و دستمزد بايد به شكلي طراحي شود كه اطلاعات لازم را به سرعت و به موقع جمع آوري و مبلغ صحيح قابل پرداخت به هر يك از كاركنان و دستگاههاي مربوطه را محاسبه كند و در ضمن روشهاي كنترلي مناسبي براي جلوگيري از پرداخت وجوه به شكل غيرقانوني به افراد سوء استفاده كننده را ايجاد نمايد.
بايد اشاره كرد امروز رايانه بخش عمده‌اي از محاسبات حقوق دستمزد را در مدت زمان بسيار كوتاه انجام مي‌دهد وليكن رايانه يك ابزار، در دست كاربران ميباشد و داشتن اطلاعات در ارتباط با حقوق و دستمزد لازم و ضروري مي‌نمايد.
اجزاء و عناصر سيستم حقوق و دستمزد كدام‌اند
اجزاء و عناصر تشكيل دهنده يك سيستم حقوق و دستمزد به طور كلي و بدون در نظر گرفتن اينكه اين سيستم براي موسسه بازرگاني و خدماتي و يا توليدي طراحي شده به شرح زير ميباشد.
ـ دايره ثبت ورود و خروج پرسنل
ـ دايره حسابداري حقوق و دستمزد
كه ما براي بررسي اجزاء و عناصر فوق الذكر ابتدا به شكل كلي آنها را معرفي كرده و در ادامه بيشتر در ارتباط با آنها بحث كرده و جزئيات وظايف آنها مورد تجزيه و تحليل قرار خواهد داد.
وظيفه دايره كارگزيني چيست
واحد كارگزيني در هر موسسه وظيفه تهيه و تدوين دستورالعملها و آئين نامه‌اي استخدامي پرسنل با رعايت و مدنظر قرار دادن قوانين كار و امور اجتماعي و ساير قوانين را بر عهده دارد و از طرفي وظايف ديگري در ارتباط با پرسنل همچون آموزش، نحوه استفاده از مرخصي و تعيين شرح وظايف، نقل و انتقال پرسنل به ساير بخشهاي موسسه و موارد مشابه را بر عهده دارد.
وظيفه دايره ثبت ورود و خروج پرسنل چيست
وظيفه اين بخش جمع آوري اطلاعات مربوط به زمان انجام كار پرسنل و در واقع حضور و غياب هر يك از كاركنان در موسسات و واحدها ميباشد كه به طرق و روشهاي خاصي اين كار صورت مي‌پذيرد.
وظيفه دايره حسابداري حقوق و دستمزد چيست
اين دايره وظيفه تهيه و تنظيم ليست حقوق و دستمزد و تعيين مبلغ ناخالص و خالص حقوق و دستمزد قابل پرداخت به هر يك از پرسنل را به عهده دارد در واقع اسناد و مدارك حقوق و دستمزد هر يك از پرسنل و كاركنان در اين دايره نگهداري مي‌شود توجه داريد كه بحث حسابداري هزينه حقوق و دستمزد در اين دايره مطرح مي‌شود.
به نمودار زير كه به شكل بسيار ساده سيستم حسابداري را نشان مي‌دهد توجه كنيد.
با توجه به شكل فوق متوجه مي شويد افرادي كه براي استخدام وارد موسسه مي‌شوند ابتدا در بخش كارگزيني موسسه اقدام به انعقاد قراداد كار نموده و با توافقهايي در ارتباط با نحوه و شرايط كار و ز مان و مدت و ساير مواردي كه طبق قوانين كار مشخص شده به عنوان يكي از پرسنل آن موسسه شروع به كار مي‌نمايند. ( در ارتباط با شرايط كار و موارد قانوني در ادامه بحث خواهيم نمود) سپس اطلاعات توافقهاي كار شامل زمان و مدت كار، ميزان حقوق و دستمزد و نرخ دستمزد و ساير موارد در اختيار واحد حسابداري حقوق و دستمزد قرار مي‌گيرد و از طرف ديگر فرد مذكور پس از كار در مومسسه واحد ثبت ورود و خروج
اطلاعات مدت زمان كار ايشان را در طي مدت كار را ثبت مي‌نمايد كه معمولاً پس از يك ماه كاركرد زمان ورود و خروج در اختيار واحد حسابداري قرار مي‌گيرد.
