بخشی از مقاله
چيست ؟
امروزه اينترنت به خاطر صرفه جويي در هزينه ، زمان ، رفت و آمدها و ... در اكثر كاربردها نظير تجارت ، ارتباطات ، آموزش و غيره جايگاه ويژه اي پيدا كرده است ، بطويكه استفاده از اينترنت در اكثر كاربردها امري اجتناب ناپذير مينمايد .
در حال حاضر انقلاب تكنولوژي عميقاً نحوه تفكر عمل و بسياري از فرآيندهاي كاري را در زندگي ما تغيير داده و تحولات بزرگ جامعه بشري ، ما را به سويي مي كشاند كه آموزش از راه دور امري اجتناب ناپذير خواهد شد و گاهاً ميتوان در اين عرصه فرصتهايي را يافت كه نتيجه فرآيند آموزش را غني تر نموده و چه بسا با در اختيار گرفتن امكانات كمك آموزشي ديداري و شنيداري پيشرفته در اين نوع آموزش ، دروس و ارائه مطالب را بسيار جذاب تر كرد . آموزش الكترونيكي (E-Learning)
عبارت است از ارائه محتواي آموزشي و تجربيات اساتيد مجرب هر رشته از طريق تكنولوژي الكترونيك به دانشجويان علاقه مند ، كه اين دانشجويان ميتوانند در هر نقطه جهان از اين آموزشها بهره مند گردند .
از نگاهي ديگر يك سيستم آموزش از راه دور كاري جديد و هنرمندانه و راه حلي جامع ميباشد كه به موسساتي كه خواهان حركت در مسير تكنولوژي روز و تغيير روشها و محيط هاي آموزشي خود هستند ، امكان دستيابي به شيوه هاي نوين آموزشي را فراهم مينمايد.
اصطلاح آموزش الكترونيكي، شامل ليست بزرگي از كاربردها و عملكردها از جمله آموزش مبتني بر وب (web based training)، آموزش مبتني بر كامپيوتر، كلاسهاي مجازي (Virtual claaroom)، و همكاريهاي الكترونيكي (Digital cooperation) است.
آموزش از راه دور هم اكنون سالها است كه در دنيا متداول و رايج است . اما تركيب اين نوع آموزش با اينترنت منجر به ابداع روش جديدي از نحوه تدريس به نام e-learning شده است ، اين آموزش الكترونيكي در عين حال كه بسيار موثر و كار آمد است از لحاظ تجاري نيز مقرون به صرفه بوده و به سرعت قابل دسترسي براي تمامي افراد از هر قشر و موقعيتي مي باشد .
در اين روش با استفاده از ارتباط دو طرفه در اينترنت مشكل محدوديت زماني مرتفع شده و ارتباط ميان استاد و دانشجو و همچنين همكلاسيها مستقل از زمان و و مكان خواهد بود . در اين سيستم آموزشي دانشجويان ميتوانند از طريق اينترنت در مركز ثبت نام نموده ، از ميان دورس ارائه شده انتخاب واحد نمايند ، جزوه درس مورد نظر را مطالعه نموده و از جلسات درس استاد استفاده نموده و در آخر دوره نيز امتحان بدهند .
همچنين ميتوانند هر روز و هر لحظه كه اراده نمايند با استاد و همكلاسيهاي خود ارتباط برقرار نموده و به تبادل نظر و مباحث گروهي پيرامون مفاد درسي و يا تمرينهاي داده شده از طرف استاد ، بوسيله اينترنت بپردازند .
در اينجا به تعريف بيشتر آموزش الكترونيكي به گفته كارشناسان مختلف ميپردازيم:
Howard block ميگويد : “ آموزش الكترونيكي توجه به يادگيري از طريق اينترنت است”
Elif trondsen ميگويد: “ آموزش الكترونيكي نيروي شبكه را به كار ميبرد براي كسانيكه به تكنولوژي هاي اينترنتي تكيه دارند كه در ضمن كار با شبكه آنها را قادر به يادگيري نيز مي كند.”
Elliott masie ميگويد: “ آموزش الكترونيكي، تكنولوژي شبكه را براي طراحي، انتخاب، اداره كردن و بسط دادن آموزش به كار مي برد.”
دست اندركاران سيستم هاي cisco اينگونه معتقدند كه : “ آ
موزش الكترونيكي يك يادگيري اينترنتي است كه ميتواند شامل رساندن مطلب در چندين شكل ، مديريت آموزش و يك مجموعه شبكه شده از دانش آموزان و تعدادي توسعه دهندگان و كارشناسان خبره باشد. همچنين آموزش الكترونيكي يادگيري را سريعتر و با هزينه اي كمتر ميسر ميسازد. بعلاوه دستيابي به آموزش براي همه و شركت همگان در فرآيند يادگيري را فراهم مي سازد.”
