بخشی از مقاله
مقدمه
پیشرفت سریع جوامع ونیازهای روز افزون آنها به انجام طرح های مختلف عمرانی از یك طرف و رشد و توسعه علوم مختلف از طرف دیگر، ایجاب می¬نماید تا با یك برنامه ریزی صحیح و همه جانبه و نیز استفاده بهینه از ابزار و امكانات موجود در جامعه ، گامی بلند در جهت ترقی و تعالی جامعه برداشته شود.
به دلیل گسترده بودن حوضه فعالیت دانش آموختگان این رشته، شغل هایی که یک مهندسی عمران می تواند داشته باشد به صورتهای مختلفی طبقه¬بندی می¬شوند. یک مهندس عمران می¬تواند در حوضه پیمانکاری، مشاوره، نظارت و یا اگر دقیق تر به موضوع بنگریم در قسمتهای ساختمان سازی، سدسازی، راه سازی، پالایشگاه و سازههای صنعتی، مدیریت ساخت، سازه¬های دریایی و ... فعالیت داشته باشد.
فعالیت یک مهندس عمران در هر یک ازاین قسمت ها علاوه بر تسلط در زمینه تئوری ، نیازمند تجربیات عینی و عملی است . یکی از فرصت هایی که می تواند در انتقال این تجربیات به شخص مفید باشد ، واحد کارآموزی است . اگرچه که آشنایی و شناخت تمامی مسایل و نکات عملی مستلزم سال ها تلاش و حضور در پروژه های مختلف عمرانی است ، لیکن فرصت کوتاه کارآموزی هم می تواند شخص را در رسیدن به این هدف یاری کند .
در همین راستا نگارنده با توجه به علایق شخصی خود ، اقدام به کارآموزی در شرکت فنی و مهندسی « خزر بتن » نمود که عمده فعالیت آن پیمانکاری است . لذا دوره کارآموزی در یک سازه بتن مسلح در حال ساخت به عنوان سرپرست کارگاه سپری شد.
شروع کارآموزی مقارن پایان دیوارچینی پی و پایان آن هم زمان با اجرای ستون طبقه دوم بوده است . نوع پی ساختمان نواری دو طرفه ( شبکه ای ) و سیستم سقف آن تیرچه بلوک است .
گزارش کارآموزی پیش رو اگرچه حاوی تمامی نکات اجرا یی انجام شده نیست ، لیکن مهمترین نکات را در بر دارد.همچنین قسمت هایی از نقشه های معماری و سازه ای که در طول دوره مورد استفاده قرار گرفته است در پیوست آمده است.
اجرای شبکه پی
قبل از انجام هر کار، سرپرست کارگاه باید ملزومات اجرای پی را فراهم کند و خواسته خود را به طور کامل برای دست اندر کاران از جمله کارفرما ، مجری پی و کارگرها توضیح دهد.برخی از مصالح و و سایل مورد احتیاج به شرح زیر است :
1- میلگرد : میلگردهای پی به دو قسمت طولی ( کمرکش ) و عرضی ( چنگال ) تقسیم می شوند . قبل از سفارش میلگردها باید تعداد دقیق میلگردهای مورد نیاز را با توجه به نقشه محاسبه کرد . برای محاسبه میلگردهای طولی ، ابتدا طول هر نوار را در تعداد میلگردهای طولی ضرب می کنیم و سپس با توجه به شماره میلگرد ، نتایج را دسته بندی و جمع می کنیم. اگر حاصل را تقسیم بر 12 کنیم (طول یک شاخه میلگرد 12 متر است ) تعداد میلگردها برای آن شماره خاص بدست می آید .
12 / [تعداد میلگرد طولی*( طول نوار پی+ 0.2)] = تعداد میلگردهای طولی برای هر نوار
برای در نظر گرفتن طول خم در ابتدا و انتهای هر نوار باید مقدار 0.2 به طول هر نوار اضافه شود . اگر طول نوار یک پی بیشتر از 12 متر باشد برای پیوستگی میلگردها در محل انقطاع ، بایستی از اور لپ (( overlap استفاده شود . طول اورلپ مطابق آیین نامه بایستی بین 40تا 50 برابر قطر میلگرد مورد استفاده باشد . برای احتساب طول اورلپ در محاسبه میلگردها باید مقدار آن را به طول هر نوار اضافه کرد .
در محاسبه میلگردهای عرضی باید ابتدا عرض نوارها را با 0.2 جمع کنیم وسپس در تعداد میلگردهای عرضی هر نواربا توجه به شماره میلگردها ضرب کنیم . آنگا هحاصل را بر 12 تقسیم کنیم تا تعداد شاخه مورد نیاز بدست آید .