واحد حسابداري پس از محاسبه مدت كاركرد فرد مورد نظر بالحاظ قرارداد كار و شرايط قانون كار حقوق و دستمزد متعلقه پرسنل مذكور را و كسورات قانوني ايشان را تعيين و اقدام به ثبت در حسابها مي‌نمايد ( در ادامه در اين زمينه بيشتر توضيح خواهيم داد).
حال كه با سيستم حقوق و دستمزد به طور كلي آشنا شديم بهتر است با هر يك از اجزاء سيستم آشنا شده و مطالب بيشتري در اين زمينه بدانيم.
اشاره شد در واحد كارگزيني توافقهاي كاري و شرايط كار، مدت كار، حقوق پايه، اضافه كاري، نوبت كاري و ساير مومارد مشخص مي‌شود موارد قانوني كار به كارمند يا كارگر تفهيم مي‌شود و قرارداد كار منعقد مي‌گردد ما سعي مي‌كنيم موارد قانوني لازم را در ادامه توضيح دهيم.
قرارداد كار و شرايط اساسي انعقاد قرارداد كار چگونه است
قرارداد كار عبارت است از قرارداد كتبي يا شفاهي كه به موجب آن كارگر در قبال دريافت حق السعي ، كاري را براي مدت موقت يا مدت غيرموقت براي كارفرما انجام مي‌دهد.
در قرارداد كار علاوه بر مشخصات دقيق طرفين بايد موارد زير مشخص شود.
الف ) نوع كار يا حرفه يا وظيفه‌اي كه كارگر بايد به آن اشتغال يابد.
ب) حقوق يا مزد مبنا (پايه)
ج) ساعات كار ، تعطيلات و مرخصيها
د) محل انجام كار
هـ) تاريخ انعقاد قرارداد
و) مدت قرارداد چنانچه كار براي مدت معين باشد.
ز) مواردي ديگر كه عرف و عادت شغل يا محل ايجاب مي‌نمايد.
طرفين مي‌توانند با توافق يكديگر مدتي را به نام دورة آزمايشي كار تعيين نمايند كه مدت دوره آزمايشي بايد در قرارداد كار مشخص شود.
حقوق يا مزد مبنا چيست؟
حقوقي كه با رعايت قانون كار براي كارگران رسمي و يا به وسيلة عقد قرارداد كه مخالف قانون كار نباشد ( براي كارگران قراردادي ) براي انجام يك ساعت كار يا توليد يك واحد محصول تعيين و به صورت ساعتي، روازنه، هفتگي و معمولاً ماهانه پرداخت مي‌شود را حقوق يا مزد مبنا مي‌گويند.
اگر مزد كارگر براساس تعداد توليد و بدون در نظر گرفتن ساعت كاركرد ( پارچه كاري) پرداخت شود اصطلاحاً به آن كارمزد گويند.
مدت كار
براساس ماده 51 قانون كار، ساعت كار عادي مدت زماني است كه كارگر نيرو و يا وقت خود را به منظور انجام كار در اختيار كارفرما قرار مي‌دهد به غير از مواردي كه در قانون مستثني شده است با توجه به اينكه ساعت كار كارگران در شبانه روز نبايد از 8 ساعت تجاوز نمايد.
طبق تبصره (1) اين ماده كارفرما با توافق كارگران، نماينده يا نمايندگان قانوني آنان مي‌تواند ساعت كار را در بعضي از روزهاي هفته كمتر از ميزان مقرر و در ديگر روزها اضافه بر اين ميزان تعيين كند به شرط آنكه مجموع ساعت كار هر هفته از 44 ساعت تجاوز نكند. بايد توجه داشت در ماده 52 قانون كار اشاره شده است كه در كارهاي سخت و زيان آور و زيرزميني ساعت كار نبايد از 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته تجاوز نمايد.
اضافه كاري چيست؟ چه شرايطي دارد؟
در شرايط عادي ارجاع كار اضافي به كارگر با شرايط ذيل مجاز خواهد بود.
الف) موافقت كارگر
ب) پرداخت 40% اضافه بر مزد هر ساعت كار عادي
ج ) ساعت اضافي ارجاعي به كارگران نبايد از 4 ساعت در روز تجاوز نمايد مگر در موارد استثنايي يا توافق طرفين.
منظور از شب كاري و نوبت كاري چيست؟
كار روز كارهائي است كه زمان انجام آن از ساعت 6 بامداد تا 22 ميباشد و كار شب كارهائي است كه زمان انجام آن بين 22 تا 6 بامداد قرار داد.
