دانلود کارآموزی شرکت مخابرات

بخشی از مقاله

کارآموزی شرکت مخابرات

فهرست:
مقدمه و تاریخچه مخابرات
اما نگاهی گذرا از سیستم مخابراتی برای آشنایی شما استاد ارجمند :
شرح گزارش کارآموزی
هدف از ایجاد زمین کردن
صدمات عمده ساعقه به چهار دسته تقسیم می شود :

بعضی از عوامل ایجاد جرقه گوشه ای عبارتند از :
دلایل زمین کردن یا گراندینگ و انواع آن
انواع زمین کردن
زمین کردن حفاظتی
اطلاعات و نکات ضروری برای داشتن یک سیستم حفاظتی مطمئن
مشخصات یک زمین ایده آل
روش های مختلف زمین کردن حفاظتی

شرایطی که برای اجرای یک زمین مناسب بایستی بکار رود
زمین کردن الکتریکی
نکات مورد توجه در زمین کردن الکتریکی
نصب میله های الکتروشیمیایی راست
نصب میله های الکتروشیمایی L شکل
مشخصات فنی الکترود شیمیایی زمین
روش های اندازه گیری مقدار مقاومت زمین

مقادیر استاندارد مقاومت گراند
دستگاههای اندازه گیری مقاومت گسترده زمین :
متعلقات دستگاه اندازه گیری Megger عبارتند از :
هـ ) یک عدد چکش.
شرح مدار Megger و روش کار آن

روش عملی کار
نکاتی مهم در رابطه با دستگاه Megger و اندازه گیری مقاومت گسترده زمین
مفاهیم و علائم روی دستگاه
نحوة شارژ باطری دستگاه Megger دیجیتالی
دستورالعمل آزمایش و تحویل سیستم زمین ایستگاههای جدید مایکروویو
کابل‌ها
تقسیم‌بندی کابل‌ها
کابل با روکش عایقی کاغذ
تقسیم‌بندی کابل‌های از نظر محل مصرف آنها
کابل‌های خاکی

کابل‌های کانالی
کابل‌های هوایی
در کابل‌های Self Supporting
کابل‌های ام . دی . اف و سالن دستگاه
کابل‌های متقارن

کابل‌های کواکسیال
کابل‌های نوری
کابل اسکرین
کابل‌های هوت فرکانس یا کاریر

آرایش هادی‌ها در کابل‌ها
پیچش دوتایی
پیچش چهارتایی
پیچش چهارتایی ستاره‌ای
پیچش دیزل هوست مارتین
آرایش زوج‌ها در کابل
آرایش طبقه‌ای یا لایه‌ای
آرایش دسته‌ای یا واحدی
زوج‌یابی در کابل
کد کابل‌های پلاستیکی PIC
رنگ سیم‌ها و نوارها دور هر یک از زوج‌های زیر را در کابل 100 زوجی پلاستیکی مشخص کنید.
زوج مشکی – سبز در دسته قرمز – نارنجی چندمین زوج از یک کابل 200 زوجی می‌باشد؟
رنگ دسته و زوج شماره 382 را در یک کابل 400 زوجی مشخص کنید.

رنگ دسته و زوج 235 را در یک کابل 400 زوجی مشخص کنید.
رنگ دسته و سیم‌های زوج 275 را در یک کابل 300 زوجی مشخص کنید.
زوج زرد – سبز در دسته مشکی – خاکستری چندمین زوج کابل است
سیم‌های قرمز – خاکستری در دسته زرد – آبی چندمین زوج کابل است؟
تشخیص سیم‌ها در کابل‌های پر زوج (بیش از 600 زوج)
روش اول: تشکیل گروه‌های بزرگ 600 زوجی
رنگ زوج، دسته و گروه اصلی زوج شمارۀ 1583 را در یک کابل 1800 زوجی مشخص کنید.
مثال 2
زوج سفید – نارنجی در دسته بنفش – سبز در گروه اصلی قرمز چندمین زوج کابل است؟
روش دوم کدگذاری کابل‌های پرزوج : تشکیل دسته‌های بزرگ 50 یا 100 زوجی
شناسایی زوج‌های کابل‌های هوت فرکانس (کاریر)
کابل کواکسیال
مغز کابل
ساختمان مغز کابل

غلاف کابل
آرمه
شناسایی زوج‌ها در کابل‌های ام . دی . اف
کابل‌های مورد استفاده در سالن دستگاه
الف) کابل‌های مورد استفاده در مراکز تلفن شهری
ب) کابل‌های مورد استفاده در مراکز تلفن داخلی
مشخصات فنی کابل جلی فیلد خاکی
هادی‌ها

متراژ کابل‌ها
کابل‌کشی خاکی
کابل‌کشی مکانیزه
کابل‌کشی دستی
لوازم و تجهیزات کابل‌کشی خاکی
الف) لوازم ایمنی
ب) لوازم مورد نیاز جهت کابل‌کشی
اجرای عملیات
موانع زیرزمینی
پست‌گذاری
ساختمان پست
انواع پست

شبکه هوایی :
تعریف شبکه
چگونگی انجام کابل کشی و سیم کشی هوایی
استفاده از بست زیر و رو
استفاده از قلاب
استفاده از پنجه
نصب جعبه تقسیم
برگردان پستی

رانژه بندی کافو
ترمینه کردن پست
نحوه اجرای آلارم های دستگاه
ERROR های دستگاه :
عیب یابی دستگاه :

مقدمه و تاریخچه مخابرات
در شرکتی که من در آن در طول دورة یک ماه ‌آموزش دیدم ، شرکت مخابرات مرکزی ................ بود . ............ دارای سه مرکز به نامهای مرکز خیام واقع در چهارراه انقلاب ، مرکز حافظ واقع در خیابان امام میدان حافظ و مرکز قدس واقع در شهرک قدس بلوار دانشگاه این شهر قرار دارد که شماره های 3 و 5 مربوط به مرکز حافظ شمارههای 2 و 4 مربوط به مرکز خیام و شماره 6 مربوط به مرکز قدس می باشد اما دورة آموزشی من در مخابرات مرکزی این شهر قرار داشت در این مرکز ما تعدادی کارآموز بودیم که در ابتدا به مدت 15 روز از لحاظ تئوری در مخابرات آشنا شدیم و 15 روز بعد را به طور مداوم عملاً شاهد کارهای عملی بودیم .

اما نگاهی گذرا از سیستم مخابراتی برای آشنایی شما استاد ارجمند :
ساختمانی سه طبقه واقع در خیابان فردوسی شمالی قرار دارد که این ساختمان همان ساختمان مرکزی مخابرات می باشد این ساختمان دارای محوطه های بزرگ می باشد که در آن طرف محوطه یک ساختمان چند طبقه قرار دارد که اس تی دی نام دارد که مربوط به مهندسین شرکت مخابراتی می باشد در این مجتمع کار مهم و عمده ای که مهندسین انجام می دهند تنظیم امواج رادیویی و تلویزیونی می باشد به طوری که با امواج مخابراتی تداخل نداشته باشد این امواج را از طریق ماهواره هایی که بر روی دکل های عظیم نصب شده است تنظیم می کنند بعد از معرفی این قسمت در بخش داخلی ساختمان که یک کادر اداری می باشد قرار دارد بعد از اتاق نگهبانی در طبقه اول اتاقهای مالی ،‌اتاق مسئول نرم افزارهای کامپیوتری و چند اتاق فنی دیگر قرار دارد همچنین اتاق رئیس کل مخابرات ،‌معاونین مخابرات و حسابداری قرار دارد ، مرکز حافظ در واقع بیشتر یک ساختمان فنی است در طبقه اول سالن MDF و سالن باتری ها وجود دارد در سالن MDF یک سالن بزرگ است که پر از سیم های ظریف می باشد که این سیم ها مربوط به تلفن های مشترکین می باشد یعنی تمام سیم ها به طور منظم دسته بندی شده است و در ردیف های منظمی قرار گرفته است به طوری که اگر تلفنی خراب شود و مأمور بخواهد آن را درست کند برای مأمور قبضی صادر می کنند که در آن قبض ردیف ، شماره و قطعه نوشته شده است و مأموران بدون سردرگمی می دانند خرابی مربوط به کدام پست می باشد در انتهای اتاق MDF سیستم های پی سی ام قرار دارد که سیستم های مکالمه که به صورت آنالوگ می باشد به دیجیتال تبدیل می کند .

کنار سالن MDF اتاق باتری وجود دارد این باتری ها به صورت سری قرار گرفته اند که برای زمانی که برق مورد نظر شهری قطع شود این باتری ها شارژ می شوند و کمبود برق را در زمان قطعی تهیه می کنند که غلظت آب و اسید داخل باتری ها به حالت معمولی 1240 می باشد در واقع این باتری ها باعث راه اندازی جریان می شود .
اما برای مدت طولانی کار بکنند حداکثر تا 24 ساعت بعد از آن در کنار اتاق باتری ها یک اتاق دیگر قرار دارد که اتاق دیزل نام دارد یعنی بعد از 24 ساعت از کار باتری ها دیزل به طور اتوماتیک شروع به کار می کند .

در طبقه پایین این ساختمان اتاق کابل موجود است در این اتاق کابل های عظیم مخابراتی به هم می رسند و وارد حوضچه های مخابراتی می شوند و از طبقه بالایی این مرکز قرار دارد . سالنی بزرگ که کار کارمندان این سالن مزاحم یابی در قدیم در سیستم های آنالوگ، قطع و وصل تلفن ها در هنگام پرداخت نکردن پول تلفن و دیگر کارهای مخابراتی می باشد در مخابرات مراکز دیگری از قبیل تأسیسات ، اتاق خرابی های ساختمان مرکزی ، اتاق کامپیوتر ، اتاق 118 برای اطلاع رسانی شماره ها ، اتاق 117 برای درست کردن خرابی های تلفن و ... می باشد که کار من در این دوره بیشتر در سالنMDF می باشد .
شرح گزارش کارآموزی
در تمام تأسیسات الکتریکی زمین کردن یکی از مهمترین و اساسی ترین اقدامی است که برای جلوگیری از آسیب دیدن دستگاه های الکتریکی و تضمین سلامتی اشخاصی که به نحوی با این تجهیزات سر و کار دارند انجام می گیرد . بررسی آمارهای قطعی سیستم های مخابراتی در سالهای اخیر نشان می دهد که قسمتی از این قطعی ها مربوط به غیر استاندارد بودن سیستم گراندینگ در بعضی از ایستگاه ها بوده که این موضوع باعث خسارات فراوانی به سیستم های مخابراتی گردیده است . در شبکه های مخابراتی بویژه سیستم های ارتباطی مایکروویو ، سیستم گراندینگ از اهمیت خاصی برخوردار است از این رو طراحی دقیق ، نصب صحیح و نگهداری اصولی سیستم گراندینگ یا زمین کردن با در نظر گرفتن شرایط محیطی و جغرافیایی هر منطقه امری مهم و ضروری است .
هدف از ایجاد زمین کردن
هدف از ایجاد زمین کردن و به کارگیری این سیستم حفاظت ایستگاههای مخابراتی در مقابل جریان های ناگهانی ناشی از تخلیه بار الکتریکی یا القایی است و با اطمینان از اینکه جریان های تخلیه شده یا القایی در قسمت های هدایت کننده شبکه زمین به نحوی توزیع شود که جریان حاصله در هر شاخه به حداقل مقدار ممکن تنزل یابد یکی از عوامل مهم و مخربی که باعث خراب شدن ایستگاههای مخابراتی می شود صاعقه و رعد و برق است .

صدمات عمده ساعقه به چهار دسته تقسیم می شود :
1- برخورد مستقیم به شخص که باعث توقف قلب یا عوارض و بحران های دیگر می شود .
2- برخورد به ساختمان ها و دکل ها که مجهز به آتش سوزی و سوختن دستگاه های رادیویی و در نهایت تخریب می گردد .
3- ایجاد جرقه ، اگر در مسیر تخلیه بار الکتریکی به مقاومت بزرگی برخورد کند هنگام عبور در آن نقطه ایجاد جرقه می کند که آن را جرقه گوشه ای می گویند .

