بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
هماهنگي تركيب رنگها در طراحي فضاي سبز، يك هنر طريف محسوب ميشود، تركيب دقيق رنگها – احتمالاً بيش از هر ويژگي در طراحي موجب ميشود كه تصوير كلي فضاي سبز تا مدت زيادي در ذهن بيننده حفظ گردد.
طراحان تأكيد زيادي بر روي قاعده سازي و اصلاح تركيبات رنگي مختلفي كه در باغچهها مورد استفاده قرار ميگيرند دارند با اين وجود، اغلب از تئوري اصولي رنگها غافل ميشوند ما فراموش ميكنيم كه كدام رنگها با يكديگر تجانس بيشتري دارند و چگونه ميتوان از رنگها جهت خلق جلوههاي ويژه بهره گرفت.
حيات بخشيدن به يك باغچه در طول سال به تعداد رنگهايي كه مي توان در فضاي موجود جاي داد ارتباط ندارد بلكه بيشتر به نحوه تركيب رنگهاي مختلف جهت دستيابي به هماهنگي مطلوب وابسته است.
نخست بهتر است مروري سريع بر اصول تركيب رنگها داشته باشيم. طيف رنگها از قرمز و نارنجي شروع شده و پيش از رسيدن به رنگ بنفش رنگهاي زرد، سبز، آبي و نيلي را پشت سر ميگذارد، طيف كامل معمولاً توسط يك دايره رنگين چرخان كه در آن سه رنگ اصلي آبي، زرد و قرمز با فاصله يكسان نمايش داده ميشود. اين رنگها بدين جهت اصلي خوانده ميشوند كه همه رنگهاي ديگر از آنها ايجاد ميشود.
اسلاید 2 :
رنگهاي فرعي – نقاط حدفاصل رنگهاي اصلي عبارتند از سبز، نارنجي و بنفش، رنگهاي سوم بر اثر تركيب رنگهاي اصلي و فرعي به دست ميآيند از قبيل قرمز – نارنجي با تركيب رنگهاي اصلي، فرعي و سوم، امكان ايجاد هزاران سايه حد وسط وجود دارد. رنگهاي اصلي را ميتوان به سادگي از يكديگر تشخيص داد. همين مطلب در مورد رنگهاي ثانويه نيز صادق است اگر چه هنگامي كه كنار يكديگر نهاده ميشوند، اختلافشان باز هم نامحسوستر ميشود. قرمز در نارنجي، و آبي در بنفش محو ميشوند. همين امر در مورد رنگهاي سوم نيز صادق است. براي مثال تشخيص رنگ كبود از بنفش كمرنگ نسبتاً دشوار است.
طبق اكثر تعاريف، برگهاي متضاد، مكمل يكديگر تلقي ميشوند. با استفاده از يك دايره رنگين چرخان ميتوان با انتخاب رنگهاي مقابل هم، زوجهاي مكمل را تعيين نمود. به همين جهت آبي مكمل نارنجي، قرمز مكمل سبز و زرد مكمل بنفش ميباشد. براي تعيين رنگهاي سوم مكمل نيز ميتوان از همين روش بهره گرفت.
معمولاً رنگهاي مجاور در دايره رنگين چرخان، با يكديگر هماهنگي ندارند. براي دستهبندي رنگهاي هماهنگ ميتوان چرخ رنگين را از وسط تقسيم كرد. سايههاي هماهنگ در قسمت سرد عبارتند از آبي، سبز و بنفش كه رنگهاي آرامشبخش و تسكين دهنده محسوب ميشوند. سايههاي هماهنگ در قسمت گرم عبارتند از قرمز، نارنجي و زرد كه معمولاً پرتحرك و هيجانامگيز تلقي ميگردند.
اسلاید 3 :
در صورتي كه يكي از رنگهاي هماهنگ تند و ديگري ملايم باشد ميتوان بين آنها تضاد برقرار نمود.