كار مختلط
كارهايي است كه بخشي از ساعات انجام آن در روز و قسمتي از آن در شب واقع مي‌شود.
كار نوبتي
عبارتست از اينكه كاري در طول ماه گردش داشته باشد به نحوي كه نوبتهاي آن در صبح يا عصر يا شب واقع شود.
بايد بدانيد براي هر ساعت كار در شب به غير از كارگران نوبتي ( نوبت كارشان در صبح يا عصر يا شب است ) 35% اضافه بر مزد ساعت كار عادي تعلق مي‌گيرد و اما طبق قانون، كارگران نوبت كاري اگر نوبت كارشان در صبح و عصر واقع شود 10% و چنانكه نوبت كارشان در صبح و عصر و شب قرار گيرد 15% و در صورتي كه نوبت كار در صبح و شب و يا عصر و شب باشد 5/22% اضافه بر دستمزد عادي به عنوان فوق العاده نوبت كاري دريافت خواهند كرد به جدول زير توجه كنيد.
نحوه پرداخت فوق العاده نوبت كاري
عصر و شب يا صبح و شب 5/22%
صبح و عصر و شب 15%
صبح و عصر 10%
بايد توجه داشته باشيد كه ساعات نوبت كاري ممكن است از 8 اسعت در شبانه روز و يا 44 ساعت در هفته تجاوز نمايد ليكن ساعات كار در چهار هفته متوالي نبايد از 176 ساعت بيشتر شود.
نكته قابل توجه اينكه بايد بدانيد طبق قانون كار ارجاع كار اضافي به كارگراني كه شبانه يا كارهاي خطرناك و سخت و زيان آور انجام مي‌دهند ممنوع است.
تعطيلات و مرخصيها
طبق ماده 62 قانون كار روز جمعه روز تعطيل هفتگي كارگران با استفاده از مزد ميباشد.
بايد توجه داشت در امور مربوط به خدمات عمومي نظير آب، برق، اتوبوسراني و يا دركارگاههاي كه حسب نوع يا ضرورت كار و يا توافق طرفين، به طور مستمر روز ديگري براي تعطيل تعيين مي‌شود همان روز در حكم روز تعطيل هفتگي خواهد بود به هر حال تعطيل يك روز معين در هفته اجباري است.
كارگراني كه به هر نوع به اين ترتيب روزهاي جمعه كار مي‌كنند در مقابل عدم استفاده از تعطيل روز جمعه 40% اضافه بر مزد دريافت خواهند كرد.
مرخصي استحقاقي سالانه كارگران با استفاده از مزد و احتساب چهار روز جمعه يكماه است، ساير روزهاي تعطيل جز ايام مرخصي محسوب نخواهد شد.
مرخصي ساليانه كارگراني كه به كارهاي سخت و زيان آور را اشتغال دارند 5 هفته ميباشد. كه استفاده از اين مرخصي حتي الامكان در دو نوبت در پايان هر شش ماه كار صورت مي‌گيرد بايد بدانيد براي كار كمتر از يك سال مرخصي به نسبت مدت كار انجام يافته محاسبه مي‌شود.
عيدي و پاداش
عيدي و پاداش كارگران هر سال بر مبناي حقوق و دستمزد توسط هيات دولت تعيين مي‌گردد اما بايد توجه داشت به طور معمول در پايان دروة مالي يا در پايان هر فصل مبالغي به عنوان عيدي و پاداش به كاركنان پرداخت مي‌شود و در ضمن بايد بدانيد كه معمولاً هيأت مديره مؤسسات براي پرداخت عيدي مي‌توانند مبلغي بيش از حداقل تعيين شده از طرف هيئت دولت به كارگر پرداخت كند.
فوق العاده مأموريت
مأموريت به موردي اطلاق مي‌شود كه كارمند براي انجام كار حداقل 50 كيلومتر از محل كارگاه اصلي دور شود و يا ناگزير بايد حداقل يك شب در محل مأموريت توقف نمايد.
فوق العاده مأموريت نبايد كمتر از مزد ثابت يا مزد مبناي روزانه كارگران باشد همچنين كارفرما مكلف است وسيله يا هزينه رفت و برگشت آنها را تأمين نمايد.
