دانلود مقاله کارآموزی شرکت زامیاد

بخشی از مقاله

پیشگفتار :
در طول دوره کارآموزی در شرکت زامیاد با اطلاعات و آموخته های فراوانی در زمینه های مختلف آشنا شدم ، فعالیت در این کارخانه بزرگ تولید کننده خودرو های سنگین و نیمه سنگین از جهات مختلف برای من مفید بود ، آشنایی با نحوه فعالیت شرکت ، آشنایی با ماشین آلات و سیستم های خودکار و نیمه خودکار شرکت ، آشنایی با انواع و اقسام ماشین آلات سنگین و سبک و ... این گزارش خلاصه ای است از آموخته های اینجانب در طول این دوره که در چهار فصل اه استحضار شما استاد گرامی می رسانم .

فصل اول
معرفی شرکت زامیاد

زامیاد ، سازمان كارآفرین:
شركت تولید كننده خودروهای تجاری زامیاد در سال 1342 در محل میدان آذری به عنوان اصلی ترین كارخانه گروه صنعتی رنا- تاسیس گردید و فعالیت خود را با واردات ، مونتاژ و تولید انواع خودروهای تجاری بنزین و گازوئیلی مطابق با استانداردهای روز بین المللی آغاز كرد.این شركت در سال 1350 با توجه به گسترش فعالیتها و توسعه محصولات خود ، به محل فعلی خود واقع در كیلومتر 15 جاده قدیم كرج منتقل شد و با راه اندازی 11 خط تولیدی و بیش از 2200 نفر پرسنل فعالیت خود را ادامه داد و تا به امروز تداومی روبه رشد داشته است . به اجمال ، از مهمترین الزاماتی كه زامیاد بر اساس آن تشكیل شد می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

üبكارگیری و استفاده از ظرفیتهای موجود و خالی صنعت كشور در صنعت خودروسازی بخصوص خودروهای تجاری
üافزایش بهره وری در صنعت خودروسازی و دستیابی به تیراژ بالاتر تولید خودروهای تجاری جهت تسهیل در امر حمل ونقل

این شركت ماموریت خود را تامین نیاز بازارهای داخل و خارج از كشور در زمینه وسائط نقلیه تجاری زمینی برای جابجایی مسافر وكالا قرارداده و در حال حاضر مدیریت و تولید سهم بسیاری از محصولات مورد نیاز كشور در این زمینه را دارا می باشد .

مزیت های رقابتی:
درحال حاضر پس از گذشت 44 سال از شروع فعالیت زامیاد می توان اذعان داشت كه این شركت تا حدود بسیار زیادی به چشم انداز ایجادی خویش دست یافته است .زامیاد یكی از شركت های بزرگ گروه خودروسازی سایپا می باشد كه بی شك رشد مداوم گروه خودروسازی سایپا در سالهای اخیر و عرضه خودروهای جدید توسط این شركت ، بدون كارآفرینی ، ارتقاء مداوم ظرفیت و كیفیت سازندگان و جزبا تلاش شركتهای مجموعه سایپا نظیر زامیاد میسر نبوده است .

پیمانكاران و قطعه سازان:
تا كنون بیش از2000شركت سازنده قطعه شناسایی و ارزیابی شده اند كه از طریق شركت بهنگام آفرین قراردادهای تامین قطعات منعقد شده است و دهها شركت نیز در صنایع جنبی آن فعالیت می كنند. توانمندی قطعه سازان زامیاد اینك درحدی است كه برخی از آنها برای شركتهای معتبر داخلی و خارجی قطعه صادر می كنند و سطح تكنولوژی و توان طراحی و تولید آنها نسبت به سالهای اولیه آغاز فعالیتهایشان بسیار بالاتر رفته به گونه ایكه زنجیره تامین زامیاد بعنوان یك مزیت رقابتی پایدار برای شركت زامیاد شده است .
شركت زامیاد در سالهای گذشته در فهرست شركتهای برتر ایران از حیث فروش و سود قرار داشته است. حدود25 درصد از 2200 پرسنل زامیاد دارای تحصیلات دانشگاهی هستند و فعالیت این شركت باعث اشتغال غیر مستقیم تعداد زیادی از جوانان این مرز و بوم در شركت های سازنده نیز شده است .اكنون كه زامیاد چهل و پنجمین سالگرد فعالیت خود را سپری می كند شاهد دستاوردها و نتایج 45 سال تلاش مستمر در صنعت خودروسازی تجاری می باشد كه از مهمترین این دستاوردها می توان به این موارد اشاره كرد:

در زمینه تولید:
كسب 28% از سهم بازار خودروهای تجاری كه در سال 85 با تولید 51157 دستگاه خودرو شامل 50339 دستگاه وانت با رشدی معادل 4/8% نسبت به سال قبل از آن و 334 دستگاه می نی بوس دیزل A80,12M با رشد 98% نسبت به سال 84، 72 دستگاه انواع ون و كامیونت دیلی.