از طرف ديگر، رنگهايي كه در اكثر مواقع با يكديگر تضاد شديد دارند، اگر از لحاظ روشني و تاريكي مثل هم باشند ميتوانند به صورت هماهنگ مورد استفاده قرار گيرند.
معمولاً طراحان فضاي سبز و باغبانان دريافتهاند كه در موارد كلي رنگهاي هر نيمه از چرخ رنگين، كم و بيش با يكديگر سازگاري دارند. براي مثال رنگهاي زرد Hemerocllis Lilio - asphodelus و يا Ranunculus Gramineus به خوبي با اكثر گلهاي قرمز تركيب ميشوند.
دانستن مباني رنگها حائز اهميت است، ولي تركيب مؤفقيتآميز گياهان در فضاهاي سبز به درك عاملهاي ديگر همنياز دارد كه عبارتند از: بافت، نور، اشباع رنگها و ملاحظات فضايي، با توجه به اين عاملها گياهاني كه دقيقاً همرنگ به نظر ميرسند، ميتوانند تأثيرات كاملاً متفاوتي در باغچه ايجاد كنند. براي مثال، گياهاني كه گلبرگهايي رنگارنگ دارند نظير Helleborus niger بيش از گياهاني كه سطوح مخملي دارند نور را منعكس ميسازند و به همين جهت، حتي زماني كه همرنگ با همتاهاي مخملين خود باشند روشنتر به نظر ميرسند.
اسلاید 4 :
نور طبيعي نيز ممكن است بازيهايي با رنگ داشته باشد. شدت نور در طول روز به طور مداوم تغيير ميكند اگرچه اين تغييرات جزئي به نظر ميرسند از طلوع تا غروب خورشيد، ابرهاي در حال گذر، هواي مهآلود و حتي زوايه خورشيد ميتواند ظاهر باغچه را دگرگون سازد.
رنگهاي تند در زير نور ظهر شدت خود را حفظ ميكنند ولي هنگام غروب كمرنگ ميشوند در حاليكه گلهايي كه برق ملايمي دارند از قبيل گلهاي صورتي Camellia japonica (كامليا) يا گلهاي زرد Cytisus striatus (طاووسي) در زير نور غروب آفتاب همچون چراغهاي پيهسوزي ميدرخشند. اشباع رنگها نيز عامل مهم ديگري است كه بايد در نظر گرفته شود. اگر رنگهاي قوي بيش از حد در فضاي سبز مورد استفاده قرار گيرند كسالتآور خواهند بود. در اغلب مواقع اشتباهي كه تكرار ميشود آن است كه توده بزرگي از سايههاي غالب قرمز و نارنجي در كنار لكههاي كوچك بسيار روشنتر قرار ميگيرد. اين اشتباه بيشتر هنگام كاشتن گياهان تابستاني يكساله و نيز انتخاب تركيبات رنگي عالب و براق براي آزالياهاي برگريز روي ميدهد.
يك تصوير زيباتر، تلفيق رنگهايي است كه كمتر غالب بوده و در تودههاي بزرگ ميباشند و افزودن رنگهاي گرمتري است كه در گروههاي مكمل كوچك يافت ميشوند.
اسلاید 5 :
در فصل بهار طراحي باغچه با لاله و بنفشه و در فصل تابستان با گل شيپوري و باقلاي مصري بسيار مطبوعتر خواهد بود زيرا بيآنكه بيش از حد انبوه باشد به ما فرصت بهرهبردن از زيبايي را ميدهد.
يك اشتباه ديگر اشتباه از تركيبهاي رنگي افراطي، از يك انتهاي طيف تا انتهاي ديگر است. چنين تضادهاي شديدي هيچگاه جذابيت تغيير تدريجي تضاد را نخواهند داشت. يك تصوير مؤثرتر قوي كردن تدريجي رنگها از رنگهاي ملايم تا رنگهاي غالب ميباشد.