بعضی از عوامل ایجاد جرقه گوشه ای عبارتند از :
الف ) نقص در سیستم حفاظت صاعقه
ب ) مسیر غیر صحیح هادی ها
ج ) امپدانس زیاد سیستم حفاظت صاعقه
4- ایجاد ولتاژ گامی یا قدمی – اختلاف ولتاژ ایجاد شده در فاصله بین قدم انسان می تواند مرگ آور باشد جریان در بدن انسان از پاها عبور می کند .
ولتاژ تماسی – مشابه گامی یا قدمی است اما گرادیان ولتاژ بین عمل اتصال به الکترود و محل خروج جریان از بدن شخص وجود دارد .
اصولاً صاعقه از مسیری که امپدانس کمتری دارد به زمین می رسد که معمولاً سیم های الکتریکی یا لوله های آب می باشند بنابراین فلزاتی که کاملاً زمین شده باشند تخلیه الکتریکی صاعقه را با ضرر و زیان کمتری انتقال می دهند و بالعکس در مولد عایق یا نیمه عایق ها ضربه دریافتی در اثر تخلیه ایجاد انفجاری می کند که معمولاً درختان از این نوع هستند .
اجزاء اصلی و عمده ای که در سیتسم های حفاظتی جهت تخلیه بار الکتریکی باید در نظر گرفت :
1- شبکه ترمینال هوایی
2- شبکه ترمینال زمینی
3- هادی های میانی
4- خم برای جلوگیری از جرقه گوشه ای
دلایل زمین کردن یا گراندینگ و انواع آن
الف ) محافظت افراد و حیوانات ب ) محافظت وسایل و تجهیزات ج ) فراهم کردن شرایط کار صحیح
د ) اطمینان از قابلیت کار الکتریکی هـ ) جلوگیری از ولتاژ تماسی و ) حذف ولتاژ اضافی
ز ) جلوگیری از ولتاژ های ناخواسته و رعد و برق
انواع زمین کردن
زمین کردن ( گراندینگ ) در تأسیسات الکتریکی بر سه قسم می باشد :
1- زمین کردن حفاظتی 2- زمین کردن الکتریکی 3- زمین کردن مصنوعی
زمین کردن حفاظتی
زمین کردن حفاظتی عبارت است از زمین کردن کلیة قطعات فلزی تأسیسات الکتریکی که در تماس مستقیم ( فلز به فلز ) با مدار الکتریکی قرار ندارد این نوع زمین کردن به خصوص برای حفاظت اشتخاص در مقابل اختلاف سطح تماس زیاد به کار برده می شود بدین جهت ساختمان ها و دستگاههای مخابراتی را که امکان تماس عمدی یا سهوی با آن وجود دارد را به تأسیسات زمینی که برای این منظور احداث شده است مرتبط می شود مانند اتصال پوسته ژنراتورها به زمین .
اطلاعات و نکات ضروری برای داشتن یک سیستم حفاظتی مطمئن
1- داشتن اطلاعات لازم جهت ایجاد زمین در هر نقطه ایستگاه

2- رعایت تربیت کاربردی فیوزها در مدارات الکتریکی با توجه به آمپرهای مصرفی و رعایت نکات ایمنی
3- ایجاد پوشش های حفاظتی لازم برای هر قسمت
4- توان ایجاد زمین های مختلف به منظور های گوناگون
مشخصات یک زمین ایده آل
الف – داشتن مقاومت الکتریکی
ب – داشتن استقامت خوب در برابر اکسیده شدن سیتسم های زمین ( زمین آهکی نباشد )
ج - داشتن قابلیت انتقال جریان زیاد به طور مکرر
د ) داشتن قابلیت برای کار در مدت بیش از 20 سال
روش های مختلف زمین کردن حفاظتی
1- کوبیدن میله زمین 2- موازی کردن میله زمین 3 - دفن کردن هادی ها ،ورقه ها و صفحات
4- استفاده از سیستم فلزی در زمین 5- استفاده از میله و سیمهای فوندانسیون
شرایطی که برای اجرای یک زمین مناسب بایستی بکار رود
1- در نظر گرفتن رطوبت خاک
2- در نظر گرفتن مقاومت الکتریکی کم خاک
3- توان ایجاد زمین های مختلف احتمالی
4- عدم وجود مقاومت مکانیکی خاک
5- عدم وجود مقاومت مکانیکی خاک
وسایل برقی معمولاً با برق 220 ولت سه فاز کار می کند و بدن انسان مقاومتی بین 3000 ~ 1500 اهم دارد اگر مقاوت گسترده زمین را به بین 1000 ~ 500 اهم در نظر بگیریم و همچنین شرط مهم و اصلی برای حفاظت انسان و جانداران باید اختلاف ولتاژ سطح زمین از 125 ولت تجاوز نکند .
اهم 4000 = 1000 + 3000 R + R =
مقاومت زمین + مقاومت انسان = مقاومت کل
V = RI 125 = 400 I I = = 03/0 A
این جریانی است که می تواند از بدن انسان عبور کند و انسان صدمه نبیند همچنین اختلاف سطح تماس – در خارج از محدوده پست های فشار قوی نبایستی از 65 ولت تجاوز کند .

زمین کردن الکتریکی
زمین کردن الکتریکی یعنی زمین کردن نقطه ای از دستگاه های الکتریکی و ادوات برقی که جزئی از مدار الکتریکی می باشند . مثل زمین کردن مرکز ستاره ، سه فاز ترانسفورماتورها و یا ژنراتورها و یا زمین کردن سیم وسط یا سیم مشترک در ژنراتور جریان دائم سری شده باید دفت کرد که کلیة مصال مصرفی فلزی به یکدیگر کاملاً متصل و به سیستم زمین وصل گردند به طور کلی میله های برق گیر و قطعات فلزی ساختمان باید به صورت یکپارچه سیستم حفاظتی ایستگاه را بوجود آورند تا احتمال بروز خطر برای دستگاههای رادیو و مالتی پلکس و منابع تغذیه کاهش یابد همچنین اتصال و یوگایدها و بست های فلزی کابل کواکسیال و کابل های تغذیه نیرو به سیستم زمین احتمال خطر ناشی از صاعقه را کاهش می دهد .

نکات مورد توجه در زمین کردن الکتریکی
1- ماکزیمم جریانی که در موقع اتصال زمین شبکه از آن می گذرد و منبع قرار داده شود
2- در شبکه و تأسیساتی که دارای ولتاژ های مختلف می باشند معمولاً از یک زمین مشترک الکتریکی استفاده نمی شود ( ولی در ایستگاههای مایکروویو که عملاً تابلو برق دارای ولتاژهای ورودی متفاوت با ولتاژ مصرفی تأسیسات مخابراتی می باشند را طبق آئین نامه CCITT از سیستم یکپارچه استفاده می شود)
3- در صورتیکه در تأسیسات زمین الکتریکی در موقع اتصال زمین شدن شبکه ، ولتاژ زمین بزرگتر از 125 ولت شود باید سیم های رابط به زمین الکتریکی را عایق و در مقابل تماس سمومی و عمدی محافظت کرد .
نصب میله های الکتروشیمیایی راست
الف ) مناسب ترین محل را با در نظر گرفتن شرایط خاک ، راحتی نصب ، نگهداری و نزدیکی به دستگاهی که باید زمین شود انتخاب نمائید .
ب ) سوراخی به عمق حدود 3000 و قطر mm 75 تعبیه می کنیم .
ج ) میله را طوری که کلمپ آن بالا باشد داخل سوراخ قرار می دهیم چال کردن میله در عمقی که نوار قرمز کمی بالای سطح زمین قرار گیرد معرف نصب صحیح میله می باشد برای اینکه میله خوب عمل نماید باید مجاری تنفسی سر میله حداقل mm 30 بالای سطح زمین باشد .
هـ ) دو سطل آب و نمک با ترکیب یک کیلوگرم نمک نرم در هر سطل آماده نمایید .
و ) میله را در محل خود قرار داده و برای ایجاد رطوبت کافی و فعال کردن مواد شیمیایی داخل میله یک یا دو سطل آب در سوراخ اطراف میله می ریزیم .
ز ) باید مطمئن شویم که مجاری تنفسی مسدود نشده و بالای سطح زمین قرار گرفته باشد در این حال میله مستقر شده و آماده پر کردن می باشد لذا فضای اطراف میله را با خاک پر می کنیم .
د ) وقتی که یک میله مستقر شد سیم یا کابل زمین را به پیچ U شکل سر میله با کلمپ می بندیم بعد سیستم مانند یک الکترود زمین عمل می کند .
نصب میله های الکتروشیمایی L شکل
در محل هایی که شرایط طبیعی مانع از به کاربردن میله های الکتروشیمیایی راست باشد به جای آن میله های L شکل انتخاب می شوند . میله های L شکل باید حتی الامکان در عمق زمین طوری نصب شوند که انتهای آن حداقل mm 80 از زانو پایین تر باشد .
الف ) پس از انتخاب بهترین عمل برای نصب میله کانالی به عرض یک متر و طول 3 متر با شیب به سمت محل انتهای میله حفر نمائید .

ب ) مخلوطی از خاک نرم و دانه های نمک تهیه می کنیم .
ج ) حدود 3 سطل از مخلوط خاک و نمک را برای ساختن بستر لوله کف کانال پهن نموده برای مرطوب کردن روی آن به آرامی آب می ریزیم .
د ) میله روی مخلوط خاک و نمک طوری بخوابانید که انتهای میله حداقل mm 80 پایین تر از زانو بوده و مجاری تنفسی حداقل mm 30 بالای سطح زمین باشد .
هـ ) قسمت افقی میله را با باقیمانده خاک و نمک طوری می پوشانیم که به شکل یک تاج در طول نهایی میله باشد .
ز ) مخلوط را با آب مرطوب نموده و برای جلوگیری ازتبخیر آب روی آن را با ورق پلاستیک و یا کاغذ قیراندود می پوشانیم .
ط ) پس از اطمینان از اینکه مجاری تنفسی سر میله بالای سطح زمین باقیمانده است تمام کانال را با خاک پر کرده و محکم می کوبیم .
مشخصات فنی الکترود شیمیایی زمین
1- جنس دیواره خارجی میله از مس نوع K می باشد .
2- قطر خارجی میله mm 54 می باشد .
3- طول میله m 05/3 می باشد ( میله راست ).
4- مقاومت گسترده پس از شش ماه از تاریخ نصب در شرایط نرمال کمتر از 5 اهم می باشد .
5- مادة داخل میله از جنس الکترولیت شیمیایی فعال شوند ، با رطوبت می باشند .
6- سیم زمین مورد نیاز سیم مسی طنابی نمره 3 تا 8 واحد آمریکایی یا معادل آنها می باشند .
7- عمر مفید میله های موجود در شرایط نرمال بیش از 20 سال پیش بینی شده است .
روش های اندازه گیری مقدار مقاومت زمین
در شبکه های مخابراتی بویژه سیستمهای ارتباطی مایکروویو گراندینگ از اهمیت خاصی برخوردار است از این جهت طراحی دقیق ، نصب صحیح و نگهداری اصولی سیستم گراندینگ امری مهم و ضروری است . اگر نتایج اندازه گیری شده خارج از مقادیر استاندارد باشد می بایست در اسرع وقت نسبت به اصلاح آن اقدام شود .
مقادیر استاندارد مقاومت گراند
برای سیستمهای 30 کانالی و بالاتر زیر دو اهم باشد .
برای سیستمهای کمتر از 30 کانال در صورتیکه ایستگاه در قله کوه نباشد زیر پنج اهم باشد .
برای سیستمهای دیجیتالی 2 و بالاتر زیر دو اهم می باشد .
برای اندازه گیری مقدار مقاومت گراند باید استفاده صحیح از دستگاه اندازه گیری مربوطه و روش اجرای کار مقدار مقاومت گراند باید استفاده صحیح از دستگاه معرفی دستگاه و نحوة صحیح اندازه گیری تهیه و تنظیم گردد .