Cornelia weggen ميگويد: “ آموزش الكترونيكي رساندن مطل
ب از طريق تمام رسانه هايي كه اينترنت، اكسترانت ها، به همراه broadcast ، نوار صوتي/ تصويري، تلويزيون محاوره اي و CD-ROM فراهم مي كنند ، مي باشند.”
“Greg priest” از شركت آموزش الكترونيكي “Smart Force” موارد زير را در تعريف E-Learning بيان مي كند:
“ آموزش الكترونيكي پوياست. امروزه محتواي آن كاملاً به روز و Real Time است كارشناسان خبره بصورت on-line، بهترين منابع در دسترس هستند.
آموزش الكترونيكي بصورت real-time عمل مي كند، شما نيازتان را ميگيريد هر زمان كه بخواهيد.
آموزش الكترونيكي نوعي تشريك مساعي است، زيرا افراد از يك آموزش چندين نفر ياد مي گيرند و نيز دانش آموزان را با افراد حرفه اي و خبره يك
علم آشنا ميكند.
آموزش الكترونيكي متعلق به تك تك افراد است، هر دانش آموز فعاليت مورد نظرش را انتخاب ميكند و سپس ميتواند ساعاتي در آن مورد اطلاعات كسب كند.
آموزش الكترونيكي جامع و فراگير است، زيرا يادگيري را از منابع بسيار زيادي فراهم مي كند و دانش آموز را قادر به انتخاب مدل آموزشي خاصي مي سازد.”
مزاياي مهم آموزش الكترونيكي چيست ؟
امروزه با پيدايش آموزش الكترونيكي ، تصورات قبلي در زمينه نياز به وجود امكانات فيزيكي بسيار براي امر آموزش و يادگيري در سطح عمومي و آموزش عالي دچار تحول ودگرگوني جدي شده است.
اكنون با به صحنه آمدن دانشگاهها و مراكز آموزش الكترونيكي ، امكان يادگيري در هر زمينه اي ، براي هر فردي در هر زمان و مكاني به صورت مادام العمر فراهم شده است.
در شرايط جديد ، نياز به تاسيس ساختمانهاي و امكانات فيزيكي و صرف هزينه هاي گزاف نبوده و دانشجويان و مدرسان نياز به ترك منزل و يا محل كار خود براي حصور در كلاسها ندارند.
افزون بر اين ، ساعات شروع و خاتمه كلاسها ثابت نبوده و دانشجويان هر زمان كه بخواهند ميتوانند وارد كلاس شده و تا هر زمان كه لازم باشد حضور در كلاس را ادامه دهند .
در اين روش شما ميتوانيد هر روز و هر لحظه كه اراده نماييد با استاد و همكلاسيهاي خود ارتباط برقرار نموده و به تبادل نظر و مباحث گروهي پيرامون مفاد درسي و يا تمرينهاي داده شده از طرف استاد ، بوسيله اينترنت بپردازيد .
يكي از نكاتي كه در اين روش از آموزش توجه افراد بسيار زيادي را به خود جلب كرده است ، آزادي در انتخاب موضوعات و سر فصلهاي مورد علاقه افراد است . در اين روش هيچ كس براي آموزش حد و مرزي روشن ندارد و به راحتي ميتواند به اطلاعات تمامي رشته هاي علمي در حداقل زمان ممكن دسترسي پيدا كند.
به طور خلاصه ميتوان گفت كه مراكز آموزش الكترونيكي ، محدوديتهاي مراكز آموزش سنتي را نداشته و در بسياري از جهات مزاياي زيادي نيز نسبت به آنها دارند .
به طور كلي ميتوان اين مزايا را بصورت زير برشمرد
1 - عدم نياز به حضور فيزيكي استاد و دانشجو در كلاس درس:
از آنجا كه در اين نوع دانشگاه كليه ارتباطات از طريق اينترنت انجام مي شود، لزومي به حضور استاد و دانشجو در كلاس نيست، تنها كافيست دانشجو يا استاد از طريق يك دستگاه كامپيوتر از منزل يا نزديكترين مركز متصل به اينترنت، به سايت متصل شوند و از امكانات آن استفاده كنند. اين امر خود سرمنشاء مزاياي ديگري است
، چرا ه با اين اوصاف ديگري نيازي به صرف هزينه براي ساختمان سازي مجتمع هاي آموزشي نيز نخواهد بود. از سوي ديگر در شهرهاي بزرگ منجر به كاهش رفت و آمد در شهر و در نتيجه كمتر شدن ترافيك شهري و آلودگي هوا مي شود.
