بخشی از مقاله
گزارش کارآموزی قطعات تابلو برق و کاربرد نرم افزار AtuoCAD
فرم حق چاپ و تكثير و مالكيت بر نتايج
• حق چاپ و تكثير اين پروژه متعلق به نويسنده آن مي‌باشد. هرگونه كپي برداري بصورت كل پروژه يا بخشي از آن تنها با موافقت نويسنده يا كتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند مجاز مي‌باشد. ضمنا متن اين صفحه نيز بايد در نسخه تكثير شده وجود داشته باشد.
• كليه حقوق معنوي اين اثر متعلق به دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند مي‌باشد و بدون اجازه كتبي دانشگاه به شخص ثالث قابل واگذاري نيست. همچنين استفاده از اطلاعات و نتايج موجود در پروژه بدون ذكر مراجع مجاز نمي‌باشد.
راهنمايي استاد گرانقدرم جناب دکتر احمد رضا ولی
را ارج مي نهم و از ايشان سپاسگزارم
با قدرداني و تشكر از
مادر عزیزم كه با محبت بی دریغ خویش
مرا در راه دست‌یابی به این هدف یاری نمود.
فهرست مطالب
پروژه شرکت تابلو گستر 1
توضیح در باره مواد قدرت سلول اصلی: 2
کلیدهای اتوماتیک (COMPACT) و فیزوهای مینیاتوری: 7
ترمینها و انواع ان: 9
ترموستات: Error! Bookmark not defined.
کنتاکتور ها در تابلو فرمان 15
نقش PLC در اتوماسيون صنعتي 19
مفهوم كنترلرهای قابل برنامه‌ریزی PLC : 19
زمان پاسخ‌گویی Scan Time : 20
قطعات ورودی : 20
قطعات خروجی : 22
نقش كنترلرهای قابل برنامه‌ریزی (PLC) در اتوماسیون صنعتی : 22
مقایسه تابلوهای كنترل معمولی با تابلوهای كنترلی مبتنی بر PLC : 22
پروژه شرکت تابلو گستر
مدار فرمان و قدرت تابلوی کلرزنی در شکل همانظور که مشاهده می کنید این تابلو برق از شش سلول که به یکدیگر متصل هستند تشکیل شده است در این تابلو، تابلو برق اول به عنوان تابلو فرمان در نظر گرفته شده است و تابلو برق دوم به عنوان تابلوی اصلی که کلیند اتوماتیک (COMPACT) در داخل آن تعبیه شده است در نظر گرفته می شود و چهار تابلوی باقیمانده به عنوان تابلوهای قدرت می باشد.
تابلوی اول که به عنوان تابلوی فرمان می باشد متشکل شده است از: فیوز مینیاتوری A4، سلکتور سوئیچ HAND,AUTOMAT) ( ، کنتاکتور، رلۀ(CHENG OVER) لامپ سیگنال، شستی استپ و استارت و شنت تریپ که برای حفاظت مدار فرمان و کلید اتوماتیک می باشد.
در این مدار فرمان هنگامی که سلکتورسوئیچ بر روی قسمت H قرار دارد مدار در حالت دستی کار می کند در این هنگام با فشار دادن کلید استارت کنتاکتور K1 عمل کرده و لامپ سیگنالRعمل کرده و روشن می شود با عملکرد کنتاکتورK1 تیغه خود را که به صورت موازی با رلهR3 قرا ردارد می بندد در نتیجه رله R3 در قسمت شماره 6 که لامپ سیگنال ON به آن متصل است با رنگ سبز روشن می شود حال اگر بخواهیم مدار در حالت اتوماتیک کار کند سل کتور سوئیچ HAND,AUTOMAT) ( را چرخانده و در حالت Aقرار می دهیم با این حالت دیگر نیازی به شستی استپ استارت نداریم یعنی مدرا به حالت(AUTOMAT) کار می کند در این هنگام بوبین رله عمل کرده و در قسمت شماره 4 که در شکل به صورت شاخه ای نشان داده شده است تیغۀ خود را می بندد و لامپ سیگنال مناسب با آن عمل می کند.