دستگاههای اندازه گیری مقاومت گسترده زمین :
دستگاه Megger : این دستگاه از دو قسمت دستگاه و متعلقات آن تشکیل شده که متعلقات آن جدا از دستگاه می باشند و حتماً بایستی آنها هنگام کار همراه دستگاه باشند .
متعلقات دستگاه اندازه گیری Megger عبارتند از :
الف ) چهار عدد میله تست ( Rod ).
ب ) یک جفت سیم رابط به طول های 25 و 50 متری به همراه قرقره های مخصوص آن .
ج ) یک جفت سیم رابط به طول 3 متر.
د ) چهار عدد فیش اتصال سیمهای رابط به دستگاه .
هـ ) یک عدد چکش.
شرح مدار Megger و روش کار آن
مدار داخلی دستگاه Megger تشکیل شده از دینام ، دسته دینام ، ترانسفورماتور (1:1) ، رئوستا ،‌کلید ساز، گالوانومتر ،‌ کلید تبدیل .
با چرخاندن دسته اندوکتور یا دسته دینام جریان متناوبی توسط دینام در مدار ایجاد می شود که مدار از طریق سیم پیچی اولیه ترانسفورماتور و میل زمین E و زمین کمکی H بسته می شود . سیم پیچی ثانویه ترانسفورماتور به رئوستا متصل است و همیشه جریانی برابر جریان اولیه خواهد داشت (چون نسبت تبدیل 1:1 می باشد ) طرف ثانویه از طریق کلید تبدیل به میل زمین وصل است بین رئوستا S کلید کننده قرار دارد که همزمان با گرداندن دسته اندوکتور جریان کلید شده ای را به گالوانومتر می رساند .
با گرداندن دسته دینام رئوستا تغییر کرده چنانچه عقربه به گالوانومتر روی صفر ثابت باشد مقاومت رئوستا مقدار گسترده زمین خواهد بود .

روش عملی کار
حالت اول – کلید دو وضعیتی سمت چپ دستگاه را در حالت اتصال باز قرار می دهیم یکی از میله های تست را در فاصله بیست متری دکل در زمین می کوبیم و آنرا توسط رابط بیست و پنج متری و فیش مربوطه از طریق ترمینال (S ) به دستگاه وصل می کنیم . میله تست دیگری در فاصله چهل متری و در همان امتداد میله اول در زمین کوبیده و آن را توسط سیم رابط پنجاه متری و فیش مربوطه توسط ترمینال به دستگاه وصل می کنیم و توسط دو عدد سیم های رابط سه متری ، سیم گراند دکل را به ترمینال های C1, C2 دستگاه متصل می نمائیم .
حالت دوم – کلید دو وضعیتی سمت چپ دستگاه را در حالت اتصال کوتاه قرار می دهیم این حالت مانند روش اول می باشد با این تفاوت که فقط یکی از سیم های رابط سه متری به دستگاه متصل می گردد ( چون دو ترمینال C1, P1 از داخل بهم متصل شده است .) در این حالت سیم سه متری را فقط به ترمینال C اتصال می دهیم .
نکاتی مهم در رابطه با دستگاه Megger و اندازه گیری مقاومت گسترده زمین
1- اندازه گیری مقاومت گسترده زمین ایستگاه ها باید زمانی انجام شود که زمین بدترین حالت خود را داشته باشد و این زمان می تواند از اوائل خرداد تا اوائل مهرماه باشد .
2- به منظور دقت در اندازه گیری بهتر است که اندازه گیری چند نقطه مختلف انجام شود .
3- روش اندازه گیری برای مدل های مختلف دستگاه یکسان باشد .
4- ضمن مرطوب بودن زمین بهتر است هر سال اندازه گیری مقاومت گسترده زمین انجام شود .
5- میله های تست اول و دوم ( بیست متری و چهل متری ) پای دکل حتی الامکان باید در یک امتداد باشد .
6- باید دقت کرد که سیم های m 25 و m 50 رویهم نباشد .
7- باید دقت کرد که در زمان اتصال میله های تست ( Rod) توسط سیم های رابط به ترمینال ها دستگاه خاموش باشد ( سکتور در وضعیت OFF باشد )
8- در زمان انجام تست از قطع کردن اتصالات خودداری شود .
اما دستگاه دیگری به نام Digital Earth Taster وجود دارد که همانند دستگاه Megger است روش کارهمان روش قبلی می باشد .
مفاهیم و علائم روی دستگاه
الف ) هنگامیکه ولتاژ باطری دستگاه ضعیف گردد و پیکانی کنار علامت فوق روی صفحه نمایش ظاهر می شود در این حالت دستگاه فقط برای یک یا دو آزمایش قدرت کافی دارد بنابراین باطری باید شارژ گردد .
ب ) RC – هنگامیکه اتصال با میله تستی که در فاصله چهل متری دکل قرار دارد کامل نباشد خط تیره ای جلوی علامت فوق روی صفحه نمایش بطور اتوماتیک ظاهر می شود گاهی نیز بعلت زیاد بودن مقاومت زمین در اطراف میله تست فوق این علامت ظاهر می گردد .برای برطرف کردن آن می توان اطراف میله تست را مرطوب کرد و یا محل آن را تغییر داد .
ج ) RP – جهت چک کردن اتصال با میله تستی که در فاصله m20 دکل قرار دارد باید کلید Test RP را فشار داد و در صورت ناقص بودن اتصالات علائم خط تیره کنار RP روی صفحه نمایش ظاهر می شود باید اتصالات مربوطه دوباره چک شود .
د ) هنگامی که سطح ولتاژهای ناخواسته ( نویز ) بیش از مقدار باشد خط تیره ای کنار علامت فوق ظاهر می شود در این حالت تست مورد نظر جواب صحیحی نخواهد داشت و باید میله های تست را تغییر داد.

ح ) زمانیکه مقاومت مورد اندازه گیری بیش از رنجی که توسط سلکتور انتخاب گردید علامت 10 در سمت چپ صفحه ظاهر می شود لذا باید رنج بالاتری انتخاب شود .
نحوة شارژ باطری دستگاه Megger دیجیتالی
1- مطمئن باشیم که دستگاه به مدارات خارجی متصل نباشد .
2- اطمینان داشته باشیم که فیوز دستگاه در جای خود قرار داشته و سلکتور ولتاژ روی رنج مناسب 240V باشد .
3- کابل برق را به دستگاه متصل کرده سر دیگر آن را به برق شهر وصل نمائید . در این حالت چراغ به رنگ قرمز روشن خواهد شد .
4- دستگاه را حدوداً به مدت 10 ساعت در همان حال رها کنید تا باطری شارژ کامل گردد.
5- توجه داشته باشیم هنگام شارژ کردن باطری نباید سیم های رابط به ترمینال های چهارگانه متصل باشد .
6- هنگام شارژ باطری سلکتور انتخاب رنج روی دستگاه باید در حالت OFF باشد .
دستورالعمل آزمایش و تحویل سیستم زمین ایستگاههای جدید مایکروویو
بمنظور حفظ دستگاهها و نفرات در مقابل خطرات صاعقه و جلوگیری از خرابی و سوختن دستگاهها در تمام ایستگاههای مایکروویو لازمست سیستم زمین مطابق طرحهای مربوطه اجراء و بشرح زیر آزمایش و تحویل گردد .
1- سیستم زمین ایستگاه باید با میگر مخصوص اندازه گیری شود و مقدار مقاومت گسترده اندازه گیری شده حداکثر سه اهم باشد با اینهمه به عددی که وسیله سازندگان مختلف ارائه میشود توجه فرمائید . بهتر است اندازه گیری در اواخر تابستان یا اوایل پائیز انجام شود .
2- چنانچه تأسیساتی از صدا و سیما یا سایر ارگانها در ایستگاهها موجود باشد باید از نظر سیستم زمین اندازه گیری شده و مقدار آن با بند 1 تطبیق داشته باشد ضمناً فیدرهای منصوبه نیز قبل از ورود به اطاق رادیو و زیر دامنه ساختمان زمین شده باشند .
3- از شبکه زمین دو رشته سیم مسی باید به اطاق دیزل کشیده شود ، یکی بعنوان سیم زمین بوسیله پیچ ومهره و کابلشو به کلکتور وصل میشود دیگری بعنوان سیم صفر بین کنترل پانل یکی از نزدیکترین ملیه های زمین مطابق طرح مربوط کشیده شود .
4- کلکتور باید از جنس مس بوده و سطح مقطع آن بین 50 تا 120 میلیمتر مربع باشد و در 60 سانتمتری از کف اطاق ژنراتور نصب گردد .
5- از شبکه زمین یک رشته سیم مسی باید بداخل اطاق دستگاههای الکترونیک کشیده و تا آخرین ردیف دستگاهها ادامه یابد .کلیه دستگاههای منصوبه در اطاق دستگاه باید هریک بصورت مجزا به سیم مسی کشیده شده وصل شود از سری کردن اتصال بین دستگاهها بیکدیگر خودداری فرمایند .

6- در کلیه اتصالات و انشعابات از سیستم زمین برحسب نوع باید از جوش برنج و یا بست و یا کابلشو و پیچ و مهره مسی استفاده شود . هرگز از روش لحیم کاری برای اتصال کابلشو به کابل استفاده نکنید کابلشو باید وسیله ابزار مخصوص با فشار به سر کابل محکم شود .
7- ویوگایدها میبایست در خارج از اطاق رادیو و زیردامنه ساختمان بوسیله اتصال مخصوص به سیستم زمین وصل شود ، اتصال موج برها به لدر و دکر کافی نیست .
8- نظر به اینکه سیسم زمین ایستگاه مایکروویو باید یکپارچه و پیوسته باشد لذا قسمتهای شرح زیر باید حتماً مطابق طرح اجرائی مربوط با سیستمهای متعدد به یک سیستم زمین وصل شوند .