كسورات قانوني
مبالغي را كه كارفرما به نمايندگي از طرف سازمانهاي مربوط براساس مصوبه‌هاي قانوني از دستمزد كارگران و كاركنان كسر و به سازمانهاي ذينفع پرداخت مي‌نمايد كسورات، قانوني مي‌گويند.
كسورات قانوني اساسي به طور كلي به شرح زير ميباشد.
1ـ ماليات حقوق و دستمزد
2ـ حق بيمه اجتماعي سهم كارگر
3ـ بدهي كارگر به صندق اجرا (اجرائيات )
ماليات حقوق و دستمزد چيست؟
كارفرما موظف است در زمان تهيه ليست حقوق و دستمزد ماليات متعلق را با توجه به ضريب جدول مالياتي پس از كسر معافتيهاي قانوني محاسبه نموده از حقوق كارگر و كارمند كسر و به حساب وزارت امور اقتصاد و دارايي واريز نمايد.
بايد بدانيد مهلت پرداخت ماليات حقوق و دستمزد حداكثر يك ماه پس از تنظيم ليست حقوق و دستمزد خواهد بود و در صورت تأخير در پرداخت آن جريمه دير كرد به كار فرما تعلق مي‌گيرد.
ضمیمه:
سقف معافیت مالیاتی موضوع مواد 84 و 85 قانون مالیات‌های مستقیم برای سال 89 مبلغ 52 میلیون و 500 هزار ریال در سال تعیین شود.
در بخش ديگري بر اساس مصوبه مجلس، چنانچه مجموع دریافتی سالانه مشمول مالیات كاركنان كلیه دستگاه‌های اجرایی داری ردیف در این قانون بیش از 10 برابر سقف فوق باشد نسبت به مازاد دریافتی بصورت ماهانه 75 درصد مالیات كسر و به عنوان مالیات تكلیفی به حساب خزانه واریز می‌گردد.
همچنین در مصوبه دیگری مقرر شد عبارت “وزارتخانه‌ها و موسسات، شركتها و سایر دستگاه‌های دولتی موضوع مواد 1، 2 و 4 و قسمت اخیر ماده 5 قانون مدیریت خدمات كشوری، قضاوت اعضا هیات علمی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی جایگزین عبارت «قانون نظام هماهنگ پرداخت دولت
مصوب سال 70 می‌گردد یعنی نرخ مالیات بردرآمد حقوق در مورد كاركنان مشمول وزارتخانه‌ها و موسسات، شركتها و سایر دستگاه‌های دولتی موضوع مواد 1، 2 و 4 و قسمت اخیر ماده 5 قانون مدیریت خدمات كشوری، قضاوت، اعضا هیات علمی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی پس از كسر معافیت‌های مقرر در این قانون به نرخ مقطوع 10 درصد و در مورد سایر حقوق بگیران نیز پس از كسر معافیت‌های مقرر در این قانون تا مبلغ 42 میلیون ریال به نرخ 10 درصد و نسبت به مازاد آن به نرخ‌های مقرر در ماده 131 این قانون خواهد بود.
حق بيمه‌هاي اجتماعي چيست و چگونه محاسبه مي‌شود
بيمه شدگان تأمين اجتماعي يعني كساني كه با پرداخت مبالغي به عنوان حق بيمه، حق استفاده از مزاياي مقرر در اين قانون را دارند.
كه اهم مزاياي بيمه را به شرح زير مي‌توان نام برد.
الف ) بيمه‌هاي درماني، حوادث و بيماريها
ب ) بارداري
ج ) دريافت مستمري كه خود شامل، از كار افتادگي، بازنشستگي و مرگ ميباشد.
به طور كلي حق بيمه‌ها اجتماعي جمعاً 30% حقوق و دستمزد ناخالص ( حقوق و دستمزد مشمول بيمه قبل از كسور ) ميباشد كه در واقع 7% از آنرا كارگر و 20% را كارفرما و 3% ما بقي را دولت مي‌پردازد. كه اگر بخواهيم به صورت خلاصه حق بيمه يك فرد را كه به حساب تأمين اجتماعي واريز مي‌شود.نشان دهيم به صورت زير خواهد بود.