مقایسه ‌تولید كامیون طی 2سال اخیر و برنامه سال86

مقایسه‌تولید وانتها طی 2سال اخیر و برنامه سال86

در زمینه تحقیقات :
- توسعه موتور وانت Z24NI به موتور Z24NIB
- توسعه كاربری وانت Z24F
- بكارگیری موتور EURO III و EURO IV در محصول وانت

در زمینه فروش و خدمات پس از فروش :
- رشد 25% فروش و تحقق 100% بودجه سال 85
- كسب رتبه سوم از نظر وضعیت خدمات پس ازفروش در میان شركت های خودروساز
- موفقیت در مناقصه های مربوط به تولید و تامین 524 دستگاه می نی بوس دیزل و 500 دستگاه اتوبوس دیزل شهری

درزمینه صادرات :
- دریافت تقدیرنامه صادر كننده برتر سال 85
- رشد 400% صادرات در سال 85 نسبت به سال 84
- تحقق 85% برنامه صادراتی

در بخش مالی :
- افزایش سرمایه شركت از 300 میلیارد ریال به 600 میلیارد ریال در سال 1385
- كاهش تعهدات ارزی در سال 85 به میزان 6%
- استمهال كلیه دیون بانكی در سال 85
- تامین منابع لازم از طریق سیستم بانكی در جهت تامین مواد اولیه و شركت های لیزینگ جهت فروش بخشی از محصولات شركت
- فروش دارائیهای غیر مولد درجهت تامین منابع مالی جهت پیشرفت پروژه افزایش تولید در شهرستان كاشان و احداث و راه اندازی كارخانه خودروسازی زامیاد 2

در بخش نظامهای كیفیت و سیستمهای مدیریت نوین:
- تمدید گواهینامه ایزو 2000-9001 از سوی شركت DNV
- دریافت گواهینامه بین المللی ISO14001:2004 ( نظام مدیریت زیست محیطی)
- دریافت گواهینامه تعهد به تعالی و گواهینامه اهتمام به تعالی در جوایز ملی بهره وری كیفیت
- دستیابی به نمره 9/3 از مجموع 5 نمره بر اساس مدل NPMS

محصولات تولید شونده:
محصولات تولید شونده زامیاد عبارتند از وانت نیسان در مدلهای Z24NB,Z24N ،Z24F,Z24FB,Z24FI ، كامیون ، كامیونت ، می نی بوس و ون دیلی IVECO در مدلهای مختلف ، می نی بوس A8012 و اتوبوس شهری . از نظر سهم بازار ، شركت زامیاد در مقایسه با سایر شركتها از رشد قابل ملاحظه ای برخوردار بوده و هم اكنون ، مقام دوم را در بین شركتهای تولید كننده خودروهای تجاری دارا می باشد.

همكاران تجاری كلیدی خارجی:
مهمترین شركاء كلیدی زامیاد عبارتند از شركت ایتالیائی IVECO ، شركت DAEWOO BUS كره جنوبی و شركت IRISBUS

تامین كنندگان كلیدی :
مهمترین تامین كنندگان كلیدی ،‌عبارتند از شركتهای سازه گستر ، مگاموتور و شركت بهنگام آفرین كه این شركت بصورت كامل در تملك زامیاد می باشد.
سهامداران كلیدی:
اصلی ترین سهامداران زامیاد عبارتند از: شركت سایپا ( با 58% سهام) شركت سرمایه گذاری سپه ( با 2/2% سهام ) شركت سرمایه گذاری سایپا( با 95/1% سهام ) صندوق بازنشستگی و پس انداز كاركنان بانكها ( با 73/1% سهام ) شركت سرمایه گذاری سمند(با 39/1% سهام )
شركت سرمایه گذاری صبا جهاد( با 32/1% سهام ) و گروه انرژی آریادانا( با 13/1% سهام) توضیح اینكه شركت طراحی و مهندسی بهنگام آفرین فعالیتهای مربوط به برنامه ریزی و ساخت قطعات داخلی را انجام می دهد .

مشتریان اصلی :
مشتریان اصلی ، عبارتند از مشتری های عمده و كلان مانند وزارتخانه های دولت مانند وزارت كشور ، نیروهای مسلح ( ارتش و سپاه ) نمایندگیهای زامیاد و سایپا و اشخاص حقیقی و حقوقی

ماُموریت:
تأمین نیاز بازارهای داخل و خارج از كشور در زمینه وسائط نقلیه‌تجاری زمینی برای جابجایی كالا و مسافر.

تحلیل مؤلفه‌های مأموریت زامیاد(فلسفه‌وجودی، محصول، بازار )

آرمان:
شركت زامیاد با بهره‌گیری از سرمایه‌های انسانی خلاق و مسؤولیت پذیر و سازمانی یادگیرنده،‌انگیزاننده، چابك،‌مشتری گرا، پیشتاز در تأمین خودروهای تجاری در كشور و مطرح در بازارهای بین‌المللی می‌باشد.