رنگها ميتوانند بر روي ظاهر فضاي باغچه تأثير بگذارند و احساس نزديكي يا وسعت ايجاد نمايند. استفاده از رنگهاي غالب در جلوي صحنه همراه با گلچيني از رنگهاي آبي، بنفش و خاكستري در پسزمينه باعث ميشود كه باغچه بزرگتر از اندازه واقعياش به نظر آيد. برعكس حاشيهاي از شمعدانيهاي قرمز زنده در كاشت زمينه، باعث ميشود كه اشياي دور، نزديكتر به نظر آيند، اين مطلب در چشماندازهاي بزرگ به خوبي مشهود است.
اسلاید 6 :
هنگامي كه درباره رنگهاي باغچه فكر ميكنيم، معمولاً گلهايي به رنگهاي قرمز، صورتي، بنفش، زرد و نارنجي به ذهنمان خطور ميكند. با اين وجود تنوع ملايم رنگ سبز انواع مختلف برگها زيبايي چشمگيري به باغچه ميبخشد، برگهاي Liriodendron tulipifera (درخت لاله) و Catalpa bignonioides (جوالدوز) سايههاي سبز بسيار زندهاي به منظر ميبخشد. برگهاي Jasminum humile (ياسمن) وئ شمعدانيهاي مقاوم Geranium macrorrhizum و Geranium robertianum و اكثر ياسهاي خوشهاي Syringa tomentella به رنگ سبز متوسط ميباشند و برگهاي سبز تيره Erioboteya japonica و Viburnum japonicum و Viburnum suspensum تضاد لازم جهت گياهام روشنتر را تأمين ميكند.
برخي از گياهان تنها به سبب وجود گلهايشان باارزش هستند. در حالي كه به ارزش برگهايشان توجهي نميشود مانند: خوشههاي چشمگير گلهاي Pieris japonica كه از زيباترين گلهاي جهان محسوب ميشوند و اغلب مورد بيمهري قرار ميگيرند در حالي كه اين برگها با رنگ برنزي مايل به قرمز خود در فصل تابستان موجبات زيبايي بيشتر گلها را فراهم ميآورند.
اسلاید 7 :
گياهاني كه برگهاي كمرنگ دارند ميتوانند تنوع بيشتري خلق نمايند. رنگهاي نقرهاي خاكستري، شيري و سفيد بسياري از گياهان زينتي چوبي و علفي براي ملايمت اثر رنگهاي زنده و قوي انتخابهاي جالبي محسوب ميشوند برخي مثالهاي خوب عبارتند از : Santolinarosmarinifolia و Cerastiumtomentosum سراستيوم Lavandulelanata و Tanacetumargenteum يك روش ديگر جهت تعديل گياهاني كه رنگشان گرم است كاشتن آنها در كنار گلهاي سفيد ميباشد. درختان گلدار كوچك مكملهاي خوبي براي اين كار ميباشند امازمان گلدهي بايد مورد توجه قرار گيرد. استفاده از گونهها و نژادهايي كه در اواخر بهار گل ميدهند يعني زماني كه گلها و شكوفههاي آنها از آسيب يخبندانهاي اوايل فصل در امان ميمانند) حائز اهميت ميباشند. براي مثال، اگرچه loebneri Merrill ×Magnolia انبوهي از گلهاي سفيد بسيار زيبا ايجاد ميكند، ولي تا حدودي در برابر افتهاي ناگهاني دما در اوايل سال حساس است.