بنابراين متوجه شديد كه از كل حق بيمه 7% را كارگر بايد بپردازد در واقع زماني كه كارفرما ليست حقوق و دستمزد را تهيه مي‌كند اين مبلغ يعني 7% حقوق و دستمزد را از حقوق و دستمزد كسر و به حساب سازمان تأمين اجتماعي واريز مي‌كند دقت داريد كه اين مبلغ هزينه‌اي براي كارفرما نمي‌باشد و اما اشاره شد 20% حقوق و دستمزد نيز سهم كارفرما به عنوان بيمه‌هاي تأمين اجتماعي ميباشد.
كارفرما در زمان تهيه ليتس حقوق دستمزد معادل 20% حقوق و مزاياي مشمول بيمه هر كارگر را محاسبه مي‌كند و به حساب سازمان تامين اجتماعي واريز مي‌نمايد توجه داريد اين ميلغ را كارفرما تنها براساس حقوق و دستمزد كارگران خود محاسبه مي‌كند و از حقوق كارگران كسر نمي‌نمايد بلكه كارفرما اين مبلغ را پرداخت مي‌كند بنابراين مبلغ فوق يك هزينه اضافي براي كارفرما ميباشد.
بايد بدانيد كه كارفرما حداكثر 30 روز پس از تنظيم ليست حقوق و دستمزد يك نسخه از آن را به انضمام چكي معادل مبلغ حق بيمه سهم كارگر و كارفرما به سازمان تأمين اجتماعي پرداخت مي‌نمايد.
حق بيمه سهم دولت نيز معادل 3% دستمزد ناخالص از طرف دولت به طور يكجا در بودجه سالانه كل كشور منظور و به سازمان تأمين اجتماعي وارير مي‌شود.
توجه داشته باشيد طلب سازمان تأمين اجتماعي از موسسات بابت حق بيمه به عنوان مطالبات ممتاز ميباشد. يعني نسبت به ساير طلبكاران موسسات از الويت برخوردار ميباشد.
انواع بيمه كدام است و دفترچه بيمه چيست؟
اشاره كرديم بيمه يكي از كسورات حقوق و دستمزد ميباشد. در ضمن گفتيم كساني كه حق بيمه خود را پرداخت مي‌نمايند از مزاياي قانوني استفاده خواهند نمود كه در اين زمينه بحث شد و ليكن بايد بدانيد بيمه شدگان و كساني كه بيمه پرداخت مي‌نمايند گروههاي مختلفي باشند كه عهده‌ترين آنها به شرح زير است.
1ـ بيمه شدگان تأمين اجتماعي
2ـ بيمه شدگان كاركنان دولت
3ـ بيمه شدگان نيروهاي مسلح
4ـ بيمه شدگان آينده ساز
بايد توجه داشته باشيد كه هر گروه از بيمه شدگان فوق الذكر حق بيمه خود را براساس نرخهاي متفاوتي پرداخت مي‌نمايند و از مزاياي مشابه‌اي استفاده خواهند نمود. كه اين مجموعه بيشتر در ارتباط با نرخها و مباني محاسبه حق بيمه، بيمه شدگان تأمين اجتماعي بحث كرده است. چرا كه اين گروه سهم بيشتري را در جامعه و بازار كار به خود اختصاص داده‌اند و كاركنان شركتها و موسسات توليدي و خدماتي تحث پوشش اين نوع بيمه مي‌باشند. در ضمن تمامي بيمه شدگان به طور معمول از مستمري بازنشستگي و بيمه‌هاي درماني بهره‌مند خواهند شد.
دفترچه چيست؟
شايد به دفعات كلمه دفترچه بيمه را شنيده باشيد دفترچه بيمه، دفترچه‌اي است كه در اختيار بيمه شدگان قرار دارد و بيمه شدگان براي استفاده از مزاياي درماني از اين دفترچه استفاده مي‌كنند.بدين صورت كه بيمه شده با ارائه اين دفترچه به پزشكان و مراكز درماني كه طرف قرارداد با سازمان بيمه كننده فرد بيمه شده باشد هزينه كمتري را پرداخت خواهد نمود و سازمان بيمه كننده ما به التفاوت هزينه‌هاي درماني را به پزشك يا مركز درماني پرداخت خواهد نمود.با انواع بيمه‌هاي اجتماعي آشنا شديد نكته بسيار با اهميتي وجود دارد كه بايد به آن دقت شود.اشاره شد كه وجوهي بابت بيمه اجتماعي براساس 7% سهم كارگر و 20% سهم كارفرما و 3% سهم دولت محاسبه مي‌شود و به عنوان بيمه به حساب تأمين اجتماعي واريز مي‌شود و اين به منظور استفاده از مزاياي اين قانون همچون درمان و مستمريها ميباشد و قبلاً گفتيم 20% سهم كارفرما، يكي از هزينه‌هاي كارفرما است اما بايد بدانيد.