به راهنمای « سیستمهای زمین برای حفاظت ایستگاههای مایکروویو ( طرح و جزئیات ) » مراجعه فرمائید. میله برنگیرها ، دکلها ، تانک گازوئیل نصب شده روی زمین ، تانک آب هوایی ، اطاق نگهبانی، اسکلت فلزی ساختمان ، آرمانورهای ساختمان ، ترانسفورماتور برق ، پروژکتورها ، لوله گاز، لوله آب ، سیستم حرارت مرکزی ، ونیتلاتورها ، یکسوکننده ها ، توزیع کننده های AC و DC راکها و ساختمان فلزی مربوطه ، ترک بند کابل کواکسیال ؛ غلاف فلزی کابلها صوتی قبل از ورود به اطاق دستگاه ، فنس دورایستگاه و غیره .
9- نوک تیز برنگیر باید در دکلهای خود ایستگاه سه متر بالاتر از دکل قرار گیرد بطوریکه آنتنهای منصوبه در چهارچوب زیر مخروط برنگیر قرار گیرند .
10- در دلکهای مهاری برقگیر باید حداقل 2 متر بالاتر از سردکل نصب گردد وکلیه منصوبات زیر پوشش برقگیر قرار گیرد .
11- جنس برقگیر باید مس خالص بوده و قطر آن از 16 میلمتر کمتر نباشد .
12- اتصالات برقگیر باید مس خالص بوده و قطر آن از 16 میلیمتر کمتر نباشد .
اتصالات برقگیر با سیم مسی که حتماً میبایست تا پایین دکل بدون قطع ادامه یابد بهتر است بصورت جوش برنج باشد . در صورتیکه بستهای محکم نیز به این منظور بکار رود قابل قبول میباشد .
13- یک رشته سیم مسی حداقل به سطح مقطع 28 میلمتر مربع از بالای دکل بوسیله بست های مخصوص با تسمه بفاصله هر 3 متر تا پایین به یک پایه دکل وصل نموده تا سیم زمین پس از اجرای سیستم با کابلشو در همین نقطه محکم شود . بهرحال اتصال مستقیم این دو تکه سیم بوسیله بست بهتر است .
14- از چهار پایه دکل در دکلهای خود ایستا و در پائین ترین قسمت چهار رشته سیم مسی با بست کابلشو یا جوش به سیستم زمین دکل باید وصل شوند .
15- در دکلهای مهاری باید هر مهار مجزا و در نزدیکی زمین و از کوتاهترین مسیر به سیستم زمین وصل شوند که در این حالت جهت اتصالات از بست کرپی استفاده میشود ضمناً بدنه دکل نیز بوسیله کابلشو و پیچ و مهره به سیستم زمین وصل میگردد .
16- در دکلهای مهاری بر روی دکل باید حتماً در پوش مخروط برقگیر قرار گیرند و فیدرهای مربوطه به هر آنتن نیز قبل از ورود به اطاق رادیو بوسیله بستهای مخصوص زمین شوند .
17- پوشش مخروطی عبارتست از مخروطی است که ارتفاع آن حداکثر ارتفاع دکل با برقگیر بوده و قاعده مخروط نیز اندازه ارتفاع باشد .
18- چنانچه تأسیسات ایستگاه و در داخل مخروط و در تمام جهات قرار گیرند مشکلی نخواهد داشت در غیر اینصورت باید برقگیر مجزا روی تأسیساتی که خارج از مخروط قرار دارند نصب گردد .
19- سیم زمین بکار رفته در خارج ساختمان مسی لخت طنابی میباشد از بکار بردن سیم روپوشدار خودداری فرمائید .
کابل‌ها
کابل به عنوان بخشی از سیستم ارتباطی با وظیفه انتقال پیام‌ها و اطلاعات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بخش اعظم هزینه‌های مخابراتی به تامین کابل و نصب و تهیه ملزومات و نگهداری آن اختصاص دارد و بدیهی است شناخت کابل و استفاده صحیح از آن می‌تواند در کاهش هزینه‌های مخابراتی نقش عمده‌ای داشته باشد.

در این جزوه انواع کابل‌های مخابراتی (با تاکید بر کابل‌های مورد استفاده در شرکت مخابرات ایران) و چگونگی آرایش هادی‌ها و نحوه یافتن زوج‌ها در کابل مورد بحث و بررسی قرا رخواهد گرفت.
همزمان با به‌کارگیری تلفن به عنوان وسیله‌ای مطمئن برای انتقال پیام‌ها، مساله ارتباط مشترک با مرز تلفن مطرح شد. در ابتدا با توجه به محدودیت مشترکین و با توجه به محدود بودن مرز خدماتی مراکز تلفن از زوج سیم برای ارتباط مشترکین با مرکز استفاده می‌شد. این زوج‌ها بر روی پایه‌های چوبی نصب می‌شد. آسیب‌پذیری این سیم‌ها در مقابل عوامل جوی نظیر باد، طوفان و باران از یک سو و برهم‌زدن زیبایی شهرها از سوی دیگر موجب محدودیت استفاده از زوج سیم می‌شد. علاوه بر اینها با توسعه مراکز تلفنی و با گسترش شهرها و محدوده خدماتی مراکز تلفنی زوج سیم به عنوان وسیله ارتباطی مشترک با مرکز، دیگر نمی‌توانست پاسخگویی نیازها باشد و ضرورت استفاده از کابل تلفنی بیشتر احساس می‌شد.
اولین کابل تلفنی که ساخته شد، کابل خاکی بود که برای جلوگیری از نفوذ رطوبت، هادی‌های آن توسط ابریشم آغشته به روغن محافظت می‌شد. پس از مدتی کابل سربی ساخته شد که هادی‌های آن به وسیله نوارهای نازک کاغذ از یکدیگر جدا می‌شدند.
پس از جنگ جهانی دوم و با توجه به استفاده گسترده از سرب در صنایع نظامی و با پیشرفتی که در صنایع پتروشیمی نصیب بشر شد، مواد پلاستیکی به عنوان پوششی برای سیم‌ها و پوششی برای کابل مورد توجه و استفاده قرار گرفت. به طوری که امروزه بخش عمده کابل‌های مورد استفاده در شبکه‌های مخابراتی کابل‌های پلاستیکی است.
صنایع کابل‌سازی نیز همگام با پیشرفت تکنولوژی مخابراتی پیشرفت داشته و امروزه استفاده از کابل‌های کواکسیال و فیبر نوری، استفاده از سیستم‌های پرظرفیت مخابراتی را میسر ساخته است.
سیستم عمدۀ کابل در هزینه‌های مخابراتی و نقش مهم آن در ارسال پیام‌ها و اطلاعات ضرورت توجه دقیق به طراحی و ساخت کامل را به خوبی توجیه می‌کند.
اولین مساله در به کار گیری کابل به عنوان وسیله انتقال، میزان افت رامدۀ ولتاژ ارسالی است که به مقدار مقاومت زوج کابل بستگی دارد. برای جلوگیری از افت زیاد، دو عامل جنس سیم و سطح مقطع آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نقره با ضریب مقاومت مخصوص و پس از آن مس با ضریب مقاومت مخصوص می‌توانند به عنوان هادی داخل کابل مورد استفاده قرار گیرند که به علت گرانی نقره، از مس به عنوان هادی در کابل استفاده می‌شود. سطح مقطع یا قطر سیم مورد استفاده در کابل عاملی است که در طراحی شبکه کابل بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد و تا حدی که به کیفیت انتقال لطمه‌ای نزند به منظور کاهش هزینه‌ها کوچک انتخاب می‌شود. به عبارت دیگر، برای استفاده از کابل در فواصل نزدیک از قطرهای کمتر هادی و برای فواصل دور از سیم‌های قطور استفاده می‌شود.

در کابل‌های تلفنی معمولا از سیم‌های مس با قطرهای 32/0 – 40/0 – 50/0 – 60/0 – 7/0 – 8/0 و 9/0 میلیمتر استفاده می‌شود. در حال حاضر در شبکه‌های شهرهای ایران از قطرهای 4/0 – 6/0 – 8/0 و 9/0 میلیمتر بیشتر استفاده می‌شود. در شبکه هوایی نیز بیشتر از قطرهای 6/0 و 8/0 میلیمتر استفاده می‌شود.
در کابل‌های فرکانس بالا، کاریر (هوت فرکانس) معمولا سیم‌های مس با قطر 2/1 میلیمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در خطوط بین‌شهری سیم‌های مسی مغز فولادی تا قطر 3 میلیمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در کارخانجات کابل‌سازی، مفتول‌های مسی با قطر یا اینچ به صورت مرحله‌ای از ماشین‌های کشش عبور کرده و در هر مرحله تحت تاثیر نیروی کششی وارد بر آن قطر سیم کوچک شده تا به قطر مورد استفاده در کابل برسد. در این مرحله سیم کاملا سخت می‌شود که برای استفاده در کابل مناسب نیست. برای نرم کردن سیم، آن را حرارت داده و کاملا نرم می‌کنند.
همان طور که ذکر شد در کابل‌های تلفنی از سیم مسی با قطرهای مشخص استفاده می‌شود که علاوه بر واحد میلیمتر برای مشخص کردن قطر سیم، واحد AWG نیز در سیستم آمریکایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. جدول زیر مقادیر متداول این واحد و مقادیر معادل آن را بر حسب میلیمتر نشان می‌دهد.
قطر سیم بر حسب میلیمتر قطر سیم AWG
91/0 19
64/0 22
51/0 24
41/0 26
32/0 28
عوامل دیگری نظیر همشنوایی (تداخل یا کراستاک) و نویز نقش مهمی در طراحی و ساخت کابل دارد. منظور از تداخل، انتقال انرژی از یک زوج به زوج دیگر می‌باشد. به منظور کاهش تداخل مکالمه، هادی‌های کابل با روش‌های مخصوص به هم تابیده می‌شوند و هر یک از هادی‌ها به وسیله ماده عایقی با مقاومت الکتریکی بسیار زیاد از دیگر هادی‌ها جدا می‌شود.
پوشش فلزی (آلومینیومی، سربی، فولادی یا مسی) که مجموعه هادی‌های یک کابل را دربرمی‌گیرد علاوه بر محافظت مکانیکی هادی‌ها، از انتقال نویز به کابل جلوگیری می‌کند.
پوشش خارجی کابل نیز باید با توجه به محل استفاده از کابل، به خوبی از عوامل مزاحمی که تاثیر نامطلوبی بر کیفیت انتقال و عمر مفید کابل می‌گذارد محافظت نماید. اغلب کابل‌ها در زیرزمین قرار می‌گیرند و پوشش خارجی کابل می‌بایست در مقابل نفوذ رطوبت به داخل کابل و تاثیر املاح موجود در زمین بر آن و در مقابل خورندگی مقاوم باشد.
تقسیم‌بندی کابل‌ها
به طور کلی کابل را از جنبه‌های گوناگون می‌توان به گروه‌های مختلفی تقسیم‌بندی کرد. مثلا از نظر روکش عایقی سیم‌ها که به سه دسته تقسیم می‌شوند:
1- کابل با روکش عایقی از نوع کاغذ
2- کابل با روکش عایقی از نوع خمیر کاغذ
3- کابل با روکش عایقی از نوع پلی‌اتیلن جامد یا متخلخل

علاوه بر آن ممکن است کابل را با توجه به محل استفاده آن تقسیم‌بندی کرد مانند:
1- کابل کانالی
2- کابل خاکی
3- کابل هوایی
4- کابل ام . دی . اف و سالن دستگاه
یا ممکن است از نظر نوع هادی‌های آن تقسیم‌بندی کرد:
1- کابل متقارن
2- کابل کواکسیال
3- کابل نوری
4- کابل‌های کاریر (هوت فرکانس)
همچنین ممکن است کابل را از نظر نحوه آرایش هادی‌های آن طبقه‌بندی کرد مانند کابل‌های لایه‌ای یا طبقه‌ای و کابل‌های واحدی یا دسته‌ای.
کابل با روکش عایقی کاغذ
در این نوع کابل‌ها از نوارهای کاغذ به عنوان عایق هادی‌ها استفاده می‌شود که به یکی از شکل‌های زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
الف) کاغذ یک‌لا
در این روش یک لا، نوار کاغذی به صورت مارپیچ هادی را در بر می‌گیرد. در این روش که قدیمی‌ترین شکل عایق کاغذی است معمولا در هر 30 سانتیمتر طول سیم، نوار کاغذی حدود 14 تا 20 بار به دور سیم می‌پیچد و لبه‌های نوار کاغذی بر روی هم قرار می‌گیرند. ضخامت و پهنای نوارهای کاغذی طوری انتخاب می‌شود تا ظرفیت خازنی مورد نظر به دست آید.
اشکال این نوع عایق‌بندی سیم‌ها، کنار رفتن نوارهای کاغذی است که این امر هنگام مفصل‌بندی مشکلات بسیاری را به وجود می‌آورد.
ب) نوار کاغذی دولا
در این روش دو لایه نوار کاغذی به صورت مارپیچ و عکس جهت یکدیگر به دور هر یک از هادی‌ها پیچیده می‌شود. استفاده از دو لایه نوار کاغذی موجب افزایش ضخامت میان هادی‌ها شده و در نتیجه ظرفیت خازنی متقابل را کاهش می‌دهد. کنار رفتن عایق سیم‌ها، رفتن عایق‌ها هنگام سیم‌بندی نیز کمتر از یک لایه کاغذ مارپیچ است.
ج) یک لایه کاغذ به صورت طولی
در این روش عایق‌کاری هادی‌ها، یک لایه نوار کاغذی به صورت طولی هر یک از هادی‌ها را دربرمی‌گیرد که مشکل کنار رفتن ایزوله‌ها هنگام سیم‌بندی نیز تقریبا برطرف می‌گردد. اغلب هادی‌های کابل‌های سربی انگلیس با این روش عایق‌بندی شده‌اند.
به منظور افزایش فاصله هادی‌ها و در نتیجه کاهش ظرفیت خازنی متقابل دو راه‌حل به صورت زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
1- استفاده از لایه نخ در حد فاصل بین سیم و ایزوله کاغذی. به این ترتیب با افزایش فاصله میان هادی‌ها، میزان ظرفیت خازنی متقابل کاهش یافته و تاخیر خوبی در کیفیت انتقال بجا می‌گذارد. به عبارت دیگر باعث کاهش تداخل در مکالمه می‌شود.