نکته بسیار مهم: در این مدار فرمان برای حفاظت کلید اتوماتیک و سایر اقلام دیگر موجود در تابلوهای فرمان و قدرت در دو کنتاکنت CB1 که نسبت به هم اینترلاک (یعنی اینکه هنگامی که یکی از کنتاکت ما باز است دیگری بسته و اگر دیگری باز باشد کنتاکت اصلی بسته است) الکتریکی دارند استفاد شده است در این حالت رلۀ (HENG OVER) R2 که از نوع (FINDER) می باشد تیغه خود را تحریک کرده و در قسمت شاخه ای که باعلامت 2 نشان داده شده است لامپ سیگنال (ON-FAULT) را که به رنگ زرد می باشد روشن می کند.
در این مدارات به طور کلی شمارۀ سیمها به صورت دایره که داخل آن شماره خورده است مشخص شده است و این امر به این علت است که در هنگام کار کرد طولانی چندین ساله تابلو برق به هر علتی دچار مشکل شد تکنسین مربوطه بتواند آن را با دنبال کردن شماره سیمها و با سیم مربوطه عیب دستگاه را برطرف کند در نتیجه سرعت عمل تعمیر نگهداری بسیار بالا می رود.
توضیح در باره مواد قدرت سلول اصلی:
همانطور که رد شکل مشاهده می شود متناسب با آمپر کلید اتوماتیک Q01 یک سلکتور ولتاژ (R-S-T) که 800/5 می باشد را در ابتدای مدار داریم این سلکتور همه حالتهای فازی مدار را در حالت های فازی نشان می دهد که افت ولتاژ در هر فاز برای هر حالت به صورت عقربه ای خوانده می شود.
در جای دیگر این مدار یک فیوز 2A هموراه با یک کنترل فاز که به نام C.P معروف است و در نقشه ها با این شکل نشان داده می شود مشاهده می کنیم این قطعه همانطور که از اسمش پیداست برای کنترل فاز مدار به کار می رود به طوری که اگر در هنگام بار داری و استفاده تابلو برق یکی از فازهای ورودی مثلاًفاز S قطع شود کنترل فاز تعبیه شده تمامی مدار هم قدرت و هم فرمان را قطع می کند.
در قسمت دیگر مدار قدرت سلول اصلی یک فیوز 10Aکه یک ترانس 380/220 به آن متصل است خروجی این ترانس برای تحریک کنترل فاز بای مک فیوز به تیغۀ آن متصل است.
مدار قدرت سلول یک : در این مدار همانطور که در شکل مشاهده می کنید دارای شماره ترمینال هایی از 1 تا 35 می باشد یعنی هر خروجی که سه فاز است با شمارۀ ترمینال 3-2-1 مشخص شده اگر این خروجی KW 5 باشد باید کلید اتوماتیک 25A,Q02 باشد به طور مشابه این امر در ترمینال های 4-5-6 تکرار شده است این حالت به راحتی با استفاده از فرمول P=UI محاسبه می شود به طوری که اگر توان مصرف کنند ههمیشه مشخص باشد میتوان آن را محاسبه کرد به طور مثال برای ترمینال های 3-2-1 که دارای 5KW توان می باشد داریم:
P=UI= I=P/U= 5000/220=22.7
در این حالت همیشه آمپر مصرف کننده را یک رنج بالا در نظر گرفته و چون در بازار کلید اتوماتیک 22.7آمپر موجود نیست رنج نزدیک به بالا را که 25A است انتخاب می کنیم در نتیجه این حالت را برای تمامی مصرف کننده ها مورد استفاده قرار می دهیم.
در شماره ترمینال های 13تا35 تا همانطور که درشکل مشاهده می شود به علت وجود بلوئر و حفاظت بیشتر آنها از یک سلکتر سوئیچ در خروجی هر کلید اتوماتیک استفاده شده است.