« قانون ، حمايت اجتماعي ديگري نيز از كارگران به نام بيمه بيكاري به عمل آورده به اين شكل كه كساني ك تحت پوشش تأمين اجتماعي هستند.
كارفرما در زمان تهيه ليست حقوق دستمزد 3% از جمع حقوق و دستمزد آنها را به عنوان بيمه بيكاري محاسبه و به حساب صندوق بيمه بيكاري واريز نمايد تا در زمان بيكاري كارگران تحت شرايط خاصي از اين محل حقوق دريافت كنند در ادامه در اين مورد بحث خواهيم كرد . توجه داريد كه اين 3% نيز يك هزينه براي كارفرما ميباشد».
در نتيجه كارفرما 23% حقوق دستمزد را به عنوان هزينه متحمل مي‌شود با توجه به اينكه 20% را بابت بيمه اجتماعي كارگران خود و 3% را بابت بيمه بيكاري كه اگر بخواهيم به صورت خلاصه هزينه كارفرما را بابت بيمه پرنسل نشان دهيم به صورت زير ميباشد. در واقع پرداخت كننده و ميزان مبالغي كه به حساب سازمان تأمين اجتماعي بابت بيمه تأمين اجتماعي و بيمه بيكاري كارگران واريز مي‌شود به صورت خلاصه به شكل زير خواهد بود.
نحوه عمل و ماهيت پرداخت كننده ميزان
به عنوان يكي از كسورات از حقوق و دستمزد كارگر كسر مي‌شود كارگر حق بيمه كارگر 7%
به عنوان يكي از هزينه‌هاي كارفرما توسط كارفرما پرداخت مي‌شود. كارفرما جق بيمه سهم كارفرما 20%
به عنوان يكي از هزينه‌هاي كارفرما توسط كارفرما پرداخت مي‌شود. كارفرما حق بيمه بيكاري 3%
به عنوان يكي از مخارج دولت در بودجه منظور مي‌شود. دولت حق بيمه سهم دولت 3%
اما لازم است تا حدودي با مزاياي بيمه بيكاري آشنا شويد و تفاوت آنرا با با بيمه اجتماعي بشناسيد.
بيمه بيكاري چيست؟
طبق ماده 3 بيمه بيكاري به عنوان يكي از حمايتهاي تأمين اجتماعي است و سازمان تأمين اجتماعي مكلف است با دريافت حق بيمه مقرر، به بيمه شدگاني كه طبق مقررات اين قانون بيكار مي‌شوند مقرري بيمه بيكاري پرداخت نمايد. و براساس ما ده 2 بيكار از نظر اين قانون بيمه شده‌اي است كه بدون ميل و اراده بيكار شده و آماده به كار باشد. بنابراين بيمه شدگاني كه به علت تغييرات ساختار اقتصادي واحد مربوطه به تشخيص وزارتخانه ذيربط و تأييد شوراي عالي كار بيكار موقت شناخته شوند.
مشمول مقررات اين قانون خواهند بود.
توجه داريد بيمه شده زماني استحقاق دريافت مقرري بيمه بيكاري را دارد كه اولاً قبل از بيكاري شدن حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بيمه بيكاري را داشته باشد و ثانياً بيمه شده ظرف 30 روز از تاريخ بيكاري با اعلام مراتب بيكاري به واحدهاي كار و امور اجتماعي آمادگي خود را براي اشتغال به كار تخصصي و يا مشابه آن اطلاع دهد.
جمع مدت پرداخت مقرري از زمان برخورداري از مزاياي بيمه بكياري اعم از دوره اجراي آزمايشي و يا دائمي آن براي مچردين حداكثر 36 ماه و براي متاهلين يا متكلفين حداكثر 50 ماه براساس سابقه كلي پرداخت حق بيمه ميباشد. با قوانين كار و امور اجتماعي به صورت كلي آشنا شديد بايد توجه داشت نحوه استفاده از قوانين بيمه و ماليات و كاربرد آنها بحثهاي زيادي دارد كه در جايگاه خود مطرح خواهند شد.
حال مجدداً به اجزاء سيستم حقوق و دستمزد بر مي‌گرديم.