2- استفاده از کاغذ چروک. در این روش ایزوله کاغذی به صورت چروک شده هادی را دربرمی‌گیرد .
و به این ترتیل با مصرف مقدار بیشتری کاغذ، عملا فاصله میان هادی‌ها زیاد شده و ظرفیت خازنی متقابل کاهش پیدا می‌کند. اشکال این روش جمع شدن ایزوله هنگام مفصل‌بندی است که این امر به ویژه هنگام استفاده از کنتورهای مفصل‌بندی مشکلات زیادی ایجاد می‌کند. علاوه بر این‌ها، روش دیگری که برای افزایش فاصله هادی‌ها به کار می‌رود استفاده از لوله‌های کاغذی که این روش بیشتر برای کابل‌های فرکانس بالا (گازیر یا هوت فرکانس) به کار برده می‌شود. در این نوع کابل‌ها که عموما کم‌زوج هستند با قرار دادن تیوپ‌های کاغذی خالی در فضاهای مناسب داخل کابل، سطح مقطع کابل نیز به صورت دایره درمی‌آید.
تقسیم‌بندی کابل‌های از نظر محل مصرف آنها

کابل‌های خاکی
کابل‌های خاکی اصطلاحا به کابل‌هایی گفته می‌شود که مستقیما زیر خاک دفن می‌شوند و با توجه به طور عمر کابل خاکی و با توجه به هزینه زیاد کابل‌کشی، این کابل باید دارای لایه‌های محافظت‌کننده در مقابل نفوذ رطوبت در کابل که تاثیر نامطلوبی بر کیفیت انتقال می‌گذراند باشد. علاوه بر آن پوشش خارجی کابل نیز در مقابل املاح موجود در زمین باید مقاوم باشد. برای این منظور کابل‌های خاکی قدیمی شامل لایه‌های مختلف کنف قیراندود، سرب و فولاد و کابل‌های پلاستیکی علاوه بر ماده ژله‌ای ضد رطوبت دارای دو یا سه لایه پلی‌اتیلن و یک لایه فولاد می‌باشد. با توجه به این که کابل خاکی بیشتر از کابل‌های کانالی در معرض آسیب‌های مکانیکی خارجی مانند کلنگ‌خوردگی ناشی از عملیات ساختمانی می‌باشد ضرورت ایجاد لایه‌های محافظت بیشتر به خوبی احساس می‌گردد.
کابل‌های کانالی
این نوع کابل‌ها چون در داخل کانال قرار می‌گیرند کمتر از کابل‌های خاکی در معرض ضربات مکانیکی خارجی یا نفوذ رطوبت و آبرفتگی می‌باشند به همین علت هادی‌های این کابل‌ها در مقایسه با کابل‌های خاکی به لایه‌های محافظ کمتری نیاز دارند. به عنوان مثال در کابل سربی کانالی، هادی‌ها به وسیله دو لایه کاغذ احاطه شده و سپس غلاف سربی روی آن قرار گرفته است. در کابل پلاستیکی کانالی نیز به ترتیب یک لایه پلی‌اتیلن، آلومینوم و بالاخره لایه خارجی پلی‌اتیلن هادی‌های کابل را دربرمی‌گیرند. در کابل‌های پلاستیکی کانالی نیز ممکن است از مواد ژله‌ای برای جلوگیری از نفوذ رطوبت در کابل استفاده شود. در این صورت از سیستم گاز کنترل برای این کابل‌ها استفاده نمی‌شود و چنانچه فضای بین هادی‌های کابل کانالی خالی از مواد ژله‌ای باشد با استفاده از سیستم گاز کنترل و هواگذاری روی کابل می‌توان از نفوذ رطوبت در کابل جلوگیری به عمل آورد.
کابل‌های هوایی
این نوع کابل‌ها امروزه عمدتا با پوشش پلاستیکی پی‌وی‌سی یا پلی‌اتیلن مورد استفاده قرار می‌گیرند و ایزوله هادی‌ها نیز از جنس پلی‌ اتیلن می‌باشد. از نظر لایه‌های محافظ هادی‌ها، این کابل‌ها چون معمولا روی دیوار نصب می‌شوند یا در حد فاصل بین تیرهای هوایی کشیده می‌شوند دارای لایه‌های محافظ کمتری نسبت به کابل‌های خاکی می‌باشند. کابل‌های هوایی بیشتر به صورت زره‌دار یا مهار سرخود یا بدون زره می‌باشند که در کابل‌های نوع اول زره در طول کابل و در حد فاصل بین دسته زوج‌ها و غلاف خارجی کابل می‌باشد.

در کابل‌های Self Supporting
یک سیم بکسل که ضخامت آن بستگی به ضخامت خود کابل دارد به صورت طولی همراه با پوشش کابل قرار می‌گیرد و ماده پلاستیکی سیم بکسل و هادی‌ها را دربرمی‌گیرد و در نتیجه مقطع کابل دیگر یک دایره کامل نخواهد بود.
کابل‌های ام . دی . اف و سالن دستگاه
این کابل‌ها چون در فضای بسته مورد استفاده قرار می‌گیرند نیازی به لایه‌های محافظت‌کننده ندارند و هادی‌ها را یک لایه مواد پلاستیکی دربرمی‌گیرد و با توجه به این که این کابل‌ها باید دارای قابلیت انعطاف زیادی باشند و در دستگاه یا سالن ام . دی . اف از مسیرهای مشخص عبور نماید، شیلد آن به صورت یک فویل درمی‌آید. در این کابل‌ها پس از لایه پلی‌اتیلن خارجی، یک نوار نازک آلومینیومی و یک لایه زرورق و سپس دسته سیم‌ها قرار می‌گیرند.
کابل‌های متقارن
منظور از کابل‌های متقارن کابل‌هایی است که سیم‌های تشکیل‌دهنده کلیه زوج‌های آن دارای خواص فیزیکی و مکانیکی مشابه باشند. عموما کابل‌های مورد استفاده در شبکه‌های شهر و ارتباطی از نوع کابل‌های متقارن می‌باشد که ممکن است به آنها کابل‌های زوجی نیز اطلاق گردد.
کابل‌های کواکسیال
در این نوع کابل که بیشتر برای ارتباط در فواصل دور و فرکانس‌های بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند به علت افزایش پدیده پوستی ناشی از استفاده از فرکانس‌های زیاد دو سیم تشکیل‌دهنده یک زوج از حالت متقارن خارج می‌شوند و هر زوج از یک سیم در مغز و یک لایه مس بافته شده در اطراف آن تشکیل شده است. در نوع دیگر کابل کواکسیال به جای لایه مسی بافته شده از تیوپ مسی استوانه‌ای‌شکل استفاده می‌شود.
ماده پلاستیکی این دو هادی را از هم جدا می‌کند. ماده پلاستیکی ممکن است به صورت دیسک‌های پلاستیکی یا شیشه‌ای در فواصل مختلف مانع از تماس دو هادی با یکدیگر شوند یا ممکن است دو هادی در تمام طول کابل به وسیله مواد پلاستیکی از یکدیگر جدا شده باشند. در کابل‌های کواکسیال معمولا زوج‌های متقارن برای ارسال آلازم‌ها و سایر مقاصد وجود دارد.

کابل‌های نوری
در کابل نوری یا فیبر نوری برای انتقال پیام‌ها و اطلاعات به جای مس از تسارهای بسیار ظریف شیشه‌ای استفاده می‌شود.
این تارهای شیشه‌ای پالس‌های نوری را انتقال می‌دهند. برای استفاده از این تارها در انتقال پیام‌ها و اطلاعات، ابتدا امواج الکتریکی به پالس‌های نوری تبدیل شده و پس از انتقال به محل مورد نظر مجددا به صورت پالس‌های الکتریکی تبدیل شده و به این ترتیب امکان ارتباط فراهم می‌گردد. تارهای شیشه‌ای را لایه‌های پلاستیکی ظریف در بر گرفته و مجموعۀ چند تار را با توجه به زوج کابل و محل استفاده از آن لایه‌های مختلف پلاستیکی و فلزی دربرمی‌گیرد. استفاده از این تکنیک به صورت تجربی در تهران مورد آزمایش قرار گرفت و قرار است پروژه ارتباط تهران – کرج از طریق فیبر نوری به زودی اجرا گردد.
کابل اسکرین
کابل اسکرین بیشتر در فاصله ماکس اس . تی . دی مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاملا شبیه کابل‌های معمولی است با این تفاوت که زوج‌های داخل به چند دسته تقسیم شده و هر دسته توسط نوار یا صفحات آلومینومی از دسته‌های دیگر جدا شده‌اند.
کابل‌های هوت فرکانس یا کاریر
در این کابل‌ها که عمولا کم زوج هستند (4 و 6 و 8 زوج) از هادی‌های با قطر 2/1 یا بیشتر استفاده می‌شود و معمولا در حد فاصل مرکز کاریر تا ابتدای هر شهر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آرایش هادی‌ها در کابل‌ها
همان گونه که قبلا اشاره شد، استفاده گسترده از سیستم مخابراتی بدون استفاده از کابل به عنوان وسیله انتقال، با توجه به جنبه‌های فنی و اقتصادی، امری غیر ممکن بود. در ساختمان اولین کابل‌ها سیم‌ها به صورت موازی و مستقیم در کابل قرار داشت که این امر موجب ایجاد همشنوایی و تداخل مکالمات می‌شد. برای رفع این مشکل هادی‌های کابل می‌بایست با طول‌های مشخص به هم تابیده می‌شدند. طول تاب در زوج‌های خارجی بیشتر از زوجرهای مغز کابل است.
پیچش سیم‌های یک کابل به یکی از شکل‌های زیر می‌باشد.
پیچش دوتایی
در این نوع پیچش هر دو سیم تشکیل‌دهنده یک زوج در طول کابل به هم پیچیده می‌شوند. این نوع پیچش در کابل‌های 4/0 سیستم انگلیس و پلاستیکی که امروزه به صورت استاندارد در شرکت مخابرات ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد به کار می‌رود. همچنین در کابل‌های شبکه هوایی نیز از این نوع پیچش استفاده می‌شود.
پیچش چهارتایی
در این نوع پیچش چهار سیم به یکی از دو صورت چهارتایی ستاره‌ای و دیزل هورست مارتین به هم تابیده می‌شوند. این نوع پیچش بیشتر در کابل‌های سربی و قدیمی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
پیچش چهارتایی ستاره‌ای
در این نوع پیچش هر چهار سیم تشکیل‌دهنده دو زوج یا کواد در سرتاسر طول کابل به صورت یکنواخت و منظم به هم پیچیده می‌شوند. هر دو سیم روبروی هم در این پیچش تشکیل یک زوج می‌دهند. حالت القایی در این نوع پیچش کم است و همان طور که اشاره شد این نوع پیچش بیشتر در کابل‌های با عایق کاغذ و کابل‌های سربی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مزیت دیگر این نوع پیچش حجم کم کابل است.