اسلاید 8 :
گياهاني كه برگهاي كمرنگ دارند ميتوانند تنوع بيشتري خلق نمايند. رنگهاي نقرهاي خاكستري، شيري و سفيد بسياري از گياهان زينتي چوبي و علفي براي ملايمت اثر رنگهاي زنده و قوي انتخابهاي جالبي محسوب ميشوند برخي مثالهاي خوب عبارتند از : Santolinarosmarinifolia و Cerastiumtomentosum سراستيوم Lavandulelanata و Tanacetumargenteum يك روش ديگر جهت تعديل گياهاني كه رنگشان گرم است كاشتن آنها در كنار گلهاي سفيد ميباشد. درختان گلدار كوچك مكملهاي خوبي براي اين كار ميباشند امازمان گلدهي بايد مورد توجه قرار گيرد. استفاده از گونهها و نژادهايي كه در اواخر بهار گل ميدهند يعني زماني كه گلها و شكوفههاي آنها از آسيب يخبندانهاي اوايل فصل در امان ميمانند) حائز اهميت ميباشند. براي مثال، اگرچه loebneri Merrill ×Magnolia انبوهي از گلهاي سفيد بسيار زيبا ايجاد ميكند، ولي تا حدودي در برابر افتهاي ناگهاني دما در اوايل سال حساس است.
اسلاید 9 :
تعدادي از درختان كوچك گل سفيد، با نماي چشمگير خود عنصر اصلي سراسر منظر را تشكيل ميدهند غنچههاي سفيد و زيباي گيلاس گل و گوجه گل از فروردين ماه تا اواسط ارديبهشت شكوفا ميشوند و از درختان مهم گلدار زينتي به شمار ميروند. يك انتخاب ديگر Chionanthusvirginicus (گل برف) است كه در ماه ارديبهشت يا اواسط خرداد گلهاي معطري توليد ميكند. اين درخت كه ارتفاع آن به 6 تا 5/7 متر ميرسد در اكثر مناطق قابل رشد بوده در برابر بيماريها و حشرات مقاومت چنداني ندارد. چنانچه سيبهاي وحشي گلدار مطابق سليقه شما باشند (Malus White Angel) بدون توجه به رنگ آن يك انتخاب عالي محسوب ميشوند. بطوري كه از نام آن پيداست اين نژاد داراي تعداد زيادي گلهاي سفيد به قطر 5/2 سانتيمتر بوده كه در اواخر سال ميوههاي قرمز 2 سانتيمتر پديد ميآورند.
در پايان ميتوان يك درختچه با گلهاي سفيد رنگ را با نام ياس خوشهاي (Syringa reticulate) ذكر نمود كه براي هر نوع چشماندازي مناسب است.
اين گياه كه ارتفاع آن 6 تا 5/7 متر ميرسد در اواسط تا اواخر خردادماه، خوشههاي بزرگي با گلهاي سفيد توليد ميكند.
اسلاید 10 :
درختچه ياس خوشهاي در برابر بسياري از آفات شايع مقاوم بوده و به سرعت با شرايط محيطي سازش مييابد. يك تصور اشتباه ديگر در مورد طراحي با رنگها به كار بردن طيف وسيعي از گياهان براي ايجاد يك نماي رنگارنگ مي باشد. بسياري از نژادهاي دائمي علفي، گلهاي دورنگ يا چند رنگ ايجاد ميكند. به عنوان مثال، نژادهاي Kniphofiauvoria گلهاي زرد و نارنجي درخشاني پديد ميآورند.
برخي گياهان تزئيني شكوفههايي توليد ميكنند كه پس از شكوفايي خود تغيير رنگ ميدهند. براي مثال، شكوفههاي صورتي Malus Callaway (سيبگل) به گلهاي خيرهكننده سفيد رنگي به قطر 5/2 سانتيمتر تبديل ميشوند كه در نهايت ميوههاي قرمز درشتي توليد ميكنند.
سيبهاي وحشي ديگر نيز تأثير مشابهي دارند. MalusDolgo يك گياه متداول است كه شكوفههاي صورتي و گلهاي سفيد دارد و به سرعت شكفته ميشوند، و شكوفههاي malusSutyzam نيز در ابتدا صورتي كمرنگ هستند ولي به آرامي به يكي از جذابترين گلهاي سفيد در ميان انواع نژادهاي سيب وحشي تبديل ميشوند.