اشاره شد كه سيستم حقوق و دستمزد از دايره كارگزيني، دايره ثبت ورود و خروج و دايرة حسابداري حقوق و دستمزد تشكيل شده است. و همچنين گفتيم كه دايره كارگزيني وظيفه تهيه و تدوين دستورالعملها و آيين نامه‌هاي استخدام را با رعايت قوانين كار و تأمين اجتماعي به عهده دارد و پس از آن موارد قانوني را عنوان كردين و شما با آنها آشنا شديد حال وظيفه دايره ثبت ورود و خروج پرسنل را و نحوه انجام كار آن را بررسي مي‌نمايم.
دايره ثبت ورود و خروج پرسنل چگونه عمل مي‌نمايد؟
اين دايره وظيفه گردآوري اطلاعات مربوط به اوقات كار پرسنل را به عهده دارد كه براي انجام اين منظور به طور معمول از كارت ساعت يا كارت حضور غياب استفاده مي‌نمايد.
كارت ساعت چيست؟
اين كارت حضور هر يك از پرسنل را در محل كار يا كارخانه و ساعت شروع و پايان كار آنها را در هر روز و يا هر نوبت كار نشان مي‌دهد و همچنين جمع ساعت كار و اضافه كاري آنها بوسيله اين كارت نشان داده به اين معنا كه براي هر فرد يك كارت اختصاص داده مي‌شود كه در آن زمان ورود شخص به محل كار يا خروج آن از محل كار به روشهاي مختلفي از جمله به وسيله ماشين و يا ساعتهاي كارت زن و يا بصورت دستي مشخص و ثبت مي‌شود كه پس از اينكه ساعت كاركرد هر
فرد ثبت شد در پايان ماه براساس آن ساعتهاي اضافي كاري و ساير اطلاعات كاركرد فرد كه باعث افزايش حقوق و يا كاهش آن مي‌شود استخراج مي‌شود و براساس كارت ساعت دايره حقوق و دستمزد محاسبات مربوطه را جهت پرداخت حقوق انجام خواهد داد به عنوان مثال اگر كارت ساعت آقاي حسيني در دوم ارديبهشت سال 70 ورود ايشان را ساعت 8 صبح و خروج ايشان را ساعت 18 نشان دهد مشخص مي‌شود نام برده در روز دوم ارديبهشت 10 ساعت كار كرده است و در واقع 2 ساعت اضافه كاري داشته و از مزاياي قانوني اضافه كار بهره مند خواهد شد.
به يك نمونه كارت ساعت ( كارت حضور و غياب ) در زير توجه كنيد.
شمارة كارت : 28
نام و نام خانوادگي : جوادی شماره پرسنلي : 480
نام واحد : حسابداري شماره واحد: ......................
ماه : ارديبهشت سال : 1389
روزهاي ماه قبل از ظهر بعد ازظهر اضافه كاري جمع كار روز
ورود خروج ورود خروج ورود خروج جمع كار روز
1
2 8 ــ ــ 18 10 ساعت
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
امضاء ............................................
دايره حسابداري حقوق و دستمزد چگونه عمل مي‌نمايد
پس از اينكه اطلاعات حقوق و دستمزد پرسنل از جمله قرادادهاي كار، نرخ دستمزد، ساعات كار و ساير موارد از دايره كارگزيني به واحد حسابداري حقوق و دستمزد ارسال گرديد. اوقات كاركرد پرسنل و زمان كاركرد آنها و ساير اطلاعات مربوطه نيز از دايره ثبت اوقات كار به دايره حسابداري حقوق و دستمزد ارسال مي‌شود كه دايره حسابداري حقوق و دستمزد با لحاظ موارد قانوني ذكر شده در ارتباط با اضافه كاري و نوبت كار و غيره و تعيين كسورات مربوط از جمله بيمه ، ماليات و غير اقدام به تهيه و تنظيم ليست حقوق و دستمزد مي‌نمايد و هزينه حقوق و مبلغ خالص پرداختني به فرد را مشخص مي‌نمايد و سند حسابداري مربوطه را ثبت خواهد كرد.