پیچش دیزل هوست مارتین
ابتدا هر دو سیم تشکیل‌دهنده یک زوج به هم تابیده شده و سپس دو زوج مجددا به هم پیچیده می‌شوند.
در این نوع پیچش با استفاده از یک سیم از هر یک از زوج‌ها و با استفاده از مبدل‌های ویژه مدار سومی موسوم به مدار فانتوم می‌توان تشکیل داد و به این ترتیب با استفاده از چهار تک سیم سه مدار ارتباطی داشت. در این نوع پیچش علاوه بر زیاد شدن حجم کابل، القایی نیز در مقایسه با پیچش قبلی بیشتر است.
آرایش زوج‌ها در کابل
مجموعه زوج‌های داخل کابل به یکی از دو شکل زیر درد اخل کابل قرار می‌گیرند.
الف) طبقه‌ای یا لایه‌ای
ب) دسته‌ای یا واحدی
آرایش طبقه‌ای یا لایه‌ای
در آرایش طبقه‌ای که عموما در کابل‌های با عیاق کاغذی مورد استفاده قرار می‌گیرد زوج‌های کابل با طول تاب مختلف در دوایر متحدالمرکزی تقسیم‌بندی می‌شوند. برای ثابت ماندن مقاومت زوج‌های مختلف، طول تاب از مرکز کابل به خارج به ترتیب زیاد می‌شود. در مغز کابل، بسته به تعداد زوج کابل، یک یا چند دو زوجی (کواد) قرار می‌گیرند سپس در طبقه بعدی، تعداد بیشتری که به صورت یک دایره، طبقه مغز کابل را احاطه می‌کند و به همین ترتیب طبقات مختلف کابل تشکیل می‌گردد.
در شکل زیر نمای یک کابل با آرایش طبقه‌ای نشان داده شده است.
6 زوج یا سه کواد تشکیل مغز کابل را می‌دهند. در طبقه دوم 18 زوج یا 9 کواد قرار گرفته است و به همین ترتیب در طبقه بعدی 30 زوج یا 10 کواد قرار گرفته است.
در این نوع آرایش هر طبقه از کابل به وسیله نخی که به دور سیم‌های آن پیچیده شده از طبقات دیگر جدا شده است.
آرایش دسته‌ای یا واحدی
در این نوع آرایش که در کابل‌های پلاستیکی و کابل‌های پر زوج کاغذی مورد استفاده قرار می‌گیرد بسته به تعداد زوج کابل کلیه زوج‌های کابل در یک یا چند دسته، با تعداد زوج زیادتری نسبت به حالت قبل قرار می‌گیرند.
معمولا در هر یک از دسته‌ها یا گروه‌ها 25 زوج قرار می‌گیرند.
در آرایش واحدی عملا زوج‌های کابل تشکیل چند دسته می‌دهند و آرایش زوج‌ها در داخل گروه‌های کابل‌های کاغذی به صورت طبقه‌ای می‌باشد. به عبارت دیگر اگر یک گروه 25 زوجی را در نظر بگیریم این زوج‌ها مطابق شکل زیر آرایش یافته‌اند. هر یک از دسته‌ها به وسیله نوارهای رنگی از سایر دسته‌ها جدا می‌شوند.

در یک کابل 10 زوجی، کلیه 10 زوج تشکیل یک دسته را می‌دهند که زوج‌ها به ترتیب یکی پس از دیگری قرار گرفته‌اند.
در یک کابل 50 زوجی، دو دسته 25 زوجی قرار گرفته است که هر یک از این دسته‌های 25 زوجی عملا به دو دسته یا گروه کوچک‌تر 12 و 13 زوجی تقسیم شده است و عملا کابل شامل چهار گروه 14 و 12 و 13 و 12 زوجی است. این نوع آرایش در این کابل موجب می‌شود تا سطح مقطع کابل به صورت دایره درآید.

به همین ترتیب در یک کابل 400 زوجی، یک دسته 25 زوجی تشکیل طبقه مرکزی کابل را می‌دهد و در طبقه‌بندی 5 دسته 25 زوجی اطراف دسته مغز را احاطه می‌کند. 10 دسته 25 زوجی نیز لایه بعدی را تشکیل می‌دهد که به این ترتیب موجب داشتن سطح مقطع دایره در کابل نیز می‌شود. همان‌گونه که اشاره شد هر یک از دسته‌ها با نوار رنگی از سایر دسته‌ها قابل تشخیص می‌باشد کهدر بخش زوج‌یابی کدهای رنگی مورد استفاده و نحوه تشخیص هر یک از دسته‌ها مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
در اینجا لازم به توضیح است که در آرایش زوج‌های کابل به صورت دسته‌ای معمولا زوج‌هایی که در یک دسته قرار می‌گیرند خود دارای آرایش لایه‌ای می‌باشند.
این امر در کابل‌های کاغذی بیشتر نمایان است. برای روشن شدن این مطلب به تشریح آرایش زوج‌های یک کابل 600 زوجی سربی می‌پردازیم.
زوج‌های این کابل در 12 دسته 50 زوجی تقسیم شده‌اند (مطابق شکل زیر).

در هر یک از دسته‌ها، زوج‌ها به صورت لایه‌ی آرایش یافته‌اند. شکل زیر نحوه آرایش زوج‌ها را در هر یک از دسته‌های 50 زوجی کابل مورد بحث نشان می‌دهد.

در این شکل هر یک از دوایر کوچک نشان‌هنده یک کواد است. دوایر بزرگ نقطه‌چین نشان‌دهنده نخ‌های هر لایه است که زوج‌ای لایه‌های مختلف را از یکدیگر جدا می‌سازد.
همان گونه که در شکل نشان داده شده، در لایه مغز این دسته 2 کواد یا 4 زوج قرار گرفته است که به وسیله نخی که به دور آنها تابیده شده از بقیه زوج‌ها جدا گردیده است.
در لایه دوم 5 کواد قرار گرفته است که این 10 زوج نیز به وسیله نخ از لایه‌های داخلی و خارجی جدا شده است و در لایه سوم 8 کواد و در آخرین لایه 10 کواد قرار گرفته است. علاوه بر آن یک زوج رزرو نیز در این لایه قرار دارد.

روش شناسایی زوج‌های مختلف در هر یک از لایه‌ها در بخش زوج‌یابی مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
زوج‌یابی در کابل
در کابل‌های تلفنی معمولا از زوج سیم برای ارتباط مشترک با مرکز استفاده می‌شود که این دو سیم را A و B یا TIP و RING نامگذاری کرده‌اند.
کابل‌های مورد استفاده در سالن دستگاه به صورت دو سیمه یا سه سیمه است.
در این قسمت روش کدگذاری هادی‌ها و چگونگی شماره‌گذاری هادی‌ها مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
همان طور که در قبل اشاره شد در حال حاضر کابل‌های پلاستیکی به صورت استاندارد در شبکه مخابراتی ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. در گذشته از کابل‌های با ایزوله کاغذی استفاده می‌شده است که به تدریج با پایان یافتن عمر آنها، این کابل‌ها با کابل‌های پلاستیکی جایگزین می‌گردد. به همین علت ضمن ارائه روش زوج‌یابی در کابل‌های کاغذی، شناسایی زوج‌ها در کابل‌های پلاستیکی با تاکید بیشتری مورد بحث قرار می‌گیرد.
کد کابل‌های پلاستیکی PIC
به منظور شناسایی زوج‌ها در کابل‌های پلاستیکی از پنج رنگ برای شناسایی سیم‌های A و پنج رنگ برای مشخص کردن سیم‌های B استفاده می‌شود که به ترتیب به رنگ‌های اصلی و فرعی مرسوم می‌باشند.
رنگ‌های اصلی برای سیم A رنگ‌های فرعی برای سیم B
سفید آبی
قرمز نارنجی
مشکی سبز
زرد قهوه‌ای
بنفش خاکستری
به این ترتیب با استفاده از دو رنگ اشاره شده رنگ‌آمیزی و کدگذاری 25 زوج در کابل عملی می‌گردد.
بنابراین اگر یک کابل حداکثر دارای 25 زوج باشد تنها با رنگ‌آمیزی ایزوله‌ها و با استفاده از رنگ‌های ذکر شده می‌توان هر یک از زوج‌ها را به آسانی مشخص کرد.

حال اگر یک کابل 10 زوجی را در نظر بگیریم به صورت زیر زوج‌های این کابل را می‌توان مشخص کرد.

در این شکل اعداد کنار رنگ‌ها مشخص‌کنندۀ شمارۀ زوج است.
در مورد کابل‌های بیش از 25 زوج که معمولا از آرایش دسته‌ای استفاده شده، زوج‌های کابل در چند دسته قرار گرفته‌اند و دور هر یک از دسته‌ها نوارهای رنگی، شماره دسته‌ها را مشخص می‌سازد. باید توجه داشت که رنگ‌آمیزی و کدبندی نوارهای رنگی دور دسته‌ها عینا مشابه به رنگ‌آمیزی مورد استفاده برای شناسایی سیم‌ها می‌باشد. به عنوان مثال اگر به آرایش زوج‌ها در یک کابل 100 زوجی توجه کنیم مشاهده خواهیم کرد که این کابل از 4 دسته 25 زوجی تشکیل شده است و اولین سدته با نوار رنگی سفید – آبی مشخص شده است. دسته‌های دوم و سوم و چهارم به ترتیب با نوارهای رنگی سفید – نارنجی، سبز و سفید - قهوه‌ای از یکدیگر تفکیک شده‌اند.
به این ترتیب و با تفکیک دسته‌های داخل کابل از یکدیگر، می‌توان 20 دسته را با استفاده از رنگ‌های ذکر شده مشخص و شماره‌گذاری کرد. در اینجا لازم به تذکر است که در شماره‌گذاری دسته‌ها فقط از 24 ترکیب استفاده می‌شود و آخرین ترکیب (بنفش – خاکستری) مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
با توجه به این که هر یک از دسته‌ها شامل 25 زوج است با داشتن 24 دسته جمعا 600 زوج مختلف را می‌توان شماره‌گذاری کرد.
برای روشن شدن مطلب، به ذکر چند مثال می‌پردازیم.
مثال 1
رنگ سیم‌ها و نوارها دور هر یک از زوج‌های زیر را در کابل 100 زوجی پلاستیکی مشخص کنید.
الف) زوج 16 ب) زوج 37 ج) زوج 72 د) زوج 95
الف) زوج شانزدهم این کابل در اولین دسته 25 زوجی قرار می‌گیرد (دسته اول: نوار دور دسته سفید – آبی). این زوج با رنگ زرد – آبی مشخص شده است. بنابراین زوج 16 این کابل در دسته سفید – آبی است و رنگ سیم‌های آن زرد – آبی می‌باشد.
ب) زوج 37 ک چون 0>37 >25 است پس زوج 37 این کابل در دومین دسته 25 زوجی قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر این زوج در دسته سفید – نارنجی است. همچنین با کنار گذاشتن 25 زوج دسته اول متوجه می‌شویم در دوازدهمین زوج دسته دوم است (12=25-37). زوج 37 : دسته سفید – نارنجی زوج مشکی – نارنجی.
ج) زوج 72 : بنابر آنچه در مورد قبلی اشاره شد این زوج بیست و دومین زوج از دسته سوم است (22=50-72) و با استفاده از جدول، رنگ سیم‌های آن را می‌توان مشخص کرد. زوج 72: دسته سفید – سبز زوج بنفش – نارنجی.
د) زوج 95 : با همان توضیح زوج 95 این کابل بیستمین زوج از دسته چهارم است (20=75-95). زوج 95 : دسته سفید - قهوه‌ای زوج زرد - خاکستری
مثال 2
زوج مشکی – سبز در دسته قرمز – نارنجی چندمین زوج از یک کابل 200 زوجی می‌باشد؟
زوج مشکی – سبز سیزدهمین زوج در هر دسته است. دسته قرمز – نارنجی نیز هفتمین دسته می‌باشد. بنابراین زوج مورد نظر پس از کامل شدن 6 دسته 25 زوجی (150 زوج)، سیزدهمین زوج می‌باشد و به این ترتیب زوج مشکی – سبز از دسته قرمز – نارنجی زوج شماره 163 از این کابل می‌باشد. 163=13+150