12 / [ تعداد میلگردهای عرضی * ( عرض نوار پی+0.2)]= تعداد میلگردهای عرضی برای هر نوار
2- قیچی زمینی: قیچی زمینی ، وسیله استاندارد برای برش میلگرد است و تا جایی که می توان باید از قیچی برای بریدن میلگرد استفاده شود. قیچی بایستی با توجه به بزرگترین شماره میلگردها تهیه شود .
3- دستگاه برش هوا گاز: این وسیله از یک کپسول گاز و یک کپسول اکسیژن تشکیل شده است . سوختن هم زمان اکسیژن وگاز باعث ایجاد حرارت شدیدی می شود که فولاد را به دمای ذوب خود می رساند وبه این طریق میلگردها برش داده می شوند . این دستگاه برای برش میلگردهای با قطر بزرگ که قیچی قادر به قطع آن نباشد استفاده می شود .
آیین نامه استفاده از این وسیله را به دلیل ایجاد تنش های پسماند مجاز نمی داند اما سرعت و سهولت انجام کارباعث استفاده از این وسیله می شود.
4- میز کار : اصطلاحاً به میزی گفته می شود که بر روی آن میلگردها خم زده می شوند. از این میز در مراحل بعدی برای ساختن خاموت استفاده می شود .
سایر وسایل مورد نیاز عبارتند از انبر ، سیم آرماتوربندی ، ...
دغدغه اصلی سرپرست کارگاه قبل از انجام هر کاری باید ایمنی و حفظ سلامت افراد کارگاه باشد لذا تمام تدارکات مورد نیاز فراهم شود . این وسا یل در مرحله پی عبارتند از دستکش وعینک که هر دو به هنگام برش میلگردها توسط دستگاه هوا گازمورد احتیاج هستند .
اولین گام در اجرای پی برش میلگردها در طول های مورد نیاز است . بایستی برش میلگردها را طوری انجام داد که ، پرت میلگردها به حداقل مقدار برسد . اگر چه این کار باعث صرفه جویی در مخارج می شود ولی در عمل ممکن است باعث سردرگمی کارگرها شود . سرپرست کارگاه در این موقعیت باید برش میلگردها را طوری برنامه ریزی کند که هم برش میلگردها پرت کمتری داشته باشد و هم باعث سردرگمی کارگرها نشود . این کار به خصوص در پروژه های بزرگ کاملاً ضروری است .
بعد از برش میلگردها نوبت به خم زدن آنها می رسد .این کار برای میلگردهای کوچک روی میز کار انجام می شود . برای میلگردهای با طول زیاد خم زدن با توجه به شرایط کارگاه می تواند روی میز کار انجام بگیرد یا توسط آچارF روی زمین انجام شود .
گام بعدی پخش میلگردهای طولی وعرضی کف پی است . سپس میلگردها به وسیله سیم آرماتوربندی بافته می شوند و به صورت شبکه در می آیند . در بافتن میلگردها بهتر است از گره « هفت وهشت » استفاده شود اما معمولا آنها را با گره ساده می بندند . همچنین بهتر است که تمامی گره ها به هم بافته شوند ولی بستن یک در میان گره ها نیز بلامانع است . دربستن میلگردها درمحل اورلپ ها و ستون ها باید توجه ویژه داشت . در پخش میلگردهای طولی باید دقت شود که محل قطع میلگردها همه در یک طرف قرار نگیرند زیرا این کار باعث ضعیف شدن شبکه در محل اورلپ ها می شود . همچنین باید دقت شود فاصله شبکه کف از دیوار ها و دیوار چینی ها حدود پنج سانتیمتر باشد .
قرار گیری یک در میان اورلپ ها
پس از بافتن شبکه ، میلگردهای کف که روی زمین قرار دارند باید حدود سه تا پنج سانتیمتر روی زمین قرار گیرند تا در هنگام بتن ریزی ، میلگردهای کف کاملا در پوششی بتنی قرار گیرند . برای این کار یک قسمت از شبکه به طور موضعی توسط دیلم بالا آورده و در زیر آن سنگ قرار داده می شود . استفاده از آجر به جای سنگ باعث جذب آب بتن در هنگام بتن ریزی می شود و در نتیجه منجر به پوکی بتن می شود .