توضیح مواد قدرت سلول دو: این سلول نیز دارای ترمینال هایی از شماره 1 تا45 می باشد که تمامی مصرف کننده های آن سه فاز می باشد تنها فرق سلول دو ا سلول یک این است که در خروجی هر کلید اتوماتیک یک کنتاکتور متناسب با مصرف کننده استفاده می شود در این تابلو لامپ سیگنال های ONکه به ر نگ سبز می باشد نشان دهندۀ روشن بودن مصف کننده و لامپ سیگنال های FAULTکه برنگ زردنشان داده شده است نشان دهنده خلا اضافه جریان یا اضافه بار است که با وجود آن کلید اتوماتیک به صورت اتوماتیک آنرا SENS کرده و TRIP می دهد.
بعد ازاینکه خلای مورد نظر بر طرف شد می توان دوباره کلید اتوماتیک را از حالت FAULT خارج کرد و در حالت کاری عادی قرار داد.
مدارات قدرت سلول های دیگر نیز به همین ترتیب با آمپرهای مختلف و کیلووات های مختلف می باشد.
توضیح در بارۀ مدار روشنایی: همانطور که رد شکل مشاهده می شود این مدار برای هر سلول به صورت سوا بسته می شود و سپس مدار تمامی سلولها به طور موازی با یکدیگر قرار می یگرند در این سلول هابه دلیل به کار بردن اجزای زیاد صنعتی صلاح دیده شده که از دو فن که یکی از آنها در سقف و دیگری در پشت سلول و در قسمت پایین قرا ردارد این فن ها با میکروسوئیچ کار می کنند یعنی هنگامی که درها بسته هستند تیغه های میکروسوئیچ بسته شده و آنهاعمل کرده در نتیجه لامپها خاموش می شوند و در هنگام باز شدن در این عمل برعکس می شود یعنی فن ها خاموش و میکروسوئیچ باز و لامپها بسته شده و روشن می شوند این مدار روشنائی دارای یک ترموستات نیز می باشد در هنگام تابسنتتان درمای آن در تنظیم می شود که در هنگام تابستان توسط هیتر نصب شده در سلول ها رطوبت ایجاد شده را از بین ببرد.
کلیدهای اتوماتیک (COMPACT) و فیزوهای مینیاتوری:
کلیدهای اتوماتیک کلیدهایی هستند که معمولاً در ورودی مدارات قدرت (INCOMING) قرا رمی گیرند و سایر فیزوهای مینیاتوری راتغذیه می کنند به همین دلیل است که در ورودی مدارات قرار می گیرند همچنین این کلیدها دارای حفاظت اتوماتیک نیز هستند یعنی هر گاه خطایی از قبیل اضافه بار یا اضافه جریان در مدارات رخ دهد ترتیب می دهد و تا برطرف شدن خطا نمی توان آنر ا حتی به صورت دستی وصل کرد. این کلیدها در آمپرهای 16A, 20A, 25A, 32A, 40A, 63A, 80A, 100A, 125A, 160A, 200A شروع شده و تا 600Aآمپر نیز دربازار موجود است.کلیدهای 800A آمپر به بالا که دارای ابعاد بسیار بزرگتری می باشد کلیدهای هوایی می گویند.
فیوزهای مینیاتوری نیز از آمپرهای 2A,4A, 6A, 10A, 16A, شروع شده و به آمپر 63که رنج آخر آن میباشد ختم می شود معروفترین این فیوزها در بازار MERLAN GREENمی باشد که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد نمونه هایی از این فیوزها و کلیدهای اتوماتیک را در شکل صفحه 7 نشان داده شده است.