ارزشها:
* ما به كیفیت كار و محصولمان بها‌ می‌دهیم و متعهد به بهبود مستمر و تعالی سازمانمان هستیم.
* ما به ارتقاء روحیه‌همكاری كاركنان و توسعه قابلیتهای فردی و جمعی آنها اهتمام می‌ورزیم.
* ما خود را متعهد به تأمین حقوق و منافع مشتری می‌دانیم.

ارزشهای سازمانی زامیاد

فصل دوم
فیکسچر سازی

مقدمه :
جيگ يک وسيله مخصوص است که قطعه کار داخل آن قرار داده شده است و يا روی قطعه کار قرار داده می شود تا عمليات ماشين کاری روی آن انجام گيرد جيگ نه تنها قطعه کار را در خود مهار می کند بلکه ابزار را نيز به هنگام عمليات توليدی هدايت می کند معمو لا جيگ ها بو شها ی هدايت کننده از جنس فولاد سخت شده دارند و برا ی عمليات سوراخ کاری و فرايندهای مشابه بکار می روند
معمولا جيگ های کوچک روی ميز دستگاه درل محکم نمی شوند ولی چنانچه قرار باشد سوراخ هايی با قطر بيش از ۲۵/۰ اينچ سوراخ کاری شوند لازم است جيگ را روی ميز دستگاه محکم نمود فيکسچر يک وسيله نگه دارنده است که فقط قطعه کار روی آن محکم ميشود تا عمليات ماشين کاری روی آن انجام گيرد . فيکسچر را بايد روی ميز دستگاه توليدی کاملا محکم بست . فيکسچر ها معمولا روی ماشين فرز کاری بسته می شوند ولی از آنها در ماشينهای ابزار ديگر نيز استفاده می گردد

تعریف جیگ و فیکسچر :
وسايل نگهدارنده ای هستند که به کمک آنها می توان قطعات مشابه هم را (سری)با دقت مورد نياز توليد يا ماشين کاری نمود و بندها از نظر عمل کرد بسيار به هم شباهت دارد به طوری که اغلب اشتباه ناميده می شود تفاوت اين دو در در نحوی هدايت ابزار برشی به طرف قطعه کار است.
جيگ يک وسيله نگهدارنده مخصوص است که قطعه کار را داخل آن قرار می دهند تا اينکه عمليات ماشين کاری روی آن انجام گيرد جيگ نه تنها قطعه کار را در خود مهار می کند بلکه ابزار را نيز به هنگام عمليات توليدی هدايت می کند.
فيکسچر يک وسيله ای نگهدارنده است که فقط قطعه کار روی آن محکم می شود تا عمليات ماشين کاری روی آن انجام گردد.
قيد وبستها(جيگ و فيکسچر)به سه دسته تقسيم می شود
۱ـ قيد و بستهای فراگير مانند سه نظام دستگاه تراش
۲ـ قيد و بستهای چند منظوره
۳ـ قيد و بستهای مخصوص
قيد وبستها از نظر ميزان خودکار بودن به سه دسته تقسيم می شوند
۱ـ قيد و بستهای که باز و بست کردن قطعه به صورت دستی انجام می دهيم
۲ـ قيد و بستهای نيمه خودکار
۳ـ قيد و بستهای خودکار

انواع جيگ ها :
جيگ ها به دو طبقه اصلی تقسيم می شوند : جيگ های سوراخ کاری و جيگ های سوراخ تراشی .
از جيگهای سوراخ تراشی هنگامی استفاده می شود که لازم باشد سوراخهای بزرگ و يا سوراخهايی با قطر غير استاندارد را ماشين کاری نمود ولی جيگ های سوراخ کاری در فرايندهايی نظير سوراخکاری با مته - برقوزنی - قلاويز کاری - پخ زنی خزينه کاری زاويه دار و راست گوشه و خزينه کاری پشت قطعه کار به کار گرفته می شود.

انواع فيکسچرها :
فيکسچر ها به چندين دسته تقسيم می شوند از جمله :
فيکسچرهای صفحه ای که ساده ترين نوع فيکسچرها هستند . قسمت اصلی اين نوع فيکسچر يک صفحه پايه است که قطعات مختلفی نظير پين های قرار و نگهدارنده ها بر روی آن نصب ميشوند. سادگی اين فيکسچر سبب شده که برای انجام اغلب فرايندهای ماشين کاری از آن استفاده شود همچنين شکل اين فيکسچر برای بسياری از فرايندها تناسب دارد و بنابراين از عمومی ترين انواع فيکسچر ها می باشد .