ليست حقوق و دستمزد چيست؟ و از آن چه استفاده‌اي مي‌شود؟
ليست حقوق و دستمزد فرمي است به شكل صفحة بعد. اين فرم همچنان كه مشاهده مي‌كنيد از بخشها و قسمتهاي متفاوت و مختلفي تشكيل شده است كه هر قسمت با توجه به اطلاعات ارائه شده از كارگزيني و دايره ثبت ورود و خروج و بالحاظ قانون كار تكميل مي‌گردد. بايد بدانيد ليست حقوق و دستمزد به يك شكل ثابت نمي‌باشد بلكه قسمتهاي آن براساس فعاليت شركت و نوع قراردادهاي كار، كاركنان با كارفرما و موارد مورد نياز تهيه مي‌گرددم وليكن به طور كلي يك ليست حقوق و دستمزد معمولاً داراي محل درج موارد زير ميباشد.
نام و نام خانوادگي پرسنل شاغل، دستمزد،اضافه كار، نوبت كاري، شب كاري، فوق العاده‌‌هاي حق اولاد، حق مسكن، خوار و بار، كمكهاي غيرنقدي، حق اياب و ذهاب،جمع حقوق و مزايا، ستون كسورات شامل حق بيمه‌هاي اجتماعي، ماليات، وام و ساير كسور و ستون مبلغ خالص پرداختني.
حال كه يك نمونه فرم ليست حقوق و دستمزد را مشاهده كرديد در ارتباط با نحوه تكميل بعضي از قسمتهاي آن توضيح مي‌دهيم در ليست حقوق و دستمزد كادري شماره بيمه گري را مشخص مي‌نمايد.
اين بخش مربوط به درج كدي است كه از طرف سازمان تأمين اجتماعي براي واحد اقتصادي يا تجاري در نظر گرفته مي‌شود.
در ستونهاي ليست حقوق و دستمزد به شمارة تأمين اجتماعي فرد اشاره شده، در اين ستون شماره بيمه هر فرد كه كد شناسايي بيمه شده در سازمان تأمين اجتماعي است درج مي‌گردد.
در ستونهاي بعدي حقوق و مزايايي كه ممكن است به هر فرد تعلق بگيرد مشخص شده است به عنوان مثال ممكن است به فردي از پرسنل حق مسكن و يا كمك هزينه خوار و بار پرداخت شود . از طرفي مي‌دانيد كه كلية حقوق و مزايا مشمول پرداخت بيمه و ماليات نمي‌باشد بنابراين براي محاسبه بيمه سهم كارفرما يا كارگر بايد مزايايي كه مشمول پرداخت بيمه و ماليات نمي‌باشد بنابراين براي محاسبه بيمه سهم كارفرما يا كارگر بايد مزايايي كه مشمول بيمه مي‌شود منظور شود كه در ستونهاي مذكور مزايايي كه مشمول بيمه نمي‌شود يعني حق اولاد، عيدي و پاداش، غرامت اخراج به صورت مجزا نشان داده شده است.
در ليست حقوق و دستمزد چند ستون به نام كسورات نيز وجود دارد. اين كسورات بطور كلي شامل 7% حق بيمه سهم كارگر و ماليات حقوق ميباشد البته كسورات ديگري چون صندوق اجراء ( اجرائيات ) يا كسور توافقي چون وام و يا مساعده نيز وجود خواهد داشت.
منظور از كسورات صندوق اجرا ( اجرائيات ) چيست؟
اجرائيات به مبالغي اطلاق مي‌شود كه براساس حكم دادگاه يا مراجع قانوني يا قانون بايد بوسيله كارفرما از حقوق كارگر كسر و به حساب صندوق اجرا واريز گردد.
بنابراين يكي از كسور حقوق دستمزد بدهي كارگر به صندوق اجرا مي‌تواند باشد.
برخي از مواردي كه مي‌تواند موجب صدور حكم دادگاه مبني بر كسر مبلغي از حقوق كارگر شود به شرح زير ميباشد.
الف ) عدم پرداخت بدهي توسط كارگر به اشخاص ثالث و ارائه شكايت طلبكار به دادگستري براي دريافت طلب خود.
ب ) محكوم شدن كارگر به پرداخت جريمه يا غرامت به واسطه شكايت كارفرما به دليل وارد آوردن خسارت به كارخانه يا ساير موارد توسط كارگر البته بايد توجه داست بر اساس قانون اگر مبلغ مورد شكايت بيش از يك سوم حقوق ماهيانه كارگر باشد به موجب حكم دادگاه مبلغ فوق به صورت اقساط ماهانه از حقوق و دستمزد كسر و به حساب صندوق اجرا واريز مي‌گردد.