ترمینها و انواع ان:
ترمینال ها برای استفاده مصرف کننده یعنی درخروجی تابلو برق (OUTGONHNG) و همچنین در ورودی تابلو (INCOMING) متصل می شوند البته ترمینال های مورد استفاده در ورودی تابلو برق بسیار بزرگتر از ترمینال های خروجی هستند ترمینال ها در اندازه های 1.5mm2, 2.5mm2, 4mm2, 6mm2, 10mm2, 16mm2, 25mm2, 35mm2 وجود دارند و برای هر کدام از این ترمینال ها سیم مخصوص به خود در داخل آن قرار داده می شود یعنی برای سیم افشان با مقطعmm2 5/1 از ترمینالmm2 5/1 و برای سیم افشان6mm2 می توان از ترمینال4mm2 استفاده کرد برای این ترمینال همانطور که در شکل صفحه9 و صفحه 10 به وضوح نشان داده شده است یک بقل بند برای جلوگیری از اتصال ترمینال ها به یکدیگر و یک
بست انتهایی برای قرار گرفتن آنها در کنار یکدیگر ومحکم شدن آنها به هم در نظر گرفته شده است مچنین ترمینال دروسط دو پیچ ورودی و خروجی یک پیچ به عنوان اتصال به یکدیگر تعبیه کرده اند که هرگاه اگر نیاز بود که چند ترمینال با یکدیگر(JUMPER) یا اتصال داده شوند توسط جامپرهای آهنی که در صفحه10 با پیچ های مشکی رنگ نشان داده شده است می توان عمل اتصال آنها را به راحتی انجام داد ترمینال های معروف در بازار از نوع کلم سان یا رعد موجود هستند که نوع کلم سان بهترین نوع ترمینال ها هستند و از قیمت بالاتری هم برخوردار هستند.
ترمینال هایی که با رنگ زرد و سبز منقض شده اند همیشه در تمام تابلوهای برق به عنوان ترینال ارت(PE) مورد استفاده قرار می یگرند و گاهی اوقات از ترمینال های آبی در به عنوان تریمنال نول استفاده می شود معمولاً تریمنال های فاز به رنگ طوسی هستند.
ترموستات:
ترموستات وسیله ای است که برای تعیین درجه حرارت در یک محیط بسته وظیفه SENSکردن حرارت رابر عهده دارد ترموستاتی که در شکل صفحه12 مشاهده می کنید قابل تنظیم در انواع درجه حرارت ها می باشد بر روی این ترموستات چهار دکمه برای تنظیمات(SETING) وجود دارد به طوری که اعدادی که باسون سگمنت قرمز رنگ نشان داده شده است میزان درجه حرارت محیط یا دستگاه مورد نظر را نشان می دهد و اعدادی که جاسون سگمنت سبز نشان داده شده است به عنوان رنج نهایی ترموستات است یعنی اعداد قرمز با افزایش
درجه حرارت افزایش یافته تا به اعداد ثبت شده در سون سگمنت سبز رنگ برسد در این حالت است که ترموستات عمل فرمان قطع را صادر می کند در پشت این ترموستات ها پین های مختلفی وجود دارد که از دو پین11,12 برای تغذیه آن استاده می شود و پین های1,2یا1,3 برای متصل کردن ترموستات به ترموکوپل استفاده می شود و پین های8,9 نیز برای ایجاد درجه حرارت با استفاده از لامپ های المنت دار مورد استفاده قرار می گیرد برای (PROGRAM)کردن ترموستات ابتدا دکمه PSETرا به مدت5SEC نگه داشته تا سون سگمنت قرمز رنگ به صورت فلش در آمده و چشمک می زند که در این حالت می توان آن را اهش یا افزایش داد و با فشار دادن دکمهASET این اعداد دلخواه ثبت می شوند چنانچه اگر اعداد داخل صفحه سون سگمنت منفی باشد باید دو سر سیمهای ترموکوپل عوض شود همچنین با نگه داشتن دکمهPSET به مدت 5 ثانیه نیز می توان درج حرارت نهایی را که با سون سگمنت سبز رنگ نشان داده شده است را تغییر داد معمولاً رنج آنها تا 1100Cمی توان افزایش داد.
کنتاکتور ها در تابلو فرمان
کنتاکتورها از جمله فطعاتی می باشند که در تابلو فرمان آسانسورها به واسطه عملکرد الکترومکانیکی دارای بیشترین استهلاک می باشد و معمولا جزء اولین قطعاتی می باشند که در تابلو فرمان احتیاج به تعویض دارند. یکی از مهمترین بخشهایی که کنتاکتورها در آن استفاده میشود در قسمت قدرت تابلو فرمان می باشد. وظیفه کنتاکتورها در این بخش قطع و وصل نمودن جریان برق سه فاز راه انداز موتورگیربکس می باشد از اینرو عملکرد مطمئن و صحیح کنتاکتورها بسیار حائض اهمیت می باشد.
البته بسته به نوع در کار گذاشته شده در کابین آسانسور ممکن است در مدار برق در داخل کابین و کمان در نیز از کنتاکتورها استفاده گردد که معمولا از کنتاکتورهای به کار رفته در قسمت قدرت کوچکتر و ضعیفتر می باشد. در صورتی که کنتاکتورها به درستی عمل نکنند و باعث کاهش عمرموتور می گردد. مهمترین عوامل درعمر مفید کنتاکتورها مقدار استفاده از آسانسور ( استارت آسانسور ) انتخاب صحیح نوع و مدل کنتاکتور – کیفیت ساخت شرکت تولید کننده - نگهداری و سرویس صحیح می باشد.
سرویسکار بایستی در هربار سرویس و بازرسی از آسانسور کنتاکتورها را از نظر سفت بودن و اتصال کامل سیمها به ترمینال کنتاکتورها مطمئن گردد و در صورتی که یکی از کنتاکتورها دچار اشکال شده است سریعا به تعویض آن اقدام نماید چرا که از آنجا که عمکرد کنتاکتورها با یکدیگر در ارتباط می باشد.
ممکن است باعث خرابی دیگر کنتاکتورها گردد .لازم به ذکر است از آنجا که قطعات کنتاکتورها عرضه نمی گردد کنتاکتورها معمولا قابل تعمیر نمی باشند مگر آنکه قطعات معیوب آن با قطعات سالم کنتاکتور از رده خارج شده دیگری از همان مدل تعویض گردد. از نکاتی که بایستی به آن دقت شود عدم سمباده زدن به پلاتینهای معیوب و استفاده مجدد آنها می باشد چرا که پلاتینها دارای پوششی از نقره و مس می باشند که باعث اتصال بهتر- افزایش طول عمر و جلوگیری از جرقه زنی در هنگام اتصال پلاتینها میگردد و یکی از عوامل اصلی تائین قیمت کنتاکتورها همین لایه می باشد و با از بین رفتن این لایه حیاتی پلاتینها دچار جرقه زنی و عدم اتصال کامل شده و در نهایت کشیدن جریان اضافی و تحریک کنترل بار و قطع سیستم حفاظتی آسانسور می گردد.
در هنگام تعویض کنتاکتورها بایستی به مشخصات کنتاکتور که بر روی پلاک آن حک شده است دقت شود و کنتاکتوری حداقل برابر با مشخصات و توان کنتاکتور معیوب انتخاب نمود و درهنگام تعویض کنتاکتور در برخی از افراد این تصور اشتباه وجود دارد که انتخاب کنتاکتور جدید با چند رنج بالاتراز توان مورد نیاز طول عمر و مدت استفاده از کنتاکتور در تابلوفرمان افزایش پیدا میکند.در صورتی که این کار تنها باعث افزایش هزینه بیهوده و افزایش صدا ناشی از عملکرد کنتاکتور میگردد! چراکه چنین توانی هیچگاه مورد نیاز موتور نمی باشد. و در صورتی که با همان مقدار افزایش هزینه می توان کنتاکتوری با همان مشخصات مورد نیاز موتور و ولی با کیفیت ساخت بالاتر تهیه نمود.
از مهمترین تولید کنندگان کنتاکتور میتوان از زیمنس (آلمان)- هیوندا(کره) – الجی(کره) و مثل همیشه نمونه چینی همگی مارکها نام برد.در زیر نیز مهمترین اصطلاحاتی را که بر روی پلاک کنتاکتورها درج میگردد را مشاهده می نمایید.