2- عدم وابستگي كلاس درس به زمان خاص :
هر چند كه اين سيستم آموزشي از تكن
ولوژيهاي Teleconferencing و مانند آن را نياز به حضور در پشت كامپيوتر در زمانهاي خاصي دارد، پشتيباني مي كند، ولي قسمت اعظم سيستم آموزشي مبتني بر دروسي است كه هر زمان دانشجو اراده كند مي تواند به سايت مركز متصل شود و دروس را دريافت كند. بنابراين اين سيستم براي افراد شاغل كه وقت آزاد محدودي براي تحصيل دارند كاملاً مناسب است، چرا كه در هر ساعتي از شبانه روز مي توانند به سايت مراجعه و دروس مورد نظر را دريافت كنند.
3- كيفيت بالاتر ارائه دروس آموزشي :
در روش سنتي ، درس توسط يك استاد ارائه مي شود كه اين امر مطلوب نيست، چرا كه كيفيت مطالب ارائه شده در كلاس به پارامترهاي زيادي وابستگي پيدا مي كند. به عنوان مثال اگر جلسه اي استاد درس كسالت داشته باشد اين م
ساله مي تواند بر كيفيت مطالب ارائه شده در آن جلسه تاثير منفي بگذارد. همچنين پارامترهاي محيطي از قبيل سرما، گرما و .... نيز مي تواند بر كيفيت آموزش تاثير منفي بگذارد . در حالي كه در سايت اين مشكلات وجود نداشته و در اين سايت دروس توسط اساتيد كاركشته ويا حتي تيم هاي مجربي متشكل از اين اساتيد آماده مي شوند و با استفاده از تكنولوژيهاي مدرن و مت
نوع چند رسانه اي بنحو مطلوبي ارائه م
ي شوند. علاوه بر آن ممكن است دانشجو در كلاس سنتي بر اثر مسائلي، گيرايي خوبي نداشته باشد و چون مطالب فقط يكبار ارائه مي شود، بنابراين كيفيت آموزش پايين مي آيد، در صورتيكه در سايت اين محدوديت وجود ندارد و دانشجو مي تواند به كرات مطالب ارائه شده در جلسه را مشاهده كند و از اين لحاظ كيفيت آموزش بهبود مي يابد.
4- پشتيباني از تعداد زياد دانشجويان در يك كلاس :
در مراكز آموزشي معمولي معمولاً به خاطر محدوديت ظرفيت كلاسها و همچنين بازدهي اين مشكل وجود دارد كه دانشجويان ممكن است به خاطر تكميل ظرفيت كلاسها نتوانند در دروس مورد علاقه خود ثبت نام كنند. اين مشكل طبعاً در سايت آموزش الكترونيكي وجود ندارد و دانشجويان ثبت نام شده در يك كلاس درس مي تواند هزاران نفر باشد كه تحقق آن نيازمند سخت افزارهاي فوق العاده پيشرفته است.
5- بالا بردن سطح علمي جامعه بخصوص نسل جوان :
در دانشگاههاي واقعي معمولاً بخاطر محدوديت امكانات از لحاظ مكان، اساتيد و .... هر ساله تعداد محدودي از طريق آزمونهايي كه برگزار مي شود موفق به ورود به دانشگاه مي شوند كه بدين ترتيب خيل عظيمي از كساني كه در آزمونها شركت مي كنند شانس ادامه تحصيل در دانشگاه را از دست مي دهند. ولي در مراكز آموزش الك
ترونيكي اين محدوديتها وجودندارد. بنابراين تمامي افراد علاقمند به تحصيل شانس ادامه تحصيل را در آنها پيدا مي كنند كه اين امر مطمئناً در بالا بردن سطح علمي و فرهنگي جامعه جوان كشور ميتواند بسيار مؤثر باشد.
6- دسترسي Online به كتابخانه ديجيتال :
در مراكز آموزشي واقعي بخاطر محدوديت ، معمولاً نسخه هاي محدودي از يك كتاب به خصوص در كتابخانه ها براي استفاده دانشجويان نگهدا
ري مي شود كه اين امر مشكلاتي ايجاد مي كند. فرضاً اگر چندين دانشجو نسخ هاي كتاب بخصوصي را براي استفاده از كتابخانه به امانت گرفته باشند مابقي دانشجويان شانس استفاده از آن كتاب را در زماني كه به امانت برده شده است را از دست مي دهند كه اين امر در مورد كتابهاي كمياب حادتر است. علاوه بر به مرور زمان كتابهاي موجود در كتابخانه به دليل استفاده نامناسب دانشجويان از آنها از بين مي رود يا كيفيت خود را
از دست مي دهند. تمامي مسائل گفته شده براي مقالات و مجلات نيز صادق است. ولي در سايت آموزش الكترونيكي با استفاده از كتابخانه ديجيتال، تمامي كتب ، مقالات بصورت Online در اختبار دانشجو است و مشكلات مطرح شده در مورد محدوديت استفاده از آنها زمان خاص يا از بين رفتن آنها به مرور زمان در اينجا صادق نيست. البته اين امكان قبلا بصورت بسيار محدود در كالج بوجود خواهد آمد .