صنعت طراحی قید وبست ها (جیگ وفیکسچرها) را می توان شاخه بزرگی از صنایعی دانست که عامل تامین نیازهای صنعتی جوامع امروزی می باشند. صنعت قید وبست ها نقش ارزنده ای را در سازندگی وتولیدات صنعتی دارند. البته بر استادان ذیصلاح ودست اندرکاران صنعت پوشیده نیست که برای تولید بیشتر محصولات جهت نیل به پیشرفت اقتصادی ودرنهایت خود کفایی در خصوص صنعت نیاز به سیستم هایی می باشد تادر تسریع وبالا بردن کیفیت تولید نقش موثری داشته باشند. لذا آموزش طراحی وکار با جیگ وفیکسچرها چه به صورت تخصصی در دانشگاهها ومراکز آموزش عالی و چه به صورت استفاده از کتابها در سطح کارخانجات ومراکز صنعتی اجتناب نا پذیر می نماید
تعریف جیگ :
یک جیگ دستگاه مخصوصی است که قطعه کار را می گیرد یا نگه می دارد یا روی یک قسمت ماشین کاری شده قرار می گیرد. جیگ یک ابزار تولید می باشد که نه تنها قطعه کار را تعیین محل می کند ونگه میدارد همچنین ابزار برش را برای انجام کار راهنمایی می کند. جیگ ها معمو لا" با بوشهای سوراخکاری فولادی برای راهنمایی مته ها یا دیگر ابزار برش به کار می روند. به عنوان یک اصل جیگ های کوچک بر روی میز بسته نمی شوند هر چند اگر سوراخها بزرگتر از 4/1 اینچ باشند. معمولا" لازم است که جیگ در یک آشیانه قرار گیرد یا به طور محکمی به میز وصل گردد.

تعریف فیکسچر :
یک فیکسچر ابزار تولیدی است که برای تعیین محل ونگهداشتن یک یاچند قطعه کار به کار میرود به طوریکه عملیات لازم بتوانند انجام شوند. یک فیکسچر باید به طرز محکمی به میز ماشین متصل گردد. از آنجایی که فیکسچرها بیشتر روی ماشینهای فرز کاری مورد استفاده قرار می گیرند لازم است طوری طراحی شوند که برای عملیات مختلف مناسب باشند. هدف اصلی از کاربرد فیکسچر تعیین محل کردن قطعه کار به طور سریع ودرست – نگهداری آن به طرز خوبی ومحکم گرفتن آن می باشد. فیکسچرها در طرحهای مختلفی از ساده یا پیچیده برای کارهای مختلف وبا در نظر گرفتن تعداد تولید ساخته شده اند. به عنوان قطعات نگهدارنده فیکسچرها به ساده کردن عملیات فلزی باوسایل مخصوص روی تمام ماشینهای استاندارد کمک می کند. در ذیل موارد زیادی که ممکن است به فیکسچر احتیاج داشته باشد نوشته شده است :
مونتاژ – خم کاری – سوراخکاری داخلی – پرداخت کاری – صیقل کاری- سنگ کاری – بازرسی صیقل وپرداخت بلبرینگها و یاتاقانها – فرز کاری – رنده کاری – قلاویز کاری – تراشکاری و جوشکاری و...

فرق بین جیگ وفیکسچر :
درواقع فرق گذاشتن قاطع بین این دو وسیله مشکل است ولی به طور کلی می توان گفت که جیگ هدایت کننده مته برای عملیات سوراخکاری می باشد در حالیکه فیکسچر خود به ماشینی که عمل برش را انجام می دهد محکم بسته شده و بدون تیغه عمل برش را انجام میدهد. فیکسچرها اغلب برای سرعت عمل در ماشینهای فرز وهمچنین انواع ماشینهای صفحه تراش استفاده می شود. در بعضی مواقع به خصوص از جیگ و فیکسچربه طور مرکب برای تهیه قطعات مشکلتر که طراحی آن ایجاب می کند استفاده می شوند.
انواع جیگها :
1- شابلونهای سوراخکاری ساده
2- جیگهای صفحه ای با پیچهای گیره بندی
3- جیگها صفحه ای سوراخکاری با گیره ها وپایه ها ی
4- جیگهای سوراخکا ری کانالی
5- جیگهای مرکب سوراخکاری و مونتاژ

انواع فیکسچرها :
1- فیکسچرهای فرز کاری بغل تراش
2- فیکسچرهای صفحه ای زاویه دار قلاویز کاری
3- فیکسچرهای فرز کاری گیره ای
4- فیکسچرهای فرز کاری ساده با صفحه زاویه دار