با این شیوه، شناسایی زوج‌ها و دسته‌های یک کابل تا 600 زوج به سهولت امکان‌پذیر است. با مروری بر جدول تعداد دسته‌ها و رنگ‌بندی آنها را مورد بررسی قرار می‌دهیم. بر اساس این جدول یک کابل 50 زوجی از 4 دسته 12 و 13 و 12 و 13 زوجی تشکیل شده است و همان طور که قبلا ذکر شد این تقسیم‌بندی صرفا به خاطر داشتن سطح مقطع دایره در کابل است. در این کابل فقط از دو رنگ سفید – آبی برای 25 زوج اول و سفید – نارنجی برای 25 زوج دوم استفاده شده است که هر یک از این دسته‌ها به دو دسته کوچک‌تر 12 و 13 زوجی تقسیم شده و نوار رنگی دور هر یک از آنها پیچیده شده است.
به همین ترتیب در یک کابل 300 زوجی، سه دسته 25 زوجی اول در مغز کابل قرار گرفته است (دسته‌های سفید – آبی، سفید – نارنجی و سفید و سبز) و 9 دسته 25 زوجی نیز این سه دسته را احاطه کرده است که آخرین دسته این کابل با رنگ مشکی – نارنجی مشخص شده است.
در یک کابل 400 زوجی یک دسته 25 زوجی (سفید – آبی) در مغز کابل قرار گرفته است. در لایه بعدی 5 دسته 25 زوجی با رنگ‌های سفید – نارنجی، سفید – سبز، سفید - قهوه‌ای، سفید – خاکستری و قرمز – آبی به ترتیب قرار گرفته‌اند. آخرین لایه این کابل شامل 10 دسته 25 زوجی می‌باشد که در به دور آخرین دسته آن نوار زرد – آبی پیچیده شده است.
حال به روشی ساده‌تر برای پیدا کردن رنگ زوج و دسته در یک کابل می‌پردازیم.
مثال 3
رنگ دسته و زوج شماره 382 را در یک کابل 400 زوجی مشخص کنید.
ابتدا شماره دسته را باید پیدا کرد. برای این منظور معلوم می‌کنیم زوج مورد نظر در چندمین دسته قرار گرفته است. برای این منظور شماره زوج را بر 25 تقسیم می‌کنیم. خارج‌قسمت 15 و باقیمانده این تقسیم 7 می‌شود. بنابراین زوج مورد نظر در این مثال هفتمین زوج پس از کامل شدن 15 دسته می‌باشد. به عبارت دیگر زوج مورد نظر در دسته شانزدهم و هفتمین زوج می‌باشد. زوج 382: دسته زرد – آبی زوج قرمز – نارنجی.
مثال 4
رنگ دسته و زوج 235 را در یک کابل 400 زوجی مشخص کنید.
ابتدا شماره زوج مورد نظر را بر 25 تقسیم می‌کنیم تا شماره دسته آن مشخص شود. خارج‌قسمت این تقسیم 9 و باقیمانده آن 10 می‌شود. پس زوج مورد نظر دهمین زوج پس از کامل شدن 9 دسته می‌باشد. پس زوج مورد نظر دهمین زوج پس از کامل شدن 9 دسته می‌باشد. یعنی دهمین زوج از دسته دهم. زوج 235 :دسته قرمز – خاکستری زوج قرمز – خاکستری.
مثال 5

رنگ دسته و سیم‌های زوج 275 را در یک کابل 300 زوجی مشخص کنید.
از تقسیم 275 بر 25 خارج‌قسمت 11 و باقیمانده صفر به دست می‌آید. بنابراین زوج مورد نظر آخرین زوج دسته یازدهم می‌باشد. به عبارت دیگر زوج مورد نظر، زوج بنفش خاکستری در دسته مشکی – آبی می‌باشد.
مثال 6
زوج زرد – سبز در دسته مشکی – خاکستری چندمین زوج کابل است
زوج زرد – سبز هیجدهیمن زوج در هر دسته است.
دسته مشکی و خاکستری پانزدهمین دسته می‌باشد، پس زوج مورد نظر هجدهمین زوج پس از کامل شدن 14 دسته 25 زوجی (350 زوج) می‌باشد یعنی:
368 = 18 + 350 = شماره زوج مورد نظر
با توجه به مثال‌های فوق برای پیدا کردن رنگ گروه و زوج در یک کابل پلاستیکی تا 600 زوج شماره زوج را بر 25 تقسیم می‌کنیم. چنانچه باقیمانده تقسیم صفر شد، خارج‌قسمت تقسیم، شماره دسته 25 زوجی را مشخص می‌کند و زوج مورد نظر آخرین زوج در این دسته می‌باشد (مثال 5). همان‌طور که قبلا نیز ذکر شد، رنگ‌بندی دسته‌ها عیناً مانند رنگ‌بندی زوج‌ها می‌باشد.
چنانچه باقیمانده تقسیم صفر نشد، این باقیمانده شماره زوج را در دسته مربوطه مشخص می‌کند. برای پیدا کردن شماره دسته، یک واحد به خارج‌قسمت اضافه می‌کنیم. عدد به دست امده شماره دسته را مشخص می‌کند که با استفاده از جدول رنگ نوار دور دسته را می‌توان تشخیص داد.
چنانچه با داشتن رنگ سیم‌های یک زوج و رنگ دسته آن بخواهیم شماره زوج را در یک کابل مشخص کنیم ا بتدا شمارۀ مربوط به رنگ زوج و دسته را با استفاده از جدول پیدا کرده و سپس با استفاده از رابطه ساده زیر می‌توانیم شماره زوج را مشخص نماییم.
25 × ( 1 – شماره مربوط به رنگ دسته ) + شماره مربوط به رنگ زوج = شماره زوج
مثال
سیم‌های قرمز – خاکستری در دسته زرد – آبی چندمین زوج کابل است؟
با استفاده از جدول، شماره مربوط به رنگ قرمز – خاکستری و زرد – آبی را مشخص می‌کنیم که به ترتیب اعداد 10 و 16 می‌باشند. با استفاده از رابطه فوق شماره این زوج مشخص می‌شود:
385 = 25 × ( 1 – 16 ) + 10 = شماره زوج
در اینجا لازم به تذکر است که کابل‌های تا 600 زوج ممکن است همیشه در گروه‌های 25 زوجی آرایش پیدا نکرده باشند. البته این احتمال برای کابل‌های 500 و 600 زوجی بیشتر وجود دارد. در این کابل‌ها ممکن است دسته‌های بزرگ 50 یا 100 زوجی تشکیل شده باشد. به عبارت دیگر هر دو یا چهار دسته 25 زوجی تشکیل یک دسته بزرگ داده باشند که با توجه به مختصری به نوارهای دور دسته‌ها این امر مشخص می‌شود. در چنین حالتی هر یک از دسته‌های بزرگ 500 یا 100 زوجی نیز با نوارهای رنگی از یکدیگر جدا شده‌اند و در داخل هر یک از این دسته‌ها، گروه‌های 25 زوجی نیز دارای نوارهای رنگی می‌باشند.
برای مشخص کردن زوج‌های این نوع کابل‌ها از روشی که برای کابل‌های با بیش از 600 زوج و در قسمت بعدی آمده است استفاده می‌شود.
تشخیص سیم‌ها در کابل‌های پر زوج (بیش از 600 زوج)
در مورد کابل‌های پر زوج (بیش از 600 زوج) از دو روش استفاده می‌شود

.
روش اول: تشکیل گروه‌های بزرگ 600 زوجی
در این روش دور هر 24 دسته 25 زوجی (600 زوج سیم)، یک نوار با استفاده از ترکیب رنگ‌های اصلی پیچیده می‌شود. به عبارت دیگر، به دور 600 زوج اول کابل یک نوار سفید، دور 600 زوج دوم (زوج‌های 601 تا 1200) یک نوار قرمز، دور 600 زوج سوم (زوج‌های 1201 تا 1800) نوار مشکی و دور 600 زوج چهارم (زوج‌های 1801 تا 2400) یک نوار زرد پیچیده می‌شود. بدیهی است در هر یک از دسته‌های بزرگ 600 زوجی، 24 دسته 25 زوجی، به ترتیبی که قبلا ذکر شد قرار گرفته است. این تقسیم‌بندی بیشتر برای کابل‌هایی استفاده می‌شود که تعداد زوج‌های آن مضرب صحیحی از 600 باشد. برای درک بهتر مطلب به ذکر دو مثال می‌پردازیم.
مثال 1
رنگ زوج، دسته و گروه اصلی زوج شمارۀ 1583 را در یک کابل 1800 زوجی مشخص کنید.
این زوج در سومین گروه اصلی این کابل قرار گرفته است و با توجه به مطالب بالا سه گروه اصلی تشکیل‌دهنده این کابل به ترتیب دارای نوارهای سفید، قرمز و مشکی است که زوج مورد نظر ما در گروه اصلی مشکی قرار گرفته است. با توجه به این که 1200 زوج در دو گروه اصلی اول و دوم قرار گرفته‌اند پس زوج مورد نظر سیصد و هشتاد و سومین زوج از گروه اصلی مشکی می‌باشد.
383 = 1200 - 1583
حال با استفاده از روشی که قبلا در مورد کابل‌های 600 زوج و کمتر ذکر شد برای پیدا کردن رنگ سیم‌ها و دسته زوج مورد نظر شماره زوج (383) را بر عدد 25 تقسیم کرده که خارج‌قسمت آن 15 و باقیمانده این تقسیم عدد 8 می‌شود. پس این زوج، هشتمین زوج در دسته شانزدهم است (زوج قرمز – سبز در دسته زرد – آبی). بنابراین زوج قرمز – سبز در دسته زرد – آبی در گروه اصلی مشکی زوج شماره 1583 در این کابل می‌باشد.
مثال 2
زوج سفید – نارنجی در دسته بنفش – سبز در گروه اصلی قرمز چندمین زوج کابل است؟
زوج سفید – نارنجی با توجه به جدول دومین زوج هر دسته است. با توجه به همین جدول می‌دانیم دسته بنفش – سبز نیز بیست و سومین دسته است. پس زوج مورد نظر دومین زوج پس از کامل شدن 22 دسته 25 زوجی (550 زوج) است. همچنین می‌دانیم گروه اصلی قرمز پس از کامل شدن گروه اصلی سفید تشکیل می‌شود. به عبارت دیگر قبل از این گروه اصلی 600 زوج قرار گرفته‌اند. بنابراین زوج مورد نظر زوج شماره 1152 می‌باشد.
1152 = 2 + 550 + 600

روش دوم کدگذاری کابل‌های پرزوج : تشکیل دسته‌های بزرگ 50 یا 100 زوجی
در این روش هر یک از دسته‌های اصلی با استفاده از دو رنگ (رنگ‌های اصلی و فرعی) مشخص شده‌اند. در داخل این دسته‌ها دو یا چهار گروه 25 زوجی نیز با نوارهای رنگی (با استفاده از رنگ‌های اصلی و فرعی) قابل تشخیص می‌باشند. استفاده از دسته‌های 50 زوجی معمولا برای کابل‌های 500 زوجی صورت می‌گیرد. کابل‌های 600 زوجی و بیشتر معمولا دارای دسته‌های 100 زوجی هستند. بنابراین اگر به آرایش یک کابل 1200 زوجی توجه کنیم درمی‌یابیم این کابل از 12 دسته اصلی 100 زوجی تشکیل شده است. هر یک از این دسته‌ها با استفاده از نوارهای رنگی از دیگر دسته‌ها جدا شده است. دسته‌ها به ترتیب با رنگ‌های سفید – آبی، سفید – نارنجی، سفید – سبز، ... و بالاخره مشکی – نارنجی از یکدیگر تفکیک شده‌اند. در اولین دسته اصلی (سفید – آبی)، چهار گروه 25 زوجی با رنگ‌های سفید – آبی، سفید – نارنجی، سفید – سبز و سفید - قهوه‌ای قرار گرفته است. در دومین دسته اصلی (سفید – نارنجی) نیز چهار گروه 25 زوجی قرار گرفته است. این گروه‌ها نیز با نوارهای سفید – خاکستری، قرمز – آبی، قرمز – نارنجی و قرمز – سبز مشخص شده‌اند. به این ترتیب رنگ گروه‌های 25 زوجی هر دسته اصلی دنباله آخرین گروه در دسته قبلی می‌باشد. پس از 6 دسته اصلی (600 زوج)، گروه‌های 25 زوجی مجددا با نوارهای سفید – آبی شروع و این دور مجدداً تکرار می‌شود.
شناسایی زوج‌های کابل‌های هوت فرکانس (کاریر)
کابل‌های هوت فرکانس مورد استفاده از نوع چهار گروهی یا دو گروهی می‌باشند که در نوع اول 8 زوج و در نوع دوم 4 زوج قرار گرفته‌اند. گروه‌ها با نوارهای رنگی که به دور هر یک از کوادها به ترتیب زیر پیچیده شده مشخص می‌شود:
گروه یک با نوار قرمز
گروه دو با نوار سبز
گروه سه با نوار سفید
گروه چهار با نوار زرد.
هر یک از سیم‌های داخل گروه‌ها نیز با نوارهای رنگی مشخص شده‌اند.
زوج 1 سیم‌های زرد و قرمز
زوج 2 سیم‌های آبی و سبز.
حال که با روش شناسایی کوادها و هادی‌های کابل هوت فرکانس آشنا شدیم به تشریح لایه‌های یک کابل 8 زوج ایرکور که برای سیستم‌های 12 و 24 کاناله کاریر مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌پردازیم.
هادی‌های این کابل را سیم مسی با قطر 2/1 میلیمتر تشکیل می‌دهد. هر یک از این هادی‌ها را یک لایه نخ کاغذی و دو لایه نوار کاغذی در بر می‌گیرد. نوارهای کاغذی به صورت مارپیچ و خلاف جهت یکدیگر به دور سیم‌ها پیچیده شده‌اند و بر روی آنها خال‌های رنگین چاپ شده است که هادی‌های هر زوج را مشخص می‌کند.

مقاومت یک کیلومتر هر یک از زوج‌ها در دمای 20 درجه سانتیگراد حداکثر 8/31 اهم است. با توجه به فرکانس کاریر که توسط این زوج‌ها انتقال می‌یابد ظرفیت خازنی متقابل در این کابل حداکثر 29 نانوفاراد در کیلومتر است (ظرفیت خازنی متقابل کابل‌های پلاستیکی 52 نانوفاراد در کیلومتر و کابل‌های کاغذی قدیمی اغلب 40 نانوفاراد در کیلومتر می‌باشد).
امپدانس مشخصه این کابل‌ها در فرکانس 60 و 120 کیلوهرتز به ترتیب (14 j – 173) و (19j – 5/170) اهم می‌باشد.
پوشش خارجی این کابل به ترتیب از داخل به خارج عبارتند از:
* سرب با ضخامت 5/1 میلیمتر
* آرمه (شامل نوار فولادی با ضخامت 2/1 میلیمتر)
* پلی‌اتیلن با ضخامت 2/1 میلیمتر
* نوارهای کاغذی قیراندود در حد فاصل سبر و نوارهای فولادی
کابل کواکسیال
یک زوج کواکسیال از یک هادی مسی در مغز و هادی خارجی که ممکن است به صورت شبکه به هم بافته مسی یا لولۀ مسی تو خالی باشد تشکیل شده است. این دو هادی را ایزوله‌ای از هم جدا می‌کند. این ایزوله ممکن است به صورت صفحات پلاستیکی یا شیشه‌ای باشد یا ممکن است به صورت طولی، در تمام طول کابل هادی داخلی را در بر گیرد.
یک کابل کواکسیال از چند زوج کواکسیال و چندین کواد تشکیل شده است که مجموع تعداد زوج‌های کواکسیال و زوج‌های قرینه بیانگر تعداد زوج کابل می‌باشد. به عبارت دیگر یک کابل کواکسیال که دارای 4 زوج کواکسیال و 16 کواد است یک کابل 36 زوجی محسوب می‌گردد.
معمولا در مشخصات یک کابل کواکسیال عددی به صورت کسری به چشم می‌خورد که این کسر نشان‌دهنده قطر هادی داخلی و قطر داخلی هادی خارجی می‌باشد. مثلا در زوج کواکسیال عدد 2/1 نشان‌دهنده قطر هادی داخلی و 4/4 بیانگر قطر داخلی هادی خارجی این زوج بر حسب میلیمتر می‌باشد.
در حال حاضر در پروژه کابل کواکسیال تهران – قم (پروژه مشترک شرکت مخابرات ایران و راه‌آهن دولتی ایران) از زوج‌های کواکسیال استفاده می‌شود که در این بخش، اطلاعاتی در زمینه کابل مورد استفاده در این پروژه ارائه می‌گردد.

این کابل شامل 4 زوج کواکسیال میلیمتر، 6 کواد ستاره‌ای مسی با قطر 2/1 میلیمتر و 10 کواد ستاره‌ای 9/0 میلیمتر و 2 خط پیلوت و 2/1 میلیمتر مس می‌باشد. زوج‌های کواکسیال برای فرکانس کاریر مورد استفاده قرار می‌گیرد. چنانچه از سیستم کاریر استفاده شود امکان انتقال 36000 کانال تلفنی وجود دارد. از این سیستم برای انتقال دو کانال تلویزیونی یا یک کانال تلویزیونی و 1800 کانال تلفنی نیز می‌توان استفاده کرد.
کوادهای ستاره‌ای با قطر 2/1 میلیمتر برای انتقال فرکانس‌های کاریر یا صوتی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. کوادهای 9/0 میلیمتر در صورت پویینه شدن می‌توانند برای مکالمات راه دور مورد استفاده واقع شود. دو سیم 2/1 با ایزوله کاغذی به دور مغز کابل پیچیده شده است که برای انجام آزمایشات مقاومت و عیب‌یابی ضروری می‌باشند.
کمیته بین‌المللی مشورتی در زمینه مخابرات و تلگراف در توصیه G622 ابعاد زیر را برای زوج‌های کواکسیال مورد استفاده برای انتقال فرکانس‌های کاریر ارائه می‌دهد:
* قطر هادی داخلی زوج کواکسیال 2/1 میلیمتر
* قطر درونی هادی خارجی زوج کواکسیال 4/4 میلیمتر
هادی استوانه‌ای شکل خارجی با استفاده از نوارهای مس با ضخامت 18/0 میلیمتر به دست می‌آید. ماده عایقی میان هادی‌های داخلی و خارجی را صفحات (دیسک‌های) پلی‌اتیلن تشکیل می‌دهد.
دو لایه نوار فولادی هادی خارجی را در بر می‌گیرند. این لایه‌ها علاوه بر بالا بردن مقاومت مکانیکی زوج، موجب کاهش تداخل مکالمه در فرکانس‌های کم نیز می‌شوند.
یک لایه فویل پلاستیکی با اورلپ زیاد بر روی نوارهای فولادی پیچیده شده است. قطر خارجی یک زوج کواکسیال به این ترتیب برابر 6 میلیمتر است.
کوادهای ستاره‌ای 9/0 میلیمتر
هر یک از کوادها شامل 4 سیم مس با قطر 9/0 میلیمتر است که این سیم‌ها دارای عایق فوم – اسکین پلی‌اتیلن می‌باشد. قطر هر یک از هادی‌ها با این پوشش 6/1 میلیمتر و هر یک از کوادها 6/3 میلیمتر قطر دارد. به دور هر یک از کوادها نوار پلاستیکی رنگی پیچیده شده است.
کواد شروع با نوار قرمز و کواد خاتمه با نوار سبز رنگ مشخص شدهاست. رنگ‌بندی سیم‌های هر یک از این کوادها به صورت زیر می‌باشد:
زوج اول: سیم a زرد
سیم b قرمز
زوج دوم: سیم a سبز
سیم b آبی
کوادهای ستاره‌ای 2/1 میلیمتر
این کوادها نیز شامل 4 سیم مسی با قطر 2/1 میلیمتر و با عایق فرم – اسکین پلی‌اتیلن می‌باشد. قطر هر یک از سیم‌ها و هر یک از کوادها به ترتیب 2 میلیمتر و 6/4 میلیمتر می‌باشد. به دور این کوادها نیز نوارهای رنگی پیچیده شده است. رنگ‌آمیزی کوادها و سیم‌ها مشابه رنگ‌آمیزی کوادهای 9/0 میلیمتر می‌باشد.
مغز کابل
مغز کابل شامل کلیه کوادها، زوج‌های کواکسیال، فیلرها و نوار دور آن می‌باشد. کابل‌های ارتباط اغلب دارای آرایش لایه‌ای می‌باشند که لایه‌ها حول محور کابل تشکیل دوایر متحدالمرکزی را داده‌اند. تعداد سیم‌ها و طول تاب در هر لایه با لایه‌های مجاور تفاوت دارد.
پیچش هر یک از لایه‌ها به منظور جلوگیری از القاء میان لایه‌های مختلف ضروری است. علاوه بر این پیچش لایه‌ها موجب انعطاف‌پذیری کابل می‌شود. در غیر این صورت کابل به صورت یک استوانه جامد و سخت درمی‌آید.

نواری که به دور هر یک از لایه‌ها پیچیده می‌شود از تداخل سیم‌های لایه‌های مختلف جلوگیری کرده و در مرحله کشیدن غلاف کابل (در کارخانه) به عنوان یک سپر حرارتی نیز محسوب می‌گردد. علاوه بر این موجب افزایش قدرت دی‌الکتریک هادی نیز می‌شود. جنس نوار به نوع کابل بستگی دارد. به عنوان مثال، کابل‌های با ایزوله پلی‌اتیلن دارای نوارهایی از جنس پلی‌اتیلن می‌باشند. کابل‌های با شیلد آلومینیومی دارای نوارهای نسبتاً ضخیم می‌باشند (لایه‌های ایزوله حرارتی).
ساختمان مغز کابل
ساختمان کابل‌های اصلی 36 زوجی به صورت زیر می‌باشد:
لایه اول : 2 کواد ستاره‌ای 9/0 میلیمتر ، 2 فیلر پلی‌اتیلن به اضافه یک نوار پلاستیکی.
لایه دوم : 8 کواد ستاره‌ای 9/0 میلیمتر و یک نوار پلاستیکی به دور آن.

لایه سوم : 4 زوج کواکسیال ، 6 کواد ستاره‌ای 2/1 میلیمتر ، 2 فیلر پلی‌اتیلن و 2 سیم پیلوت.
یک نوار کاغذی که بر روی آن نام کارخانه سازنده، سال ساخت، تعداد زوج کابل و متراژ کابل چاپ شده است به دور لایه آخر پیچیده شده است.
غلاف کابل
غلاف کابل از انتقال فشارهای مکانیکی وارد بر کابل به هادی‌ها جلوگیری کرده و کابل را از نفوذ رطوبت و جریان‌های الکتریکی محافظت می‌کند.

ضریب کاهش شیلد آلومینیومی بسیار خوب است. با نوار فولادی استفاده شده ضریب کاهش در فرکانس 50 هرتز به 1/0 می‌رسد.