بخشی از مقاله
ارزیابی روند افزایشی دما و تاثیر آن بر مصرف آب خانگی شهر سی سخت
چکیده
افزایش روزافزون دما، شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک و همچنین خشکسالی های پی درپی، کشور ایران را به سمت و سوی کمبود شدید آب خواهد برد، این در حالیست که روز به روز نیاز به آب بیشتر و دسترسی به منابع آبی محدودتر و پر هزینه تر خواهد بود. در این مطالعه روند مصرف آب مشترکین خانگی شهر سی سخت طی سالهای 1386 تا 1391 بررسی و همچنین تکمیل پرسشنامه به صورت مدل تصادفی صورت گرفت. نتایج نشان می دهد، در ماههای گرم سال از خرداد تاپایان شهریور ماه متوسط الگوی مصرف رو به افزایش می باشد و با توجه به اختلاف دمای 23/4 درجه سانتی گراد بین ماههای گرم و سرد سال تقاضای آب در ماههای گرم 18 درصد بیشتر از ماههای سرد است. که این امر مبین آن است با افزایش دمای سالیانه، میزان تقاضای آب ضروری زیادتر و تبعه آن محیط زیست مورد تهدید جدی قرار می گیرد.
واژه کلیدی: دما، منابع آبی، الگوی مصرف آب، محیط زیست.
.1 مقدمه
در جهان همیشه آب بعنوان یکی از مهمترین عنصر حیاط موجودات نقش ایفا نموده است. اعتقاد بر این است که جمعیت و آب دو چالش عمده ی جهان در هزاره سوم میلادی است لذا هر کشوری که بتواند تعادل را میان آب و جمعیت برقرار سازد، به توسعه پایدار دست خواهد یافت. از طرفی دما یکی از پارامترهای مهم و تاثیر گذار در مصرف آب هست و هرچقدر دما افزایش یابد به تبعه آن مصرف آب افزایش می یابد. با توجه به اینکه در سالهای اخیر دانشمندان سراسر جهان به طور مرتب نسبت به افزایش دما هشدار می دهند این مسئله موجب گردیده است محقیقین جهان ضمن اینکه به این علت پی ببرند به راهکارهای مقابله با این پدیده دسترسی پیدا بکنند. به نظر می رسد مدیریت مصرف آب یکی از راهکارهای مهم مقابله با این پدیده است. از طرفی استفاده بهینه از آب در سه دهه گذشته به یک موضوع بسیار با اهمیت تبدیل شده است و جهان پی برده است که با حفاظت، محدودیت ها، فرهنگسازی مناسب، بهره برداری صحیح و همچنین نرخ گذاری واقعی، این کالای گرانبها و بی نظیر را بین عرضه و تقاضا به نحو احسن مدیریت نمود .[5] شهر سی سخت مرکز شهرستان دنا در دامنه های کوه زاگرس استان کهگیلویه و بویراحمد واقع و ارتفاع آن از سطح دریا 2250 متر است. اختلاف ارتفاع پستی و بلندی شهر بالغ بر 240 متر است، جمعیت فعلی بالغ بر 8900 نفر در قالب 2340 خانوار می باشد.
1
آب شرب و کشاورزی مورد نیاز شهر سی سخت واقع در سه کیلومتری آن شهر تنها از طریق چشمه میشی تأمین می گردد .[2] گسترش روزافزون جمعیت، افزایش گردش پذیری و توسعه بی رویه کشاورزی موجب گردیده است که علیرغم متوسط بارندگی سالانه به میزان 700 میلی متر، در سالهای کم بارش و خشکسالی این شهر با کمبود جدی آب مواجه گردد .[3] با توجه به فقر منابع آب زیر زمینی، در آینده نه چندان دور برای تأمین آب شرب و کشاورزی این شهر با مشکل جدی مواجه خواهد شد. در این بررسی به منظور دستیابی به اطلاعات و همچنین ارزیابی الگوی مصرف آب شرب خانگی، پرسشنامه ای به تعداد 102 فقره تهیه و با مراجعه حضوری به درب منازل مشترکین و به صورت تصادفی در نقاط مختلف شهر انتخاب و تکمیل گردید، همچنین اطلاعات مصرف آب مشترکین مذکور طی سالهای 1386 تا 1391 از اداره آب و فاضلاب شهر سی سخت جمع آوری گردید.
.2 متن اصلی مقاله
به منظور دسترسی به اهداف تحقیق، داده های جمع آوری شده را با استفاده از نرم افزار Excel آنالیز و در نهایت مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفت.
دما یکی از پارامترهای مهم در افزایش مصرف آب هست هر چه افزایش دما داشته باشیم مصرف آب در سایر زمینه های مصرفی افزایش خواهد یافت لذا افزایش دما در فصول گرم سال تأثیر به سزای در تقاضای بیشتر آب خواهد داشت. در مطالعه ونتز و همکاران(( wentz et al.2010 از شهر تمپه آمریکا محاسبه نمود که افزایش تقاضای آب در ماههای گرم نسبت به ماههای سرد 32 درصد است، در صورتیکه در شهر سی سخت افزایش تقاضای آب در ماههای گرم نسبت به ماههای سرد قریب به 18 درصد می باشد. از طرفی در شهر مورد مطالعه برابر جدول شماره((1 اختلاف دمای گرمترین ماه نسبت به سردترین ماه بر اساس جدول(شماره (1، 23/4 درجه سانتی گراد است .[3] و با توجه به افزایش دما و به تبعه آن افزایش مصرف آب در شهر سی سخت می توان محاسبه نمود به ازای هر یک درجه گرما، مصرف آب معادل 0/75 درصد افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین دمای هوا به دلیل افزایش گازهای گلخانه ای مرتب رو به افزایش هست در صورتی که این افزایش استمرار داشته باشد به تبعه افزایش سالیانه دما، در آینده آب بیشتری مورد نیاز است. در جدول( شماره (2 و نمودار ( شماره (1 مشاهده می گردد در دوره دوم و سوم که از خرداد تا پایان شهریور ماه افزایش دما هست بیشترین مصرف را خواهیم داشت و بر عکس در دوره پنجم و ششم که از آذر ماه تا پایان اسفند ماه کاهش دما هست تقاضای آب کمتر و کاهش مصرف را مشاهده می کنیم. با این تفاصیر می توانیم افزایش مصرف آب ناشی از تغییرات دما را برای شهر فوق با توجه به درصد بدست آمده و همچنین برای سایر شهرها و حتی کشور متناسب با درصد عملکرد تغییرات فصلی دما بدست آورد.