انواع جیگها :
1- شابلونهای سوراخکاری ساده :
اطلاعات مقدماتی :
وقتیکه سوراخهای قطعه کار بدون کمک ابزار ویژه سوراخ می شوند مرکز آنها باید به وسیله
LAY OUT(روشی که در قالبهای فلزی برای سوراخ کردن ورقها بکار می رود) تنظیم گردد. این روش به وسیله خطوط دستی وسمبه نشان کردن انجام می شود که در مواردی که لازم است چند قطعه کار ساخته شود این عمل کند ودر عین حال غیر قابل قبول می باشد. برای جفت کردن قطعات ابتدا سوراخها دریکی از قطعات بامته تنظیم می شود و سپس قطعه بعدی با قطعه اول جفت وتنظیم می شود. این روش تضمین می کند که سوراخهای دو قطعه با هم در یک خط قرار دارند. ولی اگر چند قطعه با این روش تهیه گرددقطعات یکسان نخواهند بود. استفاده از نمونه به طور موقتی یا شابلون درستی بیشتری در قرار وتعیین محل سوراخها تعیین میکند ولی این روش برای تعداد زیادی قطعات همچنان کند وگران می باشد.شابلونهایی که مته را هدایت میکنند و به موجب آن تنظیم سوراخها رابه وسیله روشLAY OUT حذف می کنند درستی و دقت بیشتری در سوراخکاری کار به وجود آورده و همچنین در زمان ومقدار زحمت صرفه جویی می کنند. آنهامانند پلی میان روشهای تنظیم LAY OUT و استفاده از نمونه های گران در جیگهای سوراخکاری می باشد.

شرح شابلونهای سوراخکاری :
یک شابلون سوراخکاری یک نمونه از جیگهای باز ساده می باشد که تشکیل شده از یک صفحه تخت که شامل سوراخهایی برای راهنمایی مته ها می باشد. ممکن است این صفحه برای جفت شدن با خطوط بیرونی سطح قطعه کار به شکل قطعه کار ساخته شود و سوراخهایی درآن تعبیه شده باشد شکل 2A و ممکن است این صفحه طوری باشد که فقط قسمتی از آنبا خطوط بیرونی قطعه کار جفت شود شکل2B .

هدف :
شابلونهای سوراخکاری برای تعداد کار زیاد به کار می روند زیرا سوراخها با دقت ویکنواختی بیشتری نسبت به تنظیم جداگانه و مجزای یک یک سوراخها سوراخ می شوند . همچنین وقتی که یک جیگ سوراخکاری کم خرج مورد نیاز باشد برای تعداد کار کم نیز این جیگ استفاده می شود.

انتخاب عوامل تعیین کننده :
شابلونهای سوراخکاری وقتی برای سوراخکاری مطلوب می باشند که درستی بیشتر از حالت درست مورد نظر باشد. از آنجائیکه شابلون سوراخکاری عمل تنظیم کردن را حذف می نماید ارزش آن وقتی به مورد دانسته می شود که تعداد زیادی قطعه کار باید سوراخ شوند. شابلونها در جایی برای تولید کم استفاده می شوند که ارزش ابزار باید تا حداقل ممکن پایین نگه داشته شودو کار به دقت زیادی احتیاج ندارد. برای تولید زیاد جیگهای موثر وبهتری ساخته می شود وبرای دقت بیشتر روش گیره بندی وقرار بهتری استفاده می شود.

مزایا وعیوب :
شابلونهای سوراخکاری چند مزیت دارند : در طرح وساختمان ساده و از نظر قیمت ارزان هستند- به راحتی جا به جا می شوند و به سرعت روی قطعه کار قرار می گیرند. با این همه شابلونهای سوراخکاری ضد ضربه نبوده و ممکن است یک اپراتور بی احتیاط درصد زیادی از کار را ضایع کند. عمل سوراخکاری آهسته انجام می گیرد زیرا که برای سوراخکاری پین قفل کننده باید در اولین سوراخ قرار بگیردو این اعمال باعث کند شدن عمل سوراخکاری می گردند.به علاوه شابلونهای سوراخکاری وقتیکه لازم باشد کار در تلرانس محدودی انجام گیرد رضایتبخش نیستند.

جيگ و فيكسچرهاي ماشينهاي كنترل عددي كامپيوتري(CNC)
براي براده برداري سطوح مختلف قطعه توسط يك ماشين كنترل عددي كامپيوتري CNC فقط لازم به يكبار عمل مبنا گيري مي باشد؛ در صورتيكه در يك ماشين ابزار سنتي براي هر عمليات نياز به يكبار مبنا گيري داريم؛ و با استفاده از يك فيكسچر؛ دقت ماشينكاري وابسته به فيكسچر است.
ولي در ماشين ابزار CNC دقت لازم را ماشين ابزار تامين مي كند نه فيكسچر.
رايج ترين نگهدارنده هايي كه در ماشين هاي ابزار CNC بكار ميروند؛ روبندهاي انگشتي (در ماشينهاي فرز) است. چون از آن در انواع كارها مي توان استفاده كرد و نيز ارزان هستند و اين روبندها معمولا دستي هستند و از روبندهاي مكانيزه به ندرت استفاده مي شود. البته چنانچه از ماشينهاي CNC در خطوط توليد اتوماتيك استفاده شود به كار گيري روبندهاي مكانيزه اجتناب ناپذيرخواهد بود. در ماشينهاي تراش CNC معمولا ازسه نظام ها؛ مرغكهاي هيدروليك؛ كولت و براي كارهاي خاص بايد فيكسچر مخصوص قطعه را طراحي كرد.
از ديگر تجهيزات نگهدارنده كه در ماشينهاي CNC به كار مي روند صفحات و پايه هاي سوراخ دار؛ پايه فيكسچر هاي يونيور سال و بكار گيري پالت هاي چند خانه با روش تعويض دستي يا اتوماتيك مي باشند.

فیکسچر در صنعت ساخت و تولید :
فيكسچرها تجهيزات نگه دارنده اي مي باشند كه در شاخه هاي متعدد صنعت از آن ها استفاده مي شود كه از جمله اين كاربردها مي توان جوش كاري , مونتاژ , سوراخ كاري , برش كاري و ماشين كاري را نام برد .
فيكسچرهاي مونتاژ معمولاً در خط مونتاژ قرار گرفته و براي موقعيت دادن و نگه داشتن قطعاتي كه بايد به هم اتصال داده شوند استفاده مي شوند فيكسچرهاي جوش كاري مانند فيكسچر مونتاژ بوده با اين تفاوت كه جرياني از اجزاي آن ها عبور مي كند و همچنين فيكسچرهاي ماشين كاري جهت نگه داشتن قطعه كار در مدت پروسه ماشين كاري مورد استفاده قرار مي گيرد تمام اين فيكسچرها جهت مراجعات آتي نياز به يك سري مستندات كاملي دارند كه شامل راهنماي فيكسچر , دستورالعمل كاري , برگه توسعه فرآيند , برسي قابليت و نمودار كنترل مي باشند .
اين مستندات كه براي تمامي طرح ها نياز بوده عبارت است از جدول مندرجات , استفاده مناسب از جداول و نمودارها , تصاوير و مستندات كامل فرايند و تست ها .

(الف) لزوم استفاده از مستندات
مستندات فيكسچرها شامل يك سري اطلاعاتي تكميلي مي باشند كه اين اطلاعات در مراحل طراحي , به كارگيري فيكسچر در خط مونتاژ و مرحله توسعه فيكسچر جمع آوري شده و ثبت مي گردند كه لزوم تهيه و استفاده آن عبارت است از :
1- اطلاعات كافي جهت set up اوليه فيكسچر .
2- آگاهي از عيوبي كه سابقه بروز در خط مونتاژ را دارد .
3- اگر تغيير فرآيندي در آينده لازم باشد سوابق كافي جهت توسعه فرآيند موجود مي باشد .
4- در بيشتر شركت ها مهندسيني كه فيكسچرها را طراحي و توسعه مي دهند در قسمت توليد حضور ندارند . بنابراين براي دستيابي به توليد موفق , بايد اين اطلاعات به خوبي انتقال داده شوند .

(ب) انواع فيكسچرها
فيكسچرهاي مونتاژ
طيف گسترده اي از تجهيزات , تكنولوژي و اتوماسيون را شامل مي شود , كه در خط مونتاژ در ايستگاه مربوطه قرار گرفته و مجموعه اي از قطعات مركبي هستند كه توسط انواع روش هاي مكانيكي مونتاژ و نصب شده اند , اين فيكسچرها مي توانند به سادگي فيكسچرهاي نگه دارنده كه قطعات را جهت مونتاژ در موقعيت خودشان نگه مي دارند باشند , و مي توان از انواع كلمپ ها و بست ها در اين فيكسچرها استفاده كرد , با توجه به اين كه قسمت هايي از فرآيند توسط ماشين انجام شوند . فيكسچرهاي مونتاژ مي توانند به صورت نيمه اتوماتيك طراحي شوند . در مواقعي كه دقت هاي بالا و تلرانس هاي بسته و انجام سريع فرآيند مورد نياز باشند . اين فيكسچرها به صورت نيمه اتوماتيك طراحي مي شوند به گونه اي كه قسمت هايي از فرآيند توسط ماشين به صورت اتوماتيك انجام مي شود , همچنين جهت دستيابي به دقت هاي بالاتر تلرانس هاي بسته و همچنين انجام سريع فرآيند مي توان اين فيكسچرها را به صورت تمام اتوماتيك طراحي كرد اما اين نوع طرح ها هزينه بالايي را دربر دارد .

فيكسچرهاي جوش كاري
انواع مختلف جوش كاري از جمله تيگ , ميگ , نقطه جوش , جوش قوس الكتريكي و زرد جوش در صنعت مورد استفاده قرارمي گيرد در تمام اين فرآيندها جريان الكتريكي از ميان قطعات جهت اتصال دادن عبور مي كند و گرمايي جهت ذوب فلزات اتصالي ايجاد مي شود . فيكسچرهاي جوش كاري همانند فيكسچرهاي مونتاژ براي نگه داشتن قطعات جهت اتصال به هم مورد استفاده قرار مي گيرند . اگر تيراژ توليد پايين و تلرانس هاي مورد نظر بازتر باشند مي توان آنها را خيلي ساده طراحي نمود طوري كه تمام فرآيند به صورت دستي انجام شود ولي اگر دقت هاي بالا , تلرانس هاي بسته و انجام سريع فرآيند مدنظر باشد مي توان آنها را به صورت نيمه اتوماتيك و يا اتوماتيك طراحي و از سيستم هاي اتوماسيون استفاده نمود طوري كه قسمتي از فرآيند يا تمامي فرآيند به صورت اتوماتيك توسط ماشين انجام شود , اما اين نوع سيستم ها هزينه هاي بالايي را مي طلبند .

فيكسچرهاي ماشين كاري
انواع مختلف فرآيندهاي ماشين كاري از جمله فرزكاري , تراشكاري , سوراخكاري , برشكاري در صنعت مورد استفاده قرار مي گيرند كه در تمام اين فرآيندها مواد توسط ابزارهاي مختلفي از قطعه كار جدا مي شود كه اين عمل مي تواند به دو روش صورت به گيرد , حالت اول ابزار ساكن بوده و قطعه كار حالت دوراني دارد , حالت دوم : قطعه كار ثابت بوده و ابزار مي چرخد . در فرزكاري و سوراخ كاري ابزار حالت دوراني داشته ولي در تراش كاري قطعه كار حالت دوراني دارد . در تمام اين فرآيندها اجزايي جهت نگه داشتن قطعه كار نياز مي باشند در فرآيندهاي تراش كاري و برش كاري اجزاي نگه دارنده جزيي از خود ماشين بوده و در بقيه فرآيندها ميزكاري موجود دارد كه قطعه كار مستقيماً روي آنها بسته مي شود كه براي اين فرآيندها طراحي مي شوند ساده تر از فيكسچرهاي مونتاژ و برش كاري مي باشند ولي بايد طوري طراحي شوند كه نتيجه هاي فرزكاري و مته سوراخ كاري و ابزار تراش كاري توانايي حركت در سه جهت را دارا باشند .

فصل سوم
ماشین های پرس

ماشین های پرس
ماشین ها یی که در ا ثر "کار روی ورق فلزات" بکا ر گر فته می شوند"پرس "نام دارند.
این ماشین ها را نسبت به طرز کا رشان طبقه بندی می کنند.
به طور کلی پرس ها به دودسته تقسیم می شوند.
پرس ها ی مکانیکی
پرس ها ی هیدرولیک
که هر کدام از این دونوع نیز از نقطه نظر حرکتشان به دودسته تقسیم می شوند:
پرس های یک ضربه ای
پرس ها ی دوضربه ای

پرس های مکانیکی یک ضربه ای
در این نوع پرس ها نسبت به طرز کارشان با پرس ها ی زیر مواجه می شویم :
الف)پرس های برشی وکششی
ب)پرسهای خمکاری وسوراخکاری
ج)پرس های ضربه ای
ونسبت به نوع حرکتشان :
الف)پرس ها ی دستی
ب) پرس ها ی اصطکاکی
ج) پرس ها ی لنگی
د) پرس ها ی میل لنگی
ه)پرس ها ی زانویی

الف)پرس ها ی دستی
پیچ فرمان پرس معمولا چند راهه ساخته می شوند و در مهره ای که در قسمت فوقانی بدنه تعبیه شده می گردد.
این پیچ در بالا در وسط اهرمی متصل می گرددکه در دوانتهای آن دو وزنه قرار دارد .قطر پیچ معمولا متناسب است با نیروی پرس به عبارت دیگر هر چه قطر پیچ بیشتر باشد ابعادپرس بزرگتر و لذا دارای نیروی بیشتری خواهد بود.

مورد استفاده
از این پرس ها برای کارهای برشی ،خمشی و کششی که به نیروی زیادی احتیاج ندارند استفاده می شود و به طور کلی در کارگاه هایی آن را به کار می گیرند که بخواهند قبل ازاین که قالبی را روی ماشین پرس قرار دهند ،آزمایشاتی چه از نظر تنظیم قالب ویا کنترل نمونه روی آن انجام دهند.

ب) پرس ها ی اصطکاکی
طرز کار
با فشار دادن روی اهرم مخصوص فرمان یکی ازچرخ های دوار با چرخ لنگری که به پیچ پرس متصل است تماس پیدا کرده وآن را به گردش وا می دارد.(کورس پایین رونده ) و با رها کردن جرخ دوم (که در همان جهت حرکت می کند)به نوبه خود با چرخ لنگر تماس پیدا می کند و آن را در جهت عکس می گرداند (کورس بالا رونده)
مورد استفاده
از این پرس ها برای کارهای ضربه ای وخمکاری اشتفاده می کنند.