پس از بافتن شبکه میلگردهای پایین ، باید شبکه میلگردهای بالا بافته شود. برای قرار دادن میلگردها در ارتفاع دلخواه از سطح زمین از خرک استفاده می شود. خرک ها در اندازه و شکل های متفاوتی از میلگرد ساخته می شوند. ارتفاع خرک از ارتفاع دیوارچینی پنج تا ده سانتیمترکمتردر نظر گرفته می شود .
بافتن شبکه بالا به این صورت انجام می پذیرد که ابتدا خرک ها را در فاصله حدود چهار متر از هم قرار می دهند و سسپس میلگردهای طولی را روی خرک ها سوار می کنند . بعد از آن میلگردهای عرضی را روی میلگردهای طولی می بافند . پس بافتن کامل میلگردها ، به علت وزن زیاد قسمت هایی از شبکه دچار انحنا می شود. برای رفع این اشکال بایستی در قسمتهای ضعیف خرک قرار داده شود تا شبکه کاملا یکدست شود . خرک هایی که در ابتدا قرار داده می شوند معمولا از میلگردهای قوی تر و خرک های بعدی از میلگردهای با قطر کمتر ساخته می شوند .
پس از اتمام تمام این مراحل مهندس باید دقت کند که تمام تقاطع میلگردها حداقل به صورت یک درمیان بسته شده باشند، فاصله میلگردها از هم مطابق نقشه باشد، در شبکه خیز وجود نداشته باشد ، فاصله بین شبکه کناره ها وکف مناسب باشد . در صورت وجود مشکل در هر کدام از این قسمت ها باید دستورات لازم داده شود .
مرحله بعد مشخص کردن جای ستون ها است . این مرحله از کار از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که خطا در کار حتی به میزان یک سانتیمتر غیر قابل جبران است .برای این کار از نخ کشی استفاده می شود . ابتدا آکس اولین ستون را با توجه به نقشه معماری از دیوار حریم ساختمان پیدا می کنیم . وآنرا را با نخ گره می زنیم . سپس نخ را کشیده و تا انتهای طولی پی می کشیم و آنرا به آکس ستون انتهایی که خود به وسیله مترکشی از دیوار مشخص شده است وصل می کنیم . بعد با توجه به نقشه آکس بندی ستون ها نخ کشی را
برای همه نوارها انجام می دهیم . محل برخورد نخ ها دقیقا محل آکس ستون ها می باشد. برای امتحان درست بودن جای ستون ها باید از متر کردن آکس ستون ها با کناره ها و همچنین قضیه فیثا غورث استفاده کرد. استفاده از قضیه فیثاغورث برای امتحان درستی زاویه های نود درجه صورت می گیرد.بعد از معلوم کردن جای ستون ها مشخص شد که به علت دیوارچینی اشتباه ، دو ردیف از ستون ها به جای قرار گرفتن در وسط نوار، در کناره نوار پی قرار گرفته اند . این مسئله با نظر مهندس ناظر بلا مانع تشخیص داده شد .
پس از مشخص کردن آکس ستون ها ، یک خاموت طوری روی شبکه میلگردها بافته می شود که آکس ستون دقیقا در وسط خاموت قرار گیرد. بعد ریشه ستون را درداخل خاموت جاگذاری می کنیم . ریشه ستون ، میلگردی است که از کف پی شروع می شود و به اندازه اورلپ میلگرد از سطح تمام شده پی بالا می آید . برای ایجاد پیوستگی مناسب ، ابتدای ریشه که در پی قرار دارد باید حدود 15 تا 20 سانتیمتر خم بخورد. رابطه زیر طولی از میلگرد را که لازم است برای خاموت برش دهیم ، مشخص می کند . دراین رابطه مقدار a برابر عرض ستون است . همچنین مقدار 0.2 برای خم ابتدا وانتهای خاموت در نظر گرفته شده است .
قبل از بتن ریزی باید در محل برخورد پی با کناره ها پلاستیک گذاشت تا پس از بتن ریزی دیواره ها آب بتن را جذب نکنند و باعث پوکی آن نشوند .
سپس پی باید به طور کامل تمیز و هر جسمی که برای بتن مضر است از داخل پی برداشته شود . بعد باید مطمئن شویم پشت تمام دیواره ها پر است تا در هنگام بتن ریزی دیواره ها عقب نشینی نکنند .با توجه به پلان ساختمان قسمتی از آسانسور در داخل پی قرار دارد که جای خالی آن قبل ازبتن ریزی در پی مشخص شد . برای این کار ابتدا با استفاده از چند میلگرد محدوده آسانسور مشخص شد و سپس دور میلگردها دیوارچینی و پلاستیک گذاری شد.