ج)پرس های لنگی
بدنه این پرس ها به اشکال مختلفی ساخته می شوند مانند:
• بدنه بوته جقه ای ثابت
• بدنه بوته جقه ای خم شده
• بدنه ستون دار (2 یا 4 ستونه)

طرز کار
روی قسمت لنگ محور یک پوش لنگ قرار دارد که توسط یک دیسک هزار خاره می تواند به محور متصل شود.
این دیسک هزار کاره که هنگام که هنگام گردش محور شاتون را نیز می گرداند به کمک اهرم مخصوص روی محور حرکت کرده واز درگیری بوش لنگ خلاص می شود ودر این هنگام محور می تواند آزادانه بگردد.حالت قرار گرفتن بوش لنگ تعیین کننده مقدار لنگ واز آنجا کورس کشویی پرس می باشد.
این پرس ها دارای نوعی کلاج هستند که اتصال چرخ طیار و محور را امکان پذیر می سازند هم چنین دارای ترمزی است که سرعت را هنگام کلاج گرفتن کاهش می دهد.

پرس های مکانیکی دو ضربه ای
این پرس ها دارای دو حرکت بوده وفقط برای کارهای کششی استفاده می شونداین پرس ها بر دو نوعند:
الف)پرس های با فشار انداز متحرک
ب)پرس های با میز متحرک.

پرس های هیدرولیک
این پرس ها به صورت یک ضربه ای و دو ضربه ای با بدنه ستون دار ویا بوته جقه ای ساخته می شود.حرکت و نیروی کشویی توسط یک پیستون ودر داخل یک سیلندر و تحت فشار مایع انجام می گیرد.امتیاز این پرس ها این است که می توان فشار روغن را تنظیم کرده و لذا فشار مورد لزوم را به دست آورد و هرآن آنرا کنترل نمود.

جگونگی انتخاب یک پرس
انتخاب یک پرس بستگی به نوع کاریکه باید انجام دهد٬نیروی لازم ابعاد قالب٬کورس مورد احتیاج و روش کار پیش بینی شده (تک ضربه ای و یا با ضربه های متوالی) دارد.
کارهای برشی می توانند روی انواع پرس های مختلف یک ضربه ای انجام گیرند.کارهای خمشی روی پرس های لنگی اصطکاکی و یا روی پرس های مخصوص خم کاری انجام می گیرد.
کار های کششی عمیق از ورق نازک پزس های دو ضربه ای با میز متحرک را ایجاب می کند.برای کارهای کششی که احتیاج به نیروی زیادی در انتهای کورس دارند از پرس های دو ضربه ای با فشارانداز متحرک استفاده می شود.
پرس هیدرولیک Hydraulic press

پرس هیدرولیک مکانیزمی هیدرولیکی برای به کار بستن نیروی بالا رونده یا فشاری زیاد می باشد و معمول ترین و کارآمد ترین نوع از پرس های مدرن می باشند. پرس هیدرولیک بر اساس اصل پاسکال کار می کند: فشار در سراسر یک سیستم بسته یکسان است.
این ماشین توسط مخترعی انگلیسی به نام ژوزف براما در سال 1874اختراع شد. به همین دلیل در برخی کشورها به نام پرس براما Bramah شناخته می شود.
پرس های هیدرولیک نیروی خود را از حرکت یک پیستون در داخل یک سیلندر به دست می آورند. این حرکت زمانی ایجاد می شود که یک سیال تحت فشار توسط یک پیستون بزرگ وارد محفظه سیلندر می شود. وضعیت سیال توسط پمپ و شیرهایی جهت افزایش، کاهش و یا حفظ فشار به صورت مورد نیاز درآمده و می تواند نیروی لازم برای به حرکت درآوردن پیستون کوچک تر را فراهم کند.
پرس های هیدرولیک قادرند تناژ کامل خود را در هر وضعیتی از حرکت سیلندرها به قطعه کار اعمال نمایند. همچنین طول حرکت سیلندرها را می توان در هر حدی از مسیر حرکت محدود ساخت. این در حالی است که در پرس های مکانیکی تناژ کامل را تنها در انتهای مسیر حرکت ضربه زدن می توان کسب نمود. همچنین مسیر حرکت ضربه زدن در این پرس ها ثابت است.
ویژگی های پرس های هیدرولیک را به صورت زیر می توان خلاصه نمود:
1- تغییر و تنظیم سرعت کورس در حالت ایجاد نیروی ثابت
2- تنظیم نیروی وارده به مقدار مورد نیاز
3- اندازه گیری و کنترل نیروی وارده طی فاصله کورس

تناژ پرس:
تناژ یک پرس هیدرولیکی عبارت است از حداکثر نیرویی که سیلندر اصلی آن می تواند به قطعه کار اعمال نماید. معمولا برای تعیین تناژ مورد نیاز پرس باید روی رفتار قطعه کار و فرآیند اعمالی روی آن مطالعه نمود. برای مثال در برش کاری ورق، جنس آن و سطح برش نقش مهمی را در حداکثر نیروی لازم برش کاری بازی می کنند. در پرس کمپاکت پودر، نوع پودر، چگالی و استحکام نهایی قطعه فاکتورهای مهم تعیین کننده حداکثر نیروی مورد نیاز می باشند